Jïf v~*'
Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
Alleen Boter
is boter
„VENRAY"
boter
Wam 1 i
WÊB l t
m&m
1 JS&j
wiil
mrmwË
OORLOG
Nieuwe gebrandschilderde glass
ramen in St. Petrus1 Banden.
Buitenland.
Binnenland.
Zaterdag 26 Augustus 1939
Zestigste Jaargang No 34
PEEL EN MAAS
ADVERTENTIEPRIJS 1—8 regels 60 ct
per regel 71/, ct. Bij contract groote reductie
Uitgave FIRMA VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY
Telefoon 51 Giro 150652
Abonnementsprijs per kwartaal; voor Venray*65 ct
buiten Venray 75 ct. Afz. nummers 5 ct
is zeer fijne boter
ld
Onze Lieve Vrouw
„Behoudenis der Kranken"
OOSTRUM.
ONZE POSITIE IN HET
KOMENDE CONFLICT.
Wat denk je ervan? Zou
er oorlog komen
Honderd en méér malen heeft
men mij in de laatste maanden
die vraag gesteld. Niet omdat ik
voor expert doorga in dergelijke
zaken, maar eenvoudig omdat
zoo goed als alle menschen ge
woon zijn geraakt om elkaar
over dat belangrijke onderwerp
uit te hooren.
Gewoonlijk haal ik ten ant
woord mijn schouders op. Want
een duidelijker antwoord wordt
toch r.iet gewaardeerd.
Men vraagt, maar iedereen
heeft z'n eigen gedachten en men
laat zich door geen andere over
weging beïnvloeden.
Ofwel de vrager is volkomen
spoorloos en is door geen rede
op een bepaald pad te leiden.
Men vraagt en vraagt; men telt
het antwoord niet. Het vragen is
niets anders dan een uiting van
onrust.
En toch is de vraag belangrijk
genoeg om eens in rust en met
rede naar het antwoord te zoeken.
Zoeken, meer kunnen we niet
doen. Want of een volk er al of
niet toe zal overgaan om de
wereld aan de onderlinge ver
nietiging prijs te geven, - is
niet enkel aan menschelijken wil
lekeur ter beslissing overgelaten,
maar vóór alles een zaak van
de Voorzienigheid, Die in het
heden zal tusschentreden, wan
neer een thans te voeren oorlog
niet past in het kader van de
toekomst, welke de Schepper aan
de wereld heeft voorbehouden.
Maar ongerekend hoogere tus-
schenkomst, wat zal de naaste
toekomst ons brengen als resul
tante van de hedendaagsche ver
wikkelingen Oorlog of vrede
En dan kan het eenige logische
antwoord slechts zijn: oorlog.
De oorlog kan reeds woeden
over enkele dagen en 't is mo
gelijk, dat hij nog een paar weken
maanden, misschien zelfs een
paar jaar uitblijft; maar hij is -
menschelijk gesproken onaf
wendbaar.
En daarom is het nuttig om
ons met de gedachte er aan
vertrouwd te maken.
Zeker, inmiddels moeten we,
zoo goed we kunnen, voor den
vrede blijven ijveren. Al ware 't
maar om ons daardoor de genade
van den vrede waardig te maken.
Maar: de wereld drijft op heden
onafwendbaar naar den ooriog.
De toekomstige strijd zal op
de een of andere wijze worden
begonnen door Duitschland (al
of niet te samen met Italië).
Begonnen met een gewelddaad,
welke andere landen tot reactie
wekt.
Men moet deze uitspraak aan
vaarden, omdat ze logisch is. Ze
komt met voort uit anti-Duitsche
gezindheid, maar eenvoudig uit
de rede. Die uitspraak taat bo
vendien de moreele verantwoor
delijkheid voor de te stellen oor
logsdaad buiten beschouwing,
Duitschland stelt de geweld
daad, die tol oorlog zal leiden,
omdat enkel Duitschland daar
belang bij heeft. Het zou mis
schien juister kunnen zijn om van
de as-mogendheden te spreken
in plaats van enkel Duitschland
te noemen. Maar Duitschland is
in eik geval de gangmaker var,
de as.
