Mgr, Dr. H. A. Poels overleden. WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN Een groot Venrayer ging heen. DOCTOR POELS Rouw om Doctor Poels. Ziekentriduum te Venray. de vleeSóóóïZieninq. Zaterdag 11 September 1948 No. 36 Negen en Zestigste Jaargang Druk en Uitgave Firma van den Munckhof Drukkery Kantoorboekhandel Grootestraat 28 Telefoon K 4780 512 Postrekening 150652 PEEL EN MAAS Advertentieprijzen op aanvraag verstrekt Abonnementsprijs per kwartaal: voor Venray fl 1.G0 buiten Venray fl 1.20 uitsluitend vooruitbet. foto D.v.N.L. Onze grote Doktor is niet meer, deze reus nzar geest en lichaam, is van ons heen gegaan naar een beter leven. Dinsdagavond, kwart voor negen, is Mgr. Dr. H. A. Poels overleden te Imstenrade, waar hij verpleegd werd in het Kloos ter der Medische Missiezusters. Toen de toestand van Dr. Poels verergerde, werden hem opnieuw de laatste H.H. Sacramenten toegediend. Langzaam is dan het einde gekomen en nadat zijn vrienden, de Hoofdaal moezenier van Sociale Werken K. Roncken, Pater Jacobs, Jan Maenen, de Voorzitter der K.A.B. in Limburg en Mgr. Lemmens Dinsdag hun laatste bezoek hebben gebracht, is de Doctor zacht en kalm overleden. jong kapelaan reeds, maar ook en speciaal als geestelijk leider. Wat Pausen en Bissschoppen veel latei- eerst voorschreven, had deze stoere werker reeds lang in practyk gebracht. Christus bracht hij weer in aller harten in het openbare leven, in de sociale en economische strevingen. De liefde tot de evenmens dreef hem, stuwde hem voorwaarts en on verschillig voor wat anderen criti- seerden is hy voorwaarts gegaan met zijn grote liefde, met zijn grote een voud. Bij zijn veertig jarig priesterfeest benoemd de Paus hem tot zy'n huis prelaat en bij zyn 25-jarig jubileum "s hoofdaalmoezenier tot. protonota- rius-apostolicus, maar Mgr. Dr. Poels, bleef eenvoudig de doktor. De oorlog, ontketend door het nationaal-socialisme, waartegen hy als een der eerste zijn stem verhief, lieeft hem ruw van zyn werk gehaald. Stil heeft hij al die jaren geleefd in Zwitserland maar zijn hart was nog steeds in Limburg. Zyn hart, dat meeleed met Limburg, dat hunkerde naar Nederland. En dit heeft de reus niet meer kunnen verdragen. En hoe tragisch waren zijn woorden toen hij voor de eerste maal iii Venray was „Ik blijf hier en wil begraven worden bij de St. Petrus Banden, bij mijn broer Jan". Hy moet gevoeld hebben, dat het einde in zicht was, dat de goede strijd gestreden was. Velen in Venray kennen Dr. Poels, hjj is hier geboren.en getogen. We hebben hem gezien als jong Priester, als man in de bloei van zyn jaren, als grijsaard, die schreide over zijn verwoestte geboorteplaats. In een kerkraam stond zyn beeld en de kleine jongens hebben hun hoofd gebroken over de zin die er onder stond „aalmoezenier van den arbeid". Maar niet alleen de kleinere, ook vele grotere kennen Dr. Poels, slechts als de grote Doctor en men wees naar zyn zware donkere figuur, als hij met zjjn broer Jan een wan delingetje maakte hier door de straten. Maar wat zyn betekenis is geweest als mens, als priester, als geleerde voor Limburg, voor Nede: land, daar weet men over het algemeen hier in zijn geboorteplaats zo bitter weinig van. „Een profeet wordt in zijn eigen land niet. geëerd", is een spreekwoord, dat zeker voor de figuur van Dr. Poels, hier in zijn geboorteplaats geldt. Zo moge dan dit herdenkingsartikel onze Venray se mensen dan nog enigszins voor zover een kranten artikel dat kan de grootheid van onze Doctor schilderen en ons allen doen beseffen het verlies wat Venray, Limburg en Nederland lijdt. Enne goeie