„Neerlandia"
H. HANSSEN
WOL
Drs. F. A. BRANDSMA
VERVENen
STOMEN
E. v. d. HEUVEL
Geef uw Hoed
BINNENLAND
geven U nieuwe kracht
voor 't dageiijksch werk
Voor STOOMEN en VERVEN naar
P. J. Volleberg, Merseloscheweg 7
Koop-, Huur- en Pacht-
contracten
Memories van Successie
Verzekeringen
Kantoor VENRAY Grootestraat 15
jtdtna 'isiomm
mm Wóialwiwi
P. COOPMANS
STRIJBOSCH
Fa. W. Winters
Onze Balkenbrij is
lekker
j Hamsteren, prijsopdrijving en
woeker in (le Hie en 17e eeuw
Hoe men er tegen optrad
VRAAG UW WINKELIER
Fabriek te Helmond. Agentschap
Venray, Telefoon 394-
Het van ouds bekende adres.
ROUWGOEDEREN in 2 x 24 uur.
Administratiekantoor
Grootestraat 31
Boekhoudingen
Alle Belastingaangelegen
heden
KantoorurenMAANDAG- en DONDERDAG-
voormiddag van 10 tot 12 uur.
I
I
ACCOUNTANTSKANTOOR
Spreekuren: DONDERDAGS NA HALF ELF VOORMID
ATTENTIE IHet beste
adros voor
van alle voork.
kleedingstukken,
Rouwgoederen binnen
24 uur.
STOOMVERVERIJ en
CHEM. WASSCHERIJ
Let op 't juiste adres
Marktstraat 2a
Paterslaan 18
nog 'n kans om er
bovenop te komen.
Langstraat. 2
FOTOGRAAF
BLERICK Antonius)aan75
Overal aan huis te ontbieden
om te breien.
Voor elke 100 gram inge
leverde oude wolresten
(uitgehaalde draadjes, kort
of lang) ontvangt U 75 gr.
nieuwe breiwol.
Schoolstraat 5—7
en laat zich heel goed in olie
bakken.
25 cent'per pond by
Slagerij GOUMANS
NA CHEMISCHE REINIGING DOOR:
P. BOM - VENRAY
Charles Ruysstraat 14
Een geschiedschrijver uit de 18de
eeuw spreekt over zijn tyd een niet
al te vleiend oordeel uit, wanneer hij
beweert, dat in zijn dagen de echte
oud-Hollandsche deugden in even
rodigheid al even schaarscli waren
als in de 15de eeuw het geld.
En toch zijn er uit die vroegere
eeuwen tal van berichten, die van
weinig menschlievendheid getuigen,
van tijden, waarin de koopman geen
ander doel scheen na te streven dan
ten koste van allen en alles maar
woekerwinsten te kunnen maken.
In het jaar 1557 verkeerde onze
overheid in een netelige positie.
Do prijzen van het graan en de
verdere levensmiddelen stegen steeds
meer en de regeering durfde geen
maximum prijzen vast te stellen voor
den invoer van buitenlandsche granen
daar zij bang was, dat de kooplui
hun producten elders ter markt zou
den brengen.
De korenkoopers hadden enorme
hoeveelheden graan gehamsterd en
behaalden door opdrijving der prijzen
hooge winsten. Thans bepaalde de
overheid, dat alle graan op de pu
blieke markt ten verkoop moest wor
den aangeboden en alle onderhand
sche verkoop werd verboden.
Stelden een dertigtal jaar later de
aristocratische dames te Parijs haar
juweelen beschikbaar ten behoeve
van brooduitdeeling onder de armen
en werd, om prijsstijging te voorko
men, tevens een bepaalde verkoop
prijs voor brood vastgesteld, onze re
geering wilde ook dit jaar van geen
vaste maximumprijzen voor graan
weten, om „den loop des koophan
dels niette stremmen". Dit verwekte
ontevredenheid
De woekeraars onder de korenkoo
pers kwamen door de houding der
bevolking in ernstige moeilijkheden.
