WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN Een volk, dat leeft, bouwt aan z'n toekomst. Paviljoen St. Bernard door Minister In 't Veld geopend. Zieken-T riduum. BEL BIJ BRAND 3 9 2 Zaterdag 2 Juli 1949 No. 26 Zeventigste Jaargang Druk on Uitgave 'irma van den Munckhof Drukkerij Kantoorboekhandel ürootestraat 28 Telefoon K 47S0 512 Postrekening 150652 PEEL EN MAAS Advertentieprijzen op aanvraag verstrekt Abonnementspry s per kwartaal: voor Venray fl 1.00 buiten Venray fl 1.20 uitsluitend vooruitbet. De wederopbouw van onze gemeente heeft reeds dikwijls veler tongen in beweging gebracht en het sta peltje ingezonden stukken is beduidend gegroeid in de laatste vijf jaren, dat men bezig is Venray te herbouwen. Reeds dikwijls, ook fn „Peel en Maas", zijn verschillende onderdelen van de wederopbouw ter sprake gekomen. We kennen verder de ernst, waarmede gemeentebestuur en gemeenteraad dit probleem hebben behandeld. Maar, ondanks dit alles, zal de omvang van een en ander niet bij iedereen bekend zijn. Hiéronder volgt dan weliswaar een globaal beeld van wat werd verricht, maar waaruit toch wel conclusies te trekken zijn over het gevoerde beleid. October a.s. zal het vyf jaar ge leden zy'n, dat Venray word bevrijd. ■Een lustrum dus, al is het dat allerminst in do gewone feitelijke betekenis van het woord. De bevrij ding immers kostte onze gemeenschap meer dan 400 doden en bracht een materiöle schade, als weinig plaatsen in or.s land hebben geleden. Een 50 tal woningen waren totaal verwoest, 853 zwaar beschadigd, 1061 licht bescha digd en de rest had nog pannen- en glasschade. En dat, terwyl er geen materialen waren, geen gereedschap pen en geen arbeiders. Als we nu na vyf jaren de balans op gaan m?*ken, dan blijkt, dat Da de bevryding toch een opmerkelijk stuk is verzet, dat de bouwnijverheid ondanks alles, een activiteit getoond heeft, die in nieuwe woningen, zaken, gebouwen en werkplaatsen haar be loning vond. Bovendien zyn de duizenden, die leefden zonder dak boven hun hoofd, zonder plafonds in hun kamers, zonder ruiten in hun ramen, weer geholpen en zijn de herbouwgevalien voor 50 pet. van de baan. Cijfers zijn dor, maar zy geven een goed beeld van wat in de afgelopen vyf jaren is verricht. We hebben al meerdere malen tegen de eeuwige pessimisten gezegd eens te kyken naar do tijd vlak na de bevrijding, want wie nu de foto's daarvan ziet, kan zich gewoon geen voorstelling er van maken, dat liet „zó errig" geweest is. En wie onderstaande cijfers bekijkt, en zich even realiseert, dat een en ander tot stand is gekomen in een tijdvak, dat de metselaar begon met onvoldoende gereedschappen, een aannemer zonder ol bijna geen materialen, begrijpt, dat de buiten lander, die Venray bezoekt, telkens verbaasd 011 enthousiast de loftrompet over onze gemeente steekt. De kerken zijn herbouwd en her steld. In kloosters en gestichten wordt hard gewerkt en herrijzen nieuwe gebouwen en pavilioens. Een nieuwe fabriek is gebouwd, plannen voor een ander staan op star el. De eerste boerderijen zijn verrezen. De Grotestraat is mooier dan ze vroeger ooit was. Basisplannen zyn gereed gemaakt en worden uitgevoerd. De scholen hersteld en plannen zijn klaar gemaakt voor nieuwbouw, nieuwe scholen aanbesteed en inge richt. In enkele regels is dit neergeschre ven, maar millioenen heeft dit ge kost, cijfers bewijzen wat verder