Boven op de Kerk
ïïlaakt leekt mat klónt is
m. g.
Qevall i
euaaenen
Het was op oen van de laatste
zomerso dagen, dat wy op een vrien-
dely ko uitnodiging van de aannemer,
op liet hoogste steiger van de Orote
Kerk stonden, om liet opbouwwerk
van deze kerk eens te bezichtigen.
Kn toen.wy aan liet einde van de
rondleiding gekomen waren, stonden
wy op do kleine ronde toren naast
hot. kerkkoor. Daar bobben w(j ineens
alles vergoten, wat ons zo juist ver
teld v.as, wat we zo juist gezien
hadden, want daaronder lag in de
volle glans dor middagzon, in het
groen van zijn bomen, bossen en
weidon, ons dorp Venray... Het nieuw
rood der aake.i fonkelt in de zon als
llohto wiiu en klein en popperig zijn
er de huizen en mensen.
Daar op dat torentje, zagon wij
Venrays wegen zicli slingeren langs
de buizen, wogsehiotend don einder
in. Dio wogon, waarlangs op 10 Mei
1940 onze Nederlandse soldatun terug
trokken, moo, verboten, wanhopig of
grimmig, achterna gezeten door de
motion, dio 's avonds ons dorp bin
nentrokken Dio wogen, waarover
W.A., Jeugdstorm on Arbeidsdienst,
luid zingend en stampend, marcheer
den voor „Volk en vaderland".
Wegen, die onze joagons naar
Duitsland voordon of leidden naar een
schuilplaats voor don onderduiker.
Wegen, waarover verzetsmensen
mot piloten, krijgsgevangen en andere
trokken, ver weg de l'eel in, naar
een veilige haven.
Wegen, waarover onze klokken hun
laatste tucht aanvingen.
Wegen, waarover eindelijk de lang-
breide Weg zurück aanving, toen de
Organisatie Todt en Wehrmacht elkaar
onder do voelen liepen, in haast om
de Heimat weer terug te vindon.
Wegen, die omgeploegd door Tiger
tanks on kanonnen, kapotgeretendoor
bommen en granaten, bedekt met
lagen puin, dienden als doodsbed voor
burgers en militairen, Nederlander,
Engelsman en Duitser. Zij waren
eindeloos lang, toon onze mensen,
moedeloos, wanhopig en kapot de
vrijheid ingingen, gepakt en gezakt,
mot een laatste blik op op dorp, dat
een grote puinhoop, oen ellendige
ruïne was, waaruit dreigend en don
ker de zwaro resten van de Grote
Kerk ten hemel wezen.
En dwaas gegroepeerd, zo van
boven gezien, bijna verdronken in de
kronen der bomen liggen de huizen,
sommige groot en statig, andere klein
en nederig en het rood der daken is
als dat van verso lidtekens.
Kaal liggen daar sommige stukken
tussen do huizen, donker en
zwart als do dood, die hier 6enszijn
zeis zwaaide. Hulz n, waarin verraad
en verzot woonden.Waar de hiel ge
likt werd van uen onderdrukker en
waar gevochten werd in verbitterde
en niets ontziende felheid tegen het
Herrenvolk, dat niet wist hoe het
ons, hun slaven, diep genoeg ver
trappen zou. Waar zorg heerste over
zoon of man, ondergedoken of in
Duitsland, waar kommer was om het
dagelijks brood, waar geschreid werd
gebeden en gevloekt, waar werd ge
wacht, gewacht op do vrijheid, die
toch eens een einde zou maken aar.
dat sluiplovon in die onderdrukking.
Vrijheid, die kwam, zoals geen mens
gedacht had.
De huizon boden toon geen bescher
ming nicer en in kelders en holen
worden mensen geboren, leefden en
stierven z\j, onder de btullende mu
ziek van granaten, als een mars
funèbro.
Ons dorp is groen, mot zijn bossen
on weidtii. Zijn bossen, die een schuil
plaat-s waren, toon do Duitser in zijn
machtswellust zijn luimen bot wilde
vieron op oen weerloze bevolking.
