'Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken. Sl— Alleen Boter is boter „VENRAY" boter Onze boter- positie. Buitenland. Zaterdag 20 April 1940 Een en Zestigste Jaargang No 16 PEEL EN MAAS ADVERTENTIEPRIJS1-8 regels 60 cent, 7Va ct. per regel, bij contract groote reductie. UITGAVE Fa. van den MUNCKHOF VENRAY Tel. 512 Grootestraat 28 Giro 150652 ABONNEMENTSPRIJS: voor Venray 65 ct. buiten Venray 75 ct. per kwartaal. Afz. no. 5 ct. is zeer fijne boter Na de overweldiging van Denemarken. 't Is met eenigen schroom, dat we het onderwerp beroeren. Het gaat n.l. om de vraag, in hoe verre onze eigen economische positie wordt beïnvloed door de Duitsche bezetting van Dene marken. De oorlogsvoorbereiding en daarna de oorlogsdaden, hebben ons van keer op keer geweldig geschaad. Nu zijn sommigen van meening, dat we van de bezet ling van Denemarken voor ons zelve eenig voordeel mogen ver wachten. Maar daarover schijnt niet gepraat te mogen worden; we zagen de gedachte aan zulk voordeel in een dagblad gequali- ficeerd als „likkebaarden" om een „immoreel profijt tengevolge van anderer ellende". We vinden dat een dwaze qualificatie. Immoreel zou het profijt enkel kunnen zijn, als we aan het toebrengen van de el lende, welke het deel van anderen werd, hadden meegedaan. Het Nederlandsche volk echter ver afschuwt uit den grond van zijn hart 't onrecht, dat wederom twee kleine neutrale volkeren werd aangedaan en het lijdt moreel mee in de ellende der slachtoffers. We zijn volmaakt onschuldig aan de oorzaak van de jongste wijziging in de West-Europeesche economische verhoudingen, maar aan de voordeelen, welke ei ons van zouden kunnen toevallen, kleeft geen spatje van bloed, dat wij vergoten kunner, hebben, noch een smetje van onze eer. En nu de vraag: staan ons inderdaad economische voordee len te wachten We denken hier in de eerste plaats aan de Nederlandsche boterpositie, welke zoo nauw samenhing met den Deenschen afzet van boter op de Engelsche en Duitsche markt. Denemarken is ons land in de laatste decen nia als boterproducent en -lever ancier voorbijgestreefd. De Deen sche boter wordt in het buiten, land algemeen superieur geoor deeld eq ze kon blijkbaa' voordeeliger (goedkooper) wor den geproduceerd. De Deensche boter heeft den prijs van ons nationale product zoover omlaag gestuwd, dat deze niet meer loonend is; ze heeft ook vele Nederlandsche afzet markten veroverd. Aan Engeland leverden we reeds jaren lang Nederlandsche boter beneden kostprijs, in de hoop, een deel van de Engelsche markt te kunnen behouden en van dat behoud te kunnen pro fiteeren in een betere toekomst. Deze strijd voor de toekomst dreigde meer en meer ruïneerend te worden voor het heden. Nu Denemarken door de Duit- schers is bezet, is de afzet van Deensche boter op de Engelsche markt automatisch komen te ver vallen. In Engeland zal dus de vraag naar en behoefte aan Nederlandsche boter ongetwijfeld sterk toenemen. We kunnen een belangrijk deel van ons verloren afzetgebied heroveren en ver wacht mag ook worden, dat de prijs zal verbeteren, welken we kunnen bedingen. Van dat laatste moeten we ons echter niet te veel voorstellen, in alle oorlogvoerende landen, en niet het minst in Engeland, is men er op uit om de kosten van het levensonderhoud zoo laag mogelijk te houden, in welk ver band op het Britsche eilanden rijk het gebruik van margarine zooveel mogelijk wordt bevorderd. Ongetwijfeld zal de Engelsche regeering, om een te groote stij ging van den boterprijs te voor komen, de margarine nog meer gaan steunen. Naast de voordeelen, welke voor ons op de Engelsche markt te verwachten zijn, staat boven dien het nadeel, dat Duitschland de geheele Deensche boterpro ductie zal opnemen. De uitvoer van boter naar onze Oosterburen zal daarvan de gevolgen onder vinden. Althans in den eersten