Verduisferings-
papier
Buitenland.
steeds al te velen, die, werd hun
vrijheid gelaten, van die vrijheid
misbruik zouden maken.
Zulk een maatregel kan natuur
lijk niet voortduren. Wanneer de
middenstander straks het kan
nog lang duren, eer het zoover
is met duur ingekochte goe
deren zal zitten, terwijl de prijzen,
b.v. bij den wapenstilstand, sterk
zouden verminderen, moet hij de
schade dragen, waartegen hij zich
thans, door zich bij den verkoop
zijner artikelen aan den gestegen
marktprijs te houden, eenigszins
zou kunnen beveiligen. Door nu
te dwingen tot verkoop tegen de
oude prijzen, neemt de regeering
dan ook verantwoordelijkheid op
zich voor de stroppen, die de
middenstand later Dij nieuwe
prijsverlaging zal krijgen. Zij is
dan moreel verplicht, plotseling
in moeilijkheden komende zaken
de helpende hand te bieden.
Daarenboven zal de midden
stander nieuwe goederen tegen
hoogeren prijs moeten inkoopen,
terwijl hij slechts lage prijzen
heeft gebeurd. Het kan niet an
ders, of menigeen moet bij het
doen van nieuwe duurdere in
koopen vast blijven zitten. Hij
zal b.v. geringere hoeveelheden
moeten inslaan, waardoor zijn
bedrijfskosten worden verhoogd.
Er behoefde gelukkig geen mo
ratorium te worden afgekondigd,
er was geen paniek.
Maar het zal gebeuren, dat
middenstanders buiten hun schuld
in moeilijkheden komen, omdat
zij duurder moeten inkoopen. Het
spreekt vanzelf, dat veel conside
ratie zal moeien worden gebruikt,
wanneer in deze omstandigheden
middenstanders tot betaling zou
den worden aangesproken.
De middenstandsorganisatie
heeft hier een ontzaglijk werk
terrein. Aan haar de taak om met
de regeering in overleg te treden
omtrent een oplossing van de
moeilijkheden, die den midden
stand treffen.
Nu zal de organisatie haar
kracht en invloed moeten toonen
en de middenstanders, die voor
hun organisatie nooit een hand
hebben uitgestoken, nooit de op
voedende kracht der organisatie
op zichzelf hebben laten inwer
ken, maar langs den weg zijn
blijven staan, zullen nu wellicht
inzien, hoe noodig organisatie is;
ook zij wenschen er nu in elk
geval graag van te profiteeren.
Zonder organisatie wordt over
den middenstand beslist zonder
hem en tegen hem.
Gaat het in het bovenstaande
vooral over regelingen tusschen
overheid en middenstand, ook
de bevolking moge doen wat zij
kan, om den plicht van saam-
hoorigheid en naastenliefde tegen
over den middenstand te ver
vullen.
Er is een buitengewoon krach
tig middel voor deze onderlinge
hulp. Dit middel is tweedeelig.
Het eerste deel heel: contant be
talen.
Al te veel moet de midden
stander nog crediet geven. Het
is helaas ook mede een gevolg
van gebrek aan organisatie en
gebrek aan standsbewustzijn en
standsopvoeding onder de mid
denstanders zelf. Sommigen hou
den hieraan ook vast als een
zekere „service" voor hun klan
ten, waarmede zij echter noch
aan dezen noch aan zichzelf een
dienst bewijzen. Daardoor blijft
er tevens concurrentiezucht in
aangelegenheden, waarin deze
niet moest bestaan. De midden
stand kan daarom neg altijd een
voudig niet over de geheele linie
den algemeenen eisch stellen van
contant betalen.
Het tweede doel van dit mid
del om den middenstander bij te
slaan is: betaal uw schuld betaal
nu hetgeen gij op crediet hebt
ontvangen.
Het is algemeen bekend, dat
velen, die over contanten be
schikken naar behoefte, toch ge
woon zijn, hun leveranciers op
betaling te laten wachten, uit
gemakzucht, uit winzucht, uit
onnadenkendheid en sleur of om
welke reden ook.
