Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
Alleen Boter
is boter
„VENRAY"
boter
Onze cultuurdorst.
Hij gaat uit naar
talenkennis.
Buitenland.
Zaterdag 28 October 1939
Zestigste Jaargang No 43
PEEL EN MAAS
is zeer fijne boter
ADVERTENTIEPRIJS 1—8 regels 60 ct
per regel 7 7, ct. Bij contract groote reductie
Uitgave FIRMA VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY
Telefoon 51 Giro 150652
Abonnementsprijs per kwartaal: voor Venray 65 ct
buiten Venray 75 ct. Afz. nummers 5 ct
Esperanto in de verdrukking.
De jongste cijfers van de cul-
tureele afdeeling van'" het Cen
traal Bureau voor de Statistiek
over het werk der volksuniversi
teiten, geven een belangwekken-
den kijk op de interessen onzer
bevolking voor de onderscheide
ne takken van wetenschap.
De volksuniversiteiten blijken
zich nog steeds in een toenemen-
den bloei te mogen verheugen;
men treft ze Zeeland uitge
zonderd in alle provincies
aan, deels als afdeelingen van
den „Bond van Nederlandsche
Volksuniversiteiten", anderdeels
als Katholieke Volksuniversitei
ten, atdeelingen van „Geloof en
Wetenschap", - de Protestant-
sche Volksuniversiteiten hebben
zich overleefd.
Ook ledental en mdividueele
belangstelling zijn nog steeds
toenemende; gedurende 1938
1939 bedroeg het gezamenlijke
aantal leden 38.144, het aantal
cursisten 32.441 en het aantal
toehoorders van op zich zelf
staande voordrachten 91.375.
Het strekt den vrouwen en
meisjes tot eer, dat zij méér dan
de mannen en jongelingen blijk
geven van dorst naar kennis.
Van elke 100 cursisten zijn er 56
dames tegenover 44 heeren. Maar
voor de heeren acht ik het een
compliment, dat hun belangstel
ling meer uitgaat naar geestelijke
cultuur, terwijl de vrouwen groo-
ter belangstelling toonen voor
lichaamscultuur I
..Gymnastiek" b.v. blijkt op de
volksuniversiteiten uitsluitend een
vrouwelijke aangelegenheid te
zijn, terwijl „Godsdienst" in
hoofdzaak mannelijke interesse
blijkt te trekken. Het hoofstuk
„Godsdienst" vermeldt vergeleken
bij het seizoen 1937—1938 voor
1938 —1939 een toename van het
gemiddelde aantal deelnemers
per cursus van 125 tot 150. Voorts
werd een cursus „Ken uw stad"
door 35 mannen bezocht, maar
door geen enkele vrouw
Interessant is het te weten, dat
de cultuurdorst zich niet in be
paald de grootste wooncentra het
onweerstaanbaarst demonstreert.
Integendeel. Van interesse voor
wetenschap, op te doen via de
volksuniversiteiten, Iaat in Am
sterdam slechts 6.1 per mille (dus
per duizend) menschen blijken,
in Den Haag 6.8, maar in....
Poortugaal 139.7 per duizend in
woners, in Den Briel 77.9, in
Sliedrecht 37.
Moeten we daarom aannemen,
dat de Poortugaalers zooveel méér
trillen van wetenschapsdriften dan
de Amsterdammers ik geloof het
niet. We mogen niet vergeten,
dat „studie" en wat daarvoor
doorgaat, voor velen slechts een
middel tot ontspanning is. Zoo
als in Amsterdam een bioscoopje.
of een Kalverstraatje. Eveneens
dienen we te bedenken, dat cul
tuurdorst bij de meeste menschen
moet worden gewekt. Onder de
Poortugaalers schuilen klaarblij
kelijk een paar productieve pro
pagandisten voor de idee der
cultureele ontwikkeling. Zulke
menschen zijn een gemeenschap
tot zegen, want ze verrijken hon
derden met een bezit waartegen
over het uitsluitende materieele
welzijn afsteekt als armoe.
o—
De meeste cursisten der Volks
universiteiten hebben practische
oogmerken, als ze hun studie be
ginnen. Zij studeeren talen. Wat
heel goed is, want de ker.nisvan
talen leidt vanzelf tot verhoogde
belangstelling in meer idëele
zaken. Merkwaardig is het om
aan de hand van de cijfers van
het Bureau voor de Statistiek na
te gaan, voor welke talen zich
de interesse in opeenvolgende
mate openbaart.
