TWEEDE BLAD VAN PEEL EN MAAS ABDIJSIROOP De katholiek in het politieke leven. FEUILLETON. Een meisje in de Wild West. De klok in ons dagelijksch leven. Zaterdag 19 November 193S Negen en vijftigste Jaargang No 47 Belangstelling en medewerking noodig. Aaneensluiten in de Kath. Staatspartij. Kleur bekennen en bijdragen. Er zijn onder de katholieken nog heel wat pacifieke menschen, die voor alles op hun rust ge steld zijn. Niemand moet hen erg naloopen, om ze ergens warm voor te maken. Neen, vooral geen drukte om hen heen 1 Zij probeeren de wereld zooveel mogelijk buiten de vier muren te houden, waarbinnen zij leven. Eventjes laten zij ze binnen door de radio, om wat muziek te heb ben, en door de krant. Hierin lezen zij de advertenties, het nieuws van hun omgeving en groote gebeurtenissen uit de verte. Onlangs zijn ook zij eenige dagen lang niet op hun gemak geweest, toen de wereld einde September plotseling voor een wereldoorlog scheen te staan. Zij hebben toen de berichten en be schouwingen daarover uitgespeld al begrepen zij er weinig van, omdat zij het begin van het ver haal, dat al jaren loopende was, niet hadden gelezen. Dat ging immers over politiek, hooge politiek 1 En daar waren zij niet in thuis. Daarvoor hadden ze niet de minste belangstelling. Gelukkig konden zij terugvallen in hun oude n:st. Neen, zij hooren niet bij de 65.000 Limburgers, die georga niseerd zijn in de Katholieke Staatspartij, al zijn ze bij die meer dan honderdduizend anderen die op de Kath. Staatspartij hun stem uitbrengen. Maar zij doen niet aan politiek. Herhaalde malen hebben zij een bezoek gehad van een pro pagandist der Katholieke Staats partij met het verzoek, om ook ais lid toe te treden. Neen, wij bemoeien ons niet met de politiek, is dan hun ant woord. Zij hebben in de politiek niet meer leeren zien, dan hun on middellijke omgeving hun daar van deed opmerken een verkie- zingsdrukte van veel partijen, welker lawaai zij om hun ooren niet kunnen hebben, een gemeen teraad, die het dikwijls niet deed naar hun zin. Meer zien ze daar achter niet. En daar kunnen zij niet aan mee doen. Daar hebben ze geen verstand van en laten het daarom maar aan anderen over. Zij beseffen niet, dat ze zich daarmee zelf als onmondig ver klaren en zich zelf van elk mee spreken uitsluiten, al hebben ook zij hun verlangens en ook hun afkeuringen en grieven. Wie stem wil hebben in de publieke zaak, moet zich niet bepalen tot het plaatsen van een rood puntje op het stembiljet van denverkiezings- Kijkt u maar een weekje rond. Spreekt met menschen en tracht een voorstelling te krijgen van wat bezit tingen hier waard zijn Gaat u eens naar de ranch om te zien, wat u nu bezit. Als u mij laat weten wanneer u gaat, zal ik u een auto zenden met een chauffeur. Ik wil u ook wel zelf er heen brengen. Heel vriendelijk van u, maar ik heb een eigen wagen. Inderdaad? En u hebt den ge- heelen weg van Ohio tot hier per auto afgelegd Drommels nu herinner ik mij... Ik zag u gisteren Het is een roode wagen, niet? Ja. Juist, juist, ik zag u in uw wagen en het kwam natuurlijk geen oogenblik in mijn stomme kop op, dat dit N. J. Moran kon zijn, op wien ik meer dan een maand wachtte. Ik...eh...u.... Hij aarzelde even. Nora verbeet een glimlach over de korte verlegenheid van dien grooten man. Ik... veronderstel, dat ik ongeveer twee maal zoo oud ben als u, Miss Moran. Staat u me toe, dat ik me be moei met iets waarmee ik eigenlijk niets te maken heb Ik zag u gister in uw wagen spreken met een jongen man, die hier al eenige weken rond hangt. Kende u hem reeds van vroe ger Nee. Ik ontmoette hem gisteren pas Ik liet hem tot in de stad mee rijden: Carver sprak nu met meer zekerheid, dag. Dan bekrachtigt hij alleen maar, wat anderen, zijn mede burgers, toch niet meer bevoegd dan hij, voor hem hebben gereed gemaakt. Van medewerking tot de samenstelling van de candi- datenlijst, waar het in de eerste plaats op aan komt, heeft hij zich uitgesloten. Ook heeft hij niet den minsten invloed op de ver kiezing van de leiders der partij, van de hoogsten tot de laagsten in de plaatselijke afdeeling. Nu zal de Kath. Staatspartij zonde: hem haar leiders wel