sclieëper. Scheëper ziede nöw gewörre, nie van schöpkes op de hey. Schöpkes van ös Lievenherke Driefde nao de Hemelweij. Zelden is een zegewens van een klein bruidje by de Eerste H. Mis van een jong Priester zo in vervul ling gegaan als in het leven van onze grote Doctor. Uitgezonden na zijn Priesterwij ding in i89t, naar Leuven, doctoreer de hy daar in 1897 in de H. Theo logie. Hoewel de wetenschap hem aantrok, nam hy een kapelaansbe noeming a in en stond hy rond de eeuwwisseling als Kapelaan in de St. Martinuskerk te Venlo. In 1903 breekt de spoorwegstaking uit en begon het socialisme te wroe ten, dat het christendom miskende en verachtte. Dan treedt de jonge kapelaan naar voren en in een ma gistrale rede wijst hy op de fouten, die gemaakt zyn ook by de Katholieken 1 De Doctor had teveel gezegd vol gens zekere kringen, maar Z. II. de Paus Leo XIII benoemd hem tot lid van do Pauselijke Bijbelcommissie, als een eerherstel aan de man, die toen reeds de ideör. naar voren bracht, die de Pausen later in hun Ency clieken als het middel aangaven, waarmede de wereld een gelukkiger toekomst tegemoet zou gaan. De jonge Doctor gaat evenwel1 naar Washington, waar hij aan de Katho lieke Universiteit hoogleeraar wordt in de Exegese. Zes lange jaren ver blijft hij in het buitenland, maar zyn hart blyft in Limburg, waar de mijnen ontstaan, een grote industrie in op komst is, die de katholieke struc tuur van dit gewest veranderen kan. Terngkomst Dan komt de priester terug, hier ziet hy de kans zijn missionaris- ideaal te verwezenlijken en hy vraagt zyn bisschop, het donkere Zuiden te mogen opbreken voor het licht van Christus. Daar waar nieuwe industriën ont stonden dreigde het volk, de dood gewone workman, ten onder te gaan. omdat hy de gevaren van socialisme en communisme niet onderkent, onder gaat in het materialisme, om dat hij geen overtuigd Christen is. Daar waar het kapitalisme heerste, het socialisme vrat, moest een nieuwe St. Michael komen. Het was die Venrayer, die voor jaren terug met zulke gewaagde ideën kwam, het was Dr. Poels. Als kapelaan van een klein dorpje in het Zuiden is hy begonnen. Bouwer En naast de mijnschachten, die op rezen, werd een nieuw gebouw gezet, geestelijk, ^echt en sterk. Een mijn' werkersorganisatie wordt opgezet., die als allereerste doel heeft, de katho lieke arbeider zijn geloof bewust te maken. Hier werd de katholieke arbeider geleerd, de achtorgrond te zien van alle sociale en economische ellende van die dagen: de Christus leeft niet meer in de harten der mensen. Hy bouwt er de Katholieke Ar beidersbeweging op en de arbeider wordt sterker en machtiger, gedra gen door een inniger geloofsovertui ging, die de gevaren kent en weet, dat het Christus' leer is, die ook den arbeider opvoert naar een beter leven. In deze twee grote instituten heeft hij den arbeider het christelijk denken bijgebracht, waardoor hij ook chris telijk leeft. De sociale priester Maar Doctor Poels liet het daar niet alleen bij. „Overwin het kwade door het goedé", heefc hy, evenals onze Coadjutor Mgr. Harissen, lot zyn devies gemaakt. Woningen ontbraken in de Mijn streek, de kosthuizen waren overvol en dit alles %l6idde tot onoirbare din gen. Weer werd hij de bouwer. De Bouwverenigingen als „Tijdig", „Ons Limburg" en „Thuis best", die als NERGENS TER WERELD ons Zuid- Limburg behoed hebben voor krotten en misère-woningen, hebben de mijn werkers huizen gegeven om in te wonen, gezellenhuizen voor in de kost te gaan. Bouwer en vechter. Zo ryst de figuur van deze priester, met zijn groot hart voor den arbeider op in de twintiger