Nu zoovele middenstanders met
zooveel zorg zelfs de naaste toe
komst tegemoet gaan, helpe men
hen aan het noodige ruilmiddel
om hun zaken te kunnen voort
zetten. Ook eigen nood kan na
tuurlijk de oorzaak zijn van een
uitstel van betaling, maar in dat
geval worde gedaan wat men kan,
bv. door wekelijksche afbetaling.
Herhaaldelijk kan men midden
standers hooren zeggen: „Wan
neer ik binnen had, wat in mijn
boeken staat, dan was ik uit de
zorg."
Wie zulke schulden heeft, moet
zich zeker in dezen tijd haasten
om ze te voldoen. Dit is niet
slechts naastenliefde, dit men kan
beoefenen, maar dure plicht.
Hierin ligt een uitstekend mid
del voor daadwerkelijke en on
middellijke hulp. Wie goederen
van winkelier of klein-industrieel
op crediet heeft ontvangen, helpe
door spoedige betaling.
Men organiseert tegenwoordig
allerlei vrijwillige diensten. Maar
ieder beginne bij zich zelf en
denke ook individueel eens na,
welke diensten hij persoonlijk
doen kan, wat hij kan bijdragen
ter bevordering van een ge
regeld bedrijfs- en zakenleven.
Door contant te betalen en zijn
schulden te voldoen, bewijst men
de samenleving reeds een zeer
grooten dienst.
VENRAY IN HET
VERLEDEN.
BESCHREVEN DOOR EEN
TIJDGENOOT.
13
In een vorig werd reeds gesigna
leerd, dat de inwoners van Venray
in vroegeren tijd echte liefhebbers
waren van het gerstenat, en den
weg naar het café steeds goed wis
ten te vinden.
Een voornaam bewijs hiervan wordt
geleverd door het volgende verslagje
over het gebruik van alcoholische
dranken in het jaar 1898.
Aan het Kantoor der Directe Be
lastingen en accijnsen te Venray
(waaronder ook Wanssum en Meerïo
ressorteerde) werd gedurende dat
afgeloopen jaar betaald aan accijns:
Gedistilleerd f 10125.75
Bier f 5049 47
Geslacht f 2395.40
Bleek uit deze cijfers, dat toen in
Venray een stevigen borrel werd ge
dronken, toch spande het bier er nog
verweg de kroon.
Berekend tegen een accijns van
1 gulden per 100 liter bier, kan uit
dit bedrag afgeleid worden, dat in
dat jaar in Venray c.a. zgn gedron
ken 504.900 liter bier, of wel ander
half millioen glazen, (welke toen heel
wat grooter wareD dan thans). Dat
is per hoofd ongeveer 84 liter of
252 glazen.
Zooals men weet, werd toen het
bier in de café's verkocht voor 6
cents per glas, zoodat deze hoeveel
heid bier het aanzinlijke bedrag ver
tegenwoordigde van f 90 000 per jaar,
wat voor een genotmiddel waarach
tig geen kleinigheid mag genoemd
worden, vooral in dien tijd, toen de
inkomsten meer dan 100 pet. minder
waren dan thans.
Het overmatig drankgebruik tee-
kende zich toen in Venray in het
bijzonder af op sommige feestelijke
dagen, als op Nieuwjaarsdag, Vas
tenavond en de Kermisdagen, en
gewoonlijk ging het dan gepaard met
ernstige vechtpartijen en grove bal
dadigheid.
Volgens een berichtje in Peel en
Maas van het jaar 1898, werd op
Nieuwjaarsdag door het ruim ge
bruik van Venraysch bier op meer
dere plaatsen erg gevochten, en
's avonds werden hier en daar de
ruiten ingeworpen. Ook in de ge
huchten hadden op dien dag ernstige
ongeregeldheden plaats en er werden
op verscheiden plaatsen baldadig
heden gepleegd.
Een kapelaan uit Meerlo, die
's avonds rustig met de fiets van het
station kwam, werd onderweg door
een drietal zatte kerels lastig ge
vallen, zoodat hij in een café moest
binnenvluchten. Ook werd in Meerlo
een geweerschot gelost door de ven
sterruit van eene woning wat won
derlijk genoeg geen ongelukken had
veroorzaakt.