verkrijgen. Maar, is het nu een houding voor een katholiek van onzen tijd om onverschillig te staan tegenover het openbare katholieke leven Is het staatkundig leven ook van zoo weinig beleekenis, dat het iemand al te veel is om er maar aan te denken Zich niet met politiek bemoeien! Maar de politiek bemoeit zich met ons. Om maar iets te noemen, waar we nog al gevoelig voor zijnde „politiek" legt belastin gen op, die wij hebben op te brengen en in velerlei vorm, direct of indirect. Inderdaad, be lasting betalen moet elk staats burger, die iets kan bijdragen. Maar de vraag toch is wel van belang, hoe de belasting geheven wordt, of er met gezinsbelangen rekening wordt gehouden en zooveel meer. De Kath. Staatspartij zal daar voor wel zorgen, zegt de katho liek, die maar liefst alles aan anderen over laat, zonder zelf eens ergens belangstelling voor te toonen. Maar wat is de Kath. Staats partij Een organisatie van katho lieken, die niet zou kunnen be staan als de katholieken dachten als zij, die liefst langs den weg blijven staan en zelfs geen aan dacht toonen voor hetgeen ande ren doen. Beter dan in zoo'n verwijderd verband tot haar te behooren, omdat men op haar candidaïen stemt, is zelf toe te treden en te doen, wat een goed lid heeft te doen: belangstelling toonen en meewerken, zelfs in vloed uitoefenen op andere katho lieken om ook goede en trouwe leden te zijn. De geheele wetgeving op breed terrein en op alle gebied komt uit het politieke leven voort. Is het nu te begrijpen, dat het een katholiek, die fier is op .dien eerenaam, onverschillig is, hoe het reilt en zeilt in de wetgeving van Nederland Er is verhouding tusschen het politieke leven in ons land en het katholieke leven. Wanneer de Nederlandsche katholieken de zaken maar op hun beloop had den gelaten, dan zou er niets terecht gekomen zijn van de vrij heid der katholieken. Hun rech ten op het gebied van onderwijs waren dan nooit erkend, hun organisaties zouden niet bestaan, de rechtmatige verlangens, die zij nog hebben, zouden nooit in vervulling gaan. Een fier katholiek verdraagt het niet, dat de Nederlandsche politieke anti-papisten zijn bis schoppen en andere leiders voort durend beleedigen. Hij wil in de Kath.Staatspartij, die daartegen opkomt. Wanneer de Paus haast weke lijks zijn droefheid uitspreekt en protesteert tegen kerkvervolgende buitenlandsche politiek, dan moet elk katholiek warm worden en zeggenWij zullen zorgen, dat de Paus nooit over Nederland te klagen krijgt. Het allerminste, dat een Nederlandsche katholiek daar voor doen kan, is lid te zijn van de Kath. Staatspartij, die daar inderdaad voor zorgen zal, wan neer de Nederlandsche katholie ken eensgezind blijven. Een waar borg voor die eenheid is hun hechte aaneensluiting in de Kath. Staatspartij. Tot onze schaamte moeter. wij herhaaldelijk weer waarnemen, dat velen hel kleine geldelijke offer, dat zij als contributie moeten bijdragen, nog te veel is. Ook hier zijn de kinderen der duisternis slimmer dan de kin deren des lichts. Onze tegenstan ders beseffen, wat zulk een offer beteekent, ook om de katholieken te bestrijden. Hij weet te geven, ook als hij weinig heeft, voor zijn verkeerde idealen, die in ons oog verderfelijk zijn. Maar om een paar ellendige kwartjes blijft een katholiek builen zijn politieke partij, die met al die vijanden heeft te strijden en af te reke nen. Een katholiek van onzen tijd heeft kleur te bekennen op elk terrein. Hij moet uitkomen voor zijn godsdienst, hij moet in de omstandigheden van den tijd, vooral nu in de internationale staatkunde de vijandschap tegen de Kerk zich voortdurend meer toespitst, ook partij kiezen in het staatkundig leven. In Nederland is dat partij kiezen voor de katholieke eenheid, zonder welke wij machteloos zouden staan en onmiddellijk terrein zouden ver liezen. Katholieken, die nog langs den weg staat en toeziet zonder de handen uit de mouwen te steken, treedt toe. Wanneer de propa gandisten vóór 1 Januari bij u zullen komen, weest dan onmid dellijk bereid Katholiek Limburg moet een krachtig deel blijven van de Kath. Staatspartij. ROELAND. We zijn hier niet in het Oosten, juffrouw Moran. U bent