18 OCTOBER.... WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN Waarom werd Overloon in 1944 slagveld? Uit het dagboek van een Engels soldaat DROOGTE. Zaterdag 18 October 1947 No. 42 Acht en Zestigste Jaargang Druk en Uitgave Firma van den Munckhof Drukkerij Kantoorboekhandel Grootestraat 28 Telefoon K 4780 512 Postrekening 150652 LEN MAAS Advertentieprijzen op aanvraag verstrekt Abonnementsprijs per kwartaal voor Venray fl 1.G0 buiten Veniay fl 1.20 uitsluitend vooruitbet. „Venray, a important railway centre is liberated by our troops" Drie jaren is het geleden, dat de grote nieuwsbladen in Enge land, in Amerika, over de gehele vrije wereld, het bericht door gaven, dat Venray was bevrijd door de Engelse troepen. De mannen van' het Suffolk- regiment, de East-Yorkshires, de Lancashires"*'zijnk Venray binnen getrokken, Venray een puinhoop, de straten bedekt met puin, in plaats van bloemen, een kapot gordijn in een kapot venster, in plaats van vlaggen. 18 October We beleven weer het bombar dement, "het granaatvuur, de brand van de Grote Kerk en Jerusalem. We zien weer de mensen sluipen, luisterend naar de gie rende dood, vluchtend naar de kloosterkelders, zoekende naar een schuilplaats. En op het kerkhof rijen zich de kruisen met die fatale datum van October, als de grootste en eenvoudigste getuigenis van het droeve leed, wat over Venray wam. Nu wij weer staan voor die achttiende October, komt dat alles weer naar voren, wij gaan ons weer bezinnen, op dat wat zich weer heeft afgespeeld voor drie jaren terug. Ons dorp zelf geeft nog steeds een blijvende herinnering, nog zpveel ligt doods, waar eerst leven w.as. Op de kerkhoven van onze parochie's, op die der ge allieerden en van de Duitsers roepen de vele kruisen herin neringen op aan al het droeve van die dagen. Het verhaal van al dat vreese- lijke is telkens nieuw, want elke inwoner heeft bij deze §rote ramp zijn eigen belevenissen ge had, belevenissen, die door de tijd wel vervagen, maar juist door zulk een jaardag weer naar voren komen, in al hun felheid. Onze gedachten zullen weer gaan naar hem of haar, die uit zijn familiekring, uit zijn straat, gestorven is, getroffen door gra naten of bombardement. Onze gedachten gaan uit naar hen, die gebleven zijn in Duits land, in concentratiekampen, in lagers, in fabrieken; wie heeft hun leed gekend Onze gedachten gaan naar dat grote aantal Engelsen, welke 4ood of verminkt de bevrijding van ons dorp, waarvoor zij hun leven gaven, niet meer mochten be leven. Onze gedachten gaan uit naar die stille helden, getroffen door een verdwaalde kogel in het niemandsland, waar berichten overheen gebracht moesten wor den, of doodgeschoten langs de weg, omdat zij hun plicht jegens hun vaderland en jegens hun volk deden op die stille heroïsche wijze. Wij denken weer aan nen, die een terugkomst na de evacuatie niet meer mochten beleveh. O neen,- wij jubelen niet, wij feesten niet om onze bevrijding, daarvoor heeft deze teveel dure en dierbare mensenlevens gekost. Maar naast al dat vele droeve, naast al dat verschrikkelijke uit die dagen, rijst toch ook weer in onze herinnering October 1944 als het monument van naasten liefde en gemeenschapszin. Menselijke grootheid heeft ge leefd tpssen puin en vernieling, juist .in deze dagen heeft de mens zijn kleinheid, zijn nietigheid er kent en heeft hij het wezenlijke van zijn leven begrepen en er naar gehandeld. Groter gemeenschapszin, groter naastenliefde, groter eenvoud en hartelijkheid is