De Engelsche taal wordt ge
leerd door 32.6 pet. van de talen
cursisten; dan komt het Italiaansch
(17.8 pet.) het Fransch (15.5 pet.),
het Duitsch (7.7 pet.), en daarop
komen het Zweedsch en... het
Nederlandsch met 6 2 pet. voor
elk!
Onder de talen, welke in slechts
geringe mate de belangstellingen
der cursisten vermogen te wek
ken, behoort de wereidhulptaal,
het esperanto. Esperanto boekte
zelfs een aanzienlijke teruggang.
Volgden in het seizoen '38—'39
nog 1.7 pet. der cursisten een
leergang in de wereldhulptaal, in
het daarop volgende seizoen was
hun aantal tot minder dan de
helft geslonken.
De keuze der talen, welker
studie wordt begonnen, zegt ons
het een en ander over het pu
blieke inzicht inzake de politieke
gebeurtenissen der laatste jaren.
Aangenomen moet worden, dat
het interesse en belangstelling
voor den handel zijn, welke de
keuze der cursisten hebben be
paald.
Aldus mogen we aannemen,
dat het vertrouwen in de macht
van het Britsche imperium nog
ongeschokt is en dat de vooruit
zichten voor de Duitschers om
een wereldheerschappij te vesti
gen, althans in 't bezit van kolo
niën te worden hersteld, niet
gunstig worden beoordeeld.
Daartegenover wordt de sterke
re politieke en economische po
sitie van Italië in het wereldbe
stel erkend in de sterk gegroeide
belangstelling der Nederlanders
in de Itaiiaansche taal.
Op directe wijze zullen daartoe
de versterking van den Italiaan-
schen invloed op den Balkan en
de verovering van Abessinië heb
ben meegewerkt.
De studie van het Zweedsch
is ongetwijfeld aangemoedigd
door de omstandigheid, dat Zwe
den in de crisisjaren een lokkend
eiland van arbeidswelvaart is
geweest in een zee van werk
loosheids-ellende.
Maar het esperanto... Het heeft
er alles van weg, dat de belang
stelling in een kunstmatige we
reldhulptaal over haar groeitop
heen is. Zeker hebben ook de
supernationalistische stroomingen
van de laatste jaren afbreuk ge
daan aan de poging om de vol
keren via een gemeenschappe
lijke hulptaal te vereenigen, al
thans dichter tot elkaar te bren
gen.
Het esperanto is een ideologie
geworden, waar men uit bepaal
de oveiwegingen voor of tegen
is. Daarmee werd esperanto on
bruikbaar voor den handel.
!n het vorige najaar had ik me
ten behoeve van een groote reis,
welke me door verscheidene
landen zou voeren, ook'n beetje
de kennis van esperanto eigen
gemaakt. Onderweg had ik bo
vendien nog wat leerstof bij me,
teneinde me in anders verloren
uren nog wat verder te kunnen
bekwamen.
Welnu, wat dat laatste betreft,
is het bij goede voornemens ge
bleven. Het zal ongetwijfeld mo
gelijk zijn om in elke stad van
beteekenis esperatisten te vinden,
die met je willen praten en je
anderszins willen helpen, maar
zulk zoeken van contact kost te
veel tijd en... nog meer tijd kost
het misschien om zulk contact
weer te verbreken, als je 't niet
meer noodig hebt, of niet langer
wenscht
Gemakkelijk zou het zijn, als
je overal menschen kon tegen
komen met een groene ster, maar
ik heb er niet één gezien op mijn
reis, niettegenstaande ik meerma
len opzettelijk naar ze heb uit
gekeken.
Neen, als wereldtaal staat het
Fransch altijd nog bovenaan en
de belangstelling, welke voor de
studie van deze taai ook weer
uit de boven aangehaalde cijfers
spreekt, is volkomen verdiend.