Als een nieuwigheid werd toen
eenigszins gekscherend in de courant
aangekondigd, dat er pogingen wa
ren aangewend om in Venray een
Kruisverbond, benevens eene coöpe
ratieve bakkerij op te richten. Men
meende echter, dat men hiermede
niet zou slagen, hetgeen toen ook
wel bleek. Er zouden nog verschil
lende jaren over heen gaan, eer de
drankbestrijding hier in goede banen
geleid werd. En de coöperatie die er
later kwam heeft het ook al niet
heel ver gebracht.
Het herbergbezoek was toen hier
zoo ingeburgerd, en de kasteleins
waren zoo talrijk, dat alle pogingen
om het drankmisbruik tegen te gaan,
meestal tot mislukking gedoemd
waren.
De later opgerichte R.K. Werk
liedenvereniging heeft het echter
op den duur toch zoo ver gekregen,
dat er een kern gevormd werd, die
steeds moedig bleef ijveren voor de
drankbestrijding, en hiermede ook
wel eenig succes wiet te behalen.
Ook kwam hierdoor een coöpera
tieven winkel en bakkerij tot stand,
die aanvankelijk goed ging, doch de
geweldige bestrijding van de betrok
ken bakkers en winkeliers, en niet
minder de onderlinge afgunst en het
wantrouwen onder de leden zelf wa
ren de oorzaak, dat de zaak op den
duur geheel verliep.
Op 1 Januari 1899 telde de ge
meente Venray 6209 zielen; Maas
tricht had er 34.362, Venlo 14 788,
Roermond 12.839 en geheel Limburg
285.185.
In Venray waren toen circa 1200
woningeD, die in dat jaar voorzien
werden van nieuwe huisnummers,
tegen 1081 en 1889. Dus een vermeer
dering Van 120 woningen in 10 jaar
tijd.
Voor de lichting 1900 was het aan
tal te leveren miliciens door de ge
meente Venray 15, Horst 13, Meerlo
5, Wanssum 2. In geheel Limburg
636.
Op 30 October 1899 overleed te
Oirlo, in den ouderdom van 87 jaren,
de Zeer Eerw. Heer J. M. Leens, die
niet minder dan 39 jaren als pastoor
had gestaan in de parochie Oirlo,
en aldaar ook het feest had gevierd
van zijn 50-jarig Priesterschap. Als
zijn opvolger werd benoemd tot
pastoor te Oirlo, de Zeer Eerw. Heer
J. Geurts, die toen Rector was te
Castenray.
Ofschoon in Venray de industrie
vroeger nooit goed heeft willen flo-
reeren, en er dus voor de minder
gesitueerden weinig gelegenheid be
stond om te profiteeren van de hoo-
gere loonen in fabrieken, toch valt
het niet te ontkennen, dat Venray
altijd behoord heeft tot de meest
welvarende dorpen in de provincie
Limburg.
Natuurlijk zijc. hier ook altijd arme
menschen geweest, doch bet aantal
werkelijk behoeftigen was steeds
gering en de toestand was in Ven
ray steeds van dien aard, dat men
niet kan spreken van ernstig gele
den gebrek. De minst bezittende had
den nagenoeg altijd nog een eigen
huis of hutje met een grooter of
kleiner stukje land, dat bij goede
bewerking (en dat kenden de Ven
ray sche menschen allen zeer goed)
heel wat opleverde voor hun levens
onderhoud.
De gemeentelijke armenzorg vergde
in Venray dan ook steeds vrij ge
ringe uitgaven. De heer Haenraets,
die in vroeger tijd hier jaren lang
Armmeester is geweest, en zijne
functie zeer concientieus waarnam,
had dan ook voor dit baantje zoo
weinig tgd noodig, dat hij zij a zeer
druk beklante zaak als kuiper, met
het grootste gemak er bij kon uit
oefenen.
Ook toen bestond in Veiray aide
Sint Vincentius-vereenigiDg, wier
werkzaamheid zich voornamelijk be
paalde tot het verstrekken van hulp
aan de zoogenaamde stille armen.
De President hiervan was de heer
J. Smits, terwijl als Secretaris-Pen
ningmeester alstoen fungeerde de
heer Eug. Kruijtzer, die destijds als
een zeer bekwaam onderwijzer aan
het hoofd stond van de Voorberei
dende Klassen voor de Rijks-Nor
maalschool te Venray.
Als een bewijs van de geringe
noodzakelijkheid van extra bedeeling,
late we hier een kort uittreksel vol
gen van het jaarverslag der St.
