18 OCTOBER....
WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN
Waarom werd Overloon
in 1944 slagveld?
Uit het dagboek van een
Engels soldaat
DROOGTE.
Zaterdag 18 October 1947 No. 42
Acht en Zestigste Jaargang
Druk en Uitgave
Firma van den Munckhof
Drukkerij
Kantoorboekhandel
Grootestraat 28
Telefoon K 4780 512
Postrekening 150652
LEN MAAS
Advertentieprijzen
op aanvraag verstrekt
Abonnementsprijs
per kwartaal
voor Venray fl 1.G0
buiten Veniay fl 1.20
uitsluitend vooruitbet.
„Venray, a important railway
centre is liberated by our troops"
Drie jaren is het geleden, dat
de grote nieuwsbladen in Enge
land, in Amerika, over de gehele
vrije wereld, het bericht door
gaven, dat Venray was bevrijd
door de Engelse troepen.
De mannen van' het Suffolk-
regiment, de East-Yorkshires, de
Lancashires"*'zijnk Venray binnen
getrokken, Venray een puinhoop,
de straten bedekt met puin, in
plaats van bloemen, een kapot
gordijn in een kapot venster, in
plaats van vlaggen.
18 October
We beleven weer het bombar
dement, "het granaatvuur, de
brand van de Grote Kerk en
Jerusalem.
We zien weer de mensen
sluipen, luisterend naar de gie
rende dood, vluchtend naar de
kloosterkelders, zoekende naar
een schuilplaats.
En op het kerkhof rijen zich
de kruisen met die fatale datum
van October, als de grootste en
eenvoudigste getuigenis van het
droeve leed, wat over Venray
wam.
Nu wij weer staan voor die
achttiende October, komt dat
alles weer naar voren, wij gaan
ons weer bezinnen, op dat wat
zich weer heeft afgespeeld voor
drie jaren terug.
Ons dorp zelf geeft nog steeds
een blijvende herinnering, nog
zpveel ligt doods, waar eerst
leven w.as. Op de kerkhoven van
onze parochie's, op die der ge
allieerden en van de Duitsers
roepen de vele kruisen herin
neringen op aan al het droeve
van die dagen.
Het verhaal van al dat vreese-
lijke is telkens nieuw, want elke
inwoner heeft bij deze §rote
ramp zijn eigen belevenissen ge
had, belevenissen, die door de
tijd wel vervagen, maar juist door
zulk een jaardag weer naar voren
komen, in al hun felheid.
Onze gedachten zullen weer
gaan naar hem of haar, die uit
zijn familiekring, uit zijn straat,
gestorven is, getroffen door gra
naten of bombardement.
Onze gedachten gaan uit naar
hen, die gebleven zijn in Duits
land, in concentratiekampen, in
lagers, in fabrieken; wie heeft
hun leed gekend
Onze gedachten gaan naar dat
grote aantal Engelsen, welke 4ood
of verminkt de bevrijding van
ons dorp, waarvoor zij hun leven
gaven, niet meer mochten be
leven.
Onze gedachten gaan uit naar
die stille helden, getroffen door
een verdwaalde kogel in het
niemandsland, waar berichten
overheen gebracht moesten wor
den, of doodgeschoten langs de
weg, omdat zij hun plicht jegens
hun vaderland en jegens hun
volk deden op die stille heroïsche
wijze.
Wij denken weer aan nen, die
een terugkomst na de evacuatie
niet meer mochten beleveh.
O neen,- wij jubelen niet, wij
feesten niet om onze bevrijding,
daarvoor heeft deze teveel dure
en dierbare mensenlevens gekost.
Maar naast al dat vele droeve,
naast al dat verschrikkelijke uit
die dagen, rijst toch ook weer
in onze herinnering October 1944
als het monument van naasten
liefde en gemeenschapszin.
Menselijke grootheid heeft ge
leefd tpssen puin en vernieling,
juist .in deze dagen heeft de mens
zijn kleinheid, zijn nietigheid er
kent en heeft hij het wezenlijke
van zijn leven begrepen en er
naar gehandeld.
Groter gemeenschapszin, groter
naastenliefde, groter eenvoud en
hartelijkheid is er nooit meer ge
weest in ons dorp, als toen de
wereld dreigde te vergaan.