Voor den handel kan men niet
buiten het Engelsch, voor het
bereizen van vreemde landen niet
buiten het Fransch.
Ook dat heeft mijn reis me
weer eens ten volle bevestigd.
In Italië b.v. kent iedereen, die
wat meer onderwijs heeft geno
ten dan enkel de lagere school,
behoorlijk Fransch. In Noord-
Afrika komt men met Fransch
overal behoorlijk terecht. Egypte
is een land, dat onder Engelands
politieken invloed staat. In de
groote steden van dat land,
Alexandrië, Cairo en Port Saïd
wonen duizenden Engelschen,
duizenden Grieken, nog méér dui
zenden Italianen en eenige dui
zenden Franschen, maar de uni-
verseele voertaal in de samenleving
dezer Europeanen is het Fransch.
Engelsch verstaan en spreken
daar enkel de Engelschen, maar
wie er in het Fransch een Euro
peaan aanspreekt, hetzij hij een
Engelschman is, Franschman,
Italiaan of Griek, krijgt prompt
antwoord in het Fransch.
Md.
DE ALGEMEENE
TOESTAND.
Duitschland aldus von Ribben-
trop in zijn Danziger rede heeft
de Britsch-Fransche oorlogsverkla
ring aanvaard (om precies te zijn:
von Ribbentrop sprak van de Brit
sche oorlogsverklaring) en zal dezen
thans voeren tot de beslissing is
gevallen. Deze beslissing ia naar de
meening der Duitsche regeering na
tuurlijk een Duitsche zege.
Men kan aannemen, dat nu weder
zijds de pogingen zgn opgegeven om
deD oorlog in Europa te iocaliseeren
(tot één bepaald punt te beperken)
en dat een gigantische volkerenstrijd
is begonnen, waarvan het einde niet
is te overzien.
Von Ribbentrop's rede.
In zooverre dus was de rede van
Von Ribbentrop belangrijk, ze
hield een oorlogsverklaring in, eene,
die mogelijk binnenkort nog eens
plechtig door den Fuhrer en een
Rijksdagzitting zal worden herhaald.
Maar overigens had het woord van
den Duitschen minister van Buitenl.
zaken niet veel om de hakken.
Von Ribbentrop is bovendien een
slechte redenaar en men mist in
zgn betoog sterk de rhetorische ef
fecten, welke Hitier herhaaldelijk
weet te wekken. Het is vermoeiend
om naar hem te luisteren.
Hij gaf een uitvoerige uiteenzet
ting van de voorgeschiedenis van
het Poolsche conflict, deed heftige
verwgten aan Engeland, welke natie
hij met alle schuld aan dezen oorlog
belaadde en uitte zich grievend
jegens Chamberlain, dien hij van
valschheid betichtte en wiens gang
naar München hij uitlegde als een
poging om den oorlog, dien hij
wenschte, naar een voor Engeland
doelmatiger tijdstip te verschuiven.
Von Ribbentrop bewierookte de
sovjets wier vriendschap met Duitsch-
land voor altijd beklonken is, „zoo
lang zg wederkeerig eikaars wereld
beschouwing respecteeren, waartoe
zij vastbesloten zijn" aldus zei
woordelijk Von Ribbentrop.
Respect voor het bolsjewisme
Het kan verkeeren, zei Brederode.
Maar in Duitschland is de keer wel
radicaal en snel geweest.
Wie zoo abrupt kan draaien, zal
niemand met een even abrupten
terugdraai meer kunnen verassen,
zelfs de Russen niet.
De oorlog is dus thans wederzijds
aanvaard en nu gaan we ons in
teresseeren voor
de oorlogstactiek.
Uit veel wat gezegd en geschre
ven is, maar vooral uit de oorlogs
daden, welke tot nu toe zgn gesteld
valt de oorlogstactiek, althans voor
zoover die aan Duitsche zijde zal
worden gevolgd, met een groote
mate van waarschijnlijkheid vast te
stellen.