nog tot stand kwam. Herbouwgevalien zyn er 21 gereed gekomen. Nieuwe zaken zyn verrezen, die niet onder doen voor grootsteedse. De herbouwgevalien in Yer.ray kosten alleen al 6.000.000 gulden. Anderen zyn nog met de herbouw aan de gang. Zo o.a. het Dekenaat, Verstralen, Maash. weg, Roeffs en Schaeffers in de Grotestraat, Linders, Tacken en v.d. Venne, dames Potten in de Patersstraat, Koonings in Leu nen. Yan de 853 zwaar beschadigde panden met een totaal schade van 5.500.000 gulden is 90 pet. voltooid. In Venray wachten nog 10 gev.Vlen op de definitieve regeling, in Oostrum 7, in Merselo 2, in Leunen 3, in Oirlo 3, in Castenray 5, in Ysselsteyn 2, Veulen 4, Veltum 5. De gemeente heeft voor deze beschadiging reeds 3.700.000 gulden uitbetaald. By deze zwaar beschadigde geval len is het gewoonlijk zo, dat allerlei verbeteringen zijn aangebracht, die natuurlijk vcor rekening van den eigenaar zelf komen en waardoor het totaal van de herstelkosten natuur lyk veel hoger komt te liggen. Van de 1O6I lichtbeschadigde wo> ningen zyn er 772 geheel klaar, d.w. z. dat de financiële afwikkeling vol tooid is, terwyl van de rest, hoewel hersteld, deze nog niet in kannen en kruiken is. Ook hier rest nog wat, zo moet in Venray zelf nog 15 gevallen nader onderzocht worden, voordat tot her stel kan worden overgegaan. In Merselo zijn het er nog 4. In Oostrum 1, Leunen 2, Oirlo 3, Casten ray 1, Yss6lsteyn 7, Veulen 6, Vel tum 6. Meer direct tot de verbeelding spreekt de woningbouw waar vooral de gemeente het nodige toe heeft bijgedragen. Zo zijn er langs de nieuwe Kemp- weg (wanneer krijgt deze straat nu eens een definieve naam 31 wo ningen gebouwd onder architectuur van Gebr. de Vries. 40 woningen zijn gebouwd langs Langoweg en Molen pad door de architecten Colsen en Waterman, 2 in Leunen, 1 in Cas tenray, 4 Roka woningen aan de Groenewoldsepad, 30 bungalows zijn door het gehele dorp verspreid even als de 18 woningen architect Bodt. In het totaal dus 126 woningen, ter wijl nog op het programma staan 1 in Castenray, 2 Veulen, 2 Leunen, 1 Langoweg en de 56 prefabs, in het totaal dus 62. Rekent men liierby nog 110 nood woningen, overal verspreid, dan heeft de gemeente dus aan het einde van dit jaar 292 woningen laten bouwen, waarin een ^kapitaal steekt van 3 millioen gulden. Dat er voor de particuliere woningbouw eveneens grote belangstelling be staat, blijkt niet aanstonds uit de in deze categorie gereedgekomen wo ningen. De moeilijkheden, speciaal op het gebied der financiering en anderzijds het ontbreken van bouwvolume waren en zijn oorzaken, dat er heel wat wensen op dit gebied onvervuld blyven. Toch zijn er ook in dezo categorie enkele huizon fcetstand gekomen. Zyn het in andere plaatsen dikwijls de industriën, die een deel hiervan voor hun rekening nemen, wij moeten dit bier jammer genoeg ontberen. Maar ongetwijfeld zal ook hier de kentering intreden, daar de gemeen te niet altijd als huisbaas kan blijven optreden en ook bier weer hot par ticulier initiatief zyn rechten zal hernemen. Materialen. Om eens een heel globaal overzicht te kry'gen van wat de wederopbouw en lieistel van onze gemeente aan materialen eisten, zyn we eens op informatie uitgestapt en hieronder volgt dan een klein deel van de ma terialen, die voor herstel en nieuw bouw nodig waren. Hout 6000 M3, triplex 75 M3, board 20.000 M2, deuren 7000 stuks, golf