jaren, Coöperaties richt hy op, hy vecht tegen sociale ellende, tegen willekeur en haat, tegen misstanden en oude sleur en zie hy is als overwinnaar uit de strijd gekomen. De grote reus was niet te verslaan. Van de vroege morgen tot de late avond en waar gevaren dreigde voor den arbeider, stond de Doctor. O, het is zo gemakkelijk gezegd, dit deed hij en dat, maar wie kent de moeilijkheden, die overwonnen zyn, wie kent de zorgen en lasten, die deze eenvoudige priester, deze zoon van het Venray se land, gedragen heeft. In plaats van zyn rustig professoraat heeft hy gestaan in het heetst van het gevecht. Mgr. Dr. Poels Hy was ver voor op zyn tyd, als Zyn afscheidswoorden Nog eenmaal heeft Nederland zich opgemaakt om de redder van de mijn streek en de stichter der Rolducse studiedagen te danken voor wat hy gedaan heeft om gewetensvolle, be wuste katholieken op te kweken voor alle posten in de maatschappij. Op 22 November 1947 werd hij ere doctor aan de R.K. Economisch Hoge school te Tilburg. En daar heeft hy zyn. afscheidswoorden gericht tot Lim burg, tot Nederland, tot de wereld. De wederopbouw van een Chris telijke wereld kan tot stand komen door de standsorganisaties. Dit moeten bolwerken zyn van zuiver beleefd en doorleefd katholicisme en van uit deze bolwerken moet verder gewerkt worden onder 't devies. Overwin het kwade door het goede. Zo heeft hy in kort bestek onbe wust zyn eigen lev9n geschilderd, waarvan in de Mijnstreek iedere steen Zacht en kalm is de doctor over leden, na een laatste blik op de rosse gloed der mijnen en zijn groot hart heeft de overtuiging met zich mee gedragen. „God zo is het goed". Een rijk en vruchtbaar leven is afgesneden. Een eenvoudig priester met een liefde vol hart is heengegaan. Venray mist zyn grootste zoon en Limburg rouwt om zijn voorvechter. Laten wy allen bidden, dat hij ruste in vrede. Het Huis der drie Poelsen Jan z.g., Henri z.g., en Mevrouw Jeanette rouwt. Venray treurt de kroon is van ons hoofd gerukt De Paulinistische figuur, de laatst overgeblevene van de grote Katholieke Nederlandse leiders is van ons heen gegaan Nog eenmaal zagen we na den oorlog den strijder Gods op de grote tribune, 't Was in Tilburg, bij gelegenheid van zijne promotie tot Doctor honoris causa, 't Is zijn testament geweest. Het is een richtsnoer, een kerngedachte voor den opbouw van een christelijke cultuur in de moderne wereld, zijn laatste wek roep tot het Nederlandse volk, vooral tot de jongeren. Hij stond daar in zijn zwarte priestertoga; zijn borst was niet gesierd met kruizen en ridderordes; zijn gebogen gestalte was niet omhuld door purper of paars. Zijn gebaren waren sober; hij omlijnde zijn gedachten slechts door het opheffen van zijn hand met docerende wijsvinger. De grote zaal was stil; zoals de kinderen aan het sterfbed van een geliefde vader, zo luisterden die kinderen naar de onderrichting en vermaning van de wereld wijze herder. „Het enige dat eigenlijk nog telt, is, wat Onze Lieve Heer zal zeggen, als ik binnen betrekkelijk korte tijd voor Zijn rech terstoel zal staan". Zo kent Venray zijn Zoon. Alles voor God en alles voor den evenmens. Egoïsme was hem vreemd, zelotypie kende hij niet. Wij Venrayers hielden van den Doctor. Wanneer hij van zijn studies, van zijn zielzorg, van zijn hogeschool-college's, van zijn arbeid in de geliefde Mijnstreek en later van zijn balling schap in 't wonderbaar gespaarde ouderlijk huis terugkeerde, was heel Venray op de been om hem te verwelkomen, om van zijn vreugde kond te doen. Voor iedereen had hij een goed en opwekkend woord. Allen en alles interesseerden