Klaarblijkelijk zijn aan het West
front binnen afzienbaren tijd geen
groote offensieve bewegingen te ver
wachten. De aanvallen, die de Duit
schers er den laatsten tijd onderna
men, hebben de herbezetting van het
eigen verloren gegaan terrein, ten
doel.
Von Ribbentrop ontzag zich in zijn
rede van elke hatelijke toespeling
op den Franschen tegenstander
hij deed enkel zijn best om het den
Franschen duidelijk te maken, dat
ze zich voor 't Britsche belangen-
wagentje had laten spannen.
Vanuit de Duitsche loopgraven
eveneens verkondigen machtige luid
sprekers het nog dagelijks aan de
tegenover gelegen Fransche soldaten
dat Duitschland geen oorlog wenscht
met Frankrijk.
Aan de Fransch-Duitsche grens
zijn dus geen groote gevechten te
verwachten over en weer is men
vrijwel overtuigd van de onmoge
lijkheid om er de linie van den tegen
stander te forceeren.
Evenmin een luchtoorlog
is voorloopig te verwachten, althans
niet een, zooals die door de Duit
schers in Polen werd gevoerd, t.w.
met bombardementen van steden,
fabrieken, spoorwegen enz.
Zooiets kan enkel tegen een veel
zwakkeren tegenstander militair-
nuttig effect hebben. De Duitschers,
Franschen en Engelschen scnuwen
de consequenties van een dergelijke
oorlogvoering in het Westen.
De Duitschers hebben bewezen,
dat ze met hun vliegtuigen boven
Engeland kunnen komen (aanvallen
op Britsche vlootbases) en de Brit
ten hebben meermalen aangetoond,
dat ze Duitschland vanuit de lucht
in het hart zouden kunnen treffen
(vluchten voor het uitstrooien van
biljetten tot in de buurt van Ber
lijn) maar de eerste bom op Londen,
zoo goed als de eerste bom op Keu
len of Berlijn, zou de scherpste re-
pressailes uitlokken en een tgd van
dood en verderf voor de wederzijd-
sche burgerbevolking inluiden. Men
schuwt dat, tot nog toe althans.
Wat Duitschland op hetoogenblik
klaarblijkelijk nastreeft, is
een continentale blokkade
van Engeland. In Berlijn wil men
Albion murw zien te maken door de
Britsche hemogenie ter zee te bre
ken. Door zelf ontzaglijk veel te ris-
keeren met het uitzenden van kleine
kruisers en bewapende vrachtsche
pen over de zeeën, door intensieve
acties voorts met U-booten en door
concentratie van alle aanvalsmacht
van het luchtwapen tegen de Brit
sche vloot en tegen de handelsvaart
in 4het algemeen, willen de Duit
schers Engeland isoleeren. In Berlijn
ziet men natuurlijk zeer goed in, dat
men met deze tactiek nooit zóóver
zal komen, dat de Duitsche handels
schepen de zeeën vrij zullen kunnen
bevaren, maar men verwacht, dat ze
zulks tenminste evenzeer de Brit
sche (en de neutrale) handelsvaart
zullen kunnen belemmeren.
Dan is Engeland geheel op zich
zelf aangewezen voor wat de voor
ziening in de levensbehoeften van
het volk betreft, terwijl Duitschland
in zijn behoeften kan voorzien van
uit het geheele Europeesche conti
nent.
Zou deze taktiek lukken, dan zal
Engeland van jaar tot jaar verzwak
ken en het zal niet moeilijk zijn
aldus de berekening om in zulke
omstandigheden vrij spoedig vrede
te sluiten met Frankrijk.
Indien de oorlog inderdaad op deze
wgze wordt voortgezet, dan is als
eerste consequentie de onbeperkte
duikbootoorlog, óók tegen de
neutrale
staten te verwachten. De Duitschers
zullen, door elk neutraal schip, dat
op Engeland vaart, in den grond te
boren als ze daartoe de kans krij
gen, den handel der neutralen op de
Britsche eilanden onmogelijk maken,
Deze staten, althans voor zoover
het de Scandinavische landen, Ne
derland en België betreft, zullen dan
voor de export van hun overproduc
tie op Duitschland zijn aangewezen.
