„Breit all
en mee
Weekblad voor VENKAY, HORST en Omstreken.
Alleen Boter
is boter
„VENRAY"
boter
Als twee
hetzelfde doen..
Buitenland.
VERGADERING op Maandag 16 Od.
Zaterdag 14 October 1939
Zestigste Jaargang No 41
FEEL EN MAAS
ADVERTENTIEPRIJS1—8 regels 60 ct I Uitgave FIRMA VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY I Abonnementsprijs per kwartaalvoor Venray 65 ct
per regel 71/, ct. Bg contract groote reductie Telefoon 51 Giro 150652 buiten Venray 75 ct. Afz. nummers 5 ct
is zeer fijne boter
Dan is dat nog lang niet
hetzelfde.
Engeland—Rusland en
DuitschlandRusland.
De Transvaalsche oorlog.
Een van mijn lezers, van wien
ik weel, dat hij altijd met be
langstelling mijn artikelen leest,
maar die op de ideeën-wereld
het land van mijn tegenvoeters
bewoont, herinnert mij er in een
schrijven aan, dat ik in een mij
ner bijdragen blijk gaf, het heel
erg te vinden, dat Hitier het
communistische Rusland als bond
genoot aceepteerde. Ook hij zegt
zulks verschrikkelijk te vinden.
Maar zoo vervolgt hij (en ik
wil zijn argumenten woordelijk
aanhalen, omdat men ze méér
hoort uiten):
„Maar bij de beoordeeling
moeten we niet vergeten, dat
de Engelsche staatsman Chur-
chil, die thans in het ministerie
zit (zooals Hitier voorspeld had)
van 't voorjaar de 80 millioen
Duitschers plus de 40 millioen
Italianen, waar Hitier op snoef
de. Dat werd niets erg gevon
den. Men telde toen Stalin,
wiens handen druipen van
bloed, zonder gemoedsbezwaar
bij de democratie. Heeft men
nu wel recht om zoo luid te
protesteeren als Hitier de Rus
sische troef tracht uit te spelen
tegen Engeland Of mag En
geland datgene doen, wat an
dere naties moeten nalaten
Denk ook nog even aan Trans
vaal. Twintigduizend vrouwen
en kinderen stierven in de
concentratiekampen. Dat zijn
geen praatjes, doch dat is de
vreeselijke waarheid. En vergeet
ook niet, wat Chamberlain in
een eerlijke bui zeide: „Enge
land gaat niet den oorlog in
voor eenig klein volk, doch
wél als het Engelsche imperi
um bedreigd wordt." Arm Polen
dat viel als eerste pion in het
vreeselijke schaakspel; arme
Fransche soldaten, die den
dood ingejaagd worden voor
Engelands bedreigde wereld
heerschappij. Laat de historie
spreken en niet onze politieke
sympathieën".
Het lijkt zoo logisch gerede-
neerrd; Engeland zocht een ac-
coord met Rusland, waarom
mocht Hitier niet hetzeltde na
streven 1
In dat verband herinner ik aan
de strekking van een Latijnsch
spreekwoord, hetwelk zegtals
twee hetzelfde doen, is 't daarom
nog niet hetzelfde. Zeker, de
Sovjets zijn de verklaarde en er
kende vijanden van de demo
cratie en zij zijn het in niet min
dere mate van het nationaal-
socialisme, maar het doel, dat
Engeland en Duitschland na
streefden via een verbond met
Rusland, was geheel tegengesteld.
Of ik met mijn vijand een over
komst sluit om een bedreigden
buur te helpen, dan wel of ik
met mijn grootsten vijand accoord
kom om een kleinen buui samen
uit te plunderen, maakt toch wel
eenig verschil.
Behalve de communisten zelve
heeft nooit iemand de 180 mil
lioen Russen bij de democratie
geteld, wél hebben velen ge
hoopt, dat ze deze Russen zou
den mogen rekenen tot degenen,
die bereid waren om zich tegen
verdere Duitsche agressiepogin
gen gezamenlijk te verzetten.
Laafde historie spreken, raadt
mijn geachte opponent, en niet
onze politieke sympathieën. Ik
maak er hem opmerkzaam op, dat
hij in zijn contra-betoog zijn eigen
antipathiën niet heeft weten uit
te schakelen. Men moge zoo an-
ti-Britsch zijn afgestemd als men
wil, men ontsiert een betoog,
wanneer men daarin gewaagt van
„wat Chamberlain in een eerlijke
bui zeide".