tijd. De uitgebreide Deensche veestapel heeft echter veel, zeer veel graanvoeder benoodigd. Dit werd lot nog toe door Canada geleveid. Daarmee is het nu uit Denemarken is in het blokkade- gebied opgenomen. In Berlijn richtte men aanstonds het oog op Roemenië vandaar zou het benoodigde graan voor het Deensche vee misschien kunnen worden verkregen. Maar op Dinsdag van deze week besloot de Roemeensche regeering „ter bescherming van de neutraliteit" om den export van graan te verbieden. (Om dezelfde reden werd toen meteen besloten om den uitvoer van benzine te gaan beperken en een reserve daarvan in eigen land te gaan aanleggen.) Ook Rusland heeft in som mige jaren althans belangrijke graanoverschotten, maar eerstens is Rusland een louche vriend der Duitchers gebleken, die het begrip van wederkeerigheid bij vriendschapsdiensten niet schijnt te kennen. Rusland heeft zich ook zelf voorbereid te houden op verras singen in de oorlogssituatie; zijn transportmogelijkheden zijn in normalen tijd al zeer beperkt en sinds het uitbreken van den oorlog nog ingewikkelder ge worden. Als de bezetting van Denemar ken van geruimen duur wordt, zal zijn veestapel aldus is te voorzien geleidelijk worden afgeslacht. We behoeven dan ook geenszins te vreezen, dat we de Duilsche markt zullen verliezen. Trouwens, het Duitschland van na den oorlog zal aan onzen agrarischen export, indien ons productie-apparaat in orde is, alle mogelijkheden bieden, welke bestaanbaar zijn in de omstan digheden, welke Duitschland ge laten worden of die het zich (door een overwinning) gescha pen heeft. En de Denen zullen na den vrede nog jaren tijds behoeven om zich weer een veestapel te verwerven van voldoende kwa liteit en omvang, dat ze met hun boter de West-en Midden-Euro- peesche markt beïnvloeden. Een van de voornaamste be langen van het oogenblik is, dat de Nederlandsche Doterproducen ten hun product weten op te voeren tot een kwaliteit, welke die van de Deensche minstens evenaart. Md. DE ALGEMEENE TOESTAND. DE STRIJD IN NOOR WEGEN. Eéa ding staat vast: er staat een geallieerde troepenmacht op Noorsch gebied. Alle bijzonderheden daarom trent zijn gehuld in Noorsche duis ternis. Het sobere commiqué om trent de ontscheping van het Brit sche expeditie-corps gaf geen enkele nadere aanduiding; het werd boven dien onmiddellijk gevolgd door de mededeeling, dat om tactisch-stra- tegische redenen voorloopig geen nadere berichten omtrent de bewe gingen van de gelande troepen zou den worden gedaan. Zeker is, dat ze althans op het oogenblik van samenstelling van dit overzicht niet in het Zuiden van Noorwegen opereerden, dus juist dè,ar, waar de Duitschers hun voor naamste activiteit hebben ontplooid, en hun aanvalskrachten hebben ge concentreerd. Dat de geallieerden in het Zuiden nog geen landingspoging waagden, is begrijpelijk. Men kan niet een paar duizend man neerzetten in een gebied, waar 'n modern toegerust leger van men zegt 60.000 man is samengetrokken. In zulk geval moet een landing grondig worden voorbereid door een machtige vloot en deze dient te zijn vergezeld van een landingstroepen macht, welke minstens gelijk is aan die, welke zal worden ontmoet. Het is logisch denkbaar, dat de Britten een stuk uit de buurt van de verblijfplaatsen der Duitsche hoofdmacht eenige steunpunten hebben ingericht, welke ze thans geleidelijk en systematisch uitbrei den met nieuwe landings-contiDgen- ten en inrichten tot operatiebasis tegen het Zuiden. Maar: wa&r gebeurt dat De Duitschers zeggen: de Britten hebben Harstadt bezet, a gelegen op een Noorsch eiland, hemelsbreed 70 K M. van Narvik. Narvik zelf, aldus de Duitschers, is nog stevig in onze handen en van daaruit hebben onze troepen zelfs geopereerd tot aan de Zweedsche grens. Als de Britten Narvik vermees teren, aldus nog steeds Berlijn, zou den zij