Een wereld in felle beroering. Jaarmarkt Venray JANSSEN-CLEVERS TWEEDE BLAD WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN llit de geschiedenis nan Oo&tlum Bonants' Assurantiën Maandag 2 Januari 3 hoefijzers Bokbier MUZIEK FIRMA G. MULDERS-FLOS 11 12 no 1 8 4 VAN NELLE'S KOFFIE Zaterdag 31 December 1949 No. 52 Zeventigste Jaargang Druk en Uitgave Firma van den Munckhof Drukkery Kantoorboekhandel Grootestraat 28 Telefoon K '4780 512 Postrekening 150652 PEEL EN MAAS Ad vertentiepry zen op aanvraag verstrekt Abonnementsprijs per kwartaal: voor Venray fl 1.00 buiten Venray fl 1.20 uitsluitend vooruitbet. De heerlijkheid SpraelandOostrum In 1950 zal Oostrum het 600 jarig beslaan van zyn Bedevaart, het zesde eeuwfeest van het vinden van het Miraculeus Beeldje van O.L.Vrouw van Oostrum, vieren. Reeds is men in Oostrum druk bezig met voorbereidingen, om dit feit zo luisterrijk mogelijk te her denken. Met medewerking van geheel Oos trum, wil men o.a. een openluchtspel opvoeren op de „Eikenhof", de plaats, waar vroeger het Riddergoed „Sprae land" lag. Hoe is nu de geschiedenis van Spraeland „De Eikenhof" ligt niet ver van de weg van Oostrum naar Geysteren. Ongeveer in het midden aan de zijde naar Oostrum, ligt een ronde heuvel, omgeven door een laagte. Deze heuvel duidt de plaats aan, waar het kasteel zich bevond, de laagte :s het over blijfsel van de vroegere gracht. Er is van het vroegere kasteel let terlijk geen steen overgebleven. Slechts de plaats is duidelijk te her kennen en de naam „Spraeland" is blijven voortleven in de nabijgelegen hoeve. Op deze plek nu, heeft zich, eeuwen geleden, het Mid deleeuwse Ridderleven afgespeeld, De oudste bezitters, Vrije Heren van Spraeland, vindt men in de der tiende eeuw vermeld. Zij stamden af van het huis Ooy bij Nijmegen, De tijden waren toen zeer onrustig en het gebeurde vaak, dat bezitters van kleine gebieden, deze aan een machtiger heer, een Graaf of Hertog b.v., verkochten en deze dan als leen terug ontvingen. Zij verloren daar door het eigendom, maar behielden het vruchtgebruik en bestuurden het gebied in naam van hun leenheer. Dit leenstelsel kwam in de Middel eeuwen zeer veelvuldig voor. Door zo te bandelen kwam de leen man onder de bescherming van zijn leenheer te staan en verkreeg daar door meer rust en veiligheid. Zo ging het ook met Spraeland. Gerard van Ooy gaf zyn gebied inleen aan de Graaf van Gelder in 1257, De leengoederen vielen by overlijden van de leenman terug op de naast- bestaanle van de overledene. Als Middeleeuws Ridder deed Gerard van Spraeland (Gerard van Ooy) mee aan de krijgsverrichtingen van die dagen. By een aanslag op Keulen, tezamen met de Hei tog van Limburg, de heer van Valkenburg, e.a in 1268, werd hij gevangen genomen en eerst in 1270 ontslagen uit de gevangenis In de Me eeuw is de oude stam van Ooy verdwenen en wat later is Spraeland-Oostrum ir. bezit gekomen van het machtig geslacht der Broek huysens, wier bakermat het, thans verwoeste, slot van Broekhuysen was. Omstreeks die tijd.schijnt het kasteel Spraeland door oorlogsgeweld, door zorgeloosheid of geldgebrek van de vroegere heren in verval te zyn geraakt. Door de nieuwe heren is het niet opgebouwd. Enige benamingen herinneren rog aan de oude eigenaren en hun rid derlijk bedrijf. In de onmiddellijke nabijheid van Spraeland ligt de „Heerenpas". Verder vindt men in Oostrum „Den Valken