platen 7000 M2, vensterglas 8000 M2, spiegelglas 700 M2, andere soorten glas i30eo M2, betonijzer 1000 ton en profielijzer 200 tor stenen en pannen zyn niet te te tellen, dat loopt in de millioenen. Verbouwingen. Enige tijd geleden word door de Overheid de gelegenheid geboden om in geval van woningsplitsing van een bijzonder voordelige premie te genieten. In tegenstelling met de verwachtingen werd hiervan slechts door een paar betrokkenen gebruik gemaakt. Hieraan zullen de vrij strenge eisen wel debet zyn geweest. Verbouwingen hebbon immers doorlopend plaats gehad en in vele gevallen zyn hierdoor tijdelijke oplos singen gevonden voor het nijpende gebrek aan woningen. Het is echter begrijpelijk, dat men ervoor terugschrok om ter wille van de premie kosten te maken, die altijd beduidend hoger liggen dan men raamt. Wij menen met bovenstaande op stelling een vry volledig beeld te hebben gegeven van betgeen op het gebied van wederopbouw en bouw nijverheid vanaf onze bevrijding werd gepresteerd. Over gestichten en verdere openbare gebouwen hebben we reeds vroeger gesproken, terwijl U verder in dit nummer andere gegevens yindt. Het is nog eens gezegd ver heugend, van deze bedrijvigheid ge tuigen te mogen zijn. En al blijft er nog veel te wensen over, al was het slechts een verhoging van het tempo, toch zullen degenen, die nog op een woning wachten, moeten getuigen, dat er inderdaad wat is ge presteerd. Men blyve bedenken, dat de na-oorlogse plaag van woningnood niet in een handomdraai is op te St. Anna vlagt, St. Anna rouwt, St. Anna bouwt. Er zij n al enkele jaren voorbijgegaan, sinds het ontroerende boekje verschenen is van do hand van Zuster Godolieve: St. Anna vlagt, St. Anna rouwt, St. Anna bouwt. Hierin zyn in simpele bewoordingen het verhaal van het werken en strijden der Zusters van Liefde, ge durende het einde van 1944, beg'n 1945 getekend. Nu is de vlag weer in top gegaan boven het nieuwe paviljoen St. Bernard, een mijlpaal in de wederopbouw van St. Anna. Wanneer het in het algemeen waar is, dat „een volk, dat leeft, bouwt aan zyn toekomst" dan mogen wy dit gerust op onze Venrayse gemeenschap van toepassing brengen. Venray zit niet stil. Het bouwt aan zyn toekomst, aan zijn kerken en ge stichten, aan zyn kloosters en scholen aan zyn werkplaatsen en woningen aan zijn boerderijen en schuren en wie weet hoe gauw aan zijn fabrieken. Zo getuigt het van zyn vitaliteit en zyn wil tot leven. Het is goed in Woensdagmorgen, op 't feost van St. Petrus en Paulus, werd door de! Rectcr van Huizo St. Anna eenplech-' tige H. Mis opgedragen, waarna de Alg. Overste der congregatie, ka- nunik Blaton, het nieuwe paviljoen St. Bernard inzegende. 1 Glanzend in zijn nieuwheid, staat dit gebouw op de fundamenten van 't oude paviljoen, dat zwaar gehavend als 't was door 'toorlogsgeweld, foor een nieuwe bouw vervangen moest worden. Met man en macht is aan de voltooïng gewerkt en Woensdag was het feest op St. Anna om de inzegening en in gebruikneming van dit ziekenhuis. Tegen half twaalf arriveerden de lioge gasten, waaronder wij o.m. opmerkten de Minister van Wederopbouw en Volks huisvesting, de Commissaris der Ko ningin in Limburg met leden van Ged. Staten, de Directeur-generaal van Volksgezondheid, de Inspecteur „van Staatstoezicht krankzinnigen wezen, autoriteiten rechterlijke macht, wederopbouw, Deken en Burgemees ter