er nooit meer ge weest in ons dorp, als toen de wereld dreigde te vergaan. Herdenken doet ook bedenken en bezinnen. Nu wij die dagen van voor drie'jaren terug weer gaan herdenken, nu het grote leed van oorlog en evacuatie weer verjaart, moeten wij ons ook weer gaan bezinnen op de grootheid en de schoonheid van wat toen leefde in de mensen. Zelfverlochening, edelmoedig heid, opofferingsgezindheid, naas tenliefde, echt innig beleefd, hebben toen gebloeid..en schij nen nu* niet meer te kunnen bloeien, verstikt in de grote chaos van na de bevrijding. Wij willen naast de verwoes ting ook denken aan dat grootse wat er toen leefde, misschien juist door de verwoesting. Toen waren wij allen één, waarom nu niet Toen hielpen wij elkander, waarom nu niet Herinneren is ook bezinnen latep anderen feesten op de ver jaardag van hun bevrijding, maar laten wij God bidden voor onze gestorven mensen, voor alle ge sneuvelde soldaten, al onze mar telaren; laten wij God ook bid den, dat weer in ons mogen levendig worden, die grot&mooie menselijke deugden, die leefden temidden van puin, verwoesting en dood. Dat zal ons bevrijdingsfeest zijn, stil en eenvoudig, een plechtige H. Mis voor de doden, een woord van opwekking voor de levenden. In de juiste geest dit meegemaakt, zal het ons rijker en sterker maken, dan grote fanfares en feestelijkheden. flus het zekere voor het onzekere stellen. Wie had hier gelyk Het zal wel nooit uitgemaakt wor den. Zeker is, dat de aanval over een breed front, zoals Eisenhower besliste, veel moeilijkheden met zich meebracht. Deze moeilijkheden deden zich vooral gevoelen in do bevoorrading van alle met dezelfde intensiteit op- rukkendo legers, o.a. wat betreft do aanvoer van de benzine, de tijdrovende gevechten in Zeeland, de late ver overing van de haven van Antwerpen, de niet-verwachte reorganisatie van de Duitse legers, waartoe ze nu echter de tjjd kregen en als gevolg van dit laatste de fout van do geallieerden, doordat ze do kracht van do Duitsers aan de Nederlandse Maas (Overloon onderschat hebben... Dit laatste geeft Montgomery in zyn boek grif toe. Had Montgomery nu terstond van uit Frankrijk naar het Roergebied kunnen doorstoten, we kunnen veilig aannemen, dat de Duitsers geen kans haddon gekregen zich te reorganiseren. Gold voor Montgomery dan niet de moeilijkheid van de aanvoer? Wel, Montgomery had bij zijn voor- stol bedongen, dat zijn legers voor rang zouden hebben in de bevoor rading. En nu moest iedere druppel benzine vanuit het bruggehoofd Nor- mand ië aangevoerd worden. Daardoor kon het gebeuren, dat, toen Dempsey in allerijl de Corridor moest tot stand brengen om do Maas- en Waalbrug gen to behouden en Arnhem te hulp te komen, er voorlopig niet aan go- dacht kon worden om dozo corridor uit te breiden tot aan de Maas en tot Venlo toe, waartoe een dreigend Duits front op de linker Maasoever echter dwong. Van deze moeilijkheid der geallieerden hebben de Duitsers han dig geprofiteerd. Zij richtton-oen stork front in, Venlo werd een bolwerk en het bruggehoofd daarvan werd... Overloon 1 Hun voornaamste zorg was daarbij een bruikbare verbindingsweg tussen Venle en het slagveld Overloon, waar do Duitse hoofdweerstandslinie ge vestigd was. Deze verbindingsweg kondon zij niet missen, wilden zij het front bij Overloon handhaven. Dat wisten de geallieerden ook en daarom werd Venray, de belangrijke ver- keersschakol in deze verbindingsweg, op 12 October 1944 gebombardeerd. Zo werd Overloon slagveld en een