Vincentius-vereenigiDg over het'jaar
1897.
Het aantal bedeelde gezinnen be
droeg toen 31, aan welke in het ge
heele jaar werd uitgekeerd het
gering bedrag van f 309.29 in natura
en f 48.50 in geld. O.a. werden uit
gedeeld 16 dekens, 61 bedlakens, 67
hemden, 52 el katoen, 24 stroozak-
ken, 4 mansbroeken, 9 jongenspakjes
voor de Eerste H. Communie bene
vens voor zieken en zwakken ver
sterkende spijzen of dranken. Het
aantal gezinnen die het geheele jaar
door ondersteuning genoten bedroeg
slechts 2.
De inkomsten werden verkregen,
o.a. door een collecte laDgs de hui
zen f 107 34, collecte in de kerk bij
een liefdadigheidspreek f 108 52, voor
kleeding van Eerste Communicanten
f 40.en verder door contributie
der leden enz. enz. De balans sloot
in dat jaar met een totaal bedrag
aan inkomsten en uitgaven van
f 447.82, waarbij nog een batig saldo
was.
Tenslotte kunnen wij hier nog bij
voegen, dat de particuliere liefdadig
heid hier ook door verschillende
families zeer ruim beoefend werd,
terwijl aan het klooster der Eerw.
Paters Franciscanen voor de wer
kelijk behoeftigen iederen dag gele
genheid was om goede soep en ander
warm voedsel te bekomen.
Wij mogen dus constateereD, dat
er in dien tijd geen ernstig gebrek
geleden werd.
Toen ik in een mijner vroegere
schetsen mededeelde, dat voor onge
veer een halve eeuw in Venray nog
slechts twee kloosters waren, had ik
over het hoofd gezien, dat het St.
Josephsgesticht toen al reeds enkele
jaren bestond.
Dit klooster werd in 1871 gebouwd
voor eenige Duitsche Zusters, die
zich toen hier kwamen belasten met
de verzorging van ouden van dagen,
en zooveel mogelijk ook met de zie
kenverpleging. Voor dien tijd werden
de arme oude menschen, voor zoo
ver als de plaatsruimte het toeliet,
door de gemeente ondergebracht in
enkele oude huisjes, die toen ston
den achter de bierbrouwerij van
Rutten, tegenover het Liefdegesticht.
Het eerste gebouw der Zusters had
slechts een zeer beperkte ruimte,
en voor de ziekenverpleging had men'
slechts zeer weinig gelegenheid. De
kranken, die dan geen plaats had
den in het Gesticht, vonden tijdelijk
eeü onderkomen in die oude huisjes.
Men kan begrijpen, dat alles toen
nog zeer primitief ging, en als er
een ziektegeval van eenigen ernsti-
gen aard voorkwam, dan werd de
zieke zoo mogelijk overgebracht naar
Venlo, en aldaar in het meer modern
ingerichte gasthuis behandeld en
verpleegd door speciale geneesheeren
en terzake kundige Zusters en ver
pleegsters.
De Eerw. Zusters van bet St. Jo-
sephgesticht te Venray zagen zich
later genoodzaakt om hun klooster
heel wat uit te breiden en het werd
toen een zeer keurig ingericht
pension voor de verzorging van be
jaarde menschen, dat alom een zeer
gunstigen naam kreeg en steeds 'druk
bevolkt was door gasten tot zelfs uit
den verren omtrek.
Voor een goede en noodzakelijke
ziekenverpleging bestond toen in
Venray nog geen geschikte gelegen
heid. In de laatste jaren heeft men
deze tekortkoming meer ingezieD,
en er werden toen pogingen aange
wend, om meer een beter ziekenhuis
te bekomen.
Na langdurige onderhandelingen
is men hierin ook geslaagd, en voor
enkele jaren is alhier aan den Mer-
seloschen weg, het St. Elisabeths-
ziekenhuis gebouwd, dat door zijn
gunstige ligging, benevens door
hoogst moderne inrichting en keurige
en bekwame geneeskundige verzor
ging, tot voorbeeld kan dienen voor
vele groote steden.