Thans stelde de overheid tegen ge
reduceerde prijzen brood beschikbaar.
Ergerlijk waren vooral de praktyken
der Pransche korenkoopers in 1693.
Velen van hen dreven de graanpry
zen tot ongelooflijke hoogte op, zon
der zich te bekommeren om de dui
zenden, die van gebrek omkwamen.
De import op graan werd opge
heven. Vele korenkoopers, dieontzag
liike graanvoorraden gehamsterd ha?_
den, hielden deze voor de overheid
verborgen. j
De regeering vaardigde nu een or
donnantie uit-, waarbij bekend werd
gemaakt, dat al het oude graan, dat
achtergehouden war, na den nieuwen
oogst, bij ontdekking zou worden in
beslag genomen.
Verder werd een premie uitgeloofd
van 1009 rijksdaalders aan hem, die
de regeering op het spoor zou kun
nen brengen van gehamsterde granen.
Prijsopdrijving werd streng vei boden
en bepaalde prijzen werden vastge-
steld
Alle bedelaars en armen, die in
grooten getale naar de steden "waren
getrokken, moesten zich naar hun
eige* parochie begeven, om onder
stand. Wie bedelend zou worden aan
getroffen, een maand na uitvaardi
ging der ordonnatie, zou acht dagen
gevangenisstraf krijgen en bij herl\a-
ling naar de galeien worden gezon-
deBij de ordonnantie van 1699 wer
den de graanhandelaren gedwongen
hun graan op de markt te orengen,
waar het geheel moest worden ver
kocht. Niets mocht mee naar nuis
worden teruggenomen. Ook by deze
afkondiging werd hamsteren streng
^Letterlijk luidt de zinsnede dat
men niet meer mocht „terughouden,
als men voor haar particulier voor
nooden heeft" „op straf eeuer hooge
geldboete en confiscatie der granen.
Bovendien moest binnen een bepaal
den tijd de „kwantiteit tot ieders
gebruik noodig" worden opgegeven.
Huizen, schuren, magazijnen en zol
ders, zelfs de kloosters werden door
de .commissarissen" gevisiteerd, waar
bij zoo noodig geweld werd gebruikt.
Het opsporen van gehamsterde granen
leverde echter geen voldoende resu -
taten op, waarom men in Frankryk
een handelsmaatschappij yoor graan-
aankoop in het buitenland oprichtte.
Zou het wonder in 1740 uitredding
brengen aan hen, die in dat jaar
geen opgedreven graanpryzen konden
hetalen of door misgewas niet in
staat waren hun schuren te vullen
Uit Opper-Oostenrijk toch kwam
het bericht, dat de oogst door hagel
slag zoo goed als geheel was vernield.
Maar wie beschrijft de verbazing der
boeren toen zij op hun verwoeste
akkers, op de plaatsen waar de ha
gel
korrels vonden, driemaal zooveel
meer waard dan het graan dat ze
zelf gewoonlijk oogstten
Niet alleen te Gemunde, maar ook
elders moet zoo'n graanregen hebben
plaats gehad. Om twijfelaars aan
gaande de waarheid van dezen vreemd
soortigen regen den mond te stoppen
zegt de gesehiedschrjjver erby, dat
een proeve van deze korrels naar
Weenen is opgezonden en vele men
schen, die de wondere omgeving van
Gemunde bezocht hadden, specimen
van het wondergraan by zich had
den.
„En toch" roept de geschiedschry
ver vertwijfeld, uit, „wierden er nog-
tans menschen gevonden, die er geen
geloof aan sloegen en het als bijge
loovigheid aanzagen".
Het «aanhouden van varkens.