van de laatste bolwerken vóór de Siegfriedlinie. Kostbare tjjd hebben do goallieerden hier verspeeld in vaak bloedige gevechten, zóveel tijd, dat, het is wellicht niet teveel beweerd, de aanval op de Rijn tot het voorjaar 1945 moest uitgesteld worden. Als nu Montgomery eens zijn zin gekregen had en niet Eisenho\ver... (Uit „Ons eigen erf") HARRY VAN LOON Zuiver menselijk beschouwd ziin grote gebeurtenisssen dikwijls het gevolg van toevallige omstandigheden. Heeft Pascal niet eens het beroemde woord neergeschreven, dat indien de nous van Cleopatra iets korter was geweest, het aanschijn van de wereld er anders uitgezien zou hebben? Waar blijven toch die Tommies Hoe dikwijls zou deze vraag ge steld zijn in de bevrijdingsdagen van 1944 En wie onzer zou er aan heb ben durven denken, toen Dempsey's zegevierend leger de Corridor dwars door Brabant boorde, dat de opmars vlak voor de poorten van Overloon gestaakt werd0 Er' is sindsdien veel geschreven over de gevechten bij Overloon. Maar nog nooit heeft men stilgestaan bij de vraag waarom juist Overloon de treurige eer kreeg om in de gigan tische worsteling op het Europese Westfront een slagveld te worden. De onthullingen van Montgomery In het begin van dit jaar verscheen in-Londen het opzienbarend boek van Montgomery, „Normandy to the Bal tic" enige sensatie omdat het enkele onthullingen bevat ten aanzien van feiten welke tot dan toe slechts aan ingewijden beköhd waren. Na lezing van dit boek is men geneigd de vraag te stellen„Als nu eens Montgomery in plaats van Eisenhower de baas was geweest, hoe zou dan de oorlog in West-Europa verlopen zijn?" Waarvandaan deze vraag? Zoals bekend was Montgomery bevelhebber van de invasielegers in Normar.die. Nadat do Duitseis waren teruggedrongen en de geallieerden de Seine hadden overschreden, kwam er onenigheid in het geallieerd opper bevel. Montgomery, die nu geen be velhebber van de invasielegers meer was, maar commandant-van de 21e Legergroep (le Canadese en 2e Brit so Leger) bad met zijn Legergroep de verovering van België en Holland en Noord-West-Duitsland plus het Roer gebied. Hü wilde met deze Leger groep, welke de linkerflank van de naar Duitsland oprukkende geallieer de logers vormde, in één ruk door stoten naar het Roergebied on daar mede alles op één kaart zetten. Waarom Het Duitse leger in Frankrijk was na de ramp van Normandië volledig in wanorde en Montgomery wilde hiervan profiteren en ineens door stoten om aldus een mogelijk reorga nisatie van do Duitse legers te voor- komon. Eisenhower daarentegen acht te dit een te groot waagstuk en nam daarom de beslissing tot een massale aanval over een breed front. Hy wilde Ergens langs oen. binnenweg van Overloon naar Venray, lag een Tommy, dood, het was 16 October 1944. Als verkenner uitgestuurd, is hy niet meer terug gekeeld, getroffen door een verdwaalde kogel. Rustig en vredig lag hy daar ondanks do modder en regen, op do donkere grond, waarover dé grijze luclït als een groot doodskleed zich.spande. Deze Tommy had een klein boekje bij zich, waarin hy diverse notities had gemaakt, als voor eon dagboek. Hieronder mogen dan de laatste bladzijden volgen 1-Iet is Goddank eindelijk weer eens wat rustig in dit vervloekte land van rogon, modder, bomen on heuvels. Veertien dagen zijn nu voorbij en ik geloof niet, dat we 3 mijl verder ge kropen zyn. Veertien dagen.... ér volgens de krant hier hebben we Overloon allang ingenomen, dat die dwazen bier maar eens komen liggen, ze zouden bun