Geen eerlijk mensch betwijfelt
de oprechtheid van een Cham
berlain, een man, die voor den
vtede gestreden en geleden heeft,
en voor het behoud van den
vrede groote naar veler mee
ning te groote offers heeft
gebracht.
Ik weet niet, of Chamberlain
ooit gezegd heeft„Engeland
gaat niet den oorlog in voor
eenig klein volk, doch wèl als
het Engelsche imperium wordt
bedreigd". Waarschijnlijk zou hij
van het Britsche imperium heb
ben gesproken. Maar als Cham
berlain zoo met heeft gesproken,
zal hij toch wel zoo hebben ge
dacht. Er is geen enkele regeering
welke zijn eigen volk in de
ellende van een oorlog stort uit
sluitend omwille van een vreemd
volk. Echter, wanneer vreemde
volkeren systematisch en achter
eenvolgens worden aangevallèn
en vernietigd door een groote
mogendheid, dan kan het een
gezamenlijk belang voor kleine
en groote volkeren worden om
zich tegen verdere agressie te
organiseeren en te verzetten.
In dat verband is er ook geen
enkele reden om de „arme Fran
sche soldaten" te beklagen als
wordende „den dood ingejaagd
voor Engelands bedreigde wereld
heerschappij". In dezen oorlog
zijn de Britsche en Fransche
belangen gelijk aan elkaar.
Gesteld, dat de Franschen niet
met de Britten tesamen streden
en dat Engeland zou worden
verslagen. Wat zou Frankrijk dan
nog kunnen doen tegen italiaan-
sche pogingen om de Romein-
sche desiderata te verwezenlijken?
Als de Engelschen door de Duit
schers werden geslagen, zouden
de hongerige wolven dan niet
huilen in het bosch: Nice Cor
sica Tunis 1 DzjiboetiSuez!...
Wat zouden de Franschen dan
nog tegen het gevaar kunnen
ondernemen
En nu gewagen we nog niet
eens van de desiderata, welke
ook in Duitschland zouden her
boren worden ten aanzien van
Elzas-Lotharingen, Marokko enz.,
wanneer Frankrijks vrienden en
bondgenooten achtereenvolgens
zouden zijn neergeslagen.
„Laat de historie spreken
zoo raadt me mijn opponent
en niet onze politieke sympa
thies"
Maar wie de historie laat
spreken, brengt sympathiën tot
uiting. Transvaal! zoo herinnert
mijn briefschrijver. Zeker, de ge
schiedenis van Transvaal is een
Angel(saks) in het Hollandsche
vleesch, ook in het mijne. Maar
moet een onrecht van veertig
jaar geleden een motief zijn om
thans te berusten in een nieuw
onrecht door ar.deren
Een feit, zegt mijn briefschrij
ver 20.000- vrouwen en kinderen
stierven in de concentratiekampen
van Transvaal. Kan Engeland
daarom later nooit geen recht
meer doen
Ik zal aan een ander feit herin
neren 32.000 Belgische burgers
werden in 1914 door de Duitsche
invallers gedood. Zouden de
Duitschers daarom op heden on
mogelijk meer iets goeds kunnen
uitrichten Ik beweer dat niet.
Als we de historie, het ver
leden laten spreken om de daden
van heden te kenmerken, wie
kan er dan nog iets goeds en
rechtvaardigs uitrichten Hebben
wij in onze eigen geschiedenis
niet eveneens onze zwarte blad
zijden
Het onrecht uit de geschiede
nis zal blijven, als we ons niet
bereid betoonen het heden en de
toekomst te helpen inrichten
naar de beginselen van het
objectieve recht. Slechts aldus
kunnen we den vrede vestigen.
En daartoe kan slechts de
democratie ten dienste wezen.
De democratie, zooals die zich
ontwikkelt en vervolmaakt. Wan
neer een volk, in zijn geheel,
zich kan laten gelden bij het
nemen van beslissingen over oor
log of vrede, dan zal er vrede
zijn. Ook het Duitsche volk zou
de wereld den oorlog van thans
niet hebben aangedaan, als het
zich had kunnen laten gelden.
