Mgr, Dr. H. A. Poels
overleden.
WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN
Een groot Venrayer ging heen.
DOCTOR POELS
Rouw om Doctor Poels.
Ziekentriduum te Venray.
de vleeSóóóïZieninq.
Zaterdag 11 September 1948 No. 36
Negen en Zestigste Jaargang
Druk en Uitgave
Firma van den Munckhof
Drukkery
Kantoorboekhandel
Grootestraat 28
Telefoon K 4780 512
Postrekening 150652
PEEL EN MAAS
Advertentieprijzen
op aanvraag verstrekt
Abonnementsprijs
per kwartaal:
voor Venray fl 1.G0
buiten Venray fl 1.20
uitsluitend vooruitbet.
foto D.v.N.L.
Onze grote Doktor is niet meer, deze reus nzar geest en
lichaam, is van ons heen gegaan naar een beter leven.
Dinsdagavond, kwart voor negen, is Mgr. Dr. H. A. Poels
overleden te Imstenrade, waar hij verpleegd werd in het Kloos
ter der Medische Missiezusters.
Toen de toestand van Dr. Poels verergerde, werden hem
opnieuw de laatste H.H. Sacramenten toegediend. Langzaam is
dan het einde gekomen en nadat zijn vrienden, de Hoofdaal
moezenier van Sociale Werken K. Roncken, Pater Jacobs, Jan
Maenen, de Voorzitter der K.A.B. in Limburg en Mgr. Lemmens
Dinsdag hun laatste bezoek hebben gebracht, is de Doctor zacht
en kalm overleden.
jong kapelaan reeds, maar ook en
speciaal als geestelijk leider. Wat
Pausen en Bissschoppen veel latei-
eerst voorschreven, had deze stoere
werker reeds lang in practyk gebracht.
Christus bracht hij weer in aller harten
in het openbare leven, in de sociale
en economische strevingen.
De liefde tot de evenmens dreef
hem, stuwde hem voorwaarts en on
verschillig voor wat anderen criti-
seerden is hy voorwaarts gegaan met
zijn grote liefde, met zijn grote een
voud.
Bij zijn veertig jarig priesterfeest
benoemd de Paus hem tot zy'n huis
prelaat en bij zyn 25-jarig jubileum
"s hoofdaalmoezenier tot. protonota-
rius-apostolicus, maar Mgr. Dr. Poels,
bleef eenvoudig de doktor.
De oorlog, ontketend door het
nationaal-socialisme, waartegen hy
als een der eerste zijn stem verhief,
lieeft hem ruw van zyn werk gehaald.
Stil heeft hij al die jaren geleefd in
Zwitserland maar zijn hart was nog
steeds in Limburg. Zyn hart, dat
meeleed met Limburg, dat hunkerde
naar Nederland. En dit heeft de reus
niet meer kunnen verdragen. En hoe
tragisch waren zijn woorden toen hij
voor de eerste maal iii Venray was
„Ik blijf hier en wil begraven worden
bij de St. Petrus Banden, bij mijn
broer Jan". Hy moet gevoeld hebben,
dat het einde in zicht was, dat de
goede strijd gestreden was.
Velen in Venray kennen Dr. Poels,
hjj is hier geboren.en getogen.
We hebben hem gezien als jong
Priester, als man in de bloei van zyn
jaren, als grijsaard, die schreide over
zijn verwoestte geboorteplaats.
In een kerkraam stond zyn beeld
en de kleine jongens hebben hun
hoofd gebroken over de zin die er
onder stond „aalmoezenier van den
arbeid". Maar niet alleen de kleinere,
ook vele grotere kennen Dr. Poels,
slechts als de grote Doctor en men
wees naar zyn zware donkere figuur,
als hij met zjjn broer Jan een wan
delingetje maakte hier door de straten.
Maar wat zyn betekenis is geweest
als mens, als priester, als geleerde
voor Limburg, voor Nede: land, daar
weet men over het algemeen hier in
zijn geboorteplaats zo bitter weinig
van. „Een profeet wordt in zijn eigen
land niet. geëerd", is een spreekwoord,
dat zeker voor de figuur van Dr. Poels,
hier in zijn geboorteplaats geldt.
Zo moge dan dit herdenkingsartikel
onze Venray se mensen dan nog
enigszins voor zover een kranten
artikel dat kan de grootheid van
onze Doctor schilderen en ons allen
doen beseffen het verlies wat Venray,
Limburg en Nederland lijdt.