Herdenken doet ook bedenken
en bezinnen. Nu wij die dagen
van voor drie'jaren terug weer
gaan herdenken, nu het grote
leed van oorlog en evacuatie
weer verjaart, moeten wij ons
ook weer gaan bezinnen op de
grootheid en de schoonheid van
wat toen leefde in de mensen.
Zelfverlochening, edelmoedig
heid, opofferingsgezindheid, naas
tenliefde, echt innig beleefd,
hebben toen gebloeid..en schij
nen nu* niet meer te kunnen
bloeien, verstikt in de grote
chaos van na de bevrijding.
Wij willen naast de verwoes
ting ook denken aan dat grootse
wat er toen leefde, misschien
juist door de verwoesting.
Toen waren wij allen één,
waarom nu niet
Toen hielpen wij elkander,
waarom nu niet
Herinneren is ook bezinnen
latep anderen feesten op de ver
jaardag van hun bevrijding, maar
laten wij God bidden voor onze
gestorven mensen, voor alle ge
sneuvelde soldaten, al onze mar
telaren; laten wij God ook bid
den, dat weer in ons mogen
levendig worden, die grot&mooie
menselijke deugden, die leefden
temidden van puin, verwoesting
en dood.
Dat zal ons bevrijdingsfeest
zijn, stil en eenvoudig, een
plechtige H. Mis voor de doden,
een woord van opwekking voor
de levenden. In de juiste geest
dit meegemaakt, zal het ons
rijker en sterker maken, dan
grote fanfares en feestelijkheden.
flus het zekere voor het onzekere
stellen.
Wie had hier gelyk
Het zal wel nooit uitgemaakt wor
den. Zeker is, dat de aanval over
een breed front, zoals Eisenhower
besliste, veel moeilijkheden met zich
meebracht.
Deze moeilijkheden deden zich
vooral gevoelen in do bevoorrading
van alle met dezelfde intensiteit op-
rukkendo legers, o.a. wat betreft do
aanvoer van de benzine, de tijdrovende
gevechten in Zeeland, de late ver
overing van de haven van Antwerpen,
de niet-verwachte reorganisatie van
de Duitse legers, waartoe ze nu echter
de tjjd kregen en als gevolg van dit
laatste de fout van do geallieerden,
doordat ze do kracht van do Duitsers
aan de Nederlandse Maas (Overloon
onderschat hebben...
Dit laatste geeft Montgomery in
zyn boek grif toe.
Had Montgomery nu terstond van
uit Frankrijk naar het Roergebied
kunnen doorstoten, we kunnen veilig
aannemen, dat de Duitsers geen kans
haddon gekregen zich te reorganiseren.
Gold voor Montgomery dan niet de
moeilijkheid van de aanvoer?
Wel, Montgomery had bij zijn voor-
stol bedongen, dat zijn legers voor
rang zouden hebben in de bevoor
rading. En nu moest iedere druppel
benzine vanuit het bruggehoofd Nor-
mand ië aangevoerd worden. Daardoor
kon het gebeuren, dat, toen Dempsey
in allerijl de Corridor moest tot stand
brengen om do Maas- en Waalbrug
gen to behouden en Arnhem te hulp
te komen, er voorlopig niet aan go-
dacht kon worden om dozo corridor
uit te breiden tot aan de Maas en tot
Venlo toe, waartoe een dreigend Duits
front op de linker Maasoever echter
dwong. Van deze moeilijkheid der
geallieerden hebben de Duitsers han
dig geprofiteerd.
Zij richtton-oen stork front in, Venlo
werd een bolwerk en het bruggehoofd
daarvan werd... Overloon 1
Hun voornaamste zorg was daarbij
een bruikbare verbindingsweg tussen
Venle en het slagveld Overloon, waar
do Duitse hoofdweerstandslinie ge
vestigd was. Deze verbindingsweg
kondon zij niet missen, wilden zij het
front bij Overloon handhaven. Dat
wisten de geallieerden ook en daarom
werd Venray, de belangrijke ver-
keersschakol in deze verbindingsweg,
op 12 October 1944 gebombardeerd.