Zijn weiden, waaruit in machteloze
woede liet vee gestolen en weg ge-
voord werd, die ondermijnd werden
als laatste hindernis. Zjju bossen en
weiden, dio oen groot kerkhof werden
voor hen, die ons bevrijdden, die de
bodem word waarop onze vrijheid zo
bittorhard bevochten weid.
Venray ligt er nu zo kalm en leeTt
het leventje van iedere dag. De draad
is weer opgenomen waar hy eens af
knapte. En aan do andere kant van
dit torentje, rijen zich <le vele graven
van hen, dio op dit tijdstip gowacht
hebben, dikwijls met heel hun hart
en zii hebben het niet meer mogen
meemaken. Stil en rustig slapen zij
in hun eeuwige rust, op de plaats
dio hun voorouders daar reserveerden.
Zij hebben die Vrede gewonnen. Die
de werelJ hun niet geven kon. Een
Vrede, die \vy overlevenden, nog niet
hebben,
Er wordt gekankerd, geroddeld, ge
scholden. Men gunt elkaar niet
het licht dor ogen. Wy schijnen ver
geten te zyn, die groto les van den
oorlog, finaal en voorgoed. Met de
afbraak der ruïnes en het opruimen
van het puin, hebben wy tevens op
geruimd, wat in onze harten tijdens
die sombere dagen in kelders en
schuilplaatsen word opgebouwd.
Wy beseffen niet, dat we niet
leen op de wereld staan. Een besef,
dat geboren is in de donkerste dagen
van Venray, maar afgestoi ven schijnt
in het liclit der bevrijding.
Waar zyn de jongens gebleven, die
onderdoken, vochten tegen de vijand,
die met het hole enthousiasme van
hun jeugd de handschoen opnamen
tegen den vijand V
Hebben zy hun enthousiasme a er-
gooit met dansen, in die stemming
van „laat maar waaien", terwyl deze
kapotte wereld van lieden, juist hun
enthousiasme zo nodig heeft.
Waar zyn onze meisjes, die in de
bezetting en de bevrijdingsdagen zo
dikwyls een voorbeeld gaven van op
offering on gemeenschapszin? Kun
nen zy enkel de kermissen afhollen
en plezier maken, terwyl ontelbare
moeders bidden en smeken om wat
hulp.
Waar zyn onze mannen, die in
verbitterde vastberadenheid den oor
log door „gezorgd" zyn, om uit dien
algehele chaos te redden wat er te
redden viel. Het lykt er op, dat hun
grootste zorg nu is, bun pakje siga
retten of shag, terwyl de weder
opbouw, de geestelijke zowel als de
materiele, mannen vraagt, die wer
ken willen, met verbeten kracht om
terug te winnen, wat verloren ging.
Waar zyn onze vrouwen, wier
lichtend voorbeeld een baken was
voor heel het gezin, die met ontzagge
lijk grote moeite do aftakeling tegen
hield. Zy schijnen overstelpt te zyn
door hun zorgen voor hun gezin, hun
kind in Indie of in dienst de textiel-
nood en alios wat nu drukt en teneer-
slaat. Terwyl ook nu in deze tijd het
gezin meer dan ooit, afgebroken, be
lasterd en besmeurd wordt, zij, die
sterke vrouwen moeten zyn, die van
het gezin iets kostbaars maken.
Onze doden rusten daar rond den
kapotgeslagen toren en gehavende
kerk en men vraagt zich af wat zy
van ons denken zullen....
Zy zullen vragen of Venray hun
offer wel waard was, waarmee «lat
kleine egoistischo leventje van een
ieder dan wel doorbroken kan wor
den, als bommen en granaten nog
geen les genoeg gegeven hebben.
Wy schynen „down" te zyn, dat
echte gevoel van gemeenschapszin,
naastenliefde, niet meer te kunnen
opbrengen. Het schijnt, dat alleen
dagen als voor twee jaar, daartoe de
prikkel geven, immers, op dat moment
kfenden en beleefden wy het, terwyl
Hier op deze plaats, hoog boven ons
dorp, gaat een mens zyn hart open
en alles wat drukt in deze zorgvolle
dagen, waait weg in de frisse wind.
