TWEEDE BLAD VAN PEEL EN MAAS
THEE doet je goed!
ABDIJSIROOP
Zaterdag 1 April 1939
Zestigste Jaargang No 13
Langs de kruislijnen
der Europeesche
Imperia.
FEUILLETON.
Een meisje in de
Wild West.
Vastzittende
slijm
Een onzer eigen medewerkers
naar Corsica, Rome, Tunis.
Lybië, Egypte, Palestina,
Balkan' en Donaulanden.
Een belangwedkende serie
reisbrieven.
XIII.
UIT TUNIS.
In Holland geven we aan het
land hier èn aan zijn hoofdstad,
denzelfden naam: Tunis.
De Franschen onderscheiden
het land (Tunisië) van de hoofd
stad (Tunis). De Arabieren, die
mét de Berbers, meer dan 90 pet
der bevolking uitmaken, heeten
het land: Ifrigija en de hoofdstad
noemen ze: Medina.
Ik zal vasthouden aan de na
men Tunisië (voor het land) en
Tunis (voor de hoofdstad). Tu
nisië, bijna viermaal zoo groot
als Nederland, is een Afrikaansch
koninkrijk, onder bestuur van een
Bey en onder protectoraat van
Frankrijk. Maar over de staats-
en publiekrechtelijke verhoudin
gen zal ik het in een volgende
brief nader hebben.
Eerst laat ik hier enkele in
drukken volgen, welke ik in Tu
nis, de hoofdstad van het land
opdeed. Ik gaf reeds een beeld
van het leven aan de haven. Tu
nis ligt op 45 K.M. van de zee,
tusschen het ondiepe, zoute Meer
van Tunis (El Bahira), waai door
heen het kanaal van Goletta loopt
en het in den zomer bijna droog
liggende Sebeha el Sadjoemi.
Direct achter de haven strekt
zich de Fransche wijk uit, welke
omstreeks 35.000 inwoners om
vat: daarachter is de (armelijke)
Italiaansche wijk gelegen. Er wo
nen in Tunis omstreeks 54000
Italianen, van wie 6000 afkomstig
zijn van het Middellandsche Zee
eiland Malta, een Engelsche be
zitting. Achter de Europeesche
wijken ligt de oude stad (Medina)
met een bevolking van bijna
100.000 Mohammedanen (Arabie
ren, Berbers en Bedouïnen) en
ongeveer 27000 Joden.
De Fransche wijk is de voor
naamste. Ze heeft een cosmopo-
litisch karakter, is royal opge
trokken, bezit breede, lommerrijke
Avenué's, fgroote handelshuizen,
banken, winkelpaleizen, café's en
galerijen; ze telt bovendien goed
ingerichte theaters en concert
zalen. Het Fransche volk en de
Fransche taal domineeren hier;
de Italianen bewegen zich er wat
schuw; de rijke Arabieren
meerendeels inlands gekleed, met
bumous en tulband mengen
er zich vrijmoedig en ongedwon
gen tusschen de Europeesche
bevolking in café's en andere
ontspanningsgelegenheden; hon
derden nomaden en arme Ara
bieren leven er bovendien van
hetgeen de weelde verkruimelt.
De Fransche bewoners zijn zeer
gul ten aanzien van het inland
sche bedelvolk.
In de Fransche wijk ziet men
ook vele Arabische vrouwen, die
er de groote magazijnen bezoe
ken of inknopen doen in de
markthallen. Ze zijn meest vrou
wen uit burgerkring, de vrou
wen der rijke Arabieren komen
zelden of nooit buiten; zij slijten
haar leven in den harem. De
veelwijverij is in Tunisië een nor
maal maatschappelijk verschijn
sel. De vrouwen zijn typische
figuren in het straatleven. Van
het hoofd tot aan de voeten zijn
ze gehuld in een gedrapeerd wit
overkleed; voor zoover dit het
gelaat bedekt laat, is er een sluier,
weike het gezicht der vrouwen
aan de profane mannenblikken
onttrekt.