Ja, als men teruggaat tot den
Transvaalschen oorlog.,.. Toen
was het volk zich nog niet be
wust, niet politiek ontvoogd.
„Het volk", dat waren in die
dagen de grootkapitalisten, de
industrie, de generaals. Op het
oogenblik zou het Engelsche volk
zeer beslist niet dulden, dat de
Engelsche oorlogsmachine tegen
een ander cultuurvolk in bewe
ging werd gesteld om het te
overweldigen.
Maar de dictatoren van Europa
vernietigen zonder dat hun
volkeren zulks wenschen het
eene volk na het andere in de
vrijheid en vreugde van het eigen
zelfstandig bestaan: Tsjecho-
slowakijë. Polen, Litauen, Letland,
Estland, Finland. Wie volgt?
Laat deze historie, de geschie
denis van den dag van heden,
sprekenMd-.
DE ALGEMEENE
TOESTAND.
Daladier en Chamberlain hebben
op Hitiers rede geantwoord. Ze heb
ben duidelijk te kennen gegeven, dat
hun volkeren slechts strijden voor
den vrede, dus dat ze niets liever
zouden willen dan dezen te kunnen
aanvaarden al ware het uit Hit-
Iers handen.
Maar ze wenschen een vrede van
recht en van durende rust. Ze «vij
zen af: den Duitschen vrede, welke
de erkenning eischt van de resul
taten van nieuw geweld.
Och, dat alles dat men voor-
loopig zóó tegenover elkaar zou
blijven staan was te voorzien. We
komen aan het slot van dit over
zicht nog' op deze aangelegenheid
terug. De vredeszaak is, helaas, een
zaak van een nog verre toekomst
en daarom vragen we thans éérst
aandacht voor de
gruwzame realiteit van heden.
Het bolsjewisme strekt zijn lange
grijparmen over Europa uit. Na
zich met vooruitgestoken borst tot
de Oostzee te hebben gedrongen,
3laat het thans den rechterarm
dreigend om Finland en de Scandi
navische rijken heen, Europa in het
Noorden omvattend en de linkerarm
strekt het naar den Balkan om Eu
ropa in het Zuiden aan te lasten....
Het is Duitschland, dat den Bols
jewisten dit geweld heeft mogelijk
gemaakt en het zijn Duitschers, die
er de eerste slachtoffers van zijn.
Om haar zin tegen Polen te kun
nen doordrijven, heeft Duitschland
de helft van Polen aan de Russen
uitgeleverd, maar ook het
eeuwenoude Deutschtum
verraden
in de Baltische Staten en in Finland.
Vier kleine volkeren, die zich in
1918 aan het Russische bolsjewisme
dank zij Duitschlands hulp, hebben
kunnen ontworstelen, zijn door
Duitschland aan het duivelsch geweld
van het bolsjewisme prijsgegeven,
In het gedeelte van Polen, dat de
Russen hebben bezet, worden de
landeigenaren nagejaagd in de bos-
schen en ze worden mèt heel hun
gezin afgemaakt, als ze zgn opge
spoord. Honderden priesters verdwij
nen spoorloos, nadat de roode leger
scharen hun parochie's binnenvielen;
oude prelaten worden weggevoerd,
niemand weet, wat er van de bevol
king der kloosters is geworden.
De Duitschers wisten heel goed,
dat het alles zoo gaan zou en daar
om haast de regeering te Berlijn
zich om de Duitschers weg te halen
uit de randstaten, welke zij aan den
„invloed" van Moskou prijs gaf.
Wat de Duitschers in de Baltische
Staten, de z.g. „Baltische baronnen"
zijn de grootgrondbezitters in het
Oostzeegebied. Zij zijn het, die eeuwen
lang de Duitsche cultuur, het Deuts-
tum in die landen hebben bevorderd.
In Litauen en Estland wonen er
110 000 van dezulken. Ze worden nu
in de groote ruimten van de schepen
van „Kraft durch Freude" wegge
voerd.
Er moet groote verontwaardiging
heerschen onder allen, die zoo over
haast den grond moeten verlaten,
die van geslacht op geslacht door
hun families werd bewoond.