van Venray en vele andere ge nodigden. Na de begroeting werden de gasten in een der zalen van 't nieuwe pavil joen welkom geheten door de Algem. Overste, die dit feest vergeleek met 't feest van den oogst. De tyd van moeilijkheden, van zwaar en hard werken is voorbij, de oogst wordt binnen gehaald. Spr. herdacht de slachtoffers, die gevallen zy'11 in St. Anna door oorlogsgeweld, de doden van de evacuatietijd en de overleden directeur Dr. Schim van der Loeff en ging in 't kort de geschiedenis na van de inrichting. Hij bracht dank namens de congregatie aan alle werkers van hoofd en hand, die aan de totstandkoming van deze bouw hadden meegewerkt en gaf toen het woord aan de directeur Dr. Veraart. De droeve lijdensweg. Dr. Veraart behandelde in zijn rede 0.111. de geschiedenis van St. Anna. In 1908 werd op een zandversckui- v.ng begonnen. Hoewel 't uiterlijk van de paviljoens nu niet bepaald aantrekkelijk was, de inrichting zelf zodanig, dat heden ten dage hieraan zeer wemig veranderingen nodig zyn. Dan is de groei begonnen. In 1923 voerde St. Anna, als eerste in den lande liet leerling-verpleegsterstelsel. In 1938 kon een groot zusterhuis worden geopend, dat aan meer dan 100 verpleegsters een aangenaam te huis bood. Begin Sopt. 1944 vierde St. Anna het jubileum van hun be minde Directeur Schim vd. Loeff, maar op 30 Sept. incasseerde men de eerste voltreffers. 18 dagen lang hebben 1500 mensen onder primitieve omstandigheden de oorlog over zich heen zien trekken en toen op 1 Nov. in de Karei I- fabrieken te Eindhoven de eindbalans werd opgemaakt, bleek, dat er 21 patiënten, 2 verpleegsters en 2logë's aan hun verwondingen waren over leden, terwyl 56 patiënten, door ziekte en zwakte gestorven waren. Spreker schilderde dan in sombere bewoor dingen de evacuatie naar Woensel, Boekei en Lovensjoul en de terugkeer naar Venray. Van do 11 paviljoens waren er 5 vernield. In Augustus 1945 wordende eerste plannen gemaakt onder leiding van architect van Halteren. Met deze nieuwbouw is St. Anna er nog lang niet, maar de opening van deze bouw is het begin naar een volledig herstel. Ook deze spr. bracht dank aan de architect en aannemers Fa. Nelissen en allen die eraan meewerkten. Dan nodigde Dr. Veraart de Minister van Wederopbouw uit, dit nieuwe paviljoen te openen. Minister In 't Yeld was graag naar Venray gekomen, ook al omdat hij destijds de Heer Deken beloofd had, naar de inzege ning van de Grote Kerkte komen, maar toen verhinderd was. Spr. zag deze plechtigheid als een mijlpaal op de weg naar de uitwissing.van alle ellende, die de oorlog bracht. Evenals de phoenix uit het louterende vuur schoner en mooier herrees, zo zien we dat voor het verwoeste een beter en schoner verryst. Dat is dan de winst uit de zware verliezen, die we geleden hebben. De Minister ging dan verder in op het werk van zyn departement, dat zo dikwijls als de zondebok de woes tijn werd ingejaagd, o.a. ook al van wege de bevelen, die hierdoor gegeven weiden. Alle ijver en energie om op te bouwen, te herstellen, kan men deze dagen met zyn sombere be richten en verwachtingen hieraan aandacht te schenken. Dat kan ons slechts met dankbaar heid vervullen. echter niet de vrye loop laten en zijn departement moet afremmen, met 'b gevolg lelijke gezichten en alle mogelijke critiek. Men moest echter inzien, dat niet straffeloos kon worden uitbesteed en aangeno