Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
Alleen Boter
is boter
„VENRAY"
boter
politieke
Hoe zwaar moet het
brood wegen?
Zaterdag 20 December 1941
Twee en Zestigste Jaargang No 46
PEEL EN MAAS
is zeer fijne boter
ADVERTENTIEPRIJS 1-8 regels 64 cent,
8 ct. per regel, bij contract groote reductie.
UITGAVE Fa. van den MUNCKHOF VENRAY I ABONNEMENTSPRIJS: voor Venray 70 ct.
Tel. 512 Grootestraat 28 Giro 150652 buiten Venray 80 ct. per kwartaal. Afz. no. 6 ct.
^Verantwoordelijk hoofdredacteur
LW. P. A. v. d. Munckhof, Venray
der leiding
ert
nigingen of
itbonden
punten uit deze
'neen we aldus
if zal nog slechts één
Wilsuiting ln Nederland
CTcf kunnen worden, die der
Stionaal-Sociallstische Beweging.
Wlle andere politieke vereenlgingen
en bewegingen zyn daarmede thans
ontbonden.
2. Met Ingang van 5 Januari 1942
wórdt de N.S.B, weer voor nieuwe
leden opengesteld.
Deze zullen, na gebleken et nat en
bereidheid tot dienen, uit de kringen
der sympathlseerende leden worden
toegelaten.
3. De leider der N.SB heeft ln
een onderhoud met den Führer op
12 December meegedeeld, dat naar
zgn meening het welzijn en het
voortbestaan van het Ned. volk
alleen gewaarborgd kan worden in
een lotsverbonden samenhouden van
_T-lle Germaansche volkerendat bij
■Adolf Hitler den van God gegeven
j-maanschen leider ziet, die deze
|.ken uit den nood en de bedrel-
hg van heden naar een lichtende
toekomst zal voeren en dat Adolf
jlltiw nimmer Iets zal elschen, dat
jtrtjd zou zgn met de eer, de
aardigheid en de belangen van het
^(lerlandache volk. Mussert trok
5*ruit de consequentie: de verbon.
pheid op leven en dood.
4. De Führer heeft daarop ver-
.'kerd, dat hij ons volk de gelegen
leid wil geven, niet als overwonnen
ll itie, niet als kolonie, niet als
otectoraat, maar als vrij natlona&l-
socialistisch Germaansch volk zijn
plaats ln het nieuw# Europa lu te
'nemen en zijn aandeel te hebben
an het gestalte geven aan het
leuwe Europa, Mussert voegde
ieraao toe:
Afgesneden van zijn koloniën,
afgesneden van andere wereiddeelen,
zou het Nederlandsche volk op zijn
klein grondgebied hier verkwijnen
en verkommeren, wanneer het niet
werd toegelaten als deelgenoot ln
het nieuwe Europa.
Het wordt toegelaten, neen, het Is
toegelaten op den 12en December
en dit Is het grootste geschenk wat
ik u op dezen dag kan brengen, dit
ls ook het grootste geschenk wat
de N.S.B. op dezen gedenkdag aan
het Nederlandsche volk aanbiedt.
Een geschenk, dat eens door hat
volk op zijn hooge waarde
worden geschat.
aldus het meest essentieele
i Inhoud van beide redevoe-
in allen op-
ben er laat
^Jne, langs de
•t ver van het
r ziek. Morgen
Sacramenten gaan
moest nog eens
was sterker dan ik
doet gij uw ouden vader
Theo, dat hij 's avonds nog langs
een omweg naar den molen komt.
wel, Hendrik, goeden moed Onze
lieve Heer leeft nog en zal wel aan
uw zoon denken. Laten we God dan
ken, die Theo weer thuis gebracht
heeft en een gebed voor anderen van
hoop en vertrouwen, niet Hendrik
En allen knielden neer met ontdekte
hoofden, Theo tusschen zijn ouders en
al de dienstboden in de ronde, naast
den pastoor, arme Hendrik weende en
het licht viel weer op het roode lit-
teeken van den paardenhoef.