Na 1 September mochten varkens
boven 12Vi kg. bij geregistreerden
alleen aanwezig -zijn, indien hiervoor
een contract was afgedaan, of wel
een vergunning tot het aanhouden
voor huisslachting of vo.or de fok
k^rij kon worden getoond. Aangezien
echter de verkoop van overtollige
biggen door het afnemend aantal aan
koopvergunningen bezwaarlijk.wordt,
terwijl anderzijds het afsluiten van
nog meer contracten door gebrek am
voeder veelal niet mogelijk is, is
thans bepaald, dat degenen, die nu
reeds in het bezit zijn van een huis
slachtingsvergunning, de overtollige
biggen tot een maximum levend ge
wicht van 25 kg. voor eigen gebruik
uiterlijk tot 1 October a.s. mogen
slachten, mits men in het bezit is
van een machtiging. Daarnaast zal
gelegenheid bestaan om biggen,
zwaarder dan 25 kg. levend, in te
leveren by het vee- en vleesehaan-
koopbureau tegen vastgestelde prijzen.
Indien men vóór 1 October zyn big
gen wil slachten, dient men bij zijn
bureauhouder een machtiging aan
te vragen onder opgave van het
aantal biggen. In geen geval zullen
na 1 October nog varkens aanwezig
mogen zyn boven 127j kg., waarvoor
geen contract of vergunning aanwezig
is. Hierop zal scherpe controle wor
den gehouden. Indien toch varkens,
zwaarder dan het genoemde gewichtj
na dien datum worden aangetroffen,
zal tot inbeslagneming van deze
varkens worden overgegaan, waarop
een verbeurdverkaring kan volgen.
Fokkers, die op 1 Januari 1944 geen
lid waren van een stamboek, mogen
na 1 September niet meer naast een
fokzeug een jong zeugje op opfok -
vergunning aanhouden; of de fokzeug
of wel het jonge zeugje, dient dus
opgeruimd te zyn, resp. op een mest-
contract of een huisslachtingsvergun-
ning te worden gehouden. Yoor stam
boekfokkers, die reeds op 1 Januari
1944 lid waren, geldt de laatste be
paling niet, zoodat zy, behalve hun
fokzeug, ook hun jonge zeugjes, op
opfokvergunning mogen aanhouden,
teneinde in de behoefte aan fok-
materiaal te kunnen voorzien.
Haal tijd en die weinig
brandstof vragen.
Het Voorlichtingsbureau van den
Voedingsraad schrijft:
"Wanneer de gas- en electriciteits-
toevoer stagneert, komt het volgende
te pas.
Gortmout en havermout kan men
ongekookt nuttigen mits deze bind
middelen van te voren, liefst 24 uur,
worden geweekt in ruim water. Vlug-
kokende haver- en gortmout zijn na
eenige itren weeken te gebruiken.
Een smakelijk bordje pap verkrijgt
men door het geweekte bindmiddel
te vermengen met melk, suiker of
stroop. Moet dit gerecht den warmen
maaltijd vervangen of als aanvulling
by den broodmaaltijd dienst doen,
dan verdient het aanbeveling, de ge
weekte haver- of gortmout te ver
mengen met fijn gesneden of geraspte
groenten, zooals geraspte wortelen of
bieten, geschaafde komkommer, schijf
jes tomaat, fyn gesneden spinazie of
andyvie. Verlangt men naar iets
warms en is het mogelijk een
keteltje water aan de kook te bren
gen, dan kan men de geweekte bind
middelen met heet water, waarin een
paar bouillonblokjes zyn opgelost, tot
soep verwerken. Ook dan is het goed,
fijn gesneden rauwe groenten of
tomatenpuree toe te voegen; op
dezelfde wijze kan men te werk gaan
met verduurzaamd brood, toast of
droge kaken. Men kan deze produc
ten met boter besmeren en daarna
Heeft men geen brandstof genoeg
om aardappelen te koken, maar kan
men wel een pan met'water een paar
minuten aan de kook houden, dan
kan men snel een stevige soep ma
ken met behulp van zeer fyn geraspte
rauwe aardappelen. Men brengt het
water met de bouillonblokjes of het
soeptablet aan de kook en voegt de
geraspte aardappelen en zoo mogelijk
wat fyn gehakte soepgroenten (spi
nazie. wortel, snyboonen e.d.) toe,
laat do soep 5 minuten doorkoken
en maakt ze op smaak met wat
boter, zoo noodig aroma en peterselie
of selderij.