Deze sluier, zwart voor de ge
trouwde vrouwen en wit voor de
ongehuwden, heeft een spleet
voor de oogen. Deze oogen zijn
dan ook het eenige, wat men van
deze vrouwen kan zien. Ze fon
kelen meestal a's zwarte karbon
kelen en prikkelen vaak méér
de mannelijke belangstelling en
nieuwsgierigheid van het bru
taalste decollectée van sommige
Europeesche dames.
De Italiaansche wijk is weinig
interessant. De straten zijn er Na-
politaansch-smerig, maar de hui
zen zijn er laag en als overal
in dit land van platte daken
voorzien. Bezetten de Franschen
in Tunis de ambtenaarsposten en
drijven ze er de winkelzaken en
groote magazijnen, de Italia
nen zijn werklieden, sjouwers en
bouwers. Een ontevreden en mis
troostig volkje in dit land, rijk
aan zon, groen, bloemen, vruch
ten en welvaart.
Het interessanst voor den
Europeeschen bezoeker is na
tuurlijk de inlandsche stad met
z'n nauwe, zéér nauwe straatjes
van wit-bekalkte, lage woningen;
muurvlakten, waarin vele met
dicht ijzeren hekwerk behangen
vensters en groote, blauw-geschil-
derde poortdeuren. De kleedij
der Arabieren is een... veelom
vattende. De burnous (het gedra
peerde overkleed der mannen) is
van een zware wollen hand-ge-
weven stof, ook de tulband is
een ontzagwekkend lappenwerk.
Onder de burnous worden nog
vele en dikke, allemaal handge-
weven of gebreide onderkleeren
gedragen. De bruine gezichten
parelen dar. ook vaak van het
zweet 1
De gewaden der rijken zijn
kostbaar en goed onderhouden,
chique lui 1 Maar de massa-
Als de burnous gaat rafelen, dan,
ja, dan is daar niets aan te
doen. Repareeren schijnt hier een
onbekend werkwoord te zijn. En
zeep is voor velen misschien te
duur. Hoe dat zij: vele Arabie
ren laten „lucht" na, als ze je
passeeren...
Het leven der gesluierde vrou
wen komt me heel triest voor,
maar wat weten wij er tenslotte
van af, van hetgeen deze men-
33
Ik wist, dat je dat zeggen zou
maar Mr. Carver vroeg me, naar je
toe te gaan....
Ouus 1 riep Court zacht uit - lk
had hem werkelijk een oogenblik ver
geten. U had vandaag een afspraak
met hem. Hoe nam hij de goede tijding
op
Haar stem werd minstens dertig
graden koeler. Net zooals ik ver
wacht had. Hij was erg blij. Hij zei me,
dat ik de schuld van zesduizend dollar
vergeten kan en dat de bank niets zou
doen voordat de safe geopend was.
En wanneer zal dat gebeuren... of
gaat me dat niets aan
Zoo gauw ais het maar kan. Mr.
Carver zal naar een deskundige tele-
grafeeren, die met den eersten trein
naar Black Butte komen moet. Zoo
gauw hij hier is.... Mr. Carver zei
Woensdagmiddag ongeveer— zuilen
we naar de ranch rijden. Mr. Carver
zei, dat het maar het werk van een
oogenbiik zou zijn, de safe open te
krijgen.
Mr. Carver schijnt de zaak in
handen te hebben, merkte Court bitter
op. - ïk zou u beleefd verzoeken, de
opening van die safe uit te stellen tot
Vrijdag of Zaterdag. Die medicijnman
hooft me gezegd, dat ik dan wei uil
het ziekenhuis ontslagen zal worden....
en ik zou er bij willen zijn.
Waarom?
Ze wachtte, totdat ze zeker was, dat
hij bet hatelijke van de langzaam uit
gesproken vraag begrepen had. Hij
kreeg een schok, en ze zocht zorg
vuldig naar woorden om hem nog meer
te kwetsen.
Ais je me nóg eens witt zeggen,
dat je Mr. Carver niet kunt uitstaan,
wil ik dat niet meer hooren. Als dat
geld werkelijk in de safe is zal ik er
de voorkeur aan geven, me aan zijn
advies te houden wat ik er mee doen
moet. Als we de eigendomsbewijzen en
andere documenten vinden, zal hij ze
me net zoo goed kunnen verklaren als
jij. We zullen die safe zoo spoedig als
we maar eenigszins kunnen openen..
en dan zat ik je laten weten of ik je
diensten nog noodig heb.