men. want dan komt er gebrek aan materialen en arbeiders, waardoor do prijzen stygen en 't werk niet ver minderd. Zo is men 1949 gekomen tot een nauwkeurig afgewogen bouwpi-ogram van 1300 millioen, waarby de vraag het aanbod niet overtreft- Doch dan begint weer een nieuw gevecht. So ciale zaken wil ziekenhuizen, land bouw wil boerderijen, ouderwijs wil scholen, binnenlandse zaken wil open bare gebouwen en fabrieken en zo is weer iedereen ontevreden. Daarnaast staat weer de woningbouw, die toch ook een flink stuk achter. En men klaagt dat men met dit langzame tempo er nooit komt. De Minister wasechter optimistisch.Het tempo blijft niet langzaam, integen deel de herstelwerkzaamheden zijn byna voltooid, waardoor boerderij- bouw weer een extraatje gegeven kan worden. Zo hoopt men de oor logsgetroffene boeren binnen enkole jaren weer in het zadel te helpen, waarna weer ziekenhuizen kunnen gebouwd worden enz. Waarschijnlijk zal het- bedrag dan nog verhoogd kunnen worden tot 170.000.000. Het tempo zal dus zeer zeker verhoogd worden. De Minister was zeer getroffen door de sfeer van samenwerking en die nende liefde, die hy in St. Anna had aangetroffen. Samenwerking tussen alle instanties,, tussen de verschillen de mensen onderling, liefde jegens de evenmens. En alleen met deze twee eigenschappen kan ons volk geestelijk en materieel er weer bo venop komen. Nog al te dikwyls wordt vergeten, dat wy als volk nog voor enorme moeilijkheden staan. Wy leven van de Marshallhulp, die iederjaar meer afneemt en waarvan over 4 jaren het einde gekomen is. En wat dan? Onze betalingsbalans sluit nog met een tekort van 1000 millioen gul den en om dit tekort weggewerkt te krijgen moet meer geproduceerd meer geëxporteerd, meer gewerkt en meer gespaard worden. Dat kan niet als men niet onderling samen werkt, als men niets voor 'elkaar over heeft. Die sfeer heeft hy hier getroffen en juist in deze sfeer alléén kan de nutteloze vernieling van een wereld oorlog nog een winst opleveren, nl. een geestelijke wederopbouw en her opleving. In die geest wilde hij dit nieuw^ gebouw, waarmede hij het bestuur van St. Anna hartelijk ge lukwenste, openen. De Gou ver near van Limburg bracht de gelukwensen over namens het provinciaal bestuur en is dankbaar, dat in zijn gewest, mede door het werk van de minister en zyn staf dit gebouw is kunnen verrijzen. Spreker .wees op het enthousiasme waarmede de Zusters alle moeilijk heden overwonnen hebbon en hoopte, dat St. Anna mag blijven groeien en bloeien met een minimum aan zelf genoegzaamheid en een maximum aan dienstbaarheid. De Directeur-Generaal der Volks gezondheid Dr. Muntendam, verdiepte zich by zijn felicitatie in het onbegrip, dat er nog bestaat zelfs onder de heren medici over het werk, dat ge daan wordt ten behoeve van de lijders aan geestelijke storingen, die nien dikwijls anders beziet als de lijders aan een lichamelijke storing. Verder besprak hij nog de ^overgang van het krankzinnigenwezen van het ministerie van Binnenlandse Zaken naar Sociale Zaken en de gevolgen hiervan. De heer Stormezand bracht namens het provinciaal bestuur van Gelder land zyn beste wensen over en hy hoopte, dat St. Anna met het hoofd koel en een warm hart voort zou blyven gaan op de weg, die zij in zulke moeilijke omstandigheden be gonnen waren. Honderd jaren geleden werden per 10.000 mensen er 3,9 in een