kamp", een veld, waar eertijds deze vogels werden afgericht. Het geslacht van do Broekhuysens, dat reeds vele bezittingen had, kwam op het einde van de Me eeuw in 't bezit, van Geysteren, in moi ook van Spraeland en Oostrum. Van nu afzijn Oostrum en Geysteren verbonden. De bekendste Ridder uit het slacht Broekhuysen was Jan II, een op en top ridder, uit wiens veelbe wogen leven heel wat bijzonderheden bekend zijn. Daar zijn huwelijk kinderloos was, verdeelde hij by testament zyn over groot vermogen onder de verschil lende stammen en besteeddeTiy be langrijke inkomsten tot stichting van kloosters en andere geestelijke in stellingen. Dit laatste tot heil van zyn ziel en herstel van de schade, toegebracht by de strooptochten. Na dit testament te hebben ge maakt, ging Ridder Jan als pelgrim naar het H. Land, waar hij, waar schijnlijk op 17 December M50, is gestorven. Zyn voornaamte stichting was die van het klooster „Bethlehem" te Oostrum. Na de dood van Jan van Broek huysen ontstond er twist tussen zyn erfgenamen. Eindelijk werd overeen gekomen, in M69, dat de heerlijkheid Geysteren, Spraeland en Oostrum zou worden verdeeld. De ene helft kwam aan de kin deren van Thys van Eyll en Agnes van Broekhuysen, de andere helft aan de kinderen van Adriaan van Broek huysen en Margaretha van Arnhem. Samen bewoonden ze het slot Geysteren. De echtgenote van Jan van Eyl, Elisabeth van Ghoir, afkomstig van het huis Caldenbroek bij Lottum, legde in 1525 de eerste steen van de monumentale toren van Geysteren. In 1592 verkocht Jacob van Eyll zijn deel van de heerlijkheid aan de bezitter van de andere helft, Adam Schellart van Oppendorf, waardoorj de heerlijkheid weer onder een heer kwam. Zoals reeds vermeld is, kwam de tweede helft in 1469 aan de kinderen van Adriaan van Broekhuysen en Margaretha van Arnhem. Hun doch ter nu, huwde met Frederik Schellart van Oppendorf en zodoende kwam het geslacht Schellart var. Oppendorf in het bezit eerst van de halve en in 1592 van de hele heerlijkheid. Uit dit geslacht dient vermeld Adam II Schellart van Oppendorf, die met zijn echtgenote Aleidis van Wit- tenhorst de bekende Sint Willibrord kapel ie Geysteren deed herstellen zoals nog te lezen is op een gedenk steen boven de kapeldeur. Een andere heer uit dit geslacht was Johan Vincent, die ook heer van Oerlo en "Wanssum was. Een van zyn zoons was Philip Frederik Ambrosius. Deze werd opgeleid voor de geeste lijke stand, maar de ridderlijke groot heid bleef hem bij. Zyn oudere broer Johan Albert stond hem de heerlijk heid Spraeland Oostrum af en in 1700 zien wy hem optreden als heer van Oostrum. Enkele jaren later kreeg hy een hoge kerkelijke waardigheid, nl. die van Proost van het Keizer- Koninklijk Stift van O.L. Vrouw te Aken. Zijn residentie te Aken schijnt hem echter niet erg bevallen te zijn want hij verbleef veel te Oostrum. Ongeveer twintig jaren woonde hij bij de kloosterzusters in. 