Buiten aan de deur was er één, die
niet knielde en niet bad. Dat was de
zwarte Dries.
OUDE TINE
De oude Tine, die dicht bij 't groene
huis woonde aan de beek, was inder-
rlngen in enkele punten te hebben
samengevat zullen wij uit het ge
sprokene nog een en ander naar
voren brengen.
Rijksminister Dr. Seyss-Inquart
wees er in zjjn Inleiding op, dat de
N.S.B. onder de ongunstigste om
standigheden in dit land aan terrein
en thans ook aan beslissende betee-
kenis heeft gewonnen. Spr. bracht
de groeten over van den Führer aan
de N.S.B. en haar leider.
De nationaal-soclalistlsche bewe
ging ontwikkelt zich hier naar het
gemeenschappelijk doel nl. de her
vorming van Europa ln natlonaal-
soclallstüschen geest,
Spr. schatste den strijdlust en de
trouw van de aanhangers der N.S.B.
en haar Inzet voor de volksche en
geestelijke vernieuwing, ook ln
Nederland en alleen uit zulk een
partij kan in de grandioze ontwik
keling van den huldigen tijd een
nieuwe politieke vorm ontstaan.
Deze beweging heeft den roep der
geschiedenis verstaan en de eer en
het welzijn van het Dultsche en het
Nederlandsche volk zijn Blechts dan
gewaarborgd, als onder alle omstan
digheden gevolg gegeven wordt aaö
dien ro9p, ook al moeten wij daarbij
ons eigen leven op het spel zetten.
Na de beteekenis geschetst te
hebben van den strijd tegen het
bolsjewisme, waarmede op 22 Juni
1.L een nieuwe ontwikkeling van dit
werelddeel werd ingezet, zei spr.
o.m.
Dit uur der b63llssing voor geheel
Europa is ook het uur der politieke
beslissing in Nederland. Wie thans
nog niet ziet of wil zien heeft het
recht verloren op politiek, dus voor
de gemeenschap verantwoordelijk
terrein mee te praten. Ik heb der
halve reeds destijds alle politieke
richtingen, die hun uitdrukking nog
hadden gevonden ln een liberaal-
democratlachen parlementairen par
tij vorm, ontbonden en de rechten,
afgeleid uit vroegere Instellingen
nog slechts kunnen toekennen aan
de Nationaal-Socialistlsche Beweging
Spr. deelt dan het hiervoor reeds
gereleveerde besluit mede, dat in
Nederland slechts één politieke
wilsvorming zal bestaan en wel ln
de N S.B. en dat alle andere ver-
eeniglngsn of bewegingen op politiek
gebied zijn verboden.
Het meestrijden in de rijen der
N.S.B. beteekent opoffering en ont
bering.
Maar wat beteekent het afstand
doen van gewoonten en gebruiken
tegenover de ontbering en opofferiDg,
dia de moeders en vaders en de
kinderen die meer dan 160.000 ge-
sneuvelden In den strijd voor 't nieuwe
Europa aan het oostelijk front heb
ben gebracht en ook de vaders,
moeders en kinderen der Nederlan
ders, die mede opgetrokken zijn
voor dezen strijd en hun overtuiging,
met huD levan hebben bezegeld
Spr. wijst op het wordende Dieuwe
Europa en zegt er o.m. dit van
Dit nieuwe Europa is geen toe
komstverwachting, hst is reeds
realiteit geworden, het wordt ln
dezen tijd geschapen en Nederland
neemt aan dezen opbouw reeds deel
door het besluit van haar leider,
door den polltieken arbeid dernatlo
naal-socialistleche beweging en vooral
door het offer van haar strijders ln
het Oosten. Gij, mijnheer Mussert
en de Nederlandsche nationaal-
socialisten hebben ln tegenstelling
tot eeuwige achterblijvers in de
politiek, Ingezien, dat de vrede van
het nieuw geschapen Europa niet te
daad zeer oud. Zij verdiende terecht
dien naam. Het grootste deel van haar
leven had zij in dienst bij Ella's ouders
doorgebracht.