De overige Europeesche groot
machten hebben in den jongsten
oorlog alles verworven, wat ze
begeerden. Hadden ze méér van
Duitschland willen nemen, dan
ze deden, dan hebben ze daartoe
de gelegenheid gehad. Die overige
Europeesche grootmachten heb
ben thans dus enkel belang bij
behoud en een oorlog te verwek
ken zou voor hen beteekenen:
alles weer in de waagschaal
stellen.
Duitschland heeft zich een
militaire macht opgebouwd als
nimmer te voren; heel zijn eco
nomie heeft het dienstbaar ge
maakt aan militaire machtsvor
ming. Alles staat er op één kaart.
Met leger en vloot en luchtmacht,
waarin het nationale vermogen
voor honderd procent is gesto
ken, moeten de rijkdommen van
anderen worden veroverd of
Duitschland is tot eigen onder
gang gedoemd.
Er is voor Duitschland geen
weg terug.
De vrees van andere volkeren
voor de verschrikking van een
oorlog is tot heden uitgebaat om
zich achtereenvolgens voordeelen
van grond en goederen te ver
schaften: we herinneren aan den
Anschluss van Oostenrijk, de
annexatie van het Sudetengebied,
de bezetting van Tsjechië en die
van het Memetgebied.
Deze veroveringen zijn aange
wend tot verhooging van Duitsch-
lands aanvalsmacht. Thans wordt
Danzig opgeëischt en Poolsch
Silezië.
Gesteld, dat er straks weer 'n
conferentie wordt belegd, waarin
Danzig aan Duitschland wordt
afgestaan. Dan zal daarna Silezië
worden bezet, zooals na de toe
wijzing van het Sudetengebied
Tsjechië werd ingepalmd. En dan
krijgen we kwestie over Hongarije
over het Zevenbergsche gebied
van Roemenië, over Oekranië,
over Sleeswijk, over Holland er.
Vlaanderen en eindelijk - als in
opeenvolgende conferenties aan
Duitschland alles werd toegewe
zen, wat het begeert— zullen
Elzas en Lotharingen worden te
ruggevorderd en komt ook En
geland aan de beurt.
Duitschland kan niet anders.
Duitschland heeft alle bezit en
vermogen geofferd aan zijn weer-
en aanvalsmacht. De eenige winst
kans is dat aan het Derde Rijk
de wereldrijkdommen toevallen.
Nu zal het duidelijk zijn, dat
de landen, die thans over een
groot deel der wereldrijkdommen
beschikken, aan de Duitsche pene
tratie een halt moeten toeroepen.
Of dat „halt" thans zal klinken,
nu 't om Danzig gaat, of straks,
als weer nieuwe eischen worden
gesteld, is van bijkomstige be-
teekenis voor de wereld.
De oorlog is .menschehjker
wijze gesproken onafwendbaar.
De oorlog ontstaat nu, d.i. eender
eerstvolgende dagen of weken,
ofwel binnen enkele maanden, in
het beste geval over enkele
jaren.
Een veel moeilijker te beant
woorden vraag is, of wij buiten
den komenden oorlog zullen kun
nen blijven.
We moeten ons op het ergste
voorbereiden en voorbereid hou
den. De techniek van den oorlog
zal een heel andere wezen, dan
die, welke tot nog toe is toege
past. De luchtmacht zal 'n groote
rol spelen in den komenden oor
log. Het zal ons moeilijk vallen
om ook in de lucht onze neutra
liteit te verdedigen. En ons grond
gebied zal zoowel aan Duitsch
land als aan Engeland van zeer
groote waarde kunnen schijnen als
operatiebasis tegen den voor-
naamsten tegenstander.
Daartegenover staat, dat de on
derlinge machtsverhoudingen in 'n
nieuwen Europeeschen oorlog wel
niet zóódanig zullen blijken te
verschillen, dat een der betrokken
partijen zich de weelde zou kun
nen permitteeren om het samen
stel van vijandige volkeren met één
te vermeerderen.
Die overweging zal te meer
klemmen, naarmate we ons zoo
goed mogelijk bewapenen en reeds
voor het uitbreken van den oorlog
blijk geven van onze paraatheid en
van onze vastbeslotendheid om 't
eigen grondgebied zoo krachtig
mogelijk te verdedigen.