't Convent (klooster) Bethlehem, waar hy in 1721 overleed, 46 jaar oud, en in kloosterkerk werd begraven. Graag schijnt hy als peter te zyn opgetreden by de PI. Doop van kinde ren uit gezinnen, die in een ot andere dienstbetrekking by hem stonden. Een tiental keren staat hij als zodanig geboekt in de omliggende parochies. De kinderen heetten bijna allen Philip of Frederik naar hun hoge peetoom. Nu eens was hij Peter over liet zoontje van een van zyn pachters, dan weer over het kind van een Oostrumse schepen of van de Geys- terse koster of rentmeester. Dat er dan een flinke gift uit des Peetooms handen vloeide, zal wel niet vermeld behoeven te worden. Na zyn dood trad zijn reeds eerder genoemde broer Johan Albert weer als heer van Oostrum op. Hij was de eerste uit de tak Schellardt-Geyste- ren, die de titel van graaf voeide. De laatste heer van Geysteren, Spraeland en Oostrum was Graaf Adam Alexander. Toen de Fransen deze landen bin nenrukten en hier hun „Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap" brachten, kwam er een einde aan de heerlijk heden, heerlijke rechten, adellijke voorrang, enz. De meeste oude dorpsheren aan deze zijde van de Rijn waren slechts grote grondeigenaren gebleven. In deze toestand besloot Graaf Adam Alexander zijn testament te maken en hy stelde tot algemene e fgename aan zijn nicht Mimi of Marianne Louise van Hoensbroek. Deze was in haar jeugd kanonikes van het Stift (klooster) van adellijke dames te Thorn geweest. In clit Stift behoefde alleen de Abdis de gelofte van eeuwige kuis heid af te leggen. De andere dames stond het vrij, in de wereld terug te keren. Gravin Marianne wr.s in het Stift gebleven, tot het door de Fransen werd opgeheven. Daarna vestigde zy zich te Venlo. Veel goed bezat zy niet. Toen zij nog in Thorn verbleef of onmiddellijk na de opheffing van het Stift, had zy een huwelijksaanzoek gekregen van een Westfaals edelman. Nauwelijks echter was haar de grote erfenis ten deel gevallen of het regende huwelijks aanzoeken, ja „te peerd en te voet" werd haar hulde gebracht. Nicht Mimi, die een verstandige vrouw schynt- geweest te zyn, reikte in 1S06 haar hand aan de Weslfaalse getrouwe: Caspar Freiherr von Weichs zur Wenne, wiens nakomeling nu nog het, thans verwoeste, kasteel Geysteren beheert. Kolen 1 Januari duurder In verband met de plannen der regering om de subsidie op de kolen te laten vervallen, zullen met Jan. a.s. de kolenprijzen worden verhoogd. Het juiste bedrag staat nog niet geheel vast. Vermoedelijk echter worden de pryzen der industriekolen met 12 a 13 procent verhoogd en die van de huisbrandkolen met i7pct. Zes broers werden priester Op de Tweede Kerstdag heeft de weleerw. pater G. Pennock C.ssR. in de parochiekerk van de H. Liduina aan de Schenkkade te Den Haag zyn eerste plechtige H. Mis opgedragen. De neomist is de zesde priesterzoon van de familie Pennock. De zesde priesterzoon is missionaris in Brazilië. Deze hoopt het volgend jaar met verlof in het vaderland te zyn, wanneer de zevende zoon, fr.R. Pennock O.F.M. Cap. de H. Priester- wyding zal ontvangen. Zy hebben ook nog een zuster in het klooster. Wanneer wy zo tegen het einde van het jaar de algemene toe stand rn de wereld beschouwen en vergelijken met die van één jaar geleden, dan valt er niet zo heel veel vooruitgang, laat staan verbetering te eonstattren.