En in de mens komt een intense
vreugde om dat dorp, klein en stil.
om de wetenschap, dat deze mensen
eens toonden, dat or pit, dat er cou
rage inzit en dat ook eenmaal daar
die frisse wind weer waaien zal, die
hun verheffen zal boven dat kleine
alledaagse gedoe. Dat Venray ondanks
alles eenmaal weer het hoofd lior
omhoog zal dragen, bewust van eigen
kracht en kunnen.
En onze doden zullen slapen by de
toren, die dit geslacht,als een kostbare
erfenis onzer voorvaderen, zal op
bouwen, kennende de zin en bete
kenis hiervan. Den wijzer naar God
waarvan allo^goeds komt en Die alles
bestiert.
En dat zal vrede brengen, vrede en
eendracht'aan alle monsen van goede
wil. En ons dorp zal dan weer liggen
rond den oude vertrouwde toren,
nieuw opgebouwd door dit geslacht,
een geslacht, dat zware offers bracht,
eens van zin en gedachten en het
zal er goed zyn te wonen en te leven.
Onbeschadigde tank van de 7c Amerikaanse Tankdivisie, op het
front van Ovcrloon achtergelaten.
Op de plaats waar zij vielen, werden zij begraven. Tallozen liggen
nog zo in velden en bossen. Langzaam krijgen zij allen een
waardiger rustplaats.
or was was geen enkele instantie
in Venray, die door de bevolking zoo
ieelyk werd aangekeken als die in
de Henseniusstraat zetelde, n.l. het
Militair Gezag. Velen waren er van
overtuigd, dat dit er enkel gevestigd
was om de zaken nog beroerder te
maken. Dat dit echter geenszins het
geval was, moge blyke uit onder
staand artikel, dat een van de mede
werkers van dit instituut voor ons
schreef.
Wy leven in een tyd van afkor
tingen; zag ik niet laatst in „Econo
mische Voorlichting" drie kranten
pagina's druk van de meest voorko
mende afkortingen in onzen tyd. Wie
kan het ons euvel duiden, dat wy
slechts enkelen dezer in woord en
schrift beheerschen Een dezer af
kortingen, welke zich na de bevry
ding meer of minder populair ge
maakt heeft, vindt U hierboven
afgedrukt.
M.G. werd reeds tijdens de bezet
ting in Engeland geboren en daar
werden ook maatregelen voorbereid,
welke gebaseerd waren op alle mo
lyk te voorziene omstandigheden.
M.G. werd door de Londensche
Regeering noodig geacht, omdat er
Jfrect na de bevryding een chaotische
toestand werd verwacht, mede door
het uitvallen van talrijke bestuurs
ambtenaren, welke wegens liun poli
tieke gezindheid niet waardig moes
ten worden geacht, hun taak na de
bevryding voort te zetten. Ook de
oorlogsvoering zou de Geallieerde
legerleiding kunnen doen verleiden
tot het nemen (of nalaten) van be
paalde maatregelen, welke hur.-weinig
voordeel zouden opleveren, maar waar
door de Nederlandsche bevolking ook
zwaar beschadigd zon kunnen wor
den. Hiervoor moest de Nederland
sche Regeoring over een semi Militaire
Ipstantie kunnen beschikken om
eventueel deze snoode plannen te
doorkruisen, althans met de Gealli
eerden Autoriteiten hierover in contact
te treden. De gedragingen der Gealli
eerde militairen zou er eveneens
aanleiding toe kunnen zyn, dat er
van de zijde der Nederlandsche Re
geering, via haar Militaire specialis
ten bij de Geallieerde legerleiding
stappen konden worden genomen om
tenminste herhalingen te voorkomen.
M.G. werd met een schier dictato
riale bevoegdheid uitgerust, omdat
het in de uitzonderingstoestand, waar
in het land na de bevryding zou
komen te verkeeren, mogelyk moest
zyn, direct maatregelen te kunnen
nemen, die niet door eenig wets
artikel werden gedekt, maar op het
betreffende moment absoluut nood
zakelijk moest worden geacht.