een belangrijk prestige-voor- ieel hebben behaald, maar in militair opzicht zou zulk voordeel van geen belang zijn, omdat tu3schen Narvik en Drontheim (de eerste belaDgrgke plaats in zuidelijke richting) 600 KM. ondoordringbaar hooggebergte ligt, zonder spoorwegen, zonder be langrijke verkeersmogelijkheden. Natuurlijk zou een bezetting van Narvik méér beteekenen dan de Duitschers willen toegeven. Ze zou den weg van het Zweedsche gzer- ertsgebied Daar Engeland weer vrg maken. Maar het is een feit, dai zoolang de geallieerden enkel in het Noorden van Noorwegen opereeren het verzet van het Noorsche volk en het Noorsche legertje in het Zuiden daardoor niet kan worden gesteund. Dit verzet zou betrekke lijk spoedig moeten ineenstorten onder Duitsche overmacht. Het gaat op het oogenblik lang zaam maar zeker in die rechting. De Duitschers, die van Oslo uit in Oostelijke richting oprukten, hebben de stad Kongsvinger vermeesterd. en zijn vervolgens tot de Zweedsche grens doorgedrongen. Ook op andere plaatsen in Zuiden- en Midden Noor wegen hebben zij Noorsche eenheden weten te isoleerenen over de Zweed sche grens gedrongen. Deze Noor sche troepen werden in Zweden ge ïnterneerd. Zullen de geallieerden tijdig ge noeg in het Zuiden kunnen interve- nieeren Het is niet aaD te nemen, dat zij de met dikke woorden toe gezegde hulp zullen beperken tot de verrichte landiDgen in het hooge Noorden. Hun prestige zou dan bij na onherstelbaar zijn geschaad. Wellicht staan ook de Britsche troepen aan de fjordenkust in Mid den Noorwegen op heel wat korter afstand van het Zuiden dan de 600 K.M., welke Narvik daarvan scheidt. Niet onmogelgk ook zgn er andere, meer directe interventieplannen in het beginstadium van uitvoering. Daarop kunnen de voortdurende hevige aanvallen met vliegtuigeska ders op Stevanger wijzen, aanvallen, welke volgens Londen een ruineeren- de uitwerking hebben gehad en zelfs ook volgens de^Duitsche legerberich- ten niet zonder aanmerkelijk succes zijn uitgevoerd. Hoe dat ook zij: we zullen nog wat geduld moeten uitoefenen. Het spreekt tenslotte vanzelf, dat een legerleiding haar plannen niet vooraf kenbaar mag maken. Ook zonder directe Britsche tus- schenkomst in het Zuiden van Noor wegen blijft de positie der Duitsche troepen aldaar precair, omdat de verbindingen onzeker zgn. Door mijnen, vliegtqigaanvallen en torpe do's van onderzeeërs worden alle transporten van Duitschland of De nemarken uit gedecimeerd, De Britten bleven de zeeën tot in het Skager Rak toe beheerschen, waar Dinsdag en Woensdag weer een zeeslag heeft gewoed, welke in het voordeel der Britten eindigde. De Duitsche vloot is trouwens niet meer in staat om een ernstig gevecht te trotseeren. Het is er de Duitschers om te doen, om de Briische eskaders te vermij den en door eenige gevechtsmanoeu vres op afstand, aan de transport schepen gelegenheid te bieden om een sluipweg naar de haven van Oslo te vinden. Over de totale verliezen van de Duitsche vloot bij het Noorsche avontuur worden zeer uiteenloopende percentages genoemd. Londensche radio-berichten gewaagden zelfs van 80 pet van het materiaal aan torpe dojagers en 50 pet der algeheele sterkte. Meer gezag mag worden toegekend aan de mededeeling om trent een en ander van den Franschen min.