De verloochening eener eeuwen
oude historische traditie, de Ger-
maansche taak in Oost-Europa voe
len ze als een verraad aan. Ze
moeten hun grond ontruimen voor
bolsjewistische opvolgers.
De roode Russische legers trekken
op het oogenblik bij troepen van
tienduizenden tegelijk de Baltische
Staten binnen.
Regeeringen treden reeds af, het
oude regiem wordt door de onderste
lagen der bevolking, die zich gesteund
weten door de roode krijgsschareü,
bedreigd, in Estland is een zoon van
den afgetreden miDister-president
neergeschoten....
Op het oogenblik zijn de Baltische
Staten weer precies, wat ze tot 1917
warenRussische provincies met
eenige bestuurlijke zelfstandigheid.
Voor juist begrip van zaken geven
we een
kort stukje geschiedenis
van de Oostzeestaten, tot welke wor
den gerekend: Estland, Letland en
Litauen. Tot 1917 vormden zij de
Russische grensprovincies van het
Oosteo, gelegen aan de Oostzee,
vanaf de Finsche Golf (St. Peters
burg, thans Leningrad) tot de Duit
sche grens van Oost-Pruisen.
Zoowel de Eesten (Estland) als de
Letten en Litauers zijn aparte vol
keren, de eersten van Finschen, de
Letten van Russischen en de Li
tauers van Poolschen, allen echter,
nóg verder teruggaande, van Aziati-
schen (Slavischen) oorsprong.
Estland telt nog geen iya milli
oen inwoners, waarvan 88 pet. Ees
ten (West-Finnen) zijn. De bevolking
is voor 78 pet. Luthersch.
Letland telt 2 millioen inwoners,
waarvan ruim 73 pet Letten; de be
volking is voor 56 pet. Lutersch,
voor 24 pet. R.K.
Beide volkeren kwamen in de 13e
eeuw onder het gezag van de Duit
sche Orde. Later hadden de Denen
en vooral de Zweden grooten invloed
in hun landen, totdat ze steeds
een groote mate van zelfstandigheid
behouden hebbende 1721 in de
Russische invloedssfeer werden be
trokken. Ze werden toen zelfstandi
ge, dus zich zelf besturende, Russi
sche provincies. Dat ging goed, tot
dat op het laatste der vorige eeuw
als gevolg van de panslavische be
weging in Rusland het proces der
russificeering dezer provincies sterk
werd doorgevoerd evenals de actie
om de bevolking te winnen voor de
Grieksche Orthodoxe kerk.
Maar al die eeuwen is het Deutsch
tum behouden gebleven in de Balti
sche staten; zelfs de Russen hebben
de Duitsche cultuur en de Duitsche
taal er ontzien; het grondbezit en de
industrie waren in Duitsche handen.
In 1917 en 1918, toen in Rusland het
bolsjewisme aan het bewind
kwam, hebben de Duitschers de Ees
ten en Letten geholpen om de roode
Russen uit hun landen te verdrijven.
In Letland gelukte dat pas na deD
wereldoorlog, n.l. in 1919, toen de
adellgke w it-gardisten en de Duit
sche vrijscharen (Baltikumtruppen)
de roode troepen overwonnen.' Voor
nemens om in beide landen een Duit
schen prins tot koning te doen uit
roepen, moesten worden opgegeven
als gevolg van de overwinning der
geallieerden ln den wereldoorlog.
Estland en Letland werden republie
ken.
Litauen telt 4 millioen inwoners,
waarvan 84 pet. Litauers; 86 pet. der
bevolking is R.K. Hier zgn niet de
Duitschers, maar de Polen de groot
grondbezitters. Ook Litauen kwam
in de 13e eeuw onder het gezag der
Duitsche orde, maar spoedig er na
werd het door een personeele unie
verbonden met Polen en in 1569 bg
Polen ingelgfd. Door de Poolsche
deelingen werd Litauen een zelfstan
dige Russische grensprovincie.