broek vol doen, bidden en slapen. Maar nu ik weer eens slapen kan wil bet niet. Ik voel me op. Zenuwen denk ik. Ik voel me als een afgeleef de oude man, die alles van het lever, kent en weet en slechts wacht op de slotfinale: de dood. We zyn hier allemaal een stel oude kerels geworden, Frank, John, Hancky en de anderen. Je snapt n'iet, dat de wereld, gewoon doordraait, terwijl gisteren Rob mot een booby-lrap zyn been verloor en als een gek hoog- snerpend lag te gillen tot hi) door bloedverlies bewusteloos werd. De wereld beeft niet stil gestaan toon Bill verpulverd werd door een granaat. Het leven staat hier slechts stil, hier wordt 'n mens machine, een klein onderdeel van een stoomwals, die alles vorwoost en verpletterd. Van die lui^uchtige troep, die zo vol overwinning's trots door Frankrijk en België gestoven is, (en wat hadden we eigenlijk daarvoor gedaan?) is weinig meer over, als wat mensen, die zich verwonderd afvragen of ze nog leven, als ze terugkomen uit de bossen on de loopgraven rond dit dorp. We zyn de muur waarachter in de corridor do benodigde spullen naar het front gebracht kunnen wor den. Maar de Mof is hier sterk en ik geloof niet, dat we hier uit komen. Alles eu alles is geprobeerd. Onze tanks en artillerie beuken dag en nacht door, onze Typhoons janken altyd door en nog krygen we zo d'r niet uit. Onze kleren hangen vol vuil en mijn schoonen zijn nat. De Amerikanen zyn met hun tanks weer teruggegaan, het vervloekte afweervuur van de moffen is te hard en tegen het kruisvuur dor Duitse mitrailleurs lopen wy ons te pletter. Wat een land is het hier. Achter ons ligt een koo verrot, dat ze dat ding toch opruimen, de walgelyke zoete reuk dringt door alles heen. Gisteren toen.... op dio booby-trap zyn been verloor, hebben we met de bajonet gevochten, het hielp niets. Dat ik er door gekomen ben snap ik nog niet, links en rechts zwiepte het door de struiken, of ze er met een zweep door sloegen. Ik moet in het water gestaan hebben, tot aan myn knieën was ik nat. Dag en nacht hebben we geen rust gehad. Hier (waarschijnlijk Oploo) rijden de gehele dag wagens met gewonden; van onze troep is niet veel meer o\^r. Je wordt geheel hard in deze dingen. Ik heb altyd angst 'gehad voor een dode. Toen mijn grootvader gestorvon is voor enkele jaren, wilde ik hem niet moer zien en nu spring je op een dodo Duitser, die ineengeschrom peld ligt in een schuilgat, je trekt hem er uit en gebruikt hem als borst wering. Het soldatenleven verruwt zeggen ze thuis, maar myn hemel, een mens wordt als een wild dier als hy. vecht voor zyn leven, dan wijkt alles. Waarom Wie, zoals ik nu weer eens op adem komen kan, vraagt zich toch onwille keurig weer voor de zoveelste maal af, waarom Waarom dit alles Leven we niet in een wereld waar ondanks alles, het schoon is te leven. Waarom sta ik hier tegenover zo'n Duitser, ik ken hem niet, ik weet niets van hem. Waarom schiet hy op mij, ik op hem en slechts het feit, dat 'ik eerder was is de reden, dat ik hier nog zit. O, ik weet wel, zy bomba: deerden onze steden, tyraniseren do mensen van het vasteland, maar ik zou het toch ook niot in myn hoofd halen, hier in wat platgeschoten "bossen te gaan vechten als er geen bevel was... In wat voor een wereld 4even wij toch, myn jonge jaren zei men niet, dat dit de mooiste van een mensenleven zyn door te brengen achter een -geweer, in een vracht wagen, in oefenkampen, langs de wegen van Engeland, Frimkryk, Bel gië en Nederland, bij dat cadaver van die