Zo werd Overloon slagveld en een
van de laatste bolwerken vóór de
Siegfriedlinie. Kostbare tjjd hebben
do goallieerden hier verspeeld in vaak
bloedige gevechten, zóveel tijd, dat,
het is wellicht niet teveel beweerd,
de aanval op de Rijn tot het voorjaar
1945 moest uitgesteld worden.
Als nu Montgomery eens zijn zin
gekregen had en niet Eisenho\ver...
(Uit „Ons eigen erf")
HARRY VAN LOON
Zuiver menselijk beschouwd ziin grote gebeurtenisssen
dikwijls het gevolg van toevallige omstandigheden. Heeft
Pascal niet eens het beroemde woord neergeschreven,
dat indien de nous van Cleopatra iets korter was geweest,
het aanschijn van de wereld er anders uitgezien zou
hebben?
Waar blijven toch die
Tommies
Hoe dikwijls zou deze vraag ge
steld zijn in de bevrijdingsdagen van
1944 En wie onzer zou er aan heb
ben durven denken, toen Dempsey's
zegevierend leger de Corridor dwars
door Brabant boorde, dat de opmars
vlak voor de poorten van Overloon
gestaakt werd0
Er' is sindsdien veel geschreven
over de gevechten bij Overloon. Maar
nog nooit heeft men stilgestaan bij de
vraag waarom juist Overloon de
treurige eer kreeg om in de gigan
tische worsteling op het Europese
Westfront een slagveld te worden.
De onthullingen van
Montgomery
In het begin van dit jaar verscheen
in-Londen het opzienbarend boek van
Montgomery, „Normandy to the Bal
tic" enige sensatie omdat het enkele
onthullingen bevat ten aanzien van
feiten welke tot dan toe slechts aan
ingewijden beköhd waren. Na lezing
van dit boek is men geneigd de vraag
te stellen„Als nu eens Montgomery
in plaats van Eisenhower de baas
was geweest, hoe zou dan de oorlog
in West-Europa verlopen zijn?"
Waarvandaan deze vraag?
Zoals bekend was Montgomery
bevelhebber van de invasielegers in
Normar.die. Nadat do Duitseis waren
teruggedrongen en de geallieerden de
Seine hadden overschreden, kwam er
onenigheid in het geallieerd opper
bevel. Montgomery, die nu geen be
velhebber van de invasielegers meer
was, maar commandant-van de 21e
Legergroep (le Canadese en 2e Brit so
Leger) bad met zijn Legergroep de
verovering van België en Holland en
Noord-West-Duitsland plus het Roer
gebied. Hü wilde met deze Leger
groep, welke de linkerflank van de
naar Duitsland oprukkende geallieer
de logers vormde, in één ruk door
stoten naar het Roergebied on daar
mede alles op één kaart zetten.
Waarom
Het Duitse leger in Frankrijk was
na de ramp van Normandië volledig
in wanorde en Montgomery wilde
hiervan profiteren en ineens door
stoten om aldus een mogelijk reorga
nisatie van do Duitse legers te voor-
komon. Eisenhower daarentegen acht
te dit een te groot waagstuk en nam
daarom de beslissing tot een massale
aanval over een breed front. Hy wilde
Ergens langs oen. binnenweg van Overloon naar Venray, lag
een Tommy, dood, het was 16 October 1944. Als verkenner
uitgestuurd, is hy niet meer terug gekeeld, getroffen door
een verdwaalde kogel.
Rustig en vredig lag hy daar ondanks do modder en regen,
op do donkere grond, waarover dé grijze luclït als een groot
doodskleed zich.spande. Deze Tommy had een klein boekje
bij zich, waarin hy diverse notities had gemaakt, als voor
eon dagboek.
Hieronder mogen dan de laatste bladzijden volgen
1-Iet is Goddank eindelijk weer eens
wat rustig in dit vervloekte land van
rogon, modder, bomen on heuvels.
Veertien dagen zijn nu voorbij en ik
geloof niet, dat we 3 mijl verder ge
kropen zyn.
Veertien dagen.... ér volgens de
krant hier hebben we Overloon allang
ingenomen, dat die dwazen bier maar
eens komen liggen, ze zouden bun
broek vol doen, bidden en slapen.