- De controverse tussen anglo ameri- kanen en het communistische deel van de wereld neemt zelfs sterker sprekende vormen aan. Dit feit beheerst de gehele wereld situatie en daarmede moeten we dus vaststellen, dat die situatie er in dit jaar zeker niet beter op geworden is. De uiterlijke tekenen daarvan treden in de vergaderingen van de assemblée in de Veiligheidsraad der UNO zo mogelyk nog sterker in het oog. Met dit instituut bedoeld voor de bewaring vau de vrede, zijn we dan ook nog allerminst gekomen op het punt van vrede op aarde, waai de laatste dagen overigens zo vol van waren. Integendeel, het begint er steeds meer op te lijken, of de UNO-verga- deringen niets anders bedoelen te zyn dan het aan de grote klok hangen van het onderlinge wantrouwen en de daaruit voortvloeiende ruzies. En door dit by alle mogelijke aan gelegenheden en steeds maar weer openlyk uit te spreken, in vaak zeer felle en zelfs beledigende bewoordin gen, kan men over die openbare diplomatie via de UNO nu niet bepaald enthousiast zyn. Door het voor het forum van de wereld uitspreken en uitspelen van al de twistpunten, die er lussen Oost en West bestaan, verwijdert men doelbewust de wereld steeds verder van zelfs de idee van vrede. Het is intussen niet anders en er is ook wel niemand in de wereld, die van de UNO hogere resultaten ver wacht voor de wereldvrede, dan vroeger van de Volkenbond. En iedere beschouwing van de wereldsituatie gaat er dus van uit, dat de controverse lussen Oost en West bestaat en dat-dit vroeg of laat toch weer tot een uitbarsting zal leiden. Onze enige hoop blyft dan: drie keer is scheepsrecht en hopenlyk zal er dan een wereldmacht zyn ont staan, die voor zeer geruime tijd de wereldvrede kan verzekeren. In beide kampen zyn intussen na tuurlyk wel enige veranderingen in getreden en dit beschouwende van ons (westelijk) standpunt uit, kunnen we toch concluderen, dat er enige verbetering in onze situatie valt op te merken. Misschien moeten we hier eerder spreken van verder gaande ontwik keling dan van verbetering, want de resultaten moeten zich grotendeels nog manifesteren. Het kan niet ontkent worden, dat de Marshall-hulp de Europeso lauden lot veel steun is, maar toch niet overal voldoende geëffectueerd werd om de toekomst, vooral bij het ophouden dezer hulpverlening, onbe zorgd tegemoet te kunnen zien. De mede daaruit voortvloeiende ster kere aandrang van de Amerikanen tot grotere Europese samenwerking begon juist in de tweede helft van dit jaar tot enig effect te leiden. Gelyke tred hiermede houdt het verder zelfstandig maken van West- Duitsland, dat voor de Europese sa menwerking zeker oen onmisbare schakel is, niet in het minst voor ons land. De devaluatie van de meeste Euro pese valuta ten opzichte van de dollar heeft sindsdien tot een grotere export dezer landen geleid en wanneer de volken straks bereid zullen blijken om de uit devaluatie voortvloeiende nadelige gevolgen ook te dragen, dan zal over een goed jaar wellicht ge constateerd kunnen worden, dat West- Europa's economische positie aanmer kelijk verbeterd is. In hoeverre men daartoe in de verschillende landen echter bereid zal blijken, staat nog te bezien, daar over zal het komende kwartaal ons meer leren. Nu China onder communistisch ge oriënteerde heerschappij is gekomen, wordt de macht van het Sowjet-blok wel zeer vergioot. Hier staat echter tegenover, dat China zeker niet zo'n gewillige volgeling van Moskou zal worden als dit met de Oost-Europese staten het geval is. Daarvoor heeft dit ryk zelf te grote mogelijkheden, die het zeker niet uit sluitend ten bate van Rusland zal doen komen, maar veeleer ten eigen voordele zal uitbuiten. Hierin blijven voor het Westen kansen zitten, waar- by veel zal afhangen van de situatie in overig Azië. Ü6 wereld is nog steeds in felle beroering en het is slechts tragisch te noemen, dat we in deze dagen niet kunnen spreken van een be roering voor de vrede, eerder voor de Stryd. Want daarop is het zoeken van de posities voorlopig nog gericht. Boekbinderij fa. KUSTERS THIELEN Langstraat- 13 VENRAY wenst allen Zalig Nieuwjaar Vanuit Indonesië wens ik mijn vrouw, kind, weuerzydso ouders, broers en zusje, bestuur en leden van de Hondenclub De Verdediger en alle bekenden Gelukkig Nieuwjaar. Soldaat MART. CREEMERS Legernr. 