-pres. Reynaud. Deze medede lingen werden in het openbaar ge daan in den Franschen Senaat eD Reynaud is teveel man van gezag en belast met verantwoordelijkheid dan dat hij zich kletspraatjes over de oorlogssituatie zou kunnen per- mitteeren. Reynaud noemde de vol gende Duitsche verliezen* hem officieel verstrekt door de Fran- sche admiraliteit. Duitschland heeft in de eerste acht dagen van het Noorsche avontuur door averij 30 °/0 van zijn vloot verloren, 20 pet. van zijn kruisers werd in den grond ge boord, 25 pet. van zijn torpedobooten werd tot zinken gebracht, 14 pet. van zijn torpedobooten kreeg averij, Verscheidene duikbooten werden tot zinken gebracht. Duitsche koopvaar dijschepen met een totale tonnage van 78.000 ton werden tot zinken gebracht of door eigen bemanning vernield, dan wel prijs gemaakt. Wat voorts nog den algemeenen toestand in Noorwegen betreft, de organisatie der verdediging wordt van dag tot dag verstevigd, ook al worden de moeilijkheden van den weerstand even geleidelijk vergroot Het Noorsche volk reageerde vast besloten op de ontroerende oproepen van koning Haakon om de onaf hankelijkheid van het land zoo krachtig mogelijk te blijven voor staan. De koning beloofde, dat hjj tot leiding daarvan op Noorsch ge bied zal blijven. De regeering van den verrader Quisling had zoo weinig ge^ag bij het Noorsche volk, dat de Duitschers dezen man, dien ze zelf in het zadel hadden gezet, weer hebben moeten afdanken. Quisling is afgetreden en vervangen door een bestuurscom missie, welke omwille van de maat schappelijke en economische orde in het bezette gebied met de Duitschers zal samenwerken. Quisling heeft tof taak gekregen om zich te belasten met de,... demobilisatie van het Noorsche leger Er zijn thans bijzonderheden be kend geworden over de wijze, waarop Quisling zijn verraad pleegde. Hij toefde in Berlijn, toen de Duitsche troepen scheep gingen naar de Noorsche havens en keerde in Oslo terug, toen deze stad veroverd was. Dadelijk daarop werd toen deze leider der Noorsche Nationaal Socialis tische beweging als hoofd van de Noorsche tegenregeering aangesteld. Wat de algemeene militaire situatie betreft, deze is voor heden weinig gunstig voor de Noren de Duitschers hebben reden om zich bezorgd te maken over de toekomst. Ze weten, dat ze van over zee weinig verster king en bevoorrading meer hebben te verwachten. De toevoer door de lucht, via Denemarken, is zoo inten sief mogelijk. Vooral in Trondheim landen dagelijks groote getallen Duitsche toestellen. Wat nu de reacties elders betreft op de gebeurtenissen in het Noorden, wijzen we allereerst op de moeilijke positie van Zweden, waar natuurlijk een uitgesproken sympathie overheerscht met het Noorsche broedervolk. De Zweedsche regeering blijft er echter haar voor deel in zien om, voor voorloopig althans, haar neutaliteit te bewaren. Maar ze dekt zich zoo goed moge lijk tegen verrassingen, heeft haar havens met mijnenvelden beschermd en aan alle vreemde oorlogsbodems den toegang ontzegd, zelfs voor het geval zij in nood mochten verkeeren. Ook dan zullen ze vooraf toestem ming moeten vragen en verkrijgen voor een zeer tijdelijke en gecontro leerde toevlucht. De Zweedsche regeering oefent voorts het scherpste toezicht uit op het groepje nationaal- socialisten, dat er niet sterker is dan ten onzent in Nederland, maar van duidelijke verradersmanieren laat blijken. De Noorsche troepen, welke over de grens worden gedwongen, inter neert men in ZwedenDuitsche vliegtuigen overschrijden herhaalde lijk 't Zweedsch gebied, in welk ge val er „luchtalarm" wordt gemaakt. Meerdere Duitsche vliegtuigen zijn omlaag gehaald; ook deden zich enkele grensincidenten voor met Duitsche patrouilles. Door de situatie in Noorwegen is Zweden inmiddels van verkeer met. het Westen afgesneden. Aldus zijn ook de Amerikaansche vliegtuig leveringen gestaakt. Van de 150 be stelde vliegtuigen heeft Zweden er tot nu toe 40 ontvangen. Twee vrachtschepen met jachtvliegtuigen, die naar Zweden onderweg waren, hebben op den Atlantischen Oceaan hun koers gewijzigd. Zoomin als in Zweden -*aemt men ook in andere landen een hand voor den mond, als het er om gaat, het oordeel te geven over de jongste blgken van Duitsche agressie. Daar van zullen we enkele voorbeelden geven. Het minst tot spreken in staat, is men natuurlijk in Denemarken, maar zelfs daar weet men tot uit drukking