hem. Nooit weigerde hij hulp of raad. Niemand kwam met hem in aanraking of hij ging als beter mens heen. Als seminarist verheugden we ons over zijn gezel lige en hartelijke ontvangst; de priesters, oud en jong, van de Venray se Gecilia-vereniging hij was er de ziel van ver heugden zich al weken te voren op den 2den Dinsdag van September. Hoe menig geestelijke, regulier of seculier, dankt naast God aan hem de juiste weg. Men zegt wel eens: hoe hoger en ouder, hoe eenzamer. Bij de doctor lag dit anders Hij was een vriend van den clerus en genoot aller vertrouwen. Zo was het gelegen bij de geestelijk heid, zo was 't ook bij de leken. Natuurlijk zijn we niet blind voor de geweldige organisaties door den geboren leider, speciaal in 't Zuiden tot stand gebracht. Dit staat prachtig te lezen in de rede van Prof. Mag. Dr. F. A. Weve en 't artikel van Prof. Dr. M. J. H Gobbenhage, in ge dachten, woorden en daden van Mgr. Dr. H. A. Poels, door J. Jacobs M.S.C, en Dr. A. Gerarts M.S.C. en tal in van artikelsin tijdschriften, brochures en dagbladen. Wij gedenken onze ontslapen dorpsgenoot, zoals hij onder ons verkeerde in al zijn EENVOUD en GOEDHEID. Wij zullen trachten, ook na zijn dood, zijn liefde en genegenheid te be antwoorden. De grote Meester en O.L. Vrouw, Behoudenis der Kranken, geve ons daartoe de kracht. HIJ RUSTE IN VREDE 1 Nu Venray zyn grootsten zoon op zyn laatste gang grafwaarts be geleidt, is er rouwin de harten van alle Limburgers, in de harten van alle sociaal-voelende en sociaal-denkende mensen binnen en buiten onze landsgrenzen, want in Dr. Poels verliest de Kerk een trouw dienaar en een groot priester, verliest de mensheid een welsprekend pleitbezorger en een onbaatzuchtig vriend. Voorvechter en stryder op sociaal gebied, bleef Dr. Poels vóór alles priester. Al zyn stryden, bidden en werken waren gewyd aan de kudde van Zyn Herder, aan het behoud en de verdieping van het katholieke geloof, op het aan hem toegewezen arbeidsveld: de Mijnstreek van Lim burg. Daar, op li6t hoofdterrein van zyn werkzaamheid, schoten de aren van het door hem gezaaid graan in de halmen, daar gaf de oogst hon derdvoudige vrucht, daar ook zal z'n werk blyven voortleven in zyn vele stichtingen. E6n warm medelijden met de noden van het arbeidende volk, een diep inzicht in de zedelijke ellende, die steeds de nasleep vormt van stoffelijke armoede, maakten Dr. Poels tot den onvermoeiden verbeteraar van de sociale toestanden van den arbeider. Hy wist, dat de arbeider vrome spreuken en stichtelijke leuzen met een minachtend schouderop halen beantwoordt, zolang bij met zijn gezin niet behoorlijk gekleed en gevoed is, zolang hy niet gehuisvest is in een gezonde, luchtige woning, die hy met spaarzaamheid en vlyt na enkele jaren zyn eigendom kan Sociale verbetering alleen is echter niet genoeg. Op dit fundament moet het geloof als een vuurtoren worden opgetrokken, sterk gegrond vest in de harde rots, uitstralend over de wyde wereld, zijn lichtbundels van genade en waarheid. En deze verdieping van het geloofsleven heeft Dr. Poels trachten te verwezenlijken door van de Katholieke Standsor ganisaties zijn troetelkinderen te maken. En nu is Dr. Poels van ons heengegaan, nu de tijden nog moeilijker en de spanningen nog heviger zyn geworden. Zijn voorbeeld liet hy ons echter na om ons te leren, hoe wij moeten bidden en werken. En zijn werken zullen hem volgen tot voor Gods troon. Christus en Maria, die Limburg zo liefhebben, zullen het nooit vergeten, dat hy Limburg voor Hen bewaard heeft. Aan hem zijn Zy het verplicht, dat Limburg geen Borinage, geen