De offers, welke we thans reeds
brengen door de militaire bewa
king van de grenzen, mogen door
niemand ais nutteloos worden
aangemerkt. Die bewaking is een
uiting van onze vastberadenheid
en ze is de noodzakelijke premie
betaling op de dooralien begeerde
uitkeering: het behoud van onze
neutraliteit in den komennen oor
iog. De komende oorlog....
Moge God de menschheid er
alsnog voor bewaren
M.
De mensch blijft graag voort
leven, 't ligt in zijn aard. Toch
moeten we allen sterven, zelfs de
Rutherford-menschen. We weten,
dat onze ziel blijft voortleven,
gelukkig of ongelukkig, naar ge
lang onze werken. Maar ook dat
wezen, bestaand uit ziel en
lichaam, zou zich gaarne vereeu
wigen. Dit gebeurt na 't laatste
oordeel, zult u zeggen. Ook voor
den uitersten dag zou men graag
blijven voortleven. Daartoe stelt
men velerlei pogingen in 't werk.
Men richt standbeelden op; men
plaatst gedenksteenen met beeld
en inschrift. Beroemde meesters
schilderen portretten voor onze
hftizen en museums. Op kerkho
ven wil men vereeuwigen. Dit is
zoo in de groote wereld; maar
ook in de wereld der kleinen zit
die trek of die drift.
Als we ons bepalen tot Venray,
dan vinden we ook hier pogingen
om na 't aardsch bestaan te
blijven voortleven in de herinner
ing der menschen. Grooten onder
ons in hun boeken en geschriften,
in hun portretten, in hun bouw
werken, in straatnamen, in buurt -
namen en huisnamen. Anderen in
grafkruizen en grafzerken, of ook
in gebrandschilderde vensters en
schilderijen. De kleineren zelf
willen zich vereeuwigen door in
kerving hunner namen, b.v. in
Geijsteren's St. Willibrordskapel,
in onze St. Odakapel, tot zelfs
in de banken en muren onzer
vermaarde St. Petrus Banden.
AI is dit laatste niet goed te
keuren, 't levert toch 'n bewijs
voor ons streven naar vereeuwi-
ging.
Op den eersten Zondag van
Augustus j.t. hoorde ik een fijne
manier om onder de Venraysche
ingezetenen te blijven voortleven.
De deken had 't over de glasra
men der groote kerk.
De traceering van verschillende
ramen moet vernieuwd worden,
omdat ze totaal versleten is. Ook
't glas moet er uit, wijl 't totaal
op is. Hij vroeg nu om gebrand
schilderde vensters; zoo kan de
kerk dan, wat den opbouw aan
gaat, af zijn. 't Was ook aanmer
kelijk beterkoop, wijl de traceering
voor rijkskosten is. Wordt daarin
gewoon vensterglas geplaatst, dan
krijgt men later weer onkosten
als men dan nieuwe gebrand
schilderde ramen wil plaatsen.
Hij had al een mooie gift voor
een nieuw venster.
Zoo'n raam is wel duur en
daarom zullen alleen de van God
met aardsch goed gezegende er
aan kunnen. Enkel Venraysche
families, w.o. priesters en leeken,
hebben hun naam vereeuwigd.
Hun aandenken zal wegens die
mooie daad in gezegende herin
nering blijven.
Nu weet ik wel, dat in Venray
het aantal rijken niet zoo groot
is, toch zijn er genoeg gezeten
families en priesters, om die 10
of 12 ontbrekende brandschil
derden aan te vullen, of zouden
we misschien een anderen weg
kunnen vinden. Er zijn hier in
Venray kloosters en gestichten,
welke toch ook tot de parochie
hooren en misschien zoo hun
saamhoorigheid konden Detuigen.
Ook zijn er de standsorganisaties
St. Adelbert, de arbeiders, de
middenstand, de landbouw, hoek-
pijlers van onze K. A., welke mis
schien wel de parochiekerk wil
len schragen.
Ik hoop hierdoor 't kerkbestuui
een trip te geven, hoe ze verder
kunnen werken. Men ziet, dat 't
ernst wordt en dat 't tijd is aan
de steigers in de kerk.
Wanneer nu de gezeten Ven-
rayers, waar ze ook wonen en
de gestichten en de standsorgani-
saties er hun schouders onder
zetten, dan twijfel ik niet, of ook
dit groote werk komt klaar
HET DUITSCH-RUSSISCH
PACT.