Enne goeie sclieëper.
Scheëper ziede nöw gewörre,
nie van schöpkes op de hey.
Schöpkes van ös Lievenherke
Driefde nao de Hemelweij.
Zelden is een zegewens van een
klein bruidje by de Eerste H. Mis
van een jong Priester zo in vervul
ling gegaan als in het leven van
onze grote Doctor.
Uitgezonden na zijn Priesterwij
ding in i89t, naar Leuven, doctoreer
de hy daar in 1897 in de H. Theo
logie. Hoewel de wetenschap hem
aantrok, nam hy een kapelaansbe
noeming a in en stond hy rond de
eeuwwisseling als Kapelaan in de
St. Martinuskerk te Venlo.
In 1903 breekt de spoorwegstaking
uit en begon het socialisme te wroe
ten, dat het christendom miskende
en verachtte. Dan treedt de jonge
kapelaan naar voren en in een ma
gistrale rede wijst hy op de fouten,
die gemaakt zyn ook by de
Katholieken 1
De Doctor had teveel gezegd vol
gens zekere kringen, maar Z. II. de
Paus Leo XIII benoemd hem tot lid
van do Pauselijke Bijbelcommissie,
als een eerherstel aan de man, die
toen reeds de ideör. naar voren bracht,
die de Pausen later in hun Ency
clieken als het middel aangaven,
waarmede de wereld een gelukkiger
toekomst tegemoet zou gaan.
De jonge Doctor gaat evenwel1 naar
Washington, waar hij aan de Katho
lieke Universiteit hoogleeraar wordt
in de Exegese. Zes lange jaren ver
blijft hij in het buitenland, maar zyn
hart blyft in Limburg, waar de mijnen
ontstaan, een grote industrie in op
komst is, die de katholieke struc
tuur van dit gewest veranderen kan.
Terngkomst
Dan komt de priester terug, hier
ziet hy de kans zijn missionaris-
ideaal te verwezenlijken en hy vraagt
zyn bisschop, het donkere Zuiden te
mogen opbreken voor het licht van
Christus.
Daar waar nieuwe industriën ont
stonden dreigde het volk, de dood
gewone workman, ten onder te gaan.
omdat hy de gevaren van socialisme
en communisme niet onderkent,
onder gaat in het materialisme, om
dat hij geen overtuigd Christen is.
Daar waar het kapitalisme heerste,
het socialisme vrat, moest een nieuwe
St. Michael komen.
Het was die Venrayer, die voor
jaren terug met zulke gewaagde
ideën kwam, het was Dr. Poels. Als
kapelaan van een klein dorpje in het
Zuiden is hy begonnen.
Bouwer
En naast de mijnschachten, die op
rezen, werd een nieuw gebouw gezet,
geestelijk, ^echt en sterk. Een mijn'
werkersorganisatie wordt opgezet., die
als allereerste doel heeft, de katho
lieke arbeider zijn geloof bewust te
maken.
Hier werd de katholieke arbeider
geleerd, de achtorgrond te zien van
alle sociale en economische ellende
van die dagen: de Christus leeft niet
meer in de harten der mensen.
Hy bouwt er de Katholieke Ar
beidersbeweging op en de arbeider
wordt sterker en machtiger, gedra
gen door een inniger geloofsovertui
ging, die de gevaren kent en weet,
dat het Christus' leer is, die ook den
arbeider opvoert naar een beter
leven.
In deze twee grote instituten heeft
hij den arbeider het christelijk denken
bijgebracht, waardoor hij ook chris
telijk leeft.
De sociale priester
Maar Doctor Poels liet het daar
niet alleen bij. „Overwin het kwade
door het goedé", heefc hy, evenals
onze Coadjutor Mgr. Harissen, lot
zyn devies gemaakt.
Woningen ontbraken in de Mijn
streek, de kosthuizen waren overvol
en dit alles %l6idde tot onoirbare din
gen. Weer werd hij de bouwer. De
Bouwverenigingen als „Tijdig", „Ons
Limburg" en „Thuis best", die als
NERGENS TER WERELD ons Zuid-
Limburg behoed hebben voor krotten
en misère-woningen, hebben de mijn
werkers huizen gegeven om in te
wonen, gezellenhuizen voor in de
kost te gaan.