krankzinmgengeticht opgenomen. Aldus de heer Inspecteur van het toezicht krankzinnigenwezen. In 1939 waren het er 31, in 1945 25.9 en in 1949 27 per 10.000. Voor de oorlog konden in ons land 27000 patiënten verpleegd worden, tengevolge der oorlogshandelingen waren er 2000 plaatsen uitgevallen, terwyl er ieder jaar nog 1000 bij moesten komen. St. Anna is een van'de ergst ge troffenen geweest, terwijl het vroeger met vele maatregelen aan de spits ging- Spreker gaf als voorbeeld de gezins verpleging, die nergens in Nederland Een worst aan St. Clara. Nu zieken en gezonden, hoe vindt U dit stukje werk van Toon Ka- teman Wy vinden het buitengewoon 1 Een pluim op de hoed van Toon. Van alle kanten wordt medegewerkt tot het welslagen van het triduum. Vanmiddag kwamen we iemand tegen die zei: „O, ja, gelukkig dat ik u zie, want ik heb mijn tientje vergeten te geven". Dank U. Misschien zyn er nu nog een paar, die dit zeggen nu ze deze plaat van het ziekentriduum zien staan. De brancard staat erop, de zieken iD de wagentjes en de auto staat aan de andere kant van het plaatje, want die kwam net aanrijden en kon er niet meer op. Maar wat moet dat nu met die worst aan Sinte Clara Weet U dat niet Wat een prachtig weer de laatste tyd. Eerlijk gezegd, hebben we nog liever, dat het op het ogenblik regent, dat het giet, want als het zo doorgaat, dan maken we al het mooie weer op en hebben niets meer met het ziekentriduum. Nu, dan de worst. Ik heb wel eens gehoord (het is een aloud gebruik) dat als mensen op een- bepaalde dag mooi weer wilde hebben, dat ze dan een worst beloofden aan de H. Clara, die ze dan gaven aan een arm gezin. Nu, wy beloven ook een worst. „Onze lieve Heertje, geeft mooi weertje." Op Zondag 3 Juli begint de noveen voor het welslagen van het welslagen van het ziekentriduum. De zieken bidden (zieken, U hebt het gebedje al thuis) en gezonden bidt U" ook een Onze Vader mee. Zo wer ken we weer allen samen en 12—13 14 Juli wordt het GESCHENK VAN DE GEZONDEN AAN DE ZIEKEN. geestelijken by de oprichting gaven, vlotte alles wonderwel en kregen de boeren gezamelyk gedaan, wat zy ieder afzonderlijk nooit hadden klaar gekregen. De boeren kregen geld in handen tegen gunstige voorwaarden en konden sparen by hun eigen or ganisatie. En mede hierdoor is de economische en sociale positie van de boeren in de afgelopen 50 jaren met sprongen omhoog gegaan. Zy zyn een woordje mee gaan spreken op de geldmarkt, zij konden betere pryzer. bedingen voor hun goederen en hebben daar mede niet alleen hun eigen belang, maar ook dat van hun streek en hun land gediend. En toen de crisisjaren kwamen voor de laatste oorlog, kon hun eigen bank meehelpen aan de steunmaat regelen, kon zy de stoot geven tot het stichten van coöperaties e.d. En zo is ook in 1899 in Venray een klein groepje mannen de grote strijd begonnen met 38 leden waarvan nu slechts W. van Meyel, Oude Oostr.weg, nog steeds lid is. Zy hebben in het begin de verant woordelijkheid gedragen en een groot risico. Aan dezo pioniers, de heren H. Wismans, M. Poels, H. Trynes, J. Aerts, H. Janssen en L. Raedts heeft de Venrayse boerenstand veel te danken. Als directeuren traden op in dit 50-jarig bestaan de heren Trynes, Wismans, H. Janssen, M. Wismans en P. Janssen, terwyl de heer Stoot 25 jaar kassier was. Hij werd opge volgd door J. Py'pors, die na zyn overlijden als opvolger J. van