Duitschland zal voor de afname
waarschgolijk industrieele producten
aanbieden en voor zijn industrie
grondstoffen uitwisselen met de Rus
sen.
Deze oorlogstactiek is in haar op
zet logisch doordacht, doch de vraag
is, voor welke moeilijkheden de Duit
schers bg de uitvoering in de prac-
tijk zullen worden geplaatst.
Dat ze zal worden nagestreefd,
daarvan kan men verzekerd zijn.
Berlijn zal trachten een groote con-
tinentaal-Duitsche levensruimte te
organiseeren, welke practisch alle
Europeesche neutralen zal omvatten
en weJke een autarkisch karakter
zai dragen. De bijeenkomst van alle
vooraanstaande Nazi-leiders te Ber
lijn, onder Hitiers leiding gehouden,
zou naar uit betrouwbare bron
nen verluidt o.m. ten doel hebben
gehad om de richtlijnen voor deze
nieuwe activiteit vast te stellen.
Maar tenslotte zal moeten blijken,
tot welken afweer
de Britsch-Fransche vloot
en de Britsch-Fransche luchtstrijd
krachten in staat zgn. Zeker zal het
heel moeilijk blijken om de gecon-
voieerde handelsvloot van den vijand
doodelgk te treffen. Gemakkelijker
zal het wezen om den neutralen
schepen, welke geen verzet kunnen
noch mogen bieden, de vaart op En
geland te beletten. Maar welke ge
volgen zal een dergelijke piraterij
hebben Zal de wereld zich door een
onbeperkten duikbootoorlog niet or
ganiseeren tegen Duitschland zoo
als in een vorigen oorlog het geval
was en daardoor de plannen tot
vorming van een continentale Duit
sche levensruimte vergdelen
Voor ons land en België zou de
positie bij een onbeperkten duikboot-
oorlog zeer moeilijk worden, want
we kunnen ons geen oorlog permit-
teeren met onze buren. Maar andere
landen, die niet aan Duitschland gren
zen we denken speciaal aan de
Amerikaansche staten zullen zich
geen onbeperkten duikbootoorlog
laten welgevallen. Zg zouden' hun
handel op Engeland met hun oor
logsbodems weten te beschermen, als
dat noodig mocht blijken.
Een treffend
staaltje van Duitsche tactiek
in den thans tegen Engeland ten
volle ontplooiden oorlog, was het
opbrengen in het begin dezer week
van het Amerikaansche s.s. „City of
Flint", dat voor de Britsche haven
Manchester was bevracht. Een van
de „zwervende" Duitsche kruisers,
waarvan we hier voren gewaagden,
de „Emden", had het schip in den
Atlantisehen Oceaan aangehouden.
Natuurlijk kon de kruiser, die zich
altijd schuil moet houden buiten de
bevaarde routes der zeeën, waarheen
hij slechts nu en dan een uitval
tegen koopvaarders kan ondernemen,
niet zelf het schip opbrengen. Van
de „Emden" af werden 18 gewapen
de manschappen, een z.g. prijsbe-
manning, aan boord van de „City of
Flint" gebracht en dezen voerden
het schip naar neen, niet naar
een Duitsche haven, maar naar de
Russische haven in de IJszee, Moer-
mansk, nadat tevoren in de eveneens
aan de IJszee gelegen Noorsche
haven Tromsö de Britsche zeelieden
waren afgezet, die eerder door de
„City of Flint" waren opgenomen,
nadat hun schip in den grond was
geboord.
In Moermansk werd de Duitsche
prijsbemanning geïnterneerd en de
„City of Flint" werd door de Russen
in beslag genomen.
In de Vereenigde Staten kenmerkt
men dit optreden tegen een Ameri-
kaansch schip als
een groote psychologische
blunder
welke de Amerikaansche openbare
meening van Duitschland zal ver
vreemden. De opbrenging naar een
Russische haven zoo zeggen
regeeringskringen in Washington
zal Rusland dwingen om eindelijk
open kaart te spelen. Want natuur
lijk eischen de Amerikanen de vrij
lating van dit schip, dat slechts z.g.
voorwaardelgke contrabande ver
voerde en voor een zeer klein deel
met absolute contrabande was ge
laden, terwjjl het oorlogsrecht slechts
inbeslagname toelaat, wanneer de
absolute contrabande meer dan 50
pet. van de lading bedraagt.