Bouwer en vechter. Zo ryst de
figuur van deze priester, met zijn
groot hart voor den arbeider op in
de twintiger jaren,
Coöperaties richt hy op, hy vecht
tegen sociale ellende, tegen willekeur
en haat, tegen misstanden en oude
sleur en zie hy is als overwinnaar
uit de strijd gekomen. De grote reus
was niet te verslaan. Van de vroege
morgen tot de late avond en waar
gevaren dreigde voor den arbeider,
stond de Doctor.
O, het is zo gemakkelijk gezegd,
dit deed hij en dat, maar wie kent
de moeilijkheden, die overwonnen
zyn, wie kent de zorgen en lasten,
die deze eenvoudige priester,
deze zoon van
het Venray se land, gedragen heeft.
In plaats van zyn rustig professoraat
heeft hy gestaan in het heetst van
het gevecht.
Mgr. Dr. Poels
Hy was ver voor op zyn tyd, als
Zyn afscheidswoorden
Nog eenmaal heeft Nederland zich
opgemaakt om de redder van de mijn
streek en de stichter der Rolducse
studiedagen te danken voor wat hy
gedaan heeft om gewetensvolle, be
wuste katholieken op te kweken voor
alle posten in de maatschappij.
Op 22 November 1947 werd hij ere
doctor aan de R.K. Economisch Hoge
school te Tilburg. En daar heeft hy
zyn. afscheidswoorden gericht tot Lim
burg, tot Nederland, tot de wereld.
De wederopbouw van een Chris
telijke wereld kan tot stand komen
door de standsorganisaties. Dit moeten
bolwerken zyn van zuiver beleefd en
doorleefd katholicisme en van uit
deze bolwerken moet verder gewerkt
worden onder 't devies. Overwin het
kwade door het goede.
Zo heeft hy in kort bestek onbe
wust zyn eigen lev9n geschilderd,
waarvan in de Mijnstreek iedere steen
Zacht en kalm is de doctor over
leden, na een laatste blik op de rosse
gloed der mijnen en zijn groot hart
heeft de overtuiging met zich mee
gedragen. „God zo is het goed". Een
rijk en vruchtbaar leven is afgesneden.
Een eenvoudig priester met een liefde
vol hart is heengegaan.
Venray mist zyn grootste zoon en
Limburg rouwt om zijn voorvechter.
Laten wy allen bidden, dat hij ruste
in vrede.
Het Huis der drie Poelsen Jan z.g., Henri z.g., en
Mevrouw Jeanette rouwt. Venray treurt de kroon is van
ons hoofd gerukt De Paulinistische figuur, de laatst overgeblevene
van de grote Katholieke Nederlandse leiders is van ons heen
gegaan
Nog eenmaal zagen we na den oorlog den strijder Gods
op de grote tribune, 't Was in Tilburg, bij gelegenheid van zijne
promotie tot Doctor honoris causa, 't Is zijn testament geweest.
Het is een richtsnoer, een kerngedachte voor den opbouw van
een christelijke cultuur in de moderne wereld, zijn laatste wek
roep tot het Nederlandse volk, vooral tot de jongeren.
Hij stond daar in zijn zwarte priestertoga; zijn borst was
niet gesierd met kruizen en ridderordes; zijn gebogen gestalte
was niet omhuld door purper of paars. Zijn gebaren waren sober;
hij omlijnde zijn gedachten slechts door het opheffen van zijn
hand met docerende wijsvinger. De grote zaal was stil; zoals de
kinderen aan het sterfbed van een geliefde vader, zo luisterden
die kinderen naar de onderrichting en vermaning van de wereld
wijze herder.
„Het enige dat eigenlijk nog telt, is, wat Onze Lieve Heer
zal zeggen, als ik binnen betrekkelijk korte tijd voor Zijn rech
terstoel zal staan".
Zo kent Venray zijn Zoon. Alles voor God en alles voor
den evenmens. Egoïsme was hem vreemd, zelotypie kende hij
niet.
Wij Venrayers hielden van den Doctor. Wanneer hij van
zijn studies, van zijn zielzorg, van zijn hogeschool-college's, van
zijn arbeid in de geliefde Mijnstreek en later van zijn balling
schap in 't wonderbaar gespaarde ouderlijk huis terugkeerde,
was heel Venray op de been om hem te verwelkomen, om van
zijn vreugde kond te doen.