koe en myn vak, dat ik geleerd heb is, met myn handen mensen te doden, inplaats van hiermede myn dagelijks brood te verdienen. Men moet over deze dingen niet te dikwijls peinzen, dan word je misselijk of gok, al naar je bent iiangelegd. "~"We hebben weer rust en na zo'n dagen ga je er wat verder op in, mot het gevolg, dat je er nog akeliger van wordt. Hi2r wordt je maar lastiggevallen om sigaretten en chocolade. Maar ze kunnen ook niet aan je neus zien, dat je van het front kom'. Ze zijn overigons heel goed, alleen dat brouw- taaltjo van hen is niet zo bijster... je hebt alle moeite uit hun gepraat en handgezwaai wys te worden. Maar hartelijk zyn ze, anders als in België en in Eindhoven, waar je meer als koopman beschouwd wordt dan als soldaat. Deze eenvoudige boerenmensen zyn eerlijker en dankbaarder en jo voelt je meer mens als je midden tussen hen bent, meer, d.w.z. je merkt dan wat deze mensen lange jaren gedrukt heeft en, dat ze je werkolyk beschou wen als bevrijder van die last. Het aanhoudend gebonk der kanon nen heeft er wel niets van Overloon overgelaten. Men zegt hier, dat er naast de Luftwaffe-mannen ook nog burgers in zyn. Dan zyn die toch wel te tïï&dagen, want zelfs de moffen kunnen het er niet meer harden. Zojuist kwam er een hele vracht wagen met die heren voorbij, zy schenen zich meer noordwaarts over gegeven te hebben, by onze sector heb ik ze zo nog niet gezien. Ze zeg gen ook, dat er geen eten meer kom' Maar hoe het obk zy, dit dorp zal weg zyn als we het ooit krijgen... Als... laten we dit hopen en voor ons en voor die mensen daar in het dorp, dat het niet lang meerduurt. II1111 Mil 111111 i 1111111111 III IINII Aan wie de schuld In de tyd van hot afstervende heidendom en het opkomende chris tendom werden do christenen voor allo nationale rampen aansprakelijk gesteld. Een echt volksgezegde luidde: God geeft geen regen - schuld van de christenen Zo is het min of meer altyd ge weest. Het kon niet zo gek lopen in het wereldgebeuren, of de christenen en in hen God zelf kregen do schuld. Viel er te veer regen, dan lag het aan de God der christenen. Viel er te weinig rogen, dan word hetzelfde verwyt gemaakt. Wy hebben dit jaai onder een abnormaal hevige droogte geleden. Allo kranten stonden vol over de heerlijke, 'zonnige zomer en slechts zoor sporadisch, lazen wo een woord van meegovool met het lot van onze boeren en tuinders. De gevolgen van deze droogte zul len we eerst straks ondervinden, als de winter in het land is en het voedsel voor mens en dier schaarser wordt dan ooit. Hot is waar, dat we God niet meer de schuld in de schoenen schuiven, maar mooton we ons niot een heel andere vraag stellen: Hoe kan God de vruchten der aarde zegenon, als do mensen door hun zondig loven Gods zegen van boven tot onder uitsluiten Deze felle droogte moet ons tot nadenken stemmen. Verplaatsen we ons oen ogenblik in het meteriologiscli instituut van God zelf. Van alle kanten wordt er om regen gebeden, maar de hemel blijft blauw en strak, de wind zit noord of oost en de hevige hitte is niet in staat de dampkring met electriciteit en waterdamp te laden, de natuurlijke vereisten voor een malse onweersbui. Zouden wy in Gods plaats anders handelen Zouden wy, als het in onze macht gelegen had, eer der regen gegeven hebben. Of zouden ook wy niet gezegd hebben: ze wil len niet horen, laat ze dan maar vóelen Waarom zou God de aarde vrucht baar maken, waarom zou Hy voedsel in overvloed laten groeien voor mens en dier, als de mens zelf de rype vruchten naar de mestvaalt brengt, ze inet benzine overgiet, ze aan de bomen en struiken laat rotten Als tonnen er. tonnen aan groenten en fruit zonder meer vernietigd worden?