Barcelona, geen Milaan, geen Hamborn geworden is. Hun hart heeft de klop van zijn hart begrepen, want in beiden leefde dezelfde liefde en dezelfde deernis met de armen en de verdrukten. Dr. Poels, vriend van de kleine man. van harte gunnen wy U de zalige rust na Uw vruchtbaar en welbesteed leven. Van de morgen tot de avond hebt gy heel Uw leven door met Uw gaven en talenten ge woekerd. Treedt daarom binnen in de vreugde van Uw Meester. P. H. RONGEN, O.C.R. Het feestkleed gespreid Beste zieken, U hebt het door de radio gehoord, U hebt het in kranten en bladen gelezen heel het feest van een jubilerende vorstin. Het was één feest door heel het land. 'n Paar dagen voor het begon las ik in een der bladenhet feestkleed ligt gespreid. Zieken, ook nu kunnen we schrijven nu we over een paar dagen beginnen met Uw triduumhet feestkleed ligt gespreid. Uw stoelen staan klaar. Uw ligstoel, Uw brancar. Alles is voor elkaar. Uw bedden zyn gespreid. Het meeleven van Venray's burgery in deze weken van voorbereiding was groot en gul en goed. Royaal en welwillend. Hartelijk. Medelevend en mededelend. Ze begrepen, dat er veel nodig was en dat hier veel handen licht werk maakten. Zy, die rondgingen voor U hebben het ge merkt. Huis aan huis. Het mozaïk van hun geschenk aan U bestond uit vele steentjes. Het is eigenlijk een beetje vreemd om iemand te bedanken voordat het gaat beginnen, maar aan allen toch alvast veel, heel veel dank voor de grote bereidwilligheid in deze voorbereiding. Als U dit leest heeft U allen het programma al ontvangen en ik weet het zekerU hebt het al een paar maal doorgelezen. Een programma dat betrekking heeft op U. Hoe lang is het geleden, datU een programma in Uw handen hebt gehad voor een feest, URar U ook deel van uitmaakte. Tot de laatste regel toe zal het worden afgewerkt. Nog niet eens alles staat er op. Het is de grote lyn. De vele bijzonderheden zyn de verras singen van iedere dag apart. En de laatste dag wordt een dag met een onvergetelijke sluiting. Dan zult U Uw nichtjes en kennisjes zien, mooi en wit, rond om U, zoals U ze zo dikwijls in Uw kamer zag voordat ze bly naar de kerk gingen. Laat bloemen Uw tolk zijn Zieken, ook de bloemetjes zullen we buiten zetten voor U. En nu komt de laatste v»-aag aan de gezonden: ZEG HET MET BLOEMEN. Als een zieke in z'n kamer een bloemetje heeft fleurt de hele kamer op. Geen ieest zonder bloemen. Geen zieken zonder bloemen. Geen ziekentriduum zonder bloemen. In Uw tuin, Uw hof staan er zo velen. Daarom dit idee laat Uw kinderen a.s. ZONDAGMIDDAG een bloemenwandeling maken naar Sint Anna. En Maandag is.... met bloemen het feestkleed gespreid cóï ónze zieken De Ouden hadden een geliefkoosd spreekwoord mens sana in corpore sano, een gezonde ziel in een gezond lichaam. Als het lichaam ziek is, is het moeilijk de ziel in blakende ge zondheid te bewaren. En juist omdat het moeilyk is, zal het wel dubbel noodzakelijk zyn. In dit ondermaanse is er bitter weinig, wat ons zonder meer aan waait. Het allermeeste moeten wy leren met veel inspanning en vol harding. Zo moeten we ook leren ziek te zyn. Hoe je ziek wordt, weet je ge woonlijk nietdoorgaans is het een dief in de nacht, gemaskerd nog wel, die je overvalt, je knock-out slaat en dan aan je ziekbed gaat zitten om te zien wat je ervan terecht brengt. En dit is dikwijls niet heel veel. De meeste zieken zyn lastig voor zich zelf en voor anderen. Ze willen voort durend aan het woord zyn over hun kwalen en kwaaltjes en kunnen naar niets anders meer luisteren, omdat het hen niet meer interesseert. Grote, sterke mannen worden net