Maar nu ik weer eens slapen kan wil
bet niet. Ik voel me op. Zenuwen
denk ik. Ik voel me als een afgeleef
de oude man, die alles van het lever,
kent en weet en slechts wacht op de
slotfinale: de dood.
We zyn hier allemaal een stel oude
kerels geworden, Frank, John, Hancky
en de anderen. Je snapt n'iet, dat de
wereld, gewoon doordraait, terwijl
gisteren Rob mot een booby-lrap zyn
been verloor en als een gek hoog-
snerpend lag te gillen tot hi) door
bloedverlies bewusteloos werd.
De wereld beeft niet stil gestaan
toon Bill verpulverd werd door een
granaat. Het leven staat hier slechts
stil, hier wordt 'n mens machine, een
klein onderdeel van een stoomwals,
die alles vorwoost en verpletterd.
Van die lui^uchtige troep, die zo
vol overwinning's trots door Frankrijk
en België gestoven is, (en wat hadden
we eigenlijk daarvoor gedaan?) is
weinig meer over, als wat mensen,
die zich verwonderd afvragen of ze
nog leven, als ze terugkomen uit de
bossen on de loopgraven rond dit
dorp. We zyn de muur waarachter
in de corridor do benodigde spullen
naar het front gebracht kunnen wor
den. Maar de Mof is hier sterk en ik
geloof niet, dat we hier uit komen.
Alles eu alles is geprobeerd.
Onze tanks en artillerie beuken dag
en nacht door, onze Typhoons janken
altyd door en nog krygen we zo
d'r niet uit. Onze kleren hangen vol
vuil en mijn schoonen zijn nat.
De Amerikanen zyn met hun tanks
weer teruggegaan, het vervloekte
afweervuur van de moffen is te hard
en tegen het kruisvuur dor Duitse
mitrailleurs lopen wy ons te pletter.
Wat een land is het hier.
Achter ons ligt een koo verrot,
dat ze dat ding toch opruimen, de
walgelyke zoete reuk dringt door
alles heen.
Gisteren toen.... op dio booby-trap
zyn been verloor, hebben we met de
bajonet gevochten, het hielp niets.
Dat ik er door gekomen ben snap ik
nog niet, links en rechts zwiepte het
door de struiken, of ze er met een
zweep door sloegen. Ik moet in het
water gestaan hebben, tot aan myn
knieën was ik nat. Dag en nacht
hebben we geen rust gehad. Hier
(waarschijnlijk Oploo) rijden de gehele
dag wagens met gewonden; van onze
troep is niet veel meer o\^r. Je wordt
geheel hard in deze dingen.
Ik heb altyd angst 'gehad voor een
dode. Toen mijn grootvader gestorvon
is voor enkele jaren, wilde ik hem
niet moer zien en nu spring je op
een dodo Duitser, die ineengeschrom
peld ligt in een schuilgat, je trekt
hem er uit en gebruikt hem als borst
wering. Het soldatenleven verruwt
zeggen ze thuis, maar myn hemel,
een mens wordt als een wild dier
als hy. vecht voor zyn leven, dan
wijkt alles.
Waarom
Wie, zoals ik nu weer eens op adem
komen kan, vraagt zich toch onwille
keurig weer voor de zoveelste maal
af, waarom Waarom dit alles
Leven we niet in een wereld waar
ondanks alles, het schoon is te leven.
Waarom sta ik hier tegenover zo'n
Duitser, ik ken hem niet, ik weet
niets van hem. Waarom schiet hy
op mij, ik op hem en slechts het feit,
dat 'ik eerder was is de reden, dat ik
hier nog zit.
O, ik weet wel, zy bomba: deerden
onze steden, tyraniseren do mensen
van het vasteland, maar ik zou het
toch ook niot in myn hoofd halen,
hier in wat platgeschoten "bossen te
gaan vechten als er geen bevel was...
In wat voor een wereld 4even wij
toch, myn jonge jaren zei men
niet, dat dit de mooiste van een
mensenleven zyn door te brengen
achter een -geweer, in een vracht
wagen, in oefenkampen, langs de
wegen van Engeland, Frimkryk, Bel
gië en Nederland, bij dat cadaver van
die koe en myn vak, dat ik geleerd
heb is, met myn handen mensen te
doden, inplaats van hiermede myn
dagelijks brood te verdienen. Men
moet over deze dingen niet te dikwijls
peinzen, dan word je misselijk of gok,
al naar je bent iiangelegd.