Dit is slechts een zeer populaire
en onvolledige uiteenzetting over het
ontstaan en hot doel van M.G. Nog
veel meer, en mogelyk nog belang
rijker redenen noopte onze Regeering
tot het instellen van dit semi Mili
taire bestuursapparaat; wij echter
zyn met deze wetenschap tevreden
en gaan een stapje verder kijken.
M.G. in de practijk.
Velen zullen het met mij eens zyn,
als ik beweer, dat M.G. in de prac-
tijk noodzakelijk bleek te zyn en zeer
veel en goed werk heeft gedaan. Er
zyn er echter ook, die beweren, dat
M.G. een doodgeboren kindje meteen
waterhoofd geweest is Ik geef toe,
dat veel critiek, hierop uitgeoefend,
volkomen gerechtvaardigd is! Het is
zeer begrijpelijk, dat een orgaan, dat
de kinderziekten nog moest doorstaan
en in zoo'n korte tyd tot een derge
lijk machtige organisatie uitgroeide,
met dernoodige gebreken was behept.
Ook hadden zich in deze gelederen
onvermijdelijk elementen ingedron
gen, die tegen hun taak niet opge-
wasschen waren; anderen maakten
als een soort machtswellustelingen
van de hun toegekende bevoegdheden
misbruik. Voor een groot gedeelte
echter moet de by bepaalde groepen
heerschende anfchipatie (afgezien van
degenen, die door het ingrijpen van
M.G. hun eigen belangen zagen ge-
schaadt) gezocht worden in hun be
grijpelijke afkeer van dictatoriale
maatregelen na de Duitsche over-
heersching. De meer verstandigen za
gen hiervan wel de noodzaak in.
Het gros van de medewerkers van
M.G. heeft echter met hart en ziei
hun geheele persoon maandenlang,
dag en nacht,ingesteld voorde belan
gen van het algemeen. Dank 'zy hen,
heeft M.G. zyn bestaansrecht volko
men kunnen bewijzen en behoort de
na de bevryding heerschende gaotische
toestand reeds lang tot het verleden.
Dit was oen korte samenvatting
over het ontstaan, de taak en de
werkwijze van M.G. zaliger gedachte
nis in het algemeen. Het klinkt mis
schien ietwat sarcastisch, dat „zaliger
gedachtenis", het is echter geenszins
als zoodanig bedoeld; het karakteri
seert slechts deze organisatie immers
haar instelling moest zyn en was
ook de eerste stap tot haar liquida
tie Hoe harder er gewerkt werd,
hoe sneller kon zij haar taak lang
zamerhand overdragen aan de nor
male instantie's. En met dit doel
voor oogen, werd door de meesten
dag en nacht gewerkt om zoo snel
mogelyk het graf voor hun organi
satio te graven.
Nu heeft ook Venray het voorrecht
gehad zich een soort filiaal van het
M.G. te zien toebedeeld. (Door booze
tongen ook wel een twijfelachtig
voorrecht genoemd).
Ik noemde het een soort filiaal,
omdat de Londensche Regeering hier
in niet had voorzien. In de eerste
plaats hadden zy er geen rekening
mee kunnen houden, dat juist Ven
ray zoo zwaar geteisterd zou worden
en voorts had men er niet op kun
nen -rekenen, dat de bevryding van
Midden-Limburg eerst maanden later
een feit zou worden, waardoor het
contact van de Prov. Mil. Coiftmissaris
te Maastricht, met het zwaar geteis
terde Venray zeer moeilijken slechts
via BelgiG mogelijk was.
De opdracht luidde zeer simpel
„Wederopbouw en Repatrieering". In
het half jaar van haar bestaan moes
ten echter bergen werk worden ver
zet, waarvan de buitenstaanders geen
idee kunnen hebben. De repatrieering
hield in de zorg voor een ordelijkeen
verantwoorde terugkeer van de bur
gerbevolking; de Wederopbouw (in
den ruimsten zin) hield practisch
alles in, wat in het belang van
Venray kon en moest worden ge
daan.