een vreemde linge. Laat ik u in uw eigen bestwil den raad geven, zich niet meer met dien man op te houden. Hij kwam hier twee weken geleden om een betrek king in het laboratorium van een hoog oven te aanvaarden. Hij noemt zich zelf scheikundige. Hij was er nog geen twee dagen of hij begon zijn chef te vertellen, hoe die zün werk doen moest. Het is een zelfbewuste en onafhanke lijke duivel (Nora Jane Moran geloofde dat oogenblikkeliik) en als hij werkelijk hier in de buurt blijft hangen, zooals hij zegt van plan te zijn, dan is het slechts een kwestie van tijd of hij zit tot over zijn ooren in de moeilijkheden. Ik zou me maar niet meer met hem bemoeien.voor uw eigen bestwil. Het meisje antwoordde niet Augustus J. Carver was een gesle pen zakenman en een goed menschen- kenner. Hij had dus werkelijk moeten weten, dat „voor uw eigen bestwil" niet ue meest geschikte formule was, om iemand, die Moran heet en koper kleurig haar aan blauwe oogen paarde, te overtuigen. Hij kon niet weten, dat Nora Jane's hart even lersch was als haar naam en dat ze bij een gevecht altijd aan de zijde van den verliezer stond... hij had moeten bedenken, dat de Ieren altijd hun eigen wetten maken... en dikwijls bteken. Hij begeleidde haar tot de deur van het kantoor en keek haar slanke, in een grijs tweed-costuum gekleede figuur na, totdat ze om den hoek verdween. De eigenaar van de Black Butte Drogisterij, die precies op dien hoek gelegen was, was op dit oogenblik druk bezig. Maak, dat je eruit komt en zorg dat je eruit blijft. Ik neem geen be diende aan en jouw heelemaal niet. Dank u beleefd. Een paar blauwe oogen rustten voor Er zgn weinig dingen in ons leven welke zoo'n groote en beduidende rol spelen in ons dagelgksch bestaan als de klok. Al behooren wij niet tot een ge slacht van vorstelijke personen, bg wier heuglijke geboorte de klok wordt geluid, met de klok wordt toch allereerst rekening gehouden, als wij het prille leven instappen, al is het ook maar alleen met het oog op de voorschriften van den Burgerlijken Stand. Op de klok leeren zien is de eerste cultuur, die ons als jonge kinderen wordt bijgebracht, het klokje van gehoorzaamheid wordt ons al vroeg ingescherpt, wanneer het kinderbed- tijd is. Al kregen wij voorloopig nog geen horloge op zak, de eerste paedago- gie, die ons werd voorgehouden was steeds een man van de klok te zijn, wat als het etenstijd werd, ons ge woonlijk niet herinnerd behoefde te worden. En later groot geworden en als we op eigen beenen door het leven moesten, dan herinnerden wij ons altjjd iets of wat weemoedig, dat nergens ter wereld de klok zoo ge zellig tikken kon als in het zalig ouderhuis. Sindsdien hielden wij meer dan te voren rekening met de klok en be gon ook voor ons de tgd te beteeke- nen. Als wij 's avonds te slapen gingen, was ons laatste werk ons horloge op te winden en bij te zet ten en het was weer de klok, in den vorm van een wekker, die ons des morgens wakker riep voor den nieuwen dag. En alleen des Zondags of in de vacantie mocht het een keer lijden, dat we het klokje rond sliepen. Ging het tegen trouwen, dan was na een prettige en goede woning de eerste zorg van jongelieden om een klok op den schoorsteen te krijgen. „Let op de klok" moet het jonge vrouwtje in het begin van het hu welijk haar lieven man weieens waar schuwen, als hij misschien wel eens wat al te lang thuis wil blijven hangen. Later kijkt dezelfde echtgenoote wel eens fronsend naar de klok, als manlief 's avonds nog niet thuis komt eD de bewust schuldige wordt dan tenslotte eenigszins bestraffend begroet met de opmerking: „weet je wel hoe laat 't is Leest men in de krant van een of ander jubileum vnu zooveel en zoo veel jaren trouw dienstbetoon, dan is het steeds strijk en zet, dat den jubilaris een gouden horloge met in scriptie vereerd wordt. Ook onze vierdagen worden plech. tig gewijd door de klok. De klokken roepen ons des Zondags kerkwaarts, in den Kerstnacht luisteren wg naar de plechtige Kerstklokken, de Paas- klokken jubelen en als wij op den laatsten avond des jaars in gezin en familie bijeen zitten, dan wachten we in ontroerde stemming op den plechtigen klokslag van