Het komt mg voor, dat hier ook
wel iets kan vermeld worden over
het aloude St. Oda-kapelletje, dat
een zeer eigenaardige plaats heeft,
tusschen de bosschen, achter het
nieuwe Ziekenhuis. Al sinds eeuwen
is de H. Oda, aldaar door het Ven-
raysche volk op bijzondere wijze
vereerd, en hare voorspraak bg God
ingeroepen, ter bestrijding van oog
ziekten en wering van rampen.
Een vrome legende verhaalt van
deze Heilige, die een Koningsdochter
was uit Schotland, dat zij voor haar
heidenschen vader moest vluchten,
en toen in Venray een schuilplaats
had bekomen. Naar men beweert,
zou deze Heilige bij haar vertrek uit
Venray, op de plaats, waar nu haar
kapelletje staat, de voorspelling heb
ben gedaan, dat Venray steeds zou
bevrijd blijven van zware rampen. En
tot eer der Heilige mag geconsta
teerd worden, dat Venray nog nooit
door ernstige rampen getroffen is.
't Is dan ook geen wonder, dat
het kapelletje van de H. Oda, wel
het meeste bezocht wordt van de
talrijke devotiehuisjes, die men hier
vindt, en er niemand den zijweg naar
Merselo passeert, zonder hier een
klein gebedje gestort te hebben.
Moge de voorspelling van deze
vrome Koaingsdochter ten opzichte
van Venray ook in de toekomst ver
vuld worden. M.
(Wordt vervolgd.)
Raadsvergadering
Maashees-O verloon
Maandag kwam de Raad der ge
meente Maashees en Overloon in
openbare zitting bijeen onder voor
zitterschap van burgemeester A. Jans
Aanwezig alle leden.
Na opening deelt de Voorzitter de
redenen mede waarom de Raad in
zoo'n ongewone tijd was bijeen
geroepen. Deze redenen zijn, dat nog
hedenmiddag het advies van den
Raad op voorontwerp van wet hou
dende grenswijziging, bij de Ged.
Staten moet zijn ingediend.
De notulen van de vergaderingen
van 24 Augustus en 5 September
werden door enkele leden voor de
vergadering gelezen en in orde be
vonden.
Ingekomen stukken
Van een inwoner was het verzoek
ingekomen om te worden vrijgesteld
van de veiplichting tot het betalen
der baatbelasting.
Dit zal worden behandeld op het
einde van het jaar bij de on- en
invorderbare posten.
Dan was er nog een schrijven in
gekomen betreffende de Gemeente
boerderij Thoonen.
De Voorzitter zegt, dit op het
einde der vergadering in het geheim
te behandelen.
Aan diverse personen werden per-
ceelen gronden verpacht, hetwelk
door den Raad werd goedgekeurd.
De Voorzitter deelt mede, dat per
3 October e.k. de aangegane kasgeld-
leening a f 22000 afloopt. Er zal
worden getracht een nieuwe leening
te sluiten tegen een zoo laag moge
lijke rente.
Vervolgens deelt de Voorzitter
mede, dat een leening moet worden
aangegaan op langen termijn ad
f 5500.voor schoolbouw. Gepio
beert zal worden deze leening te
plaatsen bij een particulier tegen
matige rente.
Dan volgde behandeling vooront
werp van wet wijziging gemeente
grens. De voornaamste punten wor
den door den Secretaris voorgelezen
en waar noodig door den Voorzitter
toegelicht.
Weth. Crooymans, Jans, Bonants
en Bruisten zgn van meening, dat
het een groote onbillijkheid is om
een groote gemeente te voegen bij
een kleine.
Ook Weth. v.d. Heuvel, Fransen en
Gerrits zijn tegen samenvoeging.
Dan wordt dit voorontwerp in
stemming gebracht en met alge-
meene stemmen verworpen.
De Voorzitter zegtik ben big,
dat we alleD van dezelfde meening
zijn.
Hierna giDg de Raad in geheime
zitting ter behandeling van een
iDgekomen schrijven, betreffende den
bouw van de boerderij van Thoonen.
Na heropening deelt de Voorzitter
mede, dat werd voorgesteld om den
bouw van die boerderij op te dragen
aan Jan Gerrits te Overloon. We
dieneD hiermede het algemeen belang
aldus de Voorzitter en we spelen
hier open kaart.