Voor iedereen had hij een goed en opwekkend woord.
Allen en alles interesseerden hem. Nooit weigerde hij hulp of
raad. Niemand kwam met hem in aanraking of hij ging als beter
mens heen. Als seminarist verheugden we ons over zijn gezel
lige en hartelijke ontvangst; de priesters, oud en jong, van de
Venray se Gecilia-vereniging hij was er de ziel van ver
heugden zich al weken te voren op den 2den Dinsdag van
September. Hoe menig geestelijke, regulier of seculier, dankt
naast God aan hem de juiste weg.
Men zegt wel eens: hoe hoger en ouder, hoe eenzamer. Bij
de doctor lag dit anders Hij was een vriend van den clerus en
genoot aller vertrouwen. Zo was het gelegen bij de geestelijk
heid, zo was 't ook bij de leken.
Natuurlijk zijn we niet blind voor de geweldige organisaties
door den geboren leider, speciaal in 't Zuiden tot stand gebracht.
Dit staat prachtig te lezen in de rede van Prof. Mag. Dr. F. A.
Weve en 't artikel van Prof. Dr. M. J. H Gobbenhage, in ge
dachten, woorden en daden van Mgr. Dr. H. A. Poels, door J.
Jacobs M.S.C, en Dr. A. Gerarts M.S.C. en tal in van artikelsin
tijdschriften, brochures en dagbladen.
Wij gedenken onze ontslapen dorpsgenoot, zoals hij onder
ons verkeerde in al zijn EENVOUD en GOEDHEID. Wij zullen
trachten, ook na zijn dood, zijn liefde en genegenheid te be
antwoorden. De grote Meester en O.L. Vrouw, Behoudenis der
Kranken, geve ons daartoe de kracht.
HIJ RUSTE IN VREDE 1
Nu Venray zyn grootsten zoon op zyn laatste gang grafwaarts be
geleidt, is er rouwin de harten van alle Limburgers, in de harten van alle
sociaal-voelende en sociaal-denkende mensen binnen en buiten onze
landsgrenzen, want in Dr. Poels verliest de Kerk een trouw dienaar en
een groot priester, verliest de mensheid een welsprekend pleitbezorger en
een onbaatzuchtig vriend.
Voorvechter en stryder op sociaal gebied, bleef Dr. Poels vóór alles
priester. Al zyn stryden, bidden en werken waren gewyd aan de kudde
van Zyn Herder, aan het behoud en de verdieping van het katholieke
geloof, op het aan hem toegewezen arbeidsveld: de Mijnstreek van Lim
burg. Daar, op li6t hoofdterrein van zyn werkzaamheid, schoten de aren
van het door hem gezaaid graan in de halmen, daar gaf de oogst hon
derdvoudige vrucht, daar ook zal z'n werk blyven voortleven in zyn vele
stichtingen.
E6n warm medelijden met de noden van het arbeidende volk, een
diep inzicht in de zedelijke ellende, die steeds de nasleep vormt van
stoffelijke armoede, maakten Dr. Poels tot den onvermoeiden verbeteraar
van de sociale toestanden van den arbeider. Hy wist, dat de arbeider
vrome spreuken en stichtelijke leuzen met een minachtend schouderop
halen beantwoordt, zolang bij met zijn gezin niet behoorlijk gekleed en
gevoed is, zolang hy niet gehuisvest is in een gezonde, luchtige woning,
die hy met spaarzaamheid en vlyt na enkele jaren zyn eigendom kan
Sociale verbetering alleen is echter niet genoeg. Op dit fundament
moet het geloof als een vuurtoren worden opgetrokken, sterk gegrond
vest in de harde rots, uitstralend over de wyde wereld, zijn lichtbundels
van genade en waarheid. En deze verdieping van het geloofsleven heeft
Dr. Poels trachten te verwezenlijken door van de Katholieke Standsor
ganisaties zijn troetelkinderen te maken.