-] Heeft God dan te voel laten groeien? Vraagt dit aan de gezinnen in de' grote steden, die geen groento en zeker geen fruit kunnen kopen, om dat do prijzen ver boven hun finan ciële draagkracht liggen. Zyn het de boeren, de tuinier of de warmoezenier, die deze pryzen opdrijven Neen, het is de tussenhandel, die weinig risico heeft, geen vuile han den krygt, ryk ea weelderig van de winst kan leven, die groenten en fruit te duur maakt voor een nor male arbeidersbeurs. Het is do regering, die met al haar ambtenarij niet eens in staat is hot distributie-apparaat zo te rege len, dat do producent een behoorlijke vergoeding voor zyn werk, zyn zorg en zijn risico krygt, en de consument de goederen kan kopen waar hy naar snakt. Durven wy God nog de schuld geven, als het de mensen zyn, die wraakroepend onrecht plegen en de beste propaganda maken voor do vijanden van kerk en maatschappij En de slachtoffers? Het zyn de boeren, die mpn rustig laat klagen, omdat ze zogenaamd nooit tevreden zijn. Het zijn armen en eenvoudigen, die overal en altyd do klappen krijgen. Want het zyn steeds dezelfden, die gedupeerd wordendoor de regeringsmaatregelen maar ook steeds weer dezelfden, die profiteren van de nood van anderen, de walgelijke profiteurs, de vampier achtige bloedzuigers van onze ge meenschap. P. H. RONGEN O.C.R. 11II1111 lil 111111111II11 Mil 11111 LI I BEL OP BIJ BRAND No. 392 Over 25 jaren t^lt Limburg 900.000 inwoners. Ovor een kwart oopw telt Lim burg 900.000 inwoners. Het is duide lijk, dat deze bevolkingsaanwas door do in deze provincie agrarische sec tor niet kan worden opgevangen, temeer daar deze sector niet meer is uit te breiden. Ieder jaar moeten honderden boerenzoons een nieuw beroep kflfcon en dit hoeft een vlucht van het platteland tengevolgo, wolke het gewest vóór ernstige kwesties stelt. Om speciaal de Noord-Limburgse problemen op dit gebied te belichten werd te Venlo in Hime „Nazareth" een studiedag gehouden door de stichting Limburgs gomeenschaps- oord en volkshogeschool, waarop drie deskundige sprekers het wogrd voer den over de oplossing van deze moeilijkheden, nl. industrialisatie. Drs. Th. Platenburg betoogde, dat een verdoro teruggang van hot agra rische volksdeel kost wat kost moet worden voorkomen. Als industriali satie noodzakelijk is, diont deze aan gepast te worden aan de plattelands toestand en dit is mogelyk door spreiding van industrie en vestiging van fabrieken met veel vrouwen- en jeugdarboid (echter niet door de ge huwde vrouw) en werk tijdens het winterseizoen. Jn de door industria lisatie „bedreigde" gebioden zullen de standsorganisatios en do overheid voor het in stand houden van een materieel gezonde boerenstand ver antwoordelijk zyn, terwyl tevens ge waakt zal moeten worden, dat de industriesfeer die van het platteland niet verstoort. Hot Tweede-Kamerlid dr. Droesen, verklaarde, dat de boer verreweg-de minstbotaaldo arbeider is gowordon en dat daarbij do Noord-Limburgse boor het laagst §Jaat. Voordo oorlog immers trok fdezo 45 pet. van zyn bruto-inkomen 'uit de kippen- en var kenshouderij; thans nog slechts 25 pet. De bodryfsuitkomston op de zandgrondon zullen dit jaar nog slechter zyn dan in 1946. Daarom is van agrarisch standpunt bezien in dustrialisatie toe te juichen. Deze industrialisatie zag