kleine kinderen, die in het donker bang zyn. Ze menen spoken te zien, die hun grijphanden naar hen uit strekken om hen mee te sleuren naai de buitenste duisternis. Ze voelen pyn in alle gewrichten. De koortsmeter wordt voor hen een obcessie. Voort durend zyn ze met hun pols bezig, even halsstarig als een pianomaniak. De grote kunst in iedere ziekte is: nuchter en koel blyven; de ernst van de ziekte niet overdrijven; alle angst en vrees resoluut afwijzen; de belang stelling op peil houden; geestelijk bezig blyven; je niet laten gaan of hangen; niet piekeren of mijmeren. Vooral wanneer de ziekte van lange duur is maken wal er van te maken is, je ziekte dragen moedig en flink, zoals ieder kruis moedig en flink ge dragen moet worden; slechts met hoge uitzondering over je ziekte praten; ten slotte een grote optimist blyven wat je eigen genezing betreft. Een goed vriend schreef my eens gedurende het langdradige verloop van een kwaal: „"Word nu niet: een- voor-deze-keer-maar-eenser, een medi camentenfraudeur, een dieetvrybuiter, een haker naar verboden vruchten, een voorschriftenontduiker, een dok tersoplichter...." Deze raad was van de goede soort: prima vakkundig. Wie naar een dokter gaat bewijst daarmee, dat hy ver trouwen in dinns kennis stelt. Dan volgt, ook vanzelf, dat hy de voor schriften van zijn lijfarts trouw moet opvolgen, ook wanneer die lastig en vervelend zyn. En dit is soms een hele toer. Welke dieethouder zondigt nooit tegen zyn keukenbriefje? En wat komt er gewoonlijk van terecht, als het dieet jarenlang voortgezet moet worden Of als de dokter sigaar of borrel verbiedt En toch moeten we dergelijke over tredingen duur betalen. We geven zo graag de dokter de schuld, die er volgens ons met de pet naar gooit, maar wij zyn zelf de ergste onder mij ners van ons genezingsproces. Een goed geneesheer en een ver standige zieke kunnen samen veel bereiken. P. H. RONGEN O.C.R. De moeilijkheden bij Het lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, de Heer Borst, heeft aan de Minister van Landbouw Vissery en Voedselvoorziening schrif telijk vragen gesteld omti ent de moei lijkheden bij de vleesdistributie, o.m. of deze moeilijkheden niet het gevolg zyn van een naar verhouding tot de aanvoer te grote export van var kensvlees. Thans heeft de Minister schriftelijk geantwoord, dat de toewijzing var kensvlees voor binnenlands verbruik van 800 ton in de week van 21 tot 26 Juni, terugliep tot 25 ton in de daaropvolgende week. Deze hoeveel heid is voor de vleeswaren fabrieken beschikbaar gesteld, daar deze vlees soort voor de vervaardiging van vlees waren van 'grote betekenis is. Deze 25 ton bedragen minder dan pet. van de wekelijks voor het binnen lands gebruik benodigde hoeveelheid vlees bij een rantsoen van 200 gram per hoofd per week. Een verdeling van deze hoeveelheid over de slagers is niet mogelijk. De verlaging van de toewijzing was niet het gevolg van een naar ver houding van de aanvoer te grote export van varkensvlees. De export van var kensvlees is juist als gevolg van het zeer geringe aanbod van slachtvarkens van weinig betekenis, zodat op de aflevering van de export-contracten een achterstand is ontstaan. De tegenwoordige moeilijkheden by de vleesdistributie zijn aldus de bewindsman enerzijds te verklaren door het feit, dat als gevolg van de weersomstandigheden de grasgroei buitengewoon gunstig is. waardoor de veehouders er de voorkeur aan geven het vee in de wei te houden, teneinde het nog in gewicht te doen toenemen. Anderzijds bleek de aan koop van vlees en vee in het buiten-

Peel en Maas | 1948 | | pagina 1