Ella had haar altijd zoo lief gehad,
Was haar moeder trotsch en hardvoch
tig, de oude Tine was des te zachter
en te liever voor het kind des huizes,
dat dikwijls bij de oude meid troost
ging zoeken, wanneer zij door de har-
telooze moeder werd teruggestooten.
Toch had zich een verwijdering doen
gevoelen van het oogenblik dat het
huwelijk tusschen Nand en El!a een
uitgemaakte zaak was geweest. Het
was alsof Tine niet dan schroomvallig
met Ella wilde omgaan. Zij vermeed
alle toenadering, zij ging maar uit den
weg. Brachten de omstandigheden
beiden bij elkaar, dan scheen Tine
verlegen en de oude intieme verhou
ding was weg.
Dat zij ziek was, wist men op den
molen en dikwijls had een der knech
ten, die ook langs de beek woonde,
des avonds den korf meegenomen, die
voor oude Tine rijk gevuld was. Dat
vullen was Ella's eigen zorg en werk.
Persoonlijk kwam zij er zelden. Tine
werd verlegen door haar komst en zij
ook voelde zich niet op haar gemak.
Toen nu echter de pastoor van zwaar
ziek gesproken had, was haar besluit
genomen
Intusschen was het weer avond ge
worden en Ella zat te droomen boven
op de kamer. De gebeurtenissen der
laatste dagen trokken aan haar geest
voorbij, met alle smarten en vreugden
Zij wist zelve niet, waarom zij bij al
haar geluk meer of min zwaarmoedig
was. Onwillekeurig dacht zij aan de
troostelooze dagen harer jeugd en daar
trad het beeld der oude Tine voor haar
geest. Zij hoorde niet dat er herhaal
delijk aan de deur geklopt werd.
Waaraan dacht ze dan toch nu
Wel aan de begrafenis van haar
broer, aan de trouwe hand, die Eldens
haar toegestoken had in het voorbij-
ztjner tyd kan worden gesloten met
onze vijanden, doch re6ds thans
wordt gemaakt door de krachteD
van onze harten, de werkkracht van
onze handen, maar vooral door de
scherpte van ons zwaard.
Ook uit de rede van den leider
der N.S.B., Ir. MusBert, geven wjj
hier nog eenige belangrijke passages.
Spr. begon met den dank der
N.S.B. voor den gelukwensch van
den Führer en noemde de grootste
revolutlonnalre daad in het leven
van ons volk van de laatste honderd
jaarhet hijschen van de zwart-
roode vlag, de vaan der nationaal-
soclalistlsche revolutie. Tien jaren
waarin moeite noch kosten, leugen
noch bedrog, broodroof noch terreur
gespaard zijn om de vlag naar be
neden te haleD, om daarvoor in de
plaats te hyschen de vlaggen van
het gouden kalf, van de sikkel en de
hamer.
Fel zgn de kleuren zwart en rood,
het zwart van onzen bodem, het
rood van ons bloed, fel Is de verbe.
tenheld geweest, waarmede wij ons
geweerd hebben, fel is ons onwrik
baar geloof, dat ons staande ge
houden heefti fel is de botsing der
meeningen, fel zjjn de vlammen van
den wereldbrand van heden.
Wy moeten ons er duidelijk van
bewust zgn, dat in onzen tyd de
wereld een nieuwe gestalte aan
neemt. dat er een wereldhistorisch
gebeuren aan den garig is van zoo
groote afmetingen en uitwerking, als
slechts eens in de duizend jaar ge
schiedt.
Aan dit wereldgebeuren kunnen
wij niets toe- of afdoen, dat ls onze
roeping niet. Maar onze roeping is
te zorgen, dat ons volk door dit
wereldgebeuren niet wordt verplet
terd om nooit weer op te staan,
maar dat het doelbewust zijn weg
vindt naar de wereld van morgen
om daarin een eervolle plaats In te
nemen door den arbeid, die het daarin
zal verrichten.