Hitier ontvangt Stalins aegen.
Qp zijn geweldpolitiek.
De laatste volle week van Augus
tus 1939 zal zonder twijfel geboek
staafd worden als een week van
wereldhistorische beteekenis.
Ze zette in met een daad, die de
heele wereld in de grootste verbas
tering wierp: de felle tegenstanders
Hitler en Stalin reikten elkaar de
hand
Om de sensatie van het Duitsch-
Russische niet-aanvals-pact goed en
ten volle te kunnen begrqpen, dient
men zich te herinneren, hoe het
Duitsche
nationaal-socialisme als redder
van Europa tegen het bolsje
wisme
zich zelf heeft opgeworpen en hoe
Hitler in daverende redevoeringen
het Russische bolsjewisme altjjd
heeft gevloekt als het grootste
kwaad ter wereld. Men moet zich
herinneren, hoe Hitier de volkeren
dour anti-kominternpacten tegen het
Russische bolsjewisme heeft..willen
organiseeren.
In 1936 heeft de Flihrer het ge-
heele partijcongres van Neurenberg
gewijd aan hevige aanvallen op
Rusland en het verfoeilijke commu
nisme. In zijn slotredevoering heeft
hij toen verklaard
„Wij zien in het bolsjewisme
een beestachtige dwaze leer,
welke een bedreiging voor ons
vormt. Jk kan geen verdrag
sluiten ihet een natie, welker
eerste daad is de vrijlating van
de bewoners der gevangenissen
En in dezelfde redevoering ver
klaarde Hitier.
„Wij kunnen niet onderhandelen
met Joodsche communistische
leiders."
Ley, de leider van het Duitsche
arbeidsfront, heeft op hetzelfde con
gres sovjet-Rusland beschreven als
„de Joodsche trust voor de mee-
doogenlooze exploitatie van het
Russische volk".
En thans een niet-aanvalspact
tusschen Duitschland en Rusland!
In het grootste geheim voorbereid
en met spoed afgesloten, zoo is
de bedoeling althans door den
Duitschen minister van buit. zaken,
von Ribbentrop, die daartoe in het
persoonlijke vliegtuig van den Führer
naar Moskou vloog
In het wezen van een niet-aanvals-
verdrag zit op zich zelf natuurlijk
niets kwaads. Maar in de omstan
digheden! Het werd gesloten op het
moment, dat andere mogendheden
met Rusland poogden overeen te
komeD niet een aanval op Duitsch
land, maar een verbond om een
Duitschen aanval op Polen te keeren.
Doordat Rusland zich thans op voor
hand verbond om Duitschland in
geen geval aan te vallen, heeft het
communisme de Polen aan de genade
van den nationaal-socialistischen
overweldiger overgeleverd tegen den
prijs van 180 millioen Duitsche rijks
marken aan credieten!
Wel beweren de Russen thans, dat
het gesloten verdrag elk oogenblik
kan worden opgezegd, als Duitsch
land een derde mogendheid aanvalt,
maar heel de stiekeme wijze, waarop
Berlijn en Moskou elkaar hebben
gevonden, wijst erop, dat van de
Russen voor het recht in Europa
en voor de vrijheid der democratische
staten in dit werelddeel niets, maar
dan ook niets is te verwachten.
De Russen hebben de Polen ver
raden aan Duitschland en daartegen
over verrieden de Duitschers hun
Japansche bondgenooten aan Rus
land, met een Duitsche toebetaling
van 180 millioen.
BESLISSENDE UREN
VOOR EUROPA.
Oorlog of Duitsche oppermacht
Het staat vast, dat het Duitsche
leger, dat bijna volledig gemobiliseerd
is, gereed staat om Polen binnen te
trekken, Danzig in bezit te nemen
niet alleen, maar ook dat deel van
Polen weer aan zich te trekken, dat
in 1918 aan Duitschland werd ont
nomen (zuiver Poolsch gebied). En
in het deel van Polen, dat na deze
operatie nog overblijft, zal Duitsch
land een vazallenstaat inrichten als
Slowakije thans is.