Repatrieering.
De maatregelen voor repatrieering
hebben zeer veel critiek geoogst, ner-
s anders echter had de terugkeer
van de burgerbevolking een zoo goed
en ordelijk verloop. Het was in hun
belang een bittere noodzaak een
strenge regeling door te voeren, om
erger te voorkomen. Verschillende
factoren bepaalden de vorm en uit
voering dezer maatregelen.
Men was met de toelating van
burgers aan bepaalde maxima gebon
den, door civil affairs bepaald; na
tuurlijk konden eerst uitsluitend die
personen worden toegelaten, welker
aanwezigheid noodzakelijk was in
het algemeen belang (voedselvoor
ziening, wederopbouw, arbeidsbureau
etc.); ook de mogelijkheid voor huis
vesting was van essentieel belang.
Toen later do toegestane maxima
op aandringen van M.G. aanzienlijk
werden verhoogd, kon men tot toe
lating van heele gezinnen overgaan
en konden die gezinnen terugkeeren,
waarvan de woningen door een „Be
woonbaarheidsverklaring" waren ge
dekt, d.w.z., indien hun woningen
voldeden aan de minimum te stellen
eischen voor bewoning. Deze norm
was door het groote aantal schade
gevallen, de buitengewoon slechte
materiaalvooiziening en het gebrek
aan geschoolde arbeidskrachten nood
zakelijk erg laag genomen.
Een verdere moeilijkheid was de
hoogs aanspraken, welke van Gealli
eerde zjjde gedaan werden op de
weinige ter beschikking staande
woonruimte. Zes en zestig bruikbare
woningen moesten voor hen worden
gereserveerd en werden later, eerst
na eindelooze onderhandelingen voor
de burgers vry gegeven.
Het voormalige kamp van de Ned,
Arbeidsdienst „De Endepoel" moest
eveneens worden ingeschakeld om
degenen, die later zonder toestem
ming naar Venray waren terugge
keerd en geen woonruimten ter be
schikking hadden, eentydeliik onder
komen te verschaften.
Het zou te ver voeren, hier dieper
op in te gaan, temeer daar het 2de
punt van de speciale opdracht voor
M.G. Venray nog een beknopte be
schouwing verdiend.
Wederopbouw (in den ruim
sten zin).
Een uitgebreide behandeling van
deze al omvattende materie zou te
veel tyd in beslag nemen en voorde
meesten Uwer niet meer interessant
zyn. Het is daarom, dat ik in zeer
beknopte vorm slechts enkele onder
dooien hiervan wil behandelen, waar
van het noodherstellen van panden
het eerste onder de loupe genomen
wordt.
De grootste moeilijkheid hierbij
was om in de kortst mogelijke tyd
met gebruikmaking van zo min mo
gelijke arbeidskrachten een zoo groot
mogelyk aantal panden bruikbaar,
respect, bewoonbaar te maken.
Dit was een probleem op zich:
weinig vaklieden, practisch geen ge
reedschappen en nagenoeg geen ma
teriaal In samenwerking met de
betreffende instanties werd overeen
gekomen, dat alle aannemers tijdelijk
als uitvoerders in dienst kwamen
by de Gemeentewerken. In de eerste
plaats zouden alle van sloop afkom
stige materialen worden verwerkt
om andere panden bruikbaar te ma
ken. Er werd getracht door diverse
onderhandelingen by de distribueeren-
de instanties grootere materiaaltoe-
wijzingen te verkrijgen.
Aanvankelijk ging het werk zeer
traag, maar langzamerhand kwam er
een beetje schot in en kan geleidelijk
het particuliere initiatief' weer wor
den ingeschakeld, waardoor de ar
beidsprestatie iets kon worden opge
voerd. Ook werd een urgentielijst
samengesteld van de volgorde der te-
herstellen panden. Hierdoor werd
zooveel mogelyk voorkomen, dat de
genen, die een of ander extraatje
konden aanbieden, het eerste werden
geholpen.