"~"We hebben weer rust en na zo'n
dagen ga je er wat verder op in, mot
het gevolg, dat je er nog akeliger
van wordt.
Hi2r wordt je maar lastiggevallen
om sigaretten en chocolade. Maar ze
kunnen ook niet aan je neus zien,
dat je van het front kom'. Ze zijn
overigons heel goed, alleen dat brouw-
taaltjo van hen is niet zo bijster... je
hebt alle moeite uit hun gepraat en
handgezwaai wys te worden. Maar
hartelijk zyn ze, anders als in België
en in Eindhoven, waar je meer als
koopman beschouwd wordt dan als
soldaat.
Deze eenvoudige boerenmensen zyn
eerlijker en dankbaarder en jo voelt
je meer mens als je midden tussen
hen bent, meer, d.w.z. je merkt dan
wat deze mensen lange jaren gedrukt
heeft en, dat ze je werkolyk beschou
wen als bevrijder van die last.
Het aanhoudend gebonk der kanon
nen heeft er wel niets van Overloon
overgelaten. Men zegt hier, dat er
naast de Luftwaffe-mannen ook nog
burgers in zyn. Dan zyn die toch wel
te tïï&dagen, want zelfs de moffen
kunnen het er niet meer harden.
Zojuist kwam er een hele vracht
wagen met die heren voorbij, zy
schenen zich meer noordwaarts over
gegeven te hebben, by onze sector
heb ik ze zo nog niet gezien. Ze zeg
gen ook, dat er geen eten meer kom'
Maar hoe het obk zy, dit dorp zal
weg zyn als we het ooit krijgen...
Als... laten we dit hopen en voor
ons en voor die mensen daar in het
dorp, dat het niet lang meerduurt.
II1111 Mil 111111 i 1111111111 III IINII
Aan wie de schuld
In de tyd van hot afstervende
heidendom en het opkomende chris
tendom werden do christenen voor
allo nationale rampen aansprakelijk
gesteld.
Een echt volksgezegde luidde: God
geeft geen regen - schuld van de
christenen
Zo is het min of meer altyd ge
weest. Het kon niet zo gek lopen in
het wereldgebeuren, of de christenen
en in hen God zelf kregen do schuld.
Viel er te veer regen, dan lag het
aan de God der christenen. Viel er
te weinig rogen, dan word hetzelfde
verwyt gemaakt.
Wy hebben dit jaai onder een
abnormaal hevige droogte geleden.
Allo kranten stonden vol over de
heerlijke, 'zonnige zomer en slechts
zoor sporadisch, lazen wo een woord
van meegovool met het lot van onze
boeren en tuinders.
De gevolgen van deze droogte zul
len we eerst straks ondervinden, als
de winter in het land is en het
voedsel voor mens en dier schaarser
wordt dan ooit. Hot is waar, dat
we God niet meer de schuld in de
schoenen schuiven, maar mooton we
ons niot een heel andere vraag
stellen: Hoe kan God de vruchten
der aarde zegenon, als do mensen
door hun zondig loven Gods zegen
van boven tot onder uitsluiten
Deze felle droogte moet ons tot
nadenken stemmen.
Verplaatsen we ons oen ogenblik
in het meteriologiscli instituut van
God zelf. Van alle kanten wordt er
om regen gebeden, maar de hemel
blijft blauw en strak, de wind zit
noord of oost en de hevige hitte is
niet in staat de dampkring met
electriciteit en waterdamp te laden,
de natuurlijke vereisten voor een
malse onweersbui.
Zouden wy in Gods plaats
anders handelen Zouden wy, als
het in onze macht gelegen had, eer
der regen gegeven hebben. Of zouden
ook wy niet gezegd hebben: ze wil
len niet horen, laat ze dan maar
vóelen
Waarom zou God de aarde vrucht
baar maken, waarom zou Hy voedsel
in overvloed laten groeien voor mens
en dier, als de mens zelf de rype
vruchten naar de mestvaalt brengt,
ze inet benzine overgiet, ze aan de
bomen en struiken laat rotten Als
tonnen er. tonnen aan groenten en
fruit zonder meer vernietigd worden?-]
Heeft God dan te voel laten groeien?