Met algemeene stemmen werd be
sloten het bedoelde werk door Jan
Gerrits te laten uitvoeren.
De vier nog te bouwen boerderijen
zullen onder de in de gemeente
wonende aannemers worden aanbe
steed. Doch B. en W. behouden het
recht voor van gunning. En indien
te hoog wordt ingeschreven, zal een
geheel nieuwe inschrijving plaats
hebben en dan ook onder niet inwo
ners.
Rondvraag.
Bonants informeert of er op den
Bosch de reeds eerder toegezegde
lichtpunten nog worden geplaatst.
De Voorzitter zegt, van de P.N.
E.M. bericht te hebben ontvangen,
dat voorJoopig van uitbreiding van
het lichtnet moet wofden afgezien
wegens den internationalen toestand
Bruisten zou graag hebbeD, dat
B. en W. eens een kijkje giDgen
nemen langs de Maas, om zich te
overtuigen van de vernieling door
de Militairen, straks als de Maas
buiteD haar oevers treedt is dit niet
meer te constateeren.
De Voorzitter zegde toe hieraan
zijn aandacht te besteden.
aan rollen verkrijgbaar bij
Firma v. d. Muiickliof
De voedselvoor
ziening van pluimvee
Circa 850.000 ton krachtvoer
is per jaar noodig.
Gehoor gevend aan den oproep
van het besiuur der Alg. Ned. Pluim
veeteelt Vereeniging (A.N.P.V.)
kwamen Zaterdagmiddag ongeveer
500 pluimveehouders in openbare
vergadering te Utrecht bijeen.
Het waren niet zoozeer de reeds
door de regeering getroffen maat
regelen inzake de voedselvoorziening
van kippen en eenden, welke deze
groote opkomst van belanghebbenden
van heinde en verre veroorzaakt
hadden, dan wel de belangrijke vraag
of bij een dreigend tekort bij de
voedselvoorziening van het vee in
het algemeen de regeering de noodige
aandacht aan het behoud van den
pluimveestapel zou schenkeD, waarop
deze op grond van zjjn groote econo
mische beteekenis recht heelt. Dui
zenden boeren op de zandgronden
die in hoofdzaak van kippen- of
eendenhouderij leven, dreigen bij een
voedseltekort hun bestaan te ver
liezen.
De rijkspluimveeteeltconsulent, ir.
J. G. Tukker, zette de noodzakelijk
heid van een voldoenden import van
krachtvoeder uiteen. Van het aller
grootste belang is, dat import van
voedingsmiddelen zooveel mogelijk
door de regeering bevorderd wordt.
Voor den pluimveestapel, welke op
het oogenblik, na opruiming van die
dieren, die in het najaar ter ver
jonging van den pluimveestapel ver
wijderd worden, achttien millioen
kippen en één millioen eenden be
draagt, is, met inbegrip van de
voeding van piepkuikens, kalkoenen
en ganzen circa 850 000 ton kracht-
voeder per jaar noodig. Dat is ia
verhouding tot de totale hoeveelheid
krachtvoer, welke voor alle dier
soorten noodig is, circa 33y2 pet.
Hieruit blijkt ten duidelijkste, welke
belangrijke plaats de kippenhouderij
in den landbouw inneemt.
In sommige landbouwkringen wordt
over de pluimveehouderij al te licht
vaardig gesproken en wordt haar
beteekenis ten opzichte van het
grootvee onderschat.
Verschillende voorbeelden werden
ter vergadering aangehaald van be
drijven op den zandgrond, waar het
ontvangen eiergeld de laatste jaren
belangrijk hooger was dan de ont
vangsten aan melkgeld en varkens.
Het bestuur van de A.N.P.V. ont
ving van de vergadering opdracht
ten eerste te trachten de regeering
te overtuigen van het goed recht
der pluimveehouders, dat hun belan
gen op grond van de financieele
bedrijfsresultaten en op grond van
de economische beteekenis der pluim
veehouderij door hun deskundigen
tot in hoogste instantie behartigd
worden, en ten tweede: bij de regee
ring er op aan te dringen, dat de
aanvoer van krachtvoeders zoodanig
bevorderd wordt, dat aan de kippen
en eendenhouders het normale rant
soen gegeven zal kunnen worden,
nadat zij de overtollige hennen en
hanen zullen hebben opgeruimd.