Spr. schetst dan den grooten strijd
tusschen de twee machtenKapita
lisme en Communisme aan de eene
zijde en natlonaal-sociallsme
fascisme aan de andere zijde.
De wereld staat In vlammen en
het resultaat zal zijn, dat of Roose
velt, Churchill en Stalin zullen
winnen dus de vereenigde mach
ten van kapitalisme en communisme
.of Duitschland, Italië en Japan
zullen winnen. Dit zijn de machten,
die tegenover elkander staan, waar.
tusschen geen compromis mogelijk
ls, een van de twee zal winnen, de
ander zal ondergaan.
WanDeer kapitalisme en commu
nisme winnen, dan zou het kapita
lisme voorlooplg heerschen In
Amerika, Engeland, Zuid-Oost Azië
en Australië, maar het communisme
zou beginnen met het grootste deel
van Azië te beheerschen en gansch
het vasteland van Europa. Wanneer
het dezen zomer aan Hitler met
zfln weermacht niet gelukt zou zijn
om de Sovjet-millloenenlegers te
weerstaan, ja slag op slag te slaan,
maar wanneer integendeel de Dult
sche troepen niet tegen deze ont
zaglijke militaire macht zouden
hebben kunnen standhouden, dan
zou er nu reeds geen Europa meer
zijn, dan zou er nu gesproken kun
nen worden van het voormalig
Europa, van de voormalige Euro-
peeeche cultuur, van de voormalige
godsdiensten, van de voormalige
Europeesche volkeren; dan zou de
communistische heerschappij reiken
van de Japansche Zee tot de
Noordzee.
dragen der lijkkist. En ook aan dien
tijd, dat alle verkeer was afgebroken
geweest - en dat Eldens naar den
vreemde getrokken was en niets meer
van zich laten hooren.
Weer klopte het aan de deur en
weer hoorde zij het niet.
Vrouw, sprak de meid, die zoo
stii mogelijk was binnengekomen, daar
is een boodschap voor u van de oude
Tine onder uit het dorp. Zij gaat ster
ven en vraagt naar u Zij wil u nog
eens spreken Yoor haar dood en het
heeft haast.
Goed, ik zal er direct heengaan.
Zal ik een der knechts vragen
met u mee te gaan, langs het boschpad
dat is de kortste weg.
- Is de bode er nog? zeide ge
niet, dat er de jongen was, om mij te
halen Maar die weg door het bc-ch
is langs de heek... Ik ga alleen. Ik wil
niemand mee hebben. Ik ken den weg
ijiet gesloten oogen wel en wie zou
mij wat doen Kom, is de bode nog
beneden
Zij sloeg een grooten zwarten doek
om het hoofd en schouders en weldra
ging het met rassche schreden door
't bosch. Hare slanke gestalte kwam
nu nog meer uit .en de kleine jongen
zag dikwijls met angst naar haar op,
als zij zwijgend voortspoedde en de
opgaande maan de schaduw verlengde
en de avondwind soms den doek zoo
spookachtig om haar heen bewoog.
Maar de boomen werden zeldzamer,
t pad ging langs de baek naar de
kleine woning.
Is Tine zeer erg ziek
Ja, ze zei, dat ze sterven ging.
Is iemand bij haar
Ja, mijnheer pastoor.
Door een lage deur trad zij de wo
ning binnen, maar stond stil bij haar
intrede. Zij kon zich geen rekenschap
geven wat 't eigenlijk was dat haar
zoo beklemde en haar hart zoo deed
jagen. Zij voelde als een voorgevoel,
dat een groot ongeluk op haar ging
Eu dat dit alles niet geschied is,
maar dat Europa bestaat, dat dan
ken w^j aan de Dultsche weermacht
en de verbondenen, die met haar
strijden, dat danken wtj aan de
200.000 mannen, die hun leven
daarvoor gaven, dat danken wij aan
de 500.000 gewondeD2 aan de mllli-
oenen offervaardige, weerbare man
nen, dat denken wtj aan den groot-
sten Germaanschen aanvoerder
aller ttjden, die de verantwoordeiyk-
heid op zich nam en attaqueerde
voor het te laat was, dat danken
wtj aan Adolf Hitler.