290327220 1-1-433 B.I. Veldpost Batavia Soldaat JAAP OUDENHOVEN wenst vanuit Indonesië zyn ouders, broers, zusters, familie, vrienden en kennissen Zalig Nieuwjaar. Zalig Nieuwjaar Zalig Nieuwjaar aan allen M. DIRCKX Schoenhandel Café Leunen Vanuit Soerabaja wens ik moeder, broers, zusters, Nelly, familie, vrien den en bekenden Z<ilig Nieuwjaar Soldaat J. VAN VEGCHEL Vanuit Palembang wens ik familie, vrienden en Kath. Thuisfront Zalig Nieuwjaar. Soldaat J. F. PROOSTEN Vanuit Indonesië wens ik myj_ pleegouders, broers, zusters, familie, Jonge Boeren, Thuisfront en verder alle bekenden en vrienden een Zalig Kerstfeest en een Gelukkig Nieuw jaar. Tot spoedig weerzien in Oirlo. Soldaat J. H. JACOBS 291016196 Terr. Comm. tr.D. W.Java Bandoeng Voor Oudejaarsavond: Oud Bruin Pilsener ïtL Janssen ffDe Keizei-' Telefoon 447 Aan allen Zalig Nieuwjaar. Aan alle klanten, vrienden en be kenden Zalig Nieuwjaar. Bert Arts, Schildersbedrijf Oostrum TH. H. v. d. BOORN Architect Venray wenst clientèle, familie enkennissen Zalig Nieuwjaar. Zondag 1 Januari 's morgens en 's avonds in Café Verbeek, Hoenderstr. TE KOOP zc goed als nieuwe electr* wasmachine zonder motor, nieuw accordeon 5 rijer, 120 bassen. F. van Es, St. Jozefstr. 12, tel. 434 Prima RIET te koop Langstraat 13. GEVRAAGD zo spoedig mogelyk in gezin van 2 personen huishoudster voor dag en nacht. Stationsweg 17, Venray. HENSENIUSSTRAAT 8 Voor Uw Schoenen Voor Uw Reparatie TELEFOON 513 Zalig Nieuwjaar Patent Spaarkookketelfabriek MUVERO VENRAY-OOSTRUM Tel. 504 wenst al hare afnemers, bekenden, personeel en familie een Zalig en Voorspoedig Nieuwjaar. heeft EDAH een SPECIALE AAHBIEDIKG Bij elke lies Wijn of Likeur vanal 95 cent 250 gram BOTER-SPRITS VOOR 25 CENT (zolang de voorraad strekt) Laaf goede wijn parelen in Uw glas. Laat het vruchtenwijn van EDAH zijn. Vruchtenwijn f 0.95-11.45 per fles. Probeer onze Likeur! Crème de Cacao, Schilletje, Voorburg, Cherry-brandy met 14-15°/0alc.h. f 1.95 NOTEREN OM TE PROFITEREN I EDAH-blikgroenten. Het beste van de oogst. Doperwten per L-blik 10.82,0.99,1.25 l 1.40,1.60 Sperciebonen per L.-blik. 93 cent Snijbonen per L.-blik V 95 cent Soepgroenten per blik 23 cent Tomatenpuree 5 x geconcentreerd tper blik 39 cent Appelmoes per L-blik 72 cent Vraag naar de EDAH-kalender. Voor elk gezin 'één kalender GRATIS bij besteding van minstens één gulden. VOOR GEUR EN SMAAK Het dwergenpaar zit wat weemoedig, Maar toch gezellig bij elkaar 't Is bijna middernacht en spoedig Begint er dus een gloednieuw jaar! De klok slaat twaalf! Een traan wegpinkend. Zorgen zij voor een goed begin: ïij gaan VAN NELLE'S KOFFIE drinkend. Het Oudjaar uit, het Nieuwjaar in! T, de gezelligheid van Oude jaarsavond draagt een geurig bakje Van Nelle's Koffie véél bij. Gelukkig niet alleen op Oudejaarsavond. U kunt het Uw huisgenoten élke avond gezellig maken door ze te verrassen met een pittige kop koffie. Breng warmte en sfeer in Uw huis!

Peel en Maas | 1949 | | pagina 1