Eenstemmig werd besloten den
minister telegrafisch 'te verzoeken
het bestuur der A.N.P.V. op korten
termijn te ontvangen.
De bodemproductie.
Grasland moet worden
gescheurd.
Welke producten verbouwd
mogen worden.
De minister van Economische
Zaken vestigt de algemeene aan
dacht op het feit dat de bodem
productie onder de tegenwoordige
omstandigheden van vitaal belang is
voor de Nederlandsche volksgemeen
schap, Hij doet daarom een dringend
beroep op den landbouwenden stand
en de eigenaars die hun grond ver
pachten of op andere wijze in ge
bruik geven, om al hun krachten in
te spannen en hun volle medewer
king ertoe verleenen, dat de Neder
landsche bodem een zoo ruim moge
lijke opbrengst geeft van voedsel
voor mensch en dier in een zoo goed
mogelijke verhouding.
Dit resultaat zal kunnen worden
bereikt, indien men zich houdt aan
de volgende richtlijnen.
1. Grasland.
Gescheurd dienen te worden die
graslanden, welke door hun ligging
grasbestand en andere omstandig
heden een redelijke zekerheid geven,
dat zij als bouwland een aanmerke
lijk grootere hoeveelheid voedsel
zullen geven.
Aan hen, die grasland seheureD,
zal bij de toewijzing van krachtvoer
een grootere hoeveelheid worden
toegekend, indien zij op deze ge
scheurde gronden granen verbouwen.
Wat zij daarop voor eigen gebruik
aan aardappelen en andere hak-
vruchten winnen, zullen zii mogen
behouden.
Wordt niet voldoende grasland ge
scheurd, dan zal scheurplicht kunnen
worden opgelegd. In dat geval zal
bij de aanwijzing van de scheur-
plichtige perceelen rekening worden
gehouden met de perceelen die thans
vrijwillig gescheurd worden.
Ten sterkste wordt aangeraden,
de bestaande weilanden tot de
hoogste productiviteit op te voeren,
waartoe een intensieve voorlichting
op dit terrein wordt georganiseerd.
Aanleg van big vend grasland en
kunstweiden zal niet geoorloofd zijn,
wanneer niet een gelijke oppervlakte
big vend grasland of kunstweide
wordt gescheurd.
2. Bouwland.
Alleen de teelt van die gewassen
zal worden toegelaten, welke voor
de voeding van mensch en dier onder
de gegeven omstandigheden het
meest gewenscht z(jn (tarwe, rogge,
haver, gerst, aardappelen, suiker
bieten, boonen, erwten, vlas, kool
zaad en voedergewassen). Alle andere
gewassen mogen slechts na verleen
de vergunning geteeld worden. Voor
1940 wordt de thans te velde staande
karwij toegestaan.
Het ligt in de bedoeling, den
haverbouw op de landbouwbedrijven
te beperken tot 1/5 der oppervlakte
bouwland. Deze maatregel beoogt,
meer gronden in bepaalde gebieden
beschikbaar te krggen voor den ver
bouw van die gewassen, welke meer
voordeel geven. Hij zal weinig of,
geen invloed hebben op de hoeveel
heid haver in den handel, omdat
deze hoofdzakelijk afkomstig is van
de bedrijven in die streken waar de
haverbouw reeds thans minder dan
1/5 van het bouwland bedraagt.
Men brenge het zaaiplan 1940, wat
de verhouding der verschillende ge
wassen onderling betreft, zooveel
mogelijk in overeenstemming met.
de in 19371938 uitgevoerde zaai-
plannen, behalve ten aanzien van
tarwe, rogge en aardappelen, waar
van de verbouw behoort te worden
uitgebreid. Men bestemme daartoe
bij voorkeur de vrijkomende opper
vlakte.
POLENS VIERDE DEELING
De Poolsche beer is nog niet vol
ledig geveld, maar reeds wordt zijn
huid door de aanvallers gedeeld.
Duitschland komt er bij deze vierde
deeling heel slecht af, het verkrijgt
niet meer dan een derde deel van
het aangevallen land. Zijn troepen
moet het overal laten terugtrekken
op sommige punten zelfs 200 K M.