En nu is Dr. Poels van ons heengegaan, nu de tijden nog moeilijker
en de spanningen nog heviger zyn geworden. Zijn voorbeeld liet hy ons
echter na om ons te leren, hoe wij moeten bidden en werken. En zijn
werken zullen hem volgen tot voor Gods troon. Christus en Maria, die
Limburg zo liefhebben, zullen het nooit vergeten, dat hy Limburg voor
Hen bewaard heeft. Aan hem zijn Zy het verplicht, dat Limburg geen
Borinage, geen Barcelona, geen Milaan, geen Hamborn geworden is. Hun
hart heeft de klop van zijn hart begrepen, want in beiden leefde dezelfde
liefde en dezelfde deernis met de armen en de verdrukten.
Dr. Poels, vriend van de kleine man. van harte gunnen wy U de
zalige rust na Uw vruchtbaar en welbesteed leven. Van de morgen tot
de avond hebt gy heel Uw leven door met Uw gaven en talenten ge
woekerd. Treedt daarom binnen in de vreugde van Uw Meester.
P. H. RONGEN, O.C.R.
Het feestkleed gespreid
Beste zieken, U hebt het door de radio gehoord, U hebt het in
kranten en bladen gelezen heel het feest van een jubilerende vorstin.
Het was één feest door heel het land. 'n Paar dagen voor het begon las
ik in een der bladenhet feestkleed ligt gespreid.
Zieken, ook nu kunnen we schrijven nu we over een paar dagen
beginnen met Uw triduumhet feestkleed ligt gespreid.
Uw stoelen staan klaar.
Uw ligstoel, Uw brancar. Alles is voor elkaar. Uw bedden zyn gespreid.
Het meeleven van Venray's burgery in deze weken van voorbereiding
was groot en gul en goed. Royaal en welwillend. Hartelijk. Medelevend
en mededelend. Ze begrepen, dat er veel nodig was en dat hier veel
handen licht werk maakten. Zy, die rondgingen voor U hebben het ge
merkt. Huis aan huis. Het mozaïk van hun geschenk aan U bestond uit
vele steentjes.
Het is eigenlijk een beetje vreemd om iemand te bedanken voordat
het gaat beginnen, maar aan allen toch alvast veel, heel veel dank voor
de grote bereidwilligheid in deze voorbereiding.
Als U dit leest heeft U allen het programma al ontvangen en ik
weet het zekerU hebt het al een paar maal doorgelezen. Een programma
dat betrekking heeft op U. Hoe lang is het geleden, datU een programma
in Uw handen hebt gehad voor een feest, URar U ook deel van uitmaakte.
Tot de laatste regel toe zal het worden afgewerkt. Nog niet eens alles
staat er op. Het is de grote lyn. De vele bijzonderheden zyn de verras
singen van iedere dag apart. En de laatste dag wordt een dag met een
onvergetelijke sluiting. Dan zult U Uw nichtjes en kennisjes zien, mooi
en wit, rond om U, zoals U ze zo dikwijls in Uw kamer zag voordat ze
bly naar de kerk gingen.
Laat bloemen Uw tolk zijn
Zieken, ook de bloemetjes zullen we buiten zetten voor U. En nu
komt de laatste v»-aag aan de gezonden: ZEG HET MET BLOEMEN. Als
een zieke in z'n kamer een bloemetje heeft fleurt de hele kamer op.
Geen ieest zonder bloemen.
Geen zieken zonder bloemen.
Geen ziekentriduum zonder bloemen.
In Uw tuin, Uw hof staan er zo velen. Daarom dit idee laat Uw
kinderen a.s. ZONDAGMIDDAG een bloemenwandeling maken naar Sint
Anna. En Maandag is....
met bloemen het feestkleed gespreid
cóï ónze zieken
De Ouden hadden een geliefkoosd
spreekwoord mens sana in corpore
sano, een gezonde ziel in een gezond
lichaam. Als het lichaam ziek is, is
het moeilijk de ziel in blakende ge
zondheid te bewaren. En juist omdat
het moeilyk is, zal het wel dubbel
noodzakelijk zyn.
In dit ondermaanse is er bitter
weinig, wat ons zonder meer aan
waait. Het allermeeste moeten wy
leren met veel inspanning en vol
harding. Zo moeten we ook leren ziek
te zyn.
Hoe je ziek wordt, weet je ge
woonlijk nietdoorgaans is het een
dief in de nacht, gemaskerd nog wel,
die je overvalt, je knock-out slaat en
dan aan je ziekbed gaat zitten om
te zien wat je ervan terecht brengt.
En dit is dikwijls niet heel veel.