Na langdurige onderhandelingen
met den Rijksbemiddelaar gelukte
het, voor de arbeiders een loonsver-
hooging te verkrijgen, waardoor het
loonpeil belangrijk gunstiger kwam
te liggen ten opzichte van de sterk
gestegen levensstandaard. Door af
schaffing van het „regie-systeem" kon
de arbeidsprestatie nog belangrijk
worden opgevoerd.
Tengevolge van het uitgroeien van
het Streekbureau voor den Weder
opbouw en het veel effectiever wor
den van de voorschriften en richt
lijnen hiervoor, konden de bemoeiin
gen van M.G. op dit gebied langza
merhand worden gestaakt.
Met de Wederopbouw stond het
vervoersprobleem in n?uw contact.
Puin moest worden afgevoerd en
materiaal aangevoerd. Mede door de
bemoeiingen van M.G. kon het ver-
voersapparaat weer goleidelyk aan
worden opgebouwd, hoewel by haar
heengaan het aantal voor Venray
beschikbare vrachtwagens nog niet
by benadering aan de transportbe
hoefte kon voldoen. Dit probleem kon
eerst by liet verschijnen van het
C.N.V. tot een definitieve oplossing
worden gebracht.
Met het luxe-autopark van Venray
was het eveneens zeer treurig gesteld
M.G. heeft al het mogelijke gedaan
om hierin verbetering te brengen.
De weinige wagens, die hier nog
bruikbaar kouden worden gemaakt,
moesten voor 100 pet. ten algemeene
nutte worden gebruikt. Om dit te
kunnen bereiken werd een kantoor
„personenvervoer" ingesteld. Elke rit
mpest by dit kantoor aangevraagd
en op urgentie onderzocht worden.
Geen wagen mocht ryden zondereen
door dit kantoor afgegeven ribéen-
briefje.
Om de enkele middenstanders, die
mochten terugkeeren, niet tebevoor-
deelen, respect, de achterblijvers te
benadeelen, werden de ter beschik
king komende goederen zooveel mo
gelijk (branohe-gewys) collectief ver
kocht.
M.G. bevorderde zooveel mogelijk,
in samenwerking met de HARK en
de COVOLI de aankoop en de aan
voer van de meest noodzakelijke
goederen, huisraad en gereedschappen
en werkte naar best vermogen een
zoo eerlijk mogelijke verdeeling onder
de behoeftigen in de hand.
Ook de voedselvoorziening had de
volle belangstelling van M.G. en er
werd niets nagelaten om hierin zoo
veel mogelyk verbetering te brengen.
De vele andere bemoeiingen van
M.G. in het belang der burgerbevol
king op te sommen en in het kort
te behandelen, zou een te groote
plaatsruimte vorderen, temeer, daar
ook hare bemoeiingen ten bate van
onze boerenbevolking een korte ver
melding verdienen.
Een eerste zorg was een behoor
lijke huisvesting, waarvoor met de
minimum te stellen voorwaarden van
bewoonbaarheid dor boerderijen reke
ning moest worden gehouden.
In samenwerking met het Bureau
Wederopbouw Boerderijen werd alles
in het werk gesteld om hierin te
doorzien. Vrijwel alle bemoeiingen
van M.G. voor de burgerbevolking,
zyn eveneens van toepassing op die
der boeren. Hierby kwamen echter
nog andere zorgen, speciaal op het
gebied van landbouw en veeteelt.
Er moest voor gezorgd worden, dat
zooveel mogelijk landbouwgrond weer
productief werd gemaakt. Om dit
doel te bereiken, moesten wéér veel
moeilijkheden woiden overwonnen,
waarvan ik hier slechts de voor
naamste in het kort wil behandelen.
Een zeer remmende factor voor de
landbouwer was het mijnengevaar,
waardoor uitgestrekte gronden niet
konden worden bewerkt. Het wach
ten op de Geallieerde mynenruimers
was tevergeefs en eindelijk gelukte
het een afdeeling van het Nederland
sche Bomb Disposal in Venray te
krijgen. In samenwerking met M.G.
word de ligging der mijnenvelden
bepaald en deze systematisch opge
ruimd met voorrang voor'bepaalde
urgentiegevallen.