Litauen werd reeds in 1915 door
de Duitsche troepen bezetin 1917
verkreeg het zelfstandigheid, maar
werd door een militair verbond en
een tolunie tot een Duitsch protec
toraat. Na de Duitsche ineenstorting
in 1918 veroverden de Russische
bolsjewisten Litauen weer, tot dezen
met behulp van Polen werden ver
dreven. De Polen annexeerden later
9»
Het damescomité „Breit allen mee", zich ten doel stellende
het breien van wollen goederen o.a. sokken, polsmoffen,
handschoenen etc. voor onze GEMOBILISEERDE
militairen, roept bij deze allernet dit doel sympathiseerende
dames uit de HEELE GEMEENTE VENRAY op tot bij-
woning van eene
om 8 uur n.m. in het Patronaat te Venray,
ter bespreking en nadere regeling van het een en ander.
Dames, toont door Uwe aanwezigheid Uw
meeleven met het lot van onze militairen.
Het Bestuur v. h. Comité
MEVR. JANSSEN—WESTEN
MEVR. VERCAUTEREN—POELS
MEJ. RAEDTS
MEJ. ARTS
MEJ. SALA
het Wilna-gebied, waarop de Litauers
zich schadeloos stelden met de
annexatie van Memel land.
Het zijn nu deze landen, deze
volkeren met een eigen eeuwenoude
historie, welke steeds was samen-
geveven met de Duitsche cultuur,
die door Berlijn opnieuw aan de
Russische bolsjewisten zijn uitge
leverd.
De Baltische Staten en vooral
Estland en Letland vertoonden
steeds een groote en begrijpelijke,
neiging om hun geestelijke saam-
hoorigheid met Duitschland niet
alleen niet te verloochenen, maar
zelfs sterk te accentueeren. Men
nam bij hen een zeer opmerkelijke
tendenz waar om elk Duitsch regiem
op grooteren of kleineren afstand
te volgen. Het
Baltikum was Duitsch-beïnvloed
en Duitsche georiënteerd; een feit,
dat ook door Engeland erkend en
steeds ten volle aanvaard werd.
Dit laatste heeft men in den afge-
loopen zomer tijdens de Britsch-
Russische onderhandelingen voort
durend kunnen constateeren. De
penibele besprekingen over een toe
treden van sovjet-Rusland tot het
non-agressiefront liepen voortdurend
o.m. op twee onoverkoomlijke moei
lijkheden vastop volkomen te be-
grgpen weigering der Poolsche
regeering om bolsjewistische troepen
toe te laten op Poolsch grondgebied,
hetwelk zij nooit weer zouden ont
ruimen en op de weigerirfg der
Britsche regeeriüg om de Oostzee
staten eenvoudig aan sovjet-Rusland
uit te leveren. En als dan soms even
de schijn gewekt werd, dat het
Britsch-Russische gesprek vlotte,
dan barstte' de Duitsche pers in ver
wijten aan de Engelsche pers los,
dat Londen de Baltische staten aan
het bolsjewisme verkocht.
Engeland is over het bezwaar om
de kleine vrije Baltische staten
aan Moskou uit tc leveren
nooit heengestapt. Het heeft die
daad aan Berlijn overgelaten. De
prijs, welken Londen om sovjet-
Rusland in het anti-gressiefront te
krijgen nooit heeft willen betalen,
heeft Berlgn neergeteld: het heeft
de Duitsch-gezinde, van Duitsche
cultuur doortrokken landen in han
den van het bolsjewisme gespeeld
en daarmee niet alleen zijn eigen
invloedsfeer in de Baltische staten
vernietigd, maar bovendien, wat een
permanent politiek en strategisch
gevaar voor Duitschland zal vormen,
de Sovjet-Russische hegemonie inde
Oostzee stevig gegrondvest. En dat
alleen, om in staat te zijn Polen te
overweldigen.
Het streven der Russen om zich
weer militair stevig te nestelen in
de Oostzee, spruit voort uit hun
verlangen om midden-Europa dus
Duitschland te bedreigen èn
Denemarken als toegangs- en uitvals-
poort in het Westen..Met hun rech
terflank zijn de Russen thans ook
begonnen
druk op Finland
uit te oefenen, teneinde aldus Europa
ook van het Noorden uit te kunnen
aanpakken.
Finland heeft een geschiedenis,
welke eenigszins met die der Bal
tische Staten parallel loopt, maar
politiek heeft het in de middeleeuwen
veel onder den Zweedschen invloed
gestaan. Het voerde toen oorlogen
met Rusland en Polen, werd tenslot
te ook sen zelfstandige Russische
provincie, verklaarde zich in 1917
tijdens de bolsjewistische revolutie
in Rusland weer onafhankelijk, maar
ontketende daarbij den burgeroorlog
op eigen gebied.