Vraagt dit aan de gezinnen in de'
grote steden, die geen groento en
zeker geen fruit kunnen kopen, om
dat do prijzen ver boven hun finan
ciële draagkracht liggen.
Zyn het de boeren, de tuinier of
de warmoezenier, die deze pryzen
opdrijven
Neen, het is de tussenhandel, die
weinig risico heeft, geen vuile han
den krygt, ryk ea weelderig van de
winst kan leven, die groenten en
fruit te duur maakt voor een nor
male arbeidersbeurs.
Het is do regering, die met al
haar ambtenarij niet eens in staat
is hot distributie-apparaat zo te rege
len, dat do producent een behoorlijke
vergoeding voor zyn werk, zyn zorg
en zijn risico krygt, en de consument
de goederen kan kopen waar hy
naar snakt.
Durven wy God nog de schuld
geven, als het de mensen zyn, die
wraakroepend onrecht plegen en de
beste propaganda maken voor do
vijanden van kerk en maatschappij
En de slachtoffers?
Het zyn de boeren, die mpn rustig
laat klagen, omdat ze zogenaamd
nooit tevreden zijn. Het zijn armen
en eenvoudigen, die overal en altyd
do klappen krijgen. Want het zyn
steeds dezelfden, die gedupeerd
wordendoor de regeringsmaatregelen
maar ook steeds weer dezelfden, die
profiteren van de nood van anderen,
de walgelijke profiteurs, de vampier
achtige bloedzuigers van onze ge
meenschap.
P. H. RONGEN O.C.R.
11II1111 lil 111111111II11 Mil 11111 LI I
BEL OP BIJ BRAND
No. 392
Over 25 jaren t^lt
Limburg 900.000
inwoners.
Ovor een kwart oopw telt Lim
burg 900.000 inwoners. Het is duide
lijk, dat deze bevolkingsaanwas door
do in deze provincie agrarische sec
tor niet kan worden opgevangen,
temeer daar deze sector niet meer
is uit te breiden. Ieder jaar moeten
honderden boerenzoons een nieuw
beroep kflfcon en dit hoeft een vlucht
van het platteland tengevolgo, wolke
het gewest vóór ernstige kwesties
stelt.
Om speciaal de Noord-Limburgse
problemen op dit gebied te belichten
werd te Venlo in Hime „Nazareth"
een studiedag gehouden door de
stichting Limburgs gomeenschaps-
oord en volkshogeschool, waarop drie
deskundige sprekers het wogrd voer
den over de oplossing van deze
moeilijkheden, nl. industrialisatie.
Drs. Th. Platenburg betoogde, dat
een verdoro teruggang van hot agra
rische volksdeel kost wat kost moet
worden voorkomen. Als industriali
satie noodzakelijk is, diont deze aan
gepast te worden aan de plattelands
toestand en dit is mogelyk door
spreiding van industrie en vestiging
van fabrieken met veel vrouwen- en
jeugdarboid (echter niet door de ge
huwde vrouw) en werk tijdens het
winterseizoen. Jn de door industria
lisatie „bedreigde" gebioden zullen
de standsorganisatios en do overheid
voor het in stand houden van een
materieel gezonde boerenstand ver
antwoordelijk zyn, terwyl tevens ge
waakt zal moeten worden, dat de
industriesfeer die van het platteland
niet verstoort.
Hot Tweede-Kamerlid dr. Droesen,
verklaarde, dat de boer verreweg-de
minstbotaaldo arbeider is gowordon
en dat daarbij do Noord-Limburgse
boor het laagst §Jaat. Voordo oorlog
immers trok fdezo 45 pet. van zyn
bruto-inkomen 'uit de kippen- en var
kenshouderij; thans nog slechts 25
pet. De bodryfsuitkomston op de
zandgrondon zullen dit jaar nog
slechter zyn dan in 1946. Daarom is
van agrarisch standpunt bezien in
dustrialisatie toe te juichen. Deze
industrialisatie zag do beer Droesen
by voorkeur verwezenlijkt door do
vestiging van fabrieken, welke agra
rische producten verwerken. Door
grote industrie-contra te woron kan
het landelijke karakter het best be
houden blijven.