do beer Droesen by voorkeur verwezenlijkt door do vestiging van fabrieken, welke agra rische producten verwerken. Door grote industrie-contra te woron kan het landelijke karakter het best be houden blijven. De laatste spreker wasdr. Roemen directeur van E.T.I.L., die verwij zend naar de enorme bevolkingsgroei en het grote gebrek aan vaktech nische mensen vooral in de ko mende jaren de oprichting van 'een eigen M.T.S. voor Midden- en Noord- Limburg en uitbreiding der ambacht scholen bepleitto. Spr. toonde aan, hoe de overheid do vestiging van in dustrieën zal kunnen vergemakke lijken. llaa, S umame Sinds geruime tyd bestaat in Bra bant de „Nederlandse kolonistenver eniging", die hier centra heeft in Tilburg, den Bosch en Eindhoven. Ze omvat ongeveer 175 gezinnen, waar van er plm. 100 van boeren en tuin ders zijn en de overige van am bachtslieden 'in de bouwvakkon, in de vezelindustrie, de 'steenbakkerij, in de machinebouw en do houtbewer king: practisck zyn hot alleen katho lieken. Deze vereniging zond, winter '47 een commissie naar Suriname uit, om do mogelyk heden van kolo nisatie op korte tormijn te gaan bestuderen. Uit haar rapport blijkt, dat ze zich goed op de hoogte stelde in bespre kingen met hot wereldlijk en gees telijk gezag, o.a. de bisschop, de gou verneur enz., en haar conclusies geven blyk van voorzichtigheid," iets, dat by emigratie op de voorgrond moet staan. Laten wy vooraf constateren, dat inderdaad het overgrote deel van Suriname voor Nederlanders onbe woonbaar is. In het binnenland, waar de grond nog geheel bedekt is met oorwoud, overheerst een moerassige veenlaag en door het dichte blader dek is er de atmosfeer zeer drukkend en ongezond. Echter, de brsde kuststrook is wel voor de Nederlander bewoonbaar en dat betekent nog een uitgestrekt gebied, weinig bevolkt en met zeer goede gronden. Maar deze pioeten eerst ontgonnen worden. Het klimaat'is hier goed. Zeker, is het er een viertal maanden per jaar warm, maar het wordt er niet gauw drukkend, omdat er steeds een ilinko wind staat. De commissie heeft voor al het oog gevestigd op gronden in het Saramacca-district. Ilier loopt een uitstekonde weg, die het gebied met Paramaribo, do hoofdstad, ver bindt. De afstand is niet meer dan 40 km. Muskieten zyn er niet voel aanwezig en deze verdwijnen geheel waar de gronden zyn drooggelegd. Producten. Ook de vraag, wat het beste ge kweekt of geteeld kan worden, be spreekt men in het rapport. Een grote toekomst is weggelegd voor de citruscultuur. de rijstbouw, indien hier met machines wordt gewerkt en do cacaocultuur, die weer kan gaan bloeien, terwyl de verbouw van dwergcokes en pinda het Surinaamse tekort aan vetten en ook dat van het Moederland voor een groot doel zal kunnen oplossen. Van de cocos- en pinda-afval is voorts een uitstekende veekoek te maken, welke het vee, dat er mo menteel niet zo florissant voor staat op veel hoger peil kan bréngen. Varkensfokkery, gecombineerd met cocoscultures, heeft op kleine schaal reeds goede resultaten opgeleverd, terwyl het rundvee, dat momenteel veel te weinig melk produceert, door bedoeldo veekoeken en verbetering der grassoorten zeker veel kan ver beterd worden. Do Missie en een particulier be schikken or bv. over dieren, die 2000 L. per jaar leveren; het kan dus goed gaan, maar 't oist zorg. Als aardige bijzonderheid wordt nog vermeld, dat in bijenteelt veel perspectief zit. Deze levert in Suri- name viermaal zoveel op in Neder-

Peel en Maas | 1947 | | pagina 1