Hij keek haar een oogenblik lang
strak aan, toen openden zijn gewonde
lippen zich tot den breeden grijns dien
ze maar al te goed kende.
Mijn oom Abner zei altijd dat de
eenige manier om sommige kinderen
te Ieeren op hun eigen vingers te pas
sen hierin bestaat, dat men ze een
mechanische zaag cadeau geeft. Hm t
Dit leven is vol van overwinningen en
nederlagen. U moet me nu excuseeren,
Miss Moran. De mij toegemeten tijd
voor delirium is van twaalf tot één.
Even kwam bij het meisje de opwel
ling op, hem te zeggen dat ze zich
beestachtig tegenover hem gedragen
had, maar de woorden stierven weg
bij zijn laatste hatelijkheid.
Ik zou Keizer Augustus maar
niet laten wachten. Hij heeft dat tele
gram nu zeker al geschreven.
Nog twee uren na haar vertrek tag
hij met gesloten oogen. De verpleegster
was al twee maal op haar teenen naar
zijn deur geslopen, maar Morgan ge
bruikte minder consideratie toen hjj
zijn ronde maakte.
Ik moet eens naar je gezondheid
kijken, jongeman, riep hij uit, zelfs
als ik je in een zoeten droom moet
storen.
schen gelukkig maakt Een heel
ander leven leiden de vrouwen
der nomaden, het zigeunerachtige
bedelende, zwerversvolk. Waar
de kerels dezer vrouwen uithan
gen, heb ik nog niet ontdekt.
Deze nomaden schijnen allen
open grond tot huis en den h
mei tot dak te hebben. De vrou
wen en kinderen bedelen des
daagsch hun kostje bij elkaar. Ze
verstaan 't vak 1 De vrouwen zijn
vaak van een waarlijk verbijste
rende schoonheid ze hebben
niet alleen het gezicht, maar ook
het bovenlijf bloot. Voor zoover
ze kinderen meetorsen en dat
doen ze ai van héél jong af
dragen ze die, de jongsten althans,
in doeken, zóó, dat de snuitjes
precies reiken aan de primitiefste
levensbron... Deze nomaden-
vrouwen en -meisjes dragen allen
een tatouage op elk der wangen,
maar deze is klein en niet ont-
sie end kunstmatige schoon
hei Jswratjes gelijk 1
Van een zeldzame bekoring
zijn de smalle winkelstraatjes in
de oude stadeen wirwar van
steegjes, van welke men, met
gespreide armen, tegelijkertijd
den linker- en den rechterkant
met z'n vingertoppen kan raken.
Deze straatjes zijn met hout of
metselsteen overwelfd en op be
paalde afstanden zijn openingen
gelaten, waardoorheen de zon
van Tunisië haar licht rijkelijk
naar binnen straalt. Bonte scharen
van inlanders scharielen hier
langs de buiten en binnen uit
gestalde koopwaren.
Als ik over „winkels" spreek,
bedoel ik geenszins datgene, wat
wij in Europa onder dezen
naam verstaan. Een Arabische
winkelbuurt is een dubbele keten
van heel kleine hokjes aan straat,
open ruimten, zonder deur en
zonder vensters. Elke ruimte is
volgestopt met koopwaar of
grondstoffen voor de fabricage
van het een of ander en temidden
daarvan staat of zit de eigenaar.
Daarmee is de ruimte uitgeput.
De gewone winkelzaken, met
koopwaren, worden gedreven
door de Joden. Zij wonen in
aparte buurten, een soort ghetto
derhalve. Onmiddellijk aan deze
buurten sluit de Arabische zaken
wijk aan. De Arabieren echter
leggen zich in het bijzonder toe
op de kleine nijverheid, het hand
werk. In één straatje worden,
ruimte naast ruimte, enkel pan
toffels en sandalen gemaaktin
een ander straatje enkel weef
stoffen. Hier helpen kinderen
van 3, 4 en ouder, heel den dag
mee. In beide handen houden ze
strak, als lange leidsels, de
onderdraden van de weefsels.