Wat heeft het Nederlandftche volk
daarvoor gedaan in de afgeloopen
jaren
Het Nederlandsche volk heeft ge
daan wat de heerschers ln dit land
er van verlangden. De heerschers,
d.w.z. de politieke parttjen, met de
daarmede verbonden kapitalistische
en marxistische handlangers.
Zij verlangden de solidariteit met
Engeland en Frankrijk. Zij ver
langden de prediking van den haat
tegen Duitschland. Zij verlangden
het onbeperkte geloof ln de zege
ningen der democratie, de onbaat
zuchtigheid van het kapitalisme en
de ongevaarlijkheid van het com
munisme.
Het volk was geestelijk en ma
terieel weerloos en gaf wat ver
langd werd. Geen volk kan zich
verzetten tegen een zoo goed ge
organiseerd en zoo sluw uitgevoerd
bedrog.
Eén organisatie verzette zich daar
wel tegen en zij groeide tegen alle
verwachting ln, tegen allen hoon
en lasterde N.S.B.
Spr. schetste uitvoerig dien strijd
en de rol van de Nederlandsche re
geering ln bondgenootschap met
Engeland.
Die fatale politiek leidde tot den
nutteloozen oorlog van Mel 1940
tegen ons broedervolk. En die poli
tiek nu heeft Ned. Oost-Indlë In
oorlog gebracht met Japan. Spr.
zegt hieromtrent:
Tegen zooveel waanzin valt niet
op te roeien. Het allerbeste wat wij
er van kunnen denken ls dit: Ko
ningin Wllhelmina en haar zooge
naamde regeering ln Londen zijn
EDgelsche krijgsgevangenen, die land
en goed moeten offeren op het al
taar van Roosevelt en Churchill,
hetzelfde altaar waarop straks het
Bi-Icsche empire in rook zal opgaan.
Ik vermag niet ln te zien hoe
Indlë op dit oogenblik voor Neder
land behouden zal kunnen blijven,
al zullen wij nimmer ons standpunt
kunnen of willen prijsgeven, dat Ne
derland onvervreemdbare rechten
heeft op Indlë, omdat daar drie
eeuwen lang bet bloed en het zweet
van honderdduizenden Nederlanders
van Indlë gemaakt hebben wat het
nu is.
Spr. doet dan mededeeling van de
boven reeds aangehaalde verklarin
gen en geeft de taak der toekomst
in de volgende punten aan:
1. de actieve doelbewuste deel
neming aan de samenwerking van
alle Germaansche volkeren tot vei
ligstelling van Europa, gedragen
door de zekerheid, dat dit gemeen,
schappelijk belang vóórgaat vóór het
belang van Ieder der volkeren af
zonderlijk;
2. het deelnemen van het Neder
landsche volk aan de kolonisatie en
de exploitatie van de Oost-Europee-
sche gebieden;
3 het verkrijgen van de volkomen
gelijkberechtlgheld In de Europee
sche levensruimte en het zoeken en
neervallen. Zij bukte onwillekeurig of
ze den slag wilde afweren. Er was
evenwel geen rechtstreeksche aanlei
ding tot angst of zorg.
Tine was steeds een allervertrouwste
dienstbode geweest in haar oudershuis
en was ei gebleven tot aan den dood
harer ouders- Toen had zij voor haar
trouw en verdiensten haar kleine wo
ning aan de beek met een gering
jaargeld als belooning ontvangen. Hier
woonde zij sindsdien en verdiende nog
iets met spinnen voor de menschen.