twaalf om elkaar geluk te wenschen met het nieuwe jaar, dat weer voor ons be ginnen gaat. Een oud huiselijk liedeke zong van grootvaders klok, die deftige klok, waarvan het weemoedige refrein was: „Opeens bleef ze staan, Om nooit meer te gaan«. Dat wordt ook eenmaal het laat ste refrein van ons leven, want al is ons aardsche bestaan ook zoo regelmatig geweest als een klok, eens blgft ook het oude uurwerk van ons leven staan om nooit weer te gaan. En de klokken luidden ons uit... Och, waren het dan slechts onze deugden, die aan de groote klok worden gehangen. Dc klok en haar geschiedenis* 't Is in den loop der eeuwen altijd een groote zorg van de menschheid geweest om denjuisten tijd te weten en den tijd te meten. Want, 't zat er altijd instinctief in zuinig te zijn met den tijd. Wij maken er daarom opmerkzaam op, dat op de Amsterdamsche beurs- klok staat; „Beid uw tgd, duur uw uur In onzen modernen tgd kost het ons niet veel kopzorg om juist den tijd te weten, wij kunnen per tele foon gemakkelijk precies te weten komen hoe laat bet is. Maar het is nog niet zoo lang ge leden, dat het voor ons land alleen de Sterrenwachten van Utrecht en Leiden waren, die ons precies cp de seconde af den juisten tijd konden mededeelen. Wie ging daar echter heen op in. het onderdeel van een seconde op het figuurtje bij de eerste toonbank. Hij citeerde de reclamespreuk, die de Kamer van Koophandel op haar ge bouw had staan: „Black Blutte, waar vreemdelingen thuis zijn". Welnu, mijn warmbloedige apo theker, mag ik u dan beleefd verzoe ken, mij tegen contante betaling een pak sigaretten te verkoopen Jij maakt maar dat je weg komt, ik heb jou noch je clanditie noodig. Tut, tut, edele pillendraaier, wist je niet, dat kleine ganzen gouden eier leggen Er zijn heele fortuin gemaakt met den verkoop van sigaretten. De kans klopt op je deur en vindt je sluimerend. En ik wil er wat onder verwedden, dat je zelfs met je mond open slaapt... een zeer onaantrekkelijk beeldExcuseer me, als ik nu mijn blikken op iets aangenamers richt. Slaap verder en dat alle- scheikundige rommel, die je voortaan koopt, ver- valscht moge zijn. Hij wendde den razenden man zijn rug toe en boog voor het meisje. Lady Jane! Te vereerd u hier te ontmoeten. Bent u hier als spottend toeschouwer van mijn nederlaag Haar oogen stonden koel, zonder glimlach. Ik ben blij u te ontmoeten, Mr. Court. Wilt u tot aan het hotel met me meegaan Ik wilde u gaarne eens wat zeggen. Met het grootste genoegen. Eén oogenblikje., mijn sigaretten- Die kunt u in het hotel krijgen Nee Ik moet ze nu hebben. Ik kan niet weerstaan Hij liep vlak langs den drogist, ach ter de toonbank, haalde een pakje si garetten van het rek en wierp een munt op de toonbank. Schrijf de sigaretten maar op mijn rekening vriend en houd de munt voor je zelf. Nu, Lady Jane, ben ik te uwer beschikking. formatie En zoo heeft de vernuf tige mensch aller eeuwen steeds naar middelen gezocht om op de hoogte te zijn van den tijd, al heeft het ook lang geduurd voordat wij konden zien hoe de wijzers op de klok staan. In de oudheid wist men den tijd te meten naar de wisseling van dag en nacht, naar eb en vloed van het water. De Egyptenaren waren de eers ten, die er toe kwamen om den dag te verdeelen in twaalf uren. De aanzienlijke Romeinen hielden er een aparten huisslaaf op na om luide de uren af te roepen, een herinne ring, die later bewaard is gebleven ia de alom bekende koekoeksklok. Ook ging een man door de 3traten van Rome, die tegen betaling of mogelijk bg wie zich daarop abon neerde, de uren aan de huizen rondzegde, een traditie, die zich nog lang bij onze vaderlandsche nachtwachten gehandhaafd heeft. Oostersche volken rekenden den tijd naar de lengte van hun eigen schaduw. Dit letten op de richting van de schaduwen heeft blijkbaar geleid tot de uitvinding van den zonnewijzer, die zich zoo lang als zonneklok in allerlei sierlijke vormen gehandhaafd heeft in de geschiedenis der tijdmeetkunde. Zonnewijzers kwamen ook in ons land veelvuldig voor in tuinen en parken van buitenplaatsen, en nog ziet men er tegen torens en oude gebouwen. Uit de behoefte om den tijd ook bij bewolkten hemel