te brengen, hoe men ovec de overweldigers denkt. Stauning, het hoofd der Deensche regeering, heeft waarschijnlijk op last van de Duitsche bezetters de bevol king tot „correct" optreden jegens de Duitschers aangemaand. Hg gaf te kennen, dat de houding van de burgerij even ver van provocatie dient af te staan als... van het tegen deel daarvan Intusschen blgkt, o m. uit verkla ringen van de geëvacueerde Britsche en Fransche kolonies in Denemarken, dat het Deensche volk het meest verontwaardigd is over de lafheid, welke zooal niet blgkbaar, dan toch schijnbaar werd betoondvoorts over de inzichten van den min. van buit. zaken en..,, over het noodlot, „DE LEKKERSTE SHAG" dat de eenzijdige pacifistische propa ganda, de nationale ontwapening, over het land heeft gebracht. In de moeilijke uren, welke het Deensche volk doormaakt, heeft de Kroonprinses het leven geschonken aan een dochtertje.,.. In België was het minister Spaak, die op zéér openhartige wijze inden Senaat kenbaar maakte, hoe hij, zgn regeering en het Belgische volk dachten over de overweldiging van Denemarken en Noorwegen. Aan de inwoners van het laatste land bracht hij hulde voor hun verdediging Onder applaus verklaarde hg „Wij volgen met des te meer ontroering den strgd van Noorwegen, waar dit land steeds uitermate pacifistisch en neutraal is geweest. Zijn opvattingen waren gelijk aan de onze. Het had door zg'n arbeid, zijn sociale wetten en zijn vooruitgang onze Europeesche beschaving verrijkt. In veel opzich ten beschouwden wij het als een voorbeeld." Hij noemde het verzet der Noren tegen de overweldiging een „held haftig avontuur", voortkomende uit dezelfde beslotenheid om de onaf hankelijkheid te verdedigen als die dsr Belgische natie. En Spaak ver volgde ,De eenige omstandigheid, waarin wij de hypothese en eventualiteit zouden aanvaarden van te gaan strijden in een oorlog, dien wij tot iederen prijs willen vermijden, zou ziju de verplichting, om onze onaf hankelijkheid te verdedigen. Want boven de neutraliteit, boven de liefde voor den vrede, staat de vrijheid, die boven alles heilig is." (Applaus op alle banken). Tot eere van de Belgische nat* socialisten (fascisten) zij geconsta teerd, dat zij tenminste niet ziende blind willen blijven en de verradersrol weigeren te spelen, welke in andere landen als de consequentie van den oorsprong hunner beweging schijnt te worden aanvaard. We hebben reeds eerder gemeld, dat in verband met de houding, welke de leider der Belgische fascis ten ten aanzien der jongste gebeur tenissen in het buitenland aannam, een senaatslid en twee kamerleden dezer partij voor hun lidmaatschap hadden bedankt. Toen van de week de senaatszitting werd geopend, waarin minister Spaak zijn voren aangehaalde verklaringen aflegde, waren de tribunes dicht bezet en legde de rexlst (fascist) Boon de verklaring af, dat hij de houding van de Rexistische „Pays Réel" in zake de buitenlandsche politiek af keurde. De voorzitter Gillon las voorts een brief voor van den Rexist Vigneron, die zijn ontslag bij Degrelle had ingediend, en meedeelde, dat- hij voortaan als onafhankelgk Senaats lid zal zetelen. In België moet men zóó weinig meer hebben van Berlijnsche oriën teering, dat de regeering 't besluit nam tot een verbod van „volk en vaderland" het Nederlandsche orgaan der N.S.B., dat in België niet meer mag worden ingevoerd en verspreid. Van commu nistisch noch nat.