Uren en uren staan ze zoo. In
weer een andere straat legt men
zich toe op de vervaardiging van
sieraden, armbanden e.d. Of
men graveert er, wederom ruimte
naast ruimte, hokje eigenlijk naast
hokje, op kunstige wijze allerlei
koperwerkhet koperen blad is
daartoe vervat in een „vorm1
van pek.
Een soort heiligdommetjes zijn
de kleine winkeltjes van reuk
werken net tempeltjes. Heele
rijen van de fijnste odeurs in
kostbare kristallen flaconnetjes
vormende wanden. De Arabier,
die tusschen dat alles troont,
noodt zijn bezoeker en diens
dame uit te gaan zitten op een
bankje, een donzig bedje van
zijde, fluweel en goudbrokaat.
Zijn begroeting is van een Oos-
tersche breedsprakigheidzéér
hoffelijk. Hij offreert allerlei zoete,
bedwelmende geuren, welke hij
met een glazen staafje op de
kieeren strijkt. En hij noemt ook
prijzen 1 Bedwelmend hóóge,
alles per'gram.
Het zijn heele [sinjeuren, deze
parfumeurs. De man, bij wien ik
voor een niet onaanzienlijk aan
tal franken een paar minimale
flaconnetjes met reukwater kocht,
reikte me gracielijk zijn naam
kaartje en bleek zich te heeten
Allala Belhadj
Chevalier de Ia legion d' honneur.
Parfumeur de S. A. Le Bey de
Tunisië et de S. M. Charilienne
le Sultan de Maroc.
Ik voel me een beetje verplicht
tot deze gratis advertentie, want
deze Ridder van het Legioen van
Eer heusch 1 ik heb de stuk
ken en zijn onderscheidingstee
kenen gezien! heeft me ver
eerd met enkele grammen van
het speciale parfum voor de
vrouwen van den Bey van Tunis 1
Laten we verder gaan, lezer.
Voorzichtig! val niet over dat
ongelukkige wezen. M'n God,
wat is er 'n ellende in deze in
landerswereld 1 Velen zijn de
paria's, de bruine verworpelin
gen, die om welke reden dan
ook niet tegen het leven op
kunnen tornen. Ze houden zich
stand met schooieren en als
ze moe zijn of lui Arabieren
kunnen ontzettend lui zijn dan
gaan ze, zóó maar, hier of daar
liggen op 'n stoepze slapen
met hun open mond naar de zon
gekeerd, terwijl de passanten
over ze heen struikelen. Op
eiken straathoek zitten de bede
laars met gedoken hoofd ze
kijken niet op of om. Men ziet
slechts een hoop vodden en
daaronder vandaan klinkt een
monotoom gemurmel, met een
telkens herhaald Allah... Allah-
Allah 1 Anderen hebben een lapje
voor zich liggen met zand erop.
Daar kan men z'n vingertoppen
op drukken en dan voorspellen
ze je de toekomst.
Het vreeseüjkst om te zien zijn
de „hoopjes mensch", de mis
geboren wezens, wangedrochten,
dikwijls zonder armen ofbeenen
en volkomen vergroeide overige
iichaamsdeelen, die 's morgens
vroeg ergens i,"op straat in een
hoekje worden gezet met een
geldbakje voor zichen dan
's avonds misschien worden
„opgehaald".
Talrijk zijn de moskeeën, de
Mohammedaansche bedehuizen.
De toegang is voor niet-muzel-
mannen streng verboden. De
Arabieren loopen er druk in en
uit', het eenige, wat menvandit
kerkelijke leven kan zien, is het
uit- en aantrekken van de schoe
nen door de bezoekers, in de
voorgalerij. De voornaamste Mos
kee is de Djama es Sitoeng in
1223 gebouwd van het materiaal
(150 marmeren zuilen), dat van
het oude, verwoeste 1 Carthago
was overgebleven.