Overigens bleef Ella goed voor de
oude Tine en wanneer een knecht of
meid dien kant uit moest, dan sprak
een zwaar beladen korf voor Ella's
bezorgdheid voor de oude dienstbode.
Iets wat Ella echter altijd verwon
derde, dat was dat Tine haar niet
gaarne scheen te zien komen en dat
zij nog zeldzamer op de Plasmolen
kwam.
En toch was zij steeds Ella's ver
trouwelinge geweest in het ouderhuis
en had zij haar meer opgevoed dan
moeder zrif. En vooral, toen ze troost
en opbeuring zoo hoog noodig had,
wat was 't dan toch, dat hen beiden
hinderde, sinds Tine woonde in het
kleine huis langs de beek
Tine heeft zoo zeer nsar u verlangd,
had men gezegd. En nu vond zö er
den pastoor.... Zou haar iets op het
hart liggen Dat stond vast bij haar.
Zij zou voor oude Tine doen wat zij
kon en ook om haar een gerust ster
ven te bezorgen.
Alle deze gedachten schoten haar
bliksemsnel door het hoofd en met
kloppend hart trad zij nauw hoorbaar
in de kamer.
De pastoor zat nog zacht biddend
aan het bed. Een kleine koperen lamp
stond op de tafel naast de legerstede
en was met 't licht naar den wand
gekeerd opdat het de zieke niet zou
ïinderen. Dat alles gaf aan 't vertrek
iets geheimzinnigs. De volslagen stilte
het duister, de in het donker liggende
vinden van emplooi van den onder
nemingsgeest en de arbeidskracht
van ous volk in Europa, opdat wel
vaart zal komen en de armoede zal
worden verdreven;
4: het verhinderen van het weg
kwijnen en voortvegeteeren van ons
volk ln een te nauwe levensruimte
nu alle wegen van overzee zijn af
gesloten;
5. de lichamelijke, zedelijke en
geestelijke verheffing van ons volk,
de zorg voor het welzijn van het
volk door arbeidsdienst, arbeidsfront
volkswelvaart, volksgezondheids
dienst enz. te organlseeren en tot
bloei te brengen;
6. het organlseeren ven de levens
kringen van ons volk, waardoor de
enkeling tot zijn recht kan komen
en een dam wordt opgeworpen tegen
gelijkschakeling en staatsabsolutis-
me;
7. het organlseeren en tot leven
wekken van de komende Nederland
sche Germaansche nationaal-socla
listlsche staat, waarin wij in vrij
heid zullen kunnen leven.
Om dit alles tot stand te brengen
Is een hechte, sterke, eensgezinde,
offervaardige nationaal-soclalistlsche
beweging noodig. Wij gaan het
tweede tienjarig tijdvak lnmet rond
100.000 ledeD, met een W.A., een S.S.,
een jeugdstorm en een N.S.V.O. In
vollen opbouw. De N.S.B. ls op dezen
dag verklaard tot de dragende po
litieke organisatie in Nederiand.
Dit legt ons vele verplichtingen op
alle voortkomende uit deze ééne: te
bewijzen, dat zij ls om God te dienen
en niet den duivel, opdat ons volk
weer gezond en sterk zal worden.
Het eerste tienjarig tijdperk is het
tijdperk van de voorbereiding van
de wederopstanding van ons volk,
het tweede tienjarig tijdperk ls da'
van 't leggen van alle grondslagen
voor de wederopstanding. Het oude
huls ls afgebrand, het ontwerp voor
het nieuwe is klaar, de uitvoering
gaat beginnen.
Met Duitschland voor een
VRIJ NEDERLAND
Het gehalte droge stof is
doorslaggevend
Bij de geldende rantsoeneering van
levensmiddelen wordt steeds precies
aangegeven, op welke hoeveelheid
de vöor een bepaalde periode aan
gewezen bon recht geeft. De ver
bruiker kan zich dan ook op een
voudige wijze ervan overtuigen, of
hij de hem toekomende hoeveelheden
levensmiddelen ook ontvangt, n.l
door deze artikelen na te wegen.