De inbeslagname vond ook een
krachtigen
weerslag op de neutraliteits-
debatten
in den Amerikaanschen Senaat bg
de herziening van de desbetreffende
wet. Deze debatten zijn onder den
verschen indruk van het gebeurde
bespoedigd. Zelfs de isolationisten
besloten van hun obstructie af te
zien en overeengekomen werd, dat
de spreekbeurten zich tot een duur
van maximaal 45 minuten zouden
beperken. De herziening der neutra-
liteitswet, welke de levering van
oorlogsartikelen over zee dus
practisch enkel aan de geallieerden
mogelijk maakt, mits tegen con
tante betaling en met eigen scheeps
gelegenheid, werd in vlot tempo
aanvaard
Besluiten we dit overzicht voor
heden met een enkel woord over de
Russisch-Finsch onderhande
lingen,
welke, tegen de verwachting in, deze
week nog niet zullen worden beëin
digd. Na aankomst immers van de
Finsche delegatie te Moskou, hebben
de Russen hun aanvankelijk gestelde
eischen gepreciseerd, waardoor ze
van een zoodanige beteekenis wer
den, dat de 'eiders der Finsche
delegatie, Paasikivi en Tammer, naar
hun land terugkeerden om daar
overleg te plegen met den minister
raad. De toestand wordt als ernstig,
maar niet hoopeloos beoordeeld.
Een moeilijk punt in de onderhande
lingen schijnt de Russische eisch te
zgn tot afstand van Finsch gebied
nabij de Russische oorlogshaven
Kroonstadt.
BERICHTEN EN
GERUCHTEN.
De duikbootoorlog.
Op de Noordzee is het Grieksche
stoomschip „Konstatinos Hadjipate-
ras" getorpedeerd. Drie manschappen
en een Britsche loods zijn omgeko
men. Op den Atlantisehen Oceaan
zijn in de laatste dagen drie kleine
Britsche koopvaarders tot zinken
gebracht.
Een Rijksdagzitting
Volgens een bericht in de Parijsche
editie van de „New York Herald
Tribune" zal Hitier den rijksdag
tegen het midden van de volgende
week bijeenroepen om voorlezing te
doen van een formeele oorlogsver
klaring aan de geallieerden.
Memel toch bij Litauen?
Uit Kaunas (Litauen) houden de
geruchten aan over onderhandelin
gen tusschen Litauen en Duitschland
over den terugkeer van de geheele
haven van Memel naar Litauen voor
55 jaar. De aankondiging van een
overeenkomst zou elk oogenblik
kunnen afkomen.
Slowakije wordt „grooter
Hitier heeft volgens het „D. N. B."
aan Slowakge toegezegd, dat Duitsch
land den door de Slowaaksche
regeering geuiten wensch tot her-
eeniging der door Polen in 1920,
1924 en 1938 in bezit genomen ge-
biedsdeelen van Slowakge met den
nieuwen Slowaakse hen staat zal
vervullen.
De teruggave zal door een staats
verdrag tusschen Duitschland en
Slowakge geregeld worden.
Duitsch optreden tegen de
katholieken in Polen.
Volgens den correspondent van de
„Times" te Rome heeft het Vaticaan
een protest gericht tot de Duitsche
regeering inzake de onderdrukking
van de Kerk door de autoriteiten
in het door de Duitschers in Polen
bezette gebied.
Dit protest is vergezeld gegaan
van een gedetailleerd verslag waarin
wordt verklaard dat tot 12 October,
naar zou blijken, 117 onder kerkelijk
toezicht staande instellingen en 211
kerken waren gesloten, de herder
lijke activiteit van zeven bisschop
pen beperkt, 193 leeken en religieu-
sen van orden, beschuldigd van
politiek optreden, waren gearresteerd
en dat zich 50 ernstige incidenten
hadden voorgedaan, waarbij tiental
len priesters waren mishandeld en
gewond.