Dat is^ een vernedering, welke het
Derde Rijk moet slikken als gevolg
van zijn afhankelijke positie van zijn
afhankelijke positie van zijn bond-
genooten in het verraad.
De sovjettroepen zullen het ge
heele Poolsche gebied bezetten tot
de voorsteden van Warschau, zoo dat
de belangrijke steden Bialystok,
Lomza, Lwow, Lublin en het geheele
prolieum gebied van Oost-Galacië aan
Rusland komen en Rusland aan Slo
wakije zal grenzen.
Van de hoofdstad Warschau ver
krijgen de Russen het Oostelijke
deel, de Duitschers het Westelijke
deel.
De definitieve deeling 1
Of dit reeds de definitieve verdee
ling van Polen is, is een tweede pro
bleem, dat van vele andere, nog on
bekende omstandigheden en factoren
afhankelgk zal zijn. In Berlgn spreekt
men dan ook bij voorkeur van een
demarcatie-linie tusschen de twee
legers; een grens tusschen de troe
pen, die nu het groote werk van de
zuivering van het bezette gebied zul
len moeten ondernemen, ieder op het
hun toegewezen gebied.
Wat bij deze vierde, groote ver
deeling van Polen heel sterk opvalt,
is de uitgestrektheid en belangrijk
heid van het deel, dat aan de bol-
schewiki is gekomen. Hetz.g. West-
Oekraine, het land, waarvan de
nationaal-soeialisten steeds gedroomd
hebben, en waarheen hun legers met
zoo'n onstuimige kracht opmarcheer
den, wordt Russisch; zelfs de dee'en,
welke de Duitschers reeds veroverd
hadden, ontruimen ze weer om ze
aan de Russen over te dragen. Dit
moet, hoe de zaak ook verbloemd
wordt, een harde slag voor Berlijn
zijn, welken het echter heeft moeten
incasseeren, nu het, om zich voor
de overweldiging van Polen in den
rug te dekken, zijn monsterverbond
met sovjet-Rusland sloot.
Ook in Noord-Polen moeten de
Duitschers de grens met Rusland
met groote bezorgdheid beschouwen;
zg ligt op de helft van de Oost-
Pruisische grenslijn, gelijk zij in het
Zuiden Slowakije raakt; dus op zeer
kritieke punten voor het Derde Rijk.
Volgens sommige geruchten zou
de definitieve politieke verdeeling
van Polen wellicht nog een uiterst
klein staatje Polen overblijven, be
staande uit Warschau en een ruime
omgeving; het is mogelijk, dat Ber
lijn en Moskou op dit punt van
meeDing verschillen, en dat daarom
een oplossing als we zoo juist aan
gaven, in overweging wordt geno
men. Maar de zaak schijnt innerlijk
zoo dwaas, dat het einde wel zal
zijn, dat Warschau hetzij verdeeld,
hetzg aan een der beide partijen
wordt gelaten.
Als dit meeningsverschil, dat een
der zeer vele moet zgn tusschen de
twee bondgenooten, ten minste op
den duur niet tot een veel ernstiger
conflict leidt, dat met de wapenen
zou worden uitgevochten.
Deze verdeeling is uiteraard een
voorloopige. De eindbeslissing ligt
op de vredesconferentie en zal door
den overwinnaar, wie hij ook zij, op
gelegd worden. En de groote zege
wordt niet in het Oosten, maar in
het Westen uitgevochten. Maar één
feit zal daar zeker moeilijkheden
breDgen: indien het Westen den strijd
wint tegen Duitschland zal het
Poolsche gebied, hetwelk nu in Duit
sche handen gevallen is, aan een
hersteld Polen terugkomen. Echter,
het Poolsche gebied, dat het „neu
trale" Rusland zich heeft toege
ëigend
Daar ligt nu reeds een probleem
dat tot diep nadenken stemt. Of zul
len Engeland en Frankrgk ook den
oorlog verklaren aan sovjet-Rusland,
met alle gevaren en risico's, welke
daaraan verbonden zijn.
ACTIVITEIT AAN HET
WESTFRONT.
Nu de Duitschers een deel van hun
troepenmacht vanuit het Oosten
kunnen overbrengen naar het Wes
ten, begint zich daar meteen een
veel grootere activiteit af te tee
kenen. De Duitsche artilerie is over
al in actie en de infanterie der