Naar In de practijk blijkt, vormt
hierbij het broodrantsoen wel eens
een moeilijkheid. Een rantsoen brood
wordt n.l. ln offlcleele mededeelingen
vastgesteld op 100 gram (400 gram
voor 4 rantsoenen, d.l. een „half
brood" of 800 gram voor 8 rantsoe.
nen, d.l. een „heel brood"), terwijl ln
de practijk meermalen afwijkende
gewichten worden afgeleverd, hoo-
gere maar en daarom gaat het
gestalte der zieke, die op den muur in
de zwarte schaduw zich toch scherp
afteekende.
De zieke beproefde zich op te rich
ten en te drinken. Zij zonk machteloos
terug in de kussens. De zuster wenkte
haar rustig te blijven liggen.
Tine, sprak zij, heeft u iets mede
te deelen, voor zij de wereld verlaat.
Zij wil gerust sterven. Wat het zijn zal
en of het u erg zal zijn, dat weet ik
niet. Wel laat zij u vragen om haar te
vergeven.
De pastoor zag de vrouw uit de
Plasmolen aan met een ernstigen bijna
scherpen blik en zij was bleek gewor
den en al het bloed was tot uit haar
lippen geweken.
Was het dat, dat iets onuitspreke
lijks, waar zij zich geen rekenschap
van geven kon, wat een scheidsmuur
had gevormd tusschen hun beider har
ten Zou er iets lang vergeten, lang
verduurd ook, opstaan uit het verleden
als de bleeke schim van verloren jeugd
of verloren geluk
Ik wil u derhalve alleen laten
met Tine en aan de deur wachten.
De zieke zag pijnlijk op, angst sprak
uit den blik en haar hand wendde
iets af. Eila zag het en begreep haar.
Zou mijnheer pastoor hierblijven?
De stervende knikte ja.
Wat zou ik dan te vergeven
hebben
Ella boog zich tot de stervende.
Joseph! Joseph! fluisterde zij,
ook hij heette Joseph en met de kno-
kelige handen bedekte zij het uitge
mergelde gelaat.
De priester richtte zijn blikken op
Ella. Hij kon haar trekken niet te zien
krijgen maar zij sidderde geheel
ontsteld. Zij boog zich over het bed
neer tot de stervende.
Laat mij liever gaan, zei de oude
priester.
Neen, neen, gaf zij ten antwoord,
blqf bier heer pastoor, ik heb niets te
verbergen. I
hier ook lagere.
Daarby komt nog, dat onlangs
eenige bakkers zfln veroordeeld
wegens aflevering van brood van te
gering gewicht. Dit alles heeft den
indruk gewekt, alsof de heele en
halve brooden steeds precleB 800 en
400 gram moeten wegen, zoodat de
kooper wellicht meent, dat men van
den broodleverancier steeds dit ge
wicht kan elschen. Dit ls evenwel
niet geheel juist. Het gaat er by de
controle die de ambtenaren, be
last met het toezicht op de naleving
van de warenwet, uitoefenen in
de eerste plaats om, dat het brood
de vereischte hoeveelheid droge stof
bevat. Dit ls een zaak, die de leek
de broodverbruiker ln het alge
meen bezwaarlik kan beoordee-
len. Daartoe ls een precies onder
zoek noodig. Het brood moet dus
eerst worden onderzocht op de
samenstelling, vóór een bakker
wegens overtreding van de wettelijke
bepalingen kan worden gestraft.
Wanneer men nu het gewicht van
het geleverde brood nagaat, dient
men zich er rekenschap van te
geven, dat brood van lager gewicht
dan 400 of 800 gram wit of bruin
brood, het meest gangbare toch
aan de voorgeschreven bepalingen
omtrent de samenstelling ksn vol
doen. zonder dat deD consument
door dat mindere gewicht tekort
wordt gedaan.