En nu één van de twee: ofwel En
geland en Frankrijk moeten zich, na
het verraad van Rusland, onmachtig
verklaren om Polen te helpen en dan
staat Duitschland niets meer in den
weg om land na land in Europa aan
zich te onderwerpen en er aan Ber
lijn welgevallige bestuurssystemen
in te richten en er slaafsche regee
ringen aan het bewind te brengen;
ofwel Frankrijk en Engeland beslui
ten om te vechten voor het bestaan
van Polen, waarmee thans hun eigen
bestaan, hun eigen macht althans,
verbonden is. Een oorlog is de laatste
kans gesteld, dat de Duitsche
aanval op Polen wordt ingezet,ora
zich te handhaven. Een kans, niet
méér.
Een oorlog het is een ver
schrikkelijke waarheid is de
laatste kans voor alle democratiën
van Europa.
De Oslo-Staten (waaronder Neder
land) confereeren thans in Brussel
onderling de handhaving van hun
neutraliteit te bespreken vast te
leggen. En voor het behoud van den
vrede te ijveren.
Of de vrede behouden kan blijven,
hangt enkel en alleen af van de
vraag, of Duitschland wil onderhan
delen over zijn eischen en afzien van
geweld, ëmders zal in Europa
geweld met geweld moeten worden
beantwoord of Europa, de vrijheid
zijner volkeren althans, zal onder
gaan.
Uren van spanning. Beslissende
uren voor het bestaan der Europee
sche volkeren. Het Fransche kabinet
vergadert, het Engelsche parlement
is bijeengeroepen. De Engelsche re
geering zegt besióten te hebben haar
woord aan Polen gestand te zullen
doen en geweld met geweld te zullen
keeren.
Dringende oproep.
Koning Leopold van België heeft
Woensdagavond voor de radio een
rede gehouden, waarin hij, mede
namens zes staatshoofden, een drin
genden oproep deed om tot onder
handelen te komen.
Critiekc Toestand.
Heel wat op zich belangijke zaken
ontbeerden van de week de publieke
belangstelling, doordat aller denken
is geconcentreerd op de penibele in
ternationale situatie en de kwade
kansen welke deze voor ons land en
volk inhoudt. Vacacties zijn afge
broken, voorzieningen hamsteren
werden getroffen om op alle even
tualiteiten voorbereid te zjjn. De
onder de wapenen zijnde manschap
pen betrokken Dinsdag j.I. hun stel
lingen weer en degenen die, van klein
verlof genoten, werden met spoed
onder de wapenen teruggeroepen.
Wijze voorzorgsmaatregelen. Laten
we inmiddels hopen en verbidden, dat
hun overbodigheid spoedig moge
blijken.
De K*L*M.-diensten
De K.L.M. ondervond meer dan
welke andere odderneming ook de
nadeelen van de genomen militaire
maatregelen. Er zqn zooveel piloten
en leden van het technisch personeel
opgeroepen, dat van Woensdag j.I. af
tal van binnen- en buitenlandsche
luchtlijnen tijdelijk moesten worden
opgeheven.
Kostwinnersvergoeding*
Voor de opgeroepenen in militai
ren dienst beteekent het een beetje
zorg minder, dat de minister van
Defensie in een schreven aan de
burgemeesters nadere voorzieningen
heeft getroffen inzake de kostwin
nersvergoeding en de bestaande
regelingen in gunstigen zin heeft
uitgebreid. Een der voornaamste
verbeteringen is, dat er voortaan
rekening zal worden gehouden met
de hulp in het bedrijf der opgeroe
penen.
DEFTIGE SCHURKEN
De debacle van de firma Mendels
sohn en Co, heeft heel wat pennen
in beweging gebracht. Gewezen wordt
op den ontzaglijken, oncontroleer-
baren invloed van dergelijke finan-
cieele ondernemingen.
Die invloed laat zich niet begren
zen tot strikt financieel-economisch
terrein, maar die invloed kan tevens
politieke constellaties en groepee
ringen beroeren en in de laatste in
stantie een factor worden in de be
antwoording van de vraag: oorlog
of vrede.
Ook wordt in 't licht gesteld, dat
belangrijke financieele instellingen op
zeer ruime schaal met de gefailleer
de firma hebben gehandeld. Zoo had
de Ned. Handel-Maatschappij een
vordering van 30 millioen, de Ned.