Het groote gebrek aan landbouw
machine^, werktuigen, gereedschap
pen, paarden en tractoren noopte
vele landbouwers tot geringe activi
teit. "Terwijl door het jarenlange ge
brek aan voldoende kunstmeststoffen
juist een uiterste intensieve bewer
king noodzakelijk was. In do meest
noodzakelijke voorzieningen op dit
gebied heeft ook M.G. een belangrijk
aandeel gehad.
Wegens gebrek aan paarden en
tractoren werd een soort burenhulp
gepropageerd en doorgevoerd voor
het bewerken van het land. Deze
werkte lieel bevredigend.
Met de veevoorzieningen had M.G.
ook zijn bemoeiingen, terwyl melk-
vervoer, voorziening arbeidskrachten,
voorzie
ning puntdraad en honderden vraag
stukken terdege onderhanden werden
genomen.
Later, toen het C.N.V. haar taak
in het Noorden had volbracht, kon
deze, met de groote, haar ter beschik-
Icing staande hoeveelheden materiaal
en hulpbronnen den nieuwe stoot
geven op de door M.G. onder de
moeilijkste omstandigheden gebaande
Op 18 December 1944 werd door
M.G. te Venray gestart; 30Juni 1945
sloot haar kantoor te Venray.
Dat in dit korte tijdsbestek zooveel
kon worden beieikt is in niet geringe
mate te danken aan de voortreffe
lijke hulp van diverse instantie's en
particulieren.
H
danken li
Na duisternis, smart en ontzetting
Gloort het licht der dageraad.
Der bevrijders legerschare
De weg voor Nederlands v-ryheid gaat.
18 October vier "en veertig
Gemeente Venray wordt bevrijd,
Betaald, met vele mensenoffers,
Die ondergingen in deez' strijd.
Thans staan wy stil by h;;nne graven,
Brengen ons dank aan iedren held,
Welke viel voor het recht der wereld
In het meedogenloos geweld.
Al wat hen lief was achterlatend,
Vervulden zij de duro plicht
Om hun leven veil' te geven
Voor hst werelds nieuwe licht
Twee jaar zijn sindsdien, verstreken
Tot dez' plechtige herdenkings-stond,
Doch ons' harten met deez' holden
Onvergeeflijk saam verbond.
Groot is ons dank, Geallieerden
Ge verdreef van ons de tyrannie
Ja Uw mannen, en Uw zonen
Erven ons eeuw'ge sympathie.
Ook mogen wy hier niet vergeten
Onz' enigste gevallen vriend
En oud strijder Frans Michels
Oprechte dank ook hij verdiend.
Ingezetenen van Venray
Zwaar beproefd is ook Uw lot
Een nieuwe geest moet er herleven
Buigt deemoedig U naar God.
Opdat Hij U zal geleiden
Met hef kruis welke U thans draagt
Van verwoesting, nood, ellende
Een nieuvre tyd voor U, eens daagt.
Want onder U vielen ook offers
In de stryd van 't Ovorloons'
tweede Caen.
Moge Venray weer spoedig uit zijn
as lierryzon,
En als „De Parel der Peel" weer
op eens staan.
Mochten de G.O.I.W.'ers
Blootstaan aan veel kritiek ia het begin
Doch wat zich allengs herstelde
Tot een goede Gemeenschapszin
Het voorbeeld is ons voorgegaan reeds
Want het offer brachten zy
De gevallen helden voor de viyheid
Hun vooroeeld welnu, volgen wy.
Willen wy, o God- U danken,
De bevrydiyg U ons geeft
18 October '44
Dank, o dank, die dit beleeft.
Trouw aan het Vaderland zal blijken
Verbetering van de Volksgeest,
Door 't „Je maintendrai" te tonen,
Vrij onvorveerd en onbevreesd.
Seer. G.O.I.W. afd. Venray