In dit geval ook by hooger
gewicht, doch dit wordt hier bulten
beschouwing gelaten zal het
brood als regel toch aan de elschen
van bepaalde voedingswaarde vol
doen, behoudens ln opzettelyke ge
vallen van overtreding, die overigens
zooveel mogeiyk door de controleurs
worden achterhaald. De bakker Is
n.l. tegenwoordig, zoo goed als voor
den oorlog, gehouden aan de bepa
lingen van de Warenwet, die juist
ter bescherming van den verbruiker
werkt,
Ongeveer 400 en 800 gram
De Warenwet 1919 en het daarop
berustende broodbesluit 1925 stellen
regels omtrent het gehalte aan
droge stof, dat elke eenheid brood
moet bevatten. Droge stof omvat
alle stoffen in het brood, behalve
water. Sinds jaren worden wit- en
brulnbrood (de meeat voorkomende
soorten) afgeleverd in stukken van
ongeveer 400 en 800 gram, halve en
heele brooden.
De voedingswaarde zit niet in het
water, maar in de droge stof. Bevat
een brood teveel vocht, dan heeft
het minder voedingswaarde.
Volgens het Broodbesluit 1925
moet elke eenheid brood (van
ongeveer 400 gram dus) steeds
tenminste 240 gram droge s'of
bevatten. Een half brood mag wel
eens iets lichter of zwaarder zya
dan 400 gram, al naar het meer
of minder vocht bevat het meel
kan immers vochtiger zya dan
gewooniyk, of de verwerking kan
Iets meer water vragen maar
de bakker mag nooit minder dan
de genoemde hoeveelheid van 240
gram droge stof erin verwerken.
De verbruiker mag niet worden
benadeeld. Houdt de bakker zich
niet aan dit voorschrift, dan Is by
in overtreding en kan hy door den
rechter worden veroordeeld.
Het gewicht van het brood ls dus
niet beslissend voor de vraag of de
consument het juiste rantsoen ont
vangt, wel de hoeveelheid droge
stof. Het ls niet mogeiyk, van buiten
af te bepalen, of die hoeveelheid
Haar heele ziel scheen aan de lip
pen der zieke te hangen. Wat haar
aanging, kon toch slechts van een
Joseph gesproken worden, onmogelijk
kwam het haar voor aan een anderen
te denken.
Maar wat was er dan toch
Wat moest zij vernemen
Wat moest zij dan vergeven
Vergiffenis, Ella! sprak Tine met
bevende gesproken stem, vergiffenis.....
Zij vouwde de handen en hield de
oogen gesloten, Naar Ella opkijken
durfde ze blijkbaar niet.
Vergiffenis! ging zij nauw hoor
baar voort. Hij was u niet onttrouw
hij heeft uw brieven nooit gezien
de zijnen hebt gij nooit ontvangen
uw moeder en ik..., ach, wij hebben
ze.... wij dachten....
Mijn God klonk het over de
bleeke lippen der vrouw, mijn God
Het was hartverscheurend, een korte
op eens afgebroken schreeuw, maar
zoo bitter, dat hij den pastoor door 't
hart sneed
Doodsche stilte heerschte in het
vertrek. De priester bad.
Ella hield de handen voor 't gezicht
en zuchtte diep, terwijl de borst op en
af zwoegde.
Men hoorde niets dan het langzame
reutelen der stervende en het fikken
der oude klok.
De tijd ging toch vooruit.
De zieke snakte naar luchl.
Zij wilde u rijk zien - gelukkig
en rijk en hij was arm en ze
zeide ze meende het zou spoe.
dig vergeten zijn en hield zoo lang
aan dat ik, ik haar alles zeide
en u beiden verried....
Zij sloot de oogen, zij kon niet meer
en weer die stilte, weer dat eentonig
getik der klok.
Ella had haar droge brandende
oogen op Tine gevestigd, die haar
niet durfde aanzien.
Wordt vervolgd.