Waar ik wel binnen mocht,
dat was het eeuwenoude gerechts
gebouw, alwaar naar de wetten
van den Koran (om zoo te zeg
gen de muzelmansche bijbel)
wordt recht gesproken, speciaal
in huw'lijksaangelegenheden. Vele
vrouwen wachtten er, naast elkaar
gezeten op banken, haar beurt
af... Arabische „advocaten" liepen
er rond in den voorhof, met
lijvige dossiers in de handen. Ik
zag er de binnenkomende rech
ters begroeten, het geschiedde
met den grootsten eerbied. Velen
vatten de hand van zoo'n rechter
en kusten dan zijn kleed ter
hoogte van den schouder. Ik zag
ook de rechtszaaleen troon
voor den opperrechter, lage flu-
weelen banken voor de jury
houten banken voor de getuigen;
een groote wierookpot. Alles
rondom een marmeren plaat,
waarin eenige deelen uit de
wetten van den Koran waren
uitgebeiteld
De mannen hebben het recht
om hun vrouwen te verstooten.
Dat moet officieel geschieden
het gerecht regelt met hem en
gehoord de verstooten vrouw en
de getuigen, de geldelijke zijde
van het geval.
Aldus moeten vele vrouwen,
op zekeren leeftijd gekomen, den
harem verlaten. Als men ze door
de stad ziet loopen, herkent men
ze aan haar zijden harembroeken.
En het voortaan onbedekte
gelaat.
Wonderlijke wereld 1
lk was ook in het paleis van
den Bey den koning van Tuni-
Zijiie Majesteit woont eigenlijk
met ai zgn vrouwen en kinderen, i
ïe i paleis op een berg, 4 K.M. bulten
de stad. Maar in de stad heeft h
«CONITUM
Êenlgedèr
20 bvider
Bij
werken Üw ademhalings
organen niet voldoende. Hun
werking wordt gehinderd
doordat de slüm de lucht-
toetredtag belemmert en de
slijmvliezen, prikkelt, waar
door bö het ademhaJen be
nauwdheden Ontstaan. Neem
die hinderpaal zoo snel mo
gelijk weg door het gebruik
van Abdijsiroop. De heilzame
Icruideo, w.o. de zeer actieve
-Aconitum en Drosera lossen
die benauwdheid-veroorza
kende slijmlagen op. die Uw
slijmvliezen verontreinigen,
maken ze los van het
weefsel en zorgen dat U in
den koristen tijd weer heer
lijk vrU kunt ademhalen.
akker 's
ve>is&?i((te
tegen hoest, griep, bronchitis, asthma.
Flac.SOct.. 1t.50. f2.40. f4.20. Alom verkrijgt».
zijn officieele residentie. Daar ont
vangt hg »»hoog bezoek" en overlegt
hij met zgn ministers. Soldaten van
het eigen legertje van den Bey,
houden de wacht voor het officieele
paleis, maar de bezoekers kunnen
er, als aan bepaalde voorwaarden
is voldaan, vrg rondscharrelen, zich
vergapen aan de zolderingen van „24
karaats zuiver goud", het Moorsche
Mozaikwerk, alles oud (6e en 7e
eeuw), kunstvol en rgk. Inderdaad!
De balcons bieden het paleis
ligt hoog een schitterend uitzicht
cp de stad, de slanke minarets, de
bergen, de zee in de verte.
Ik sta in de troonzaal, alles
goud, mozaïk, marmer. Op de zitting
van den troon ligt een bord met de
aankondiging dat het streng ver
boden is om zich te zetten op den
troon des konings.... Een der twee
Arabische paleiswachters haalt het
bordje weg en beduidt me, dat ik
mjjn dame zeggen zal, dat ze op
den troon gaat zitten en sen „groo-
ten wensch" zal doen. Ik breng de
boodschap over, mgn reisgenoote
gaat zitten en de beide Arabieren
tikken met de hand aan hun tul
band, buigen daarna diep, heel diep....
De wensch van mfln dame zal
worden vervuld, zoo verzekeren ze
me.
De Arabieren voerden me in de
slaapzaal van den Bey. PrachtigIk
zal er verder discreet over zwijgen.
Arabieren zijn blijkbaar niet discreet.
De wachters brachten me in een aan
grenzend vertrek: waschtafels enz.
Voor den Bey, Reukwerken enz.
Ze brachten me nóg verder, naar
nóg 'n ander aangrenzend vertrek.