De roode legers streden tegen de
Duitschgezinde witgardisten om de
macht. Deze laatsten aangevoerd
door Freiherr von Mannerheim,
wonnen op een barbaarsche wijze en
met behulp van Duitsche troepen
onder generaal Rüdiger von der
Goltz.
Prins Frederik van Hessen werd
tot koning van Finland uitgeroepen
maar door door de overwinning der
geallieerden op Duitschland werd
Finland van Duitsche overheersching
bevrijd. Waarop de republiek werd
gesticht, welks leger thans nog
steeds onder leiding van Freiherr
von Macnerheim staat.
Finland telt 4 millioen inwoners,
van wie 90 pet. Finnen en Luter-
schen zijn. Het land is' ontzaglijk
uitgestrekt en bestaat uit mereQ,
bosschen en moerassen, waardoor 't
goed verdedigbaar is.
Het grenst westelijk aan Zweden
en wordt niet zoozeer tot Oost
Europa gerekend, dan wel tot Noord
Europa, een cultureel samenstel
vormende met de Scandinavische
rijken.
Ook Finland is blijkbaar aan Mos
kou uitgeleverd door Duitschland,
want de Russische regeering heeft
een
Finsche vertegenwoordiger
ontboden,
om in Moskou de wenschen der
sovjets te komen vernemen. Blijk
baar willen de Russen de Finnen op
gelijke wijze aan zich onderwerpen
als de Baltische volkeren, maar
de Finnen zetten zich schrap.
Zij hebben een vertegenwoordiger
gezonden, maar hebben tege'lijkheid
blijk gegeven, dat ze zich tegen po
gingen tot overweldiging zullen ver
zetten.
Het leger is gemobiliseerd en de
regeering nam ten aanzien van de
bescherming der burgerbevolking
geen halve maatregelen. De vier
grootste steden des lands werden
deze week met spoed ontruimd. De
Britsche inwoners van Finland ont
ruimen het bedreigde gebied en ver
trekken naar Engeland. De Russen
versterken hun garnizoenen aan de
Finsche grens.
Niet enkel in Finland zelf, maar
eveneens in de Scandinavische rgken
en in Zweden is er groote zorg om
het lot van Finland.
Als men nu eens rekent, dat al
deze
ellende over landen en volken
door Duitschland over deze wereld
is afgeroepen (omdat Rusland slechts
door de afzgdigheid van Duitschland,
bedongen in het accoord met Berlgn,
zijn aspiraties heeft kunnen verwe-
zenlgken en zgn verdere doeleinden
kan nastreven), dan wordt het be
grijpelijk, dat Daladier en Chamber
lain in klare taal
den Duitschen vrede afgewezen
hebben, welke ervan uitgaat, dat de
Westersche mogendheden zullen be
ginnen met de aanvaarding van alle
ongerechtigheid, welke den laatsten
tijd jegens de Polen, de Esten, de
LetteD, de Litauen, de Finnen e.a.
werd begaan. Hoe^in Oost-Europa de
zaken worden geregeld, heeft Hitier
gezegd, is een zaak, welke enkel
Duitschland en Rusland aangaat.
Maar terecht herinnerde Daladier
eraan, dat de Polen en andere be
dwongen volkeren er toch ook nog
wel iets mee te maken hebben, wat
men ze aandoet!
Big kens de woorden van Daladier
en Chamberlain weigeren de Wester
sche oorlogvoerenden een vrede te
aanvaarden, welke
een bezegeling van het onrecht
is en daarom elke waarborg mist»
dat hij een grondslag zou kunnen
zgn van een vreedzame toekomst,
waarin geen nieuw geweld meer zai
dreigen. De oorlog zal dus worden
voortgezet. Beteekent zulks, dat de
hel thans zal losbarsten aan het
front in Frankrijk?
Waarschijnlijk niet.
Te verwachten valt, dat de gealli
eerden den gematigden oorlog van
heden zullen trachten te laten voort
duren, tot in Duitschiand onder den
toenemenden druk der omstandighe
den, de begeerte wakker wordt naar