De laatste spreker wasdr. Roemen
directeur van E.T.I.L., die verwij
zend naar de enorme bevolkingsgroei
en het grote gebrek aan vaktech
nische mensen vooral in de ko
mende jaren de oprichting van 'een
eigen M.T.S. voor Midden- en Noord-
Limburg en uitbreiding der ambacht
scholen bepleitto. Spr. toonde aan,
hoe de overheid do vestiging van in
dustrieën zal kunnen vergemakke
lijken.
llaa, S
umame
Sinds geruime tyd bestaat in Bra
bant de „Nederlandse kolonistenver
eniging", die hier centra heeft in
Tilburg, den Bosch en Eindhoven. Ze
omvat ongeveer 175 gezinnen, waar
van er plm. 100 van boeren en tuin
ders zijn en de overige van am
bachtslieden 'in de bouwvakkon, in
de vezelindustrie, de 'steenbakkerij,
in de machinebouw en do houtbewer
king: practisck zyn hot alleen katho
lieken. Deze vereniging zond, winter
'47 een commissie naar Suriname
uit, om do mogelyk heden van kolo
nisatie op korte tormijn te gaan
bestuderen.
Uit haar rapport blijkt, dat ze zich
goed op de hoogte stelde in bespre
kingen met hot wereldlijk en gees
telijk gezag, o.a. de bisschop, de gou
verneur enz., en haar conclusies
geven blyk van voorzichtigheid," iets,
dat by emigratie op de voorgrond
moet staan.
Laten wy vooraf constateren, dat
inderdaad het overgrote deel van
Suriname voor Nederlanders onbe
woonbaar is. In het binnenland, waar
de grond nog geheel bedekt is met
oorwoud, overheerst een moerassige
veenlaag en door het dichte blader
dek is er de atmosfeer zeer drukkend
en ongezond.
Echter, de brsde kuststrook is wel
voor de Nederlander bewoonbaar en
dat betekent nog een uitgestrekt
gebied, weinig bevolkt en met zeer
goede gronden. Maar deze pioeten
eerst ontgonnen worden.
Het klimaat'is hier goed. Zeker, is
het er een viertal maanden per jaar
warm, maar het wordt er niet gauw
drukkend, omdat er steeds een ilinko
wind staat. De commissie heeft voor
al het oog gevestigd op gronden in
het Saramacca-district. Ilier loopt
een uitstekonde weg, die het gebied
met Paramaribo, do hoofdstad, ver
bindt. De afstand is niet meer dan
40 km. Muskieten zyn er niet voel
aanwezig en deze verdwijnen geheel
waar de gronden zyn drooggelegd.
Producten.
Ook de vraag, wat het beste ge
kweekt of geteeld kan worden, be
spreekt men in het rapport. Een
grote toekomst is weggelegd voor
de citruscultuur. de rijstbouw, indien
hier met machines wordt gewerkt
en do cacaocultuur, die weer kan
gaan bloeien, terwyl de verbouw van
dwergcokes en pinda het Surinaamse
tekort aan vetten en ook dat van
het Moederland voor een groot doel
zal kunnen oplossen.
Van de cocos- en pinda-afval is
voorts een uitstekende veekoek te
maken, welke het vee, dat er mo
menteel niet zo florissant voor staat
op veel hoger peil kan bréngen.
Varkensfokkery, gecombineerd met
cocoscultures, heeft op kleine schaal
reeds goede resultaten opgeleverd,
terwyl het rundvee, dat momenteel
veel te weinig melk produceert, door
bedoeldo veekoeken en verbetering
der grassoorten zeker veel kan ver
beterd worden.
Do Missie en een particulier be
schikken or bv. over
dieren, die 2000 L. per jaar leveren;
het kan dus goed gaan, maar 't oist
zorg. Als aardige bijzonderheid wordt
nog vermeld, dat in bijenteelt veel
perspectief zit. Deze levert in Suri-
name viermaal zoveel op in Neder-