De meeste zieken zyn lastig voor zich
zelf en voor anderen. Ze willen voort
durend aan het woord zyn over hun
kwalen en kwaaltjes en kunnen naar
niets anders meer luisteren, omdat
het hen niet meer interesseert.
Grote, sterke mannen worden net
kleine kinderen, die in het donker
bang zyn. Ze menen spoken te zien,
die hun grijphanden naar hen uit
strekken om hen mee te sleuren naai
de buitenste duisternis. Ze voelen pyn
in alle gewrichten. De koortsmeter
wordt voor hen een obcessie. Voort
durend zyn ze met hun pols bezig,
even halsstarig als een pianomaniak.
De grote kunst in iedere ziekte is:
nuchter en koel blyven; de ernst van
de ziekte niet overdrijven; alle angst
en vrees resoluut afwijzen; de belang
stelling op peil houden; geestelijk
bezig blyven; je niet laten gaan of
hangen; niet piekeren of mijmeren.
Vooral wanneer de ziekte van lange
duur is maken wal er van te maken
is, je ziekte dragen moedig en flink,
zoals ieder kruis moedig en flink ge
dragen moet worden; slechts met hoge
uitzondering over je ziekte praten;
ten slotte een grote optimist blyven
wat je eigen genezing betreft.
Een goed vriend schreef my eens
gedurende het langdradige verloop
van een kwaal: „"Word nu niet: een-
voor-deze-keer-maar-eenser, een medi
camentenfraudeur, een dieetvrybuiter,
een haker naar verboden vruchten,
een voorschriftenontduiker, een dok
tersoplichter...."
Deze raad was van de goede soort:
prima vakkundig. Wie naar een dokter
gaat bewijst daarmee, dat hy ver
trouwen in dinns kennis stelt. Dan
volgt, ook vanzelf, dat hy de voor
schriften van zijn lijfarts trouw moet
opvolgen, ook wanneer die lastig en
vervelend zyn. En dit is soms een hele
toer.
Welke dieethouder zondigt nooit
tegen zyn keukenbriefje? En wat
komt er gewoonlijk van terecht, als
het dieet jarenlang voortgezet moet
worden Of als de dokter sigaar of
borrel verbiedt
En toch moeten we dergelijke over
tredingen duur betalen. We geven zo
graag de dokter de schuld, die er
volgens ons met de pet naar gooit,
maar wij zyn zelf de ergste onder
mij ners van ons genezingsproces.
Een goed geneesheer en een ver
standige zieke kunnen samen veel
bereiken.
P. H. RONGEN O.C.R.
De moeilijkheden bij
Het lid van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal, de Heer Borst, heeft
aan de Minister van Landbouw
Vissery en Voedselvoorziening schrif
telijk vragen gesteld omti ent de moei
lijkheden bij de vleesdistributie, o.m.
of deze moeilijkheden niet het gevolg
zyn van een naar verhouding tot de
aanvoer te grote export van var
kensvlees.
Thans heeft de Minister schriftelijk
geantwoord, dat de toewijzing var
kensvlees voor binnenlands verbruik
van 800 ton in de week van 21 tot
26 Juni, terugliep tot 25 ton in de
daaropvolgende week. Deze hoeveel
heid is voor de vleeswaren fabrieken
beschikbaar gesteld, daar deze vlees
soort voor de vervaardiging van vlees
waren van 'grote betekenis is. Deze
25 ton bedragen minder dan pet.
van de wekelijks voor het binnen
lands gebruik benodigde hoeveelheid
vlees bij een rantsoen van 200 gram
per hoofd per week. Een verdeling
van deze hoeveelheid over de slagers
is niet mogelijk.
De verlaging van de toewijzing was
niet het gevolg van een naar ver
houding van de aanvoer te grote export
van varkensvlees. De export van var
kensvlees is juist als gevolg van het
zeer geringe aanbod van slachtvarkens
van weinig betekenis, zodat op de
aflevering van de export-contracten
een achterstand is ontstaan.
De tegenwoordige moeilijkheden by
de vleesdistributie zijn aldus de
bewindsman enerzijds te verklaren
door het feit, dat als gevolg van de
weersomstandigheden de grasgroei
buitengewoon gunstig is. waardoor
de veehouders er de voorkeur aan
geven het vee in de wei te houden,
teneinde het nog in gewicht te doen
toenemen. Anderzijds bleek de aan
koop van vlees en vee in het buiten-