-socialist.isch ex're misme, dat de nationale grondslagen ondergraaft, wil men bg onze Zuider buren meer iets van doen hebben Hoe lang nog zal men bij ons de distributie van volksvergif toleree- ren Het is nog niet zoo lang geleden, dat. Hitler van zich zelf erkende, dat hg buiten Duitschland geen vrienden had op de wereld. Politieke gebrui ken hebben nochtans vele staatslie den tot voor kort een vertoon van officieele vriendschap doen... huichelen Na den overval op Denemarken en Noorwegen hebben vele staatslieden ook het bewaren van eenniet-echten schgn overbodig geacht. Speciaal de president der Ver. Staten heeft geen wijfel meer gelaten over zijn wer kelijke gevoelens jegens Duitschland. In een rede tot de pan-Amerikaan sche Unie heeft hij gesproken over het respect voor eikaars staatkun dige integriteit en onafhankelijkheid, welke de grondslag is van de vreed zame verhouding tuaschen de Ame rikaansche volkeren. Wij op dit halfrond, zoo zeide hg, behoeven niet naar een nieuwe in ternationale orde te zoeken: wg heb ben haar reeds gevonden. Wg hebben dat niet bereikt door hysterisch ge schreeuw of hevige troepenbewegin gen. Wg hebben geen volken vernie tigd geen (regeeringen gevangen genomen, geen onschuldige menschen verdreven van de haardsteden, die zg zich gebouwd hadden. „Wij hebben geen dwaze theorie van rasmeerderheid uitgevonden, geen dictatuur door middel van een alge meene revolutie verkondigd. De inter- Amerikaansche orde is niet opge bouwd uit haat of terreur, zij is tot stand gebracht door een eindeloos doeltreffend werk van menBchen van goede gezindheid. „Wg 'kunnen thans geen illusies meer hebben, de oude droomen van een wereldrijk vieren weer hoogtij. Wij weten, dat, hetgeen in de oude wereld gebeurt, een directen en mach tigen invloed op den vrede en wel vaart in de nieuwe wereld heeft. Daarom hebben wij besloten tot procedures, die ons in staat stellen het hoofd te bieden aan alles wat komen kan." De Amerikanen voelen zich van dag tot dag nauwer in den oorlog worden betrokken en hun deskundi gen gelooven aldus schrijft b.v. de correspondent van de New York Post te Washington dat de Ver. Staten, welke politieke partg bij de verkiezingen ook zal zegevieren, bin nen anderhalf jaar in den oorlog betrokken zullen zijn. Na zeven maanden oorlog, schrgft hij, zg'n de deskundigen meer dan ooit ervan overtuigd, dat deelneming der Vereenigde Staten onvermijdelijk is. In het land begint 'n interven- tionnistische geest merkbaar te wor den en dit is het gevolg van de reactie, veroorzaakt door den Duit- schen inval in Noorwegen en Dene marken. Rome blijft een onzekere factor in de internationale situatie. Let men op hetgeen thans in Italië wordt gezegd en gedaan, dan zou men ge neigd zijn om te concludeeren, dat Italië partij gekozen heeft in het conflict en zich in een der eerstkomende dagen aan Duit sche zgde zal scharen. Met de Ita- liaansche schepen in buitenlandsche havens wordt heel geheimzinnig ge daan. Ze keeren met spoed terug naar Italië en boeken geen ladingen meer en geen passagiers. Mussolini heeft plots afgezien van een spreekbeurt op Zaterdag a.s. in een conferentie van leiders der „wereldtentoonstel ling 1942". Een Duitsche militaire missie is in Rome aangekomen voor stafoverleg. S'udenten houden in verschillende steden betoogingen voor de Engelsche consulaten. In Londen maakt men zich echter, niet ongerust over deze „teekenen". Deze werden reeds eerder gegeven, als de Duitsche asgenoot zich wat in moeilijkheden had gewerkt. De geallieerden zeggen ongevoelig te zijn geworden voor den psychologischen druk van Rome. Zeggen en doen zijn twee. Ten besluite een kort woord over het lot van de Deensche bezittingen. IJsland heeft zich zoo goed als ge heel los gemaakt van Denemarken. IJsland was reeds een zelfstandig koninkrijk, koning van IJsland ech ter was de koning van Denemarken; een personeele unie dus. En de bui tenlandsche politiek van IJsland werd geleid door het Deenache ministerie van buit. zaken. Het IJslandsche parlement heeft voorloopig de rech ten van den koning geëigend en IJsland gaat nu ook zelf zijn buiten landsche politiek voeren. Een der eerste stappen daartoe was de be noeming deze week afgekomen

Peel en Maas | 1940 | | pagina 1