De oogst van Uw winter
aardappelen.
De maand September en de eerste
helft van October zyn,de tijd, waar
in de z.g. winteraardappelen worden
gerooid. Hiertoe behooren zoowel de
eigenheimers, industrie, noorderling,
bevelander, roode star en nog andere
rassen. Voor den najaarsoogst pleegt
men de aardappelen te rooien, nadat
het loover geheel is afgestorven,
zulks in- tegenstelling met den zo-
meroogst, welke geschiedt^als het
loover nog groen is w
Men rooie de aardappelen by voor
keur bij droog weer en het liefst
als ook de grond behoorlijk droog
is. De knollen moeten uit de losse
aarde worden bevrijd en verzameld
en op breede rijen nog wat in de
zon en wind op het veld te drogen
worden gelegd.
Want de aardappelen moeten goed
droog zijn als ze naar de winterbe-
waarplaats worden overgebracht. Te
voren worden ze echter ook nog ge
sorteerd. De kleintjes het kriel
worden apart gehouden. Beschadig
de knollen en andere, die rotte plek
ken vertoonen, zijn ongeschikt voor
winterbewaring. Deze worden het
eerst gegeten.
Indien het gewas door de aardap
pelziekte (het z.g. kwaad) was aan
getast, kan deze ziekte ook tot de
knollen zyn doorgedrongen en daarin
het ontstaan van zieke of rottende
plekken tengevolge hebben gehad.
Hierop worde by de sorteering zeer
nauwlettend toegezien.
Mocht men de aardappelen-pas laat
in het seizoen gaan rooien, dan zor-
ge men er in ieder geval voor, dat
ze uit den grond zyn en goed ge-
Borgen op de bewaarplaats, voordat
een vroege winter zou kunnen in
vallen.
met heete bouillon overgieter, waar
na men er wat fyn verdeelde rauwe
was neergeslagen, dikke graan- J groenten over strooit.
VOORBIJGANGERS.
Alle oude wrakke dingen
worden eens berinneringen.
Al wat bloeit valt eens tot vruchten,
waar de wind komt over zuchten,
en ze rollen in het stof,
plof plof!
Dolf, de oude vos ifierneven,
heeft gedraafd zijn heele leven
Alles trok hy, toen hy sterk was
en hy sloeg, als hij aan't werk was,
pittig-trommelend in het stof:
plof! plofplof!
'k Hoor hem rióg voorbij ons rennen
naar de mooie wyde vennen 1
'k Hoor nóg die muziek van rad'ren,
als hy voor de kar kwamnad'ren,
en verdwijnend klonk liet dof:-,
plofplofplof.
Dolf, de vos, dat pittig paardje
't Was al trouw van kop tot staartje!
Nooit eens kuren, nooit eens bokken,
als iets zwaars moest weggetrokken.
Holla! hiep! hy trok... en öf
Plofsa al plof 1
Anne Dolf toen ging je beven,
Wank'lend werd je paardeleven,
En je kop werd suf en doover,
hing steeds droom'riger voorover.
Stram werd hij en stijf je schoft!
Dolj, je vuur was uitgeploft!
Op een morgen in Septem ber,
arme goeie trouwe sloover,
haalde men je oud karkasje
aan een dun en raaflig vlasje.
Willig ging je mee, in slof!
Plof fe plof
In een koud en vunzig schuurtje
stond je beeldje aan het muurtje,
En je troebele oogen zagen
vreemde tuigen nader dragen
Tot een zware klap je-trof
Plof! plof plof.
En je knielde in het stof.
HUUB WALTERS