den Heuvel kreeg. In 1905 was millioen ingelegd, in 1948 11 millioen. De omzet in deze 50 jaren van 56 millioen gulden, ofwel zoals een der sprekers op de feestvergadering het uitdrukte, de weg Venray—Deurne vol met karren beladen met de oude zilveren guldens. De boerenleenbank heeft in de 50 voorbije jaren goed gevaren. Honder den hebben er steun gevonden, hon derden hebben hun geld er veilig belegd en op de feestvergadering, die Woensdagavond gehouden werd, is dit alles nog eons dankbaar herdacht. Maar tevens werd er nog eens be nadrukt, dat de boer slechts geza melyk iets bereiken kan en samen iets kan opbouwen. Felicitaties werden uitgesproken, het oudste lid, W. van Meyel, ge huldigd. De Hoogeerw. Heer Deken sprak, de wethouders waren aanwezig, afgevaardigden van de Centrale, kort om de vijftig jaren werden besloten met een intieme feestavond, die alle toehoorders met voldoening meege maakt hebben. zo uitgebreid en goed als in Venray. Verder bracht spreker nog aardige herinneringen naar voren uit de „Karei F' van St Anna en ook hij hoopte, dat de opening van deze bouw een mijlpaal zou zyn, voor de weder opbouw van St. Anna. De hoer Burgemeester feliciteerde namens de gemeente en wees nog eens op het belang van de instelling. De Algemene Overste dankte dan alle sprekers, waarna de genodigden het nieuwe gebouw bezichtigde, dat met een minimum aan materiaal zo doeltreffend en mooi mogelijk is in gericht. Maar dat is een ander hoofdstuk. St. Anna vlagt weer.... de Zuster- kens lachen weer, het is er weer goed en op de nieuwe dodenakker staat het half voltooide beeld van de herrijzende Christus, als een symbool van wat samenwerking en naasten liefde, geduld en vlyt, tot stand hebben gebracht. Se Sóeeenteeniank in 't qoud. Het is nog geen 60 j'aren geleden, dat hier in Venray een drukke ruil handel bestond tussen boer en win kelier, waarby boter en eieren ge ruild werden tegen koloniale waren en textiel. Een ruiling, waarby de boer gewoonlijk aan het kortste eind trok. En zoals 't in Venray in het klein ging, ging het overal en soms voor grotere bedragen. De boer zat economisch en maat schappelijk in een hoek en dikwijls vielen zy in handen van woekeraars, waarbij 't laatste restje vrijheid, dat hy nog bezat, helemaal verloren ging. Reeds in 1850 was er in Duitsland eer. poging gedaan om de boeren crediet te kunnen geven, op voor hen gunstige voorwaarden, maar de be ëindiging van de oorlog van 1870 bracht een betrekkelijke welvaart en een gunstiger tyd voor de boeren in ons land, zodat aan een behoorlijk boerencfedietwezen niet meer werd gedacht. Maar als in isso de grote graan- crisis komt, dan gaan de meeste boeren door de knieën en een onder zoek van de toenmalige landbouw- maatsckappyen toonde aan, dat de boeren volkomen afhankelijk waren, wat hun crediet betrof van hande laren in kaas, melk, graan en vee, en dat veel van hun grond in handen was van groot-grondeigenaren en ka pitalisten en als er geen behoorlijke spaarbankregeling kwam, met een goed georganiseerd credietwezen, dan was de boerenstand ten ondergang gedoemd, daar zij zelfs nu niet in staat waren kleine verbeteringen in hun bedrijf aan te brengen. Omstreeks 1890 richten toen enkele vooruitstrevende mannen de boerenleenbanken op en Venray stond daarby in het voorste gelid. Mede dank zy de steun, die de

Peel en Maas | 1949 | | pagina 1