Bank van 14 millioen, de Amsterd.
Bank van 3 millioen.
Waarom toch zooveel millioenen
voor buitenlandsche credietverlening
en waarom zooveel ach en wee,
wanneer er geld beschikbaar moet
worden gesteld voor de bestrijding
van de werkloosheid in eigen land
Aan die buitenlandsche credieten
waren millioen te verdienen en dat
trekt meer dan een goede welvaarts-
politiek in eigen land!
Ook over den speculant Mannhei-
mer wordt nu heel wat geschreven.
De N.S.B. had groot gelijk toen zij
zich indertijd tegen de naturalisatie
van dit heerschap verzette.
Mannheimer had echter in de hooge
financieele wereld dikke vrienden,
zooals Coign, Mr. Trip, de Vlugt en
v. Aalst en daarom werd zijn natu
ralisatie een feit.
De N.R.C. onthult, dat Mannhei
mer een speculant was met beden
kelijke manieren.
Mannheimer speculeerde niet alleen
op grove wijze, in valuta's en op de
wisselmarkt, maar hij opereerde ook
in granen. Het is thans aan het
licht gekomen, dat Mannheimer ta
melijk omvangrijke posities had loo-
pen op de Rotterdamsche termijn-
markt voor granen, o.m. 58 contrac
ten in granen en 23 in mais.
En waarom handelde deze groot
financier nu in granen?
Omdat, zoo zegt het blad, Mann
heimer er blijkbaar op speculeerde
dat de gulden zou dalen tengevolge
van het aftreden van het kabinet
Colijn, en als dit gebeurde had hij
een enorme winst gemaakt.
Zie hier de voortreffelijkheid van
dezen nieuwen Nederlander, die spe
culeerde op de daling van onzen gul
den, wat volgens dezelfde financiers
voor ons land een ramp zou zijn.
Wie weet wat voor beurs-mani-
pulaties hier achterzitten? Jeremi
ades in de binnen- en buitenlandsche
pers over de nationale ramp, dat 'n
groot staatsman als Colijn verdwijnt.
Het wekken van een angststem
ming op de beurs en onder eenvou
dige bezitters van staatspapieren, en
gulden laten kelderen en dan door
termijn aankoopen van allerlei goe
deren om deze te betalen met lage
guldens, en millioenen winsten te
maken.
Meer perfide speculatie is niet mo
gelijk.
En deze man moest met alle ge
weld tot Nederlander genaturaliseerd
worden.
Is het wonder, dat de N.S.B. thans
met de Mannheimer geschiedenis
weer volle -zalen trekt en ons volk
suggereert dat er „something rotten"
in de Ned. Staat is?
Bedevaar! naar
Scherpenheuvel
tot behoud van den vrede
Op Woensdag 6 September houdt
de Derde Orde van Venray haar
bedevaart naar O. L. Vrouw van
Scherpenheuvel in België. Ook de
Tertiarissen der buurtvereenigingen
als Castenray, Oostrum en Merselo,
kunnen van deze mooie gelegenheid
profiteeren. Voor Derde-Ordelingen
bedraagt de prijs f 2.30. Als bijzon
dere intentie is gekozen: het behoud
van den vrede.
Scherpenheuvel, een weinig ten
Westen van Diest gelegen, is de
meest bezochte bedevaartplaats van
België, het lieveliugsoord der Vlaam-
sche en Waalsche katholieken, het
monument van de aartshertogen
Albrecht en Isabella, het eeuwen
oude brandpunt van den eeredienst
van Maria in België. Ook vanuit
Limburg en Brabant heeft het ten
allen tijde, evenals Kevelaer, een
groote menigte pelgrims tot zich
getrokken.
Het heiligdom vaD Maria, de basi
liek van O.L. Vrouw is gelegen op
de kruin van een berg, vandaar de
naam Scherpenheuvel. In gouden
letteren prijkt boven den ingang de
roemrijke voorzegging door de heilige
Moeder Gods zelve, in het hemelsch
Magnificat uitgesproken: „Beatam
me dicent omnes generationes.
Alle geslachten zullen mij zalig
noemen".
Treedt men de basiliek binnen,
dan ziet men boven het hoogaltaar
tusschen en boven de twee beelden