Indien Duitschland het protest
negeert, zou de Heilige Stoel een
gedocumenteerd verslag van dit
Duitsche terrorisme kunnen publi-
ceeren.
Rusland en Amerika.
De gezant der Ver. Staten bg de
Russische regeering, Oumansky, zal,
naar verwacht wordt, aan het einde
dezer maand uit Moskou terugkeeren
op zgn post te Washington. Zgn
driemaandelijksche afwezigheid werd
tot nu toe niet verklaard, maar men
neemt aan, dat zgn terugkeer een
nieuwe wending zal kunnen geven
aan de Russisch-Amerikaansche be
trekkingen.
Ook veronderstelt men, dat zrjn
terugkeer gedeeltelijk ten doel heeft
de Russische oogmerken ten opzichte
der Baltische landen op te helderen
in verband met Roosevelt's stand
punt inzake de Finsche kwestie.
Eveneens zgn er aanwijzingen, dat
de U.S.S.R. den handel met de Ver
eenigde Staten wil verlevendigen.
Russische hulp aan China.
Volgens persberichten uit Sjanghai,
door het Japansche persagentschap
Domei verder verbreid, komen sedert
het begin van deze maand groote
hoeveelheden wapenen en munitie de
Chineesche provincie Se Tsjoean
binnen. Deze munitietransporten
arriveeren via de nieuw aangelegde
wegen uit Sin Kiang (Chineesch
Turkestan).
Het gebruik van aardgas
in Duitschland.
Men schrijft van de Oostgrens aan
de Maasbode:
Duitschland is rijk aan onderaard-
sche gassen. Men herinnert zich de
opstijgende gassen uit den bodem
te Bentheim. De kracht waarmede
deze gassen werden uitgestooten,
waren een hinderpaal voor een eco
nomische exploitatie.
Osnabrück is in dit opzicht geluk
kiger en dat is in dezen tgd van ge
forceerde brandstofbesparing van
groot belang. Voor eenige jaren
reeds was het stadsbestuur, in ver
band met het vier-jarenplan er mede
begonnen, de uit de riool-zuiverings -
installatie dagelijks in een hoeveel
heid van ongeveer 800 M3 vrijko
mende moerasgassen voor het ste
delijk autopark nuttig te maken. De
inrichting is thans zoover klaar dat
ze in gebruik kan worden genomen.
Het gas wordt in gaskoepels op
gevangen en door een leiding van
2.2 K.M. naar de zuiveringinstal
latie gevoerd. Hier wordt het op 350
atmosfeer afgegeven.
De bedrijfskracht van dit moeras
gas is ongeveer dubbel zoo sterk
als van het lichtgas. Men berekent,
dat dit aan de stad Osnabrück een
jaarlgksche besparing geeft van
54.000 Mark.
Dergelijke experimenten zijn ook
van beteekenis voor ander vervoer
in Duitschland, nu het gebruik van
vloeibare brandstoffen in autobussen
met vergassingsmotoren, die meer
dan 16 zit- en staanplaatsen hebben,
verboden is.
Deze voertuigen mogen slechts
met gasvormige brandstoffen gedre
ven worden. Deze bepaling geldt niet
autobussen, die hun regelmatige
standplaats in steden beneden 20
duizend zielen hebben, in zooverre
zich niet in een kring van 10 K.M.
van de regelmatige standplaats der
autobus een tankplaats voor vloei
baar gas bevindt.
De Gronau i. W. is een inwoner
gearresteerd, terwgl hg luisterde
naar den zender te Hilversum. Het
radioapparaat werd in beslag geno
men.
Te Nuenham werd een boer uit
de gemeente Osterwald, op last van
den „Landrat" te Bentheim ia de
gerechtsgevangenis gebracht, die
niettegenstaande een ambtelijke vor
dering weigerde, op Zondag melk af
te leveren.
Tusschen Rheine en Osnabrük ge
raakten op de Tecklenburger Nord-
bahn twee goederentreinen met turf
in brand, Met schuimblusschers werd