Ik vond 't 'n beetje onkiesch, maar
ja, 'n mensch kgkt onwillekeurig als
hij gekomen is om te zien. 't Was
de bekende intieme gelegenheid, waar
heen zelfs koningen te voet plegen
te gaan... Modern toegerust. Het
eenige vreemde voor me was het
roode pluche op den grond. In den
hoek stond een gewone porceieinen
closet, maar de houten zitt ting daar-
Het was geen zoete droom. Ik
trachtte net twee en twee zoo op te
tellen, dat het negen zou worden.
Gebeurt zelden
NeeZeg dokter, wanneer denkt
u dat ik deze plaats verlaten kan
Je bent al veel beter anders
zou je die vraag trouwens niet doen.
Ik blijf bij wat ik je vanmogen zei....
Vrijdag, als het tenminste in hetzelfde
tempo vooruitgaat. Laten we zeggen,
Zaterdag, om geheel zeker te zijn.
Dokter, zou u mij een genoegen
willen doen?
Als 't kan, zeker.
Het is niet erg moeilijk. Miss
Moran kwam me vanmorgen bezoeken.
Zou u er achter kunnen komen, of ze
alweer naar de ranch terug is of dat
ze zich nog in de stad bevindt
Het blad met het avondeten stond
al op Court's bed, toen Morgan weer
verscheen en rapport uitbracht. Miss
Moran, meldde hij, was bij Mrs. en Mr.
Carver te gast in hun woning in de
San Andreas Straat. Ze dacht daar te
blijven tot Woensdag. Morgan had
haar dien middag gesproken.
Court dankte hem en beëindigde zijn
avondeten. Toen de verpleegster kwam,
verzocht hij haar de deur achter zich
te sluiten en hem tot morgen aan één
stuk door te laten slapen. Meer dan
een uur lag hij roerloos in bed, trach
tend twee en twee tellen en negen tot
uitkomst te krijgen. Daarna rolde hij,
voortdurend kreten van pijn smorend,
naar den rand van het bed, zette zijn
voeten op den grond en gingrechtop
staan. Hij moest met beide handen den
rand van het bed grijpen, zwaaiend
van duizeligheid.
Je kunt het niet.... je moet het.... er
is geen sprake van kunnen of niet
kunnen, het moet..., er is wat ammoniak
op het nachtkastje, snuif er aan schenk
je een glas in, steek de flesch in je
zak.Waarom maakten ze toch geen
zakken aan die stomme ziekenhuis
nachthemden Neem de flesch dan
maar in de hand en maak dat je verder
komt....
Door gesprekken met de verpleeg
sters wist hij iets van zijn buurlui in
het ziekenhuis. In de kamer naast de
zijne lag een zekere Arthur Bolton, die
door Dr. Morgan geopereerd was
wegens een blindedarmontsteking. De
man ging goed vooruit Court wist, dat
de man plotseling ziek geworden was,
terwijl hij aan de werkbank in het
laboratorium stond. Hoogstwaarschijn
lijk was hij met kieeren en al het
ziekenhuis binnengebracht; die kieeren
zouden dus nu wel in de kleerenkast
in Bolton's kamer zijn. Court's eigen
kieeren, gescheurd en bemodderd, had
men weggedaan. Uit de kast in zijn
kamer haalde hij alleen zijn schoenen
en het 45 snelvuurpistool, dat aan
Jerry Evans toebehoord had.
De gang was leeg en hij ging vlug
de naburige kamer binnen, een schiet
gebed ten hemel zendend, toen hij zag
dat zijn buurman vast te slapen lag. In
het flauwe licht, dat van de hal de
kamer binnendrong, vond hij gemakke
lijk de kleerenkast in den hoek van de
kamer. De kast bevatte alles wat hij
noodig had. Overhemd, broek, jas,
ondergoed en een muts, die hij slechts
met moeite over de zwachtels om zijn
hoofd heentrekken kon.
Van een beroepsstandpunt uit had
Dr. Morgan eigenlijk maar belangstel
ling voor één wonde op Court's
lichaam gehad,... een diepe snede in
het hoofd, die men met vijf steken had
gehecht. Hij had Court niets gezegd
over het gevaar van een infectie, maar
hij had hem ook niet verteld dat, zou
die eene wond er niet geweest zijn
hij het hospitaal al dadelijk had kunnen
verlaten Het was voor Court daarom
een aangename verrassing, dat het
gevoel van duizeligheid en algemeene
zwakte langzamerhand verdween, ter
wijl hij zich in Bolton's kamer geruisch-
loos aankleedde. Met de lichaams
beweging scheen de kracht, en mét de
kracht het zelfvertrouwen terug te
komen. Voorzichtig loerde hij nog eens
de verlaten gang af en sloop toen op
zijn teenen naar het raam, waar de
brandladder langs liep. Twintig minuten
later liep hij door het groote ijzeren
hek, dat toegang verleende tot het
terrein van de Hoogovens, liet den
portier de speld zien die op de lapel
van Bolton's jas zat en als toegangs
bewijs tot de Hoogoven diende, en lied
naar het donkere laboratorium.
Er was gewoonlijk een nachtploeg
in de laboratoria aan het werk, maar
scheikundigen, zooals alle geleerden
en studenten, zijn gewoon zelf de uren
van hun werk te bepalen de wachten,
die op het terrein heen en weer lieppen,
vonden er dan ook niets bizonders in
dat er in het laboratorium licht brandde
en dat een man in hemdsmouwen aan
de werkbank zat en in boeken op
scheikundig gebied bladerde. Cou
vond het absoluut noodzakelijk zijn gt
heugen een beetje op te frisschei
voordat hij een experiment ondememe
zou waarvan sommige gedeelten w«
eens gevaarlijk konden zijn 1 Hij von
de passage, die hij noodig had en la:
Nitroglycerine wordt gemaakt, dot
langzaam glycerine in een mengsel
van geconcentreerd zwavelzuur en
geconcentreerd salpeterzuur te
droppelen. Het mengsel wordt op
een temperatuur beneden de twin
tig graden gehouden, door pekel
te laten stroomen door de buizen,
die in de „nitrator", zooals de bak
waarin het procédé geschiedt, ge
noemd wordt, zijn aangebracht
Het zwavelzuur wordt gebruikt als
een stof, die het oxydeeren tegen
gaat. Het verbindt zich met het
water, dat gedurende de reactie
gevormd wordt en voorkomt zoo
doende dat het salpeterzuur opge
lost wordt. Als de reactie uitge
werkt is, wordt het mengsel in
water gegoten. De nitroglycerine
scheidt zich dan af, wordt eerst
met water en daarna metsodium-
koolzuurzout gewasschen om de
zuren te verwijderen.
Nitroglycerine is een zware, reuk-
looze, olie-achtige vloeistof, die
zoet smaakt en gewoonlijk een
lichtgele kleur heeft. Het bevriest
bij 8°, smelt bij een hitte van on
geveer 120° en ontploft bij 180°.
Kleine hoeveelheden branden in de
open lucht zonder te ontploffen.
Nitroglycerine is zeer gevoelig
voor schokken en kan door een
flinke slag gemakkelijk tot ontplof
fen gebracht worden.
Het geheele procédé leek voor den
scheikundige niet buitengewoon moei
lijk. Er was hier genoeg voorraad van
de twee benoodigde zuren, en in zijn
zak had hij een fleschje met glycerine,
dat hij in een drogisterij gekocht had
van het geld, dat hij in Bolton's zakken
gevonden hadhij veronderstelde, dat
er van dit goed wel niets in het labo
ratorium te vinden zou zijn. Een paar
ons van het gevaarlijke goedje zou
voor hem wel meer dan genoegzijn.
Maar er was tijd voor noodig.... veel
tijdJe kon dat mengsel niet schudden
als een cocktail, als je tenminste niet
met het heele Iaboiatorium de lucht
in wilde vliegen. Bolton's horloge was
blijven staan en Court zette het gelijk
met de klok, die aan den muur hing.
Elf uur twintig. Als hij geluk had. kon
hij het work in drie uren voltooid
hebben. Maar waarschijnlijk zou hij er
langer over doen. Je kon je bij zulk
werk niet haasten, noch bij het mengen
der stoffen, noch bij het wasschen.Het
zou al dag zijn, als hij op de ranch
aan de Schedelbeek aankwam. Dat
was niet prettig. Maar wat kon je er
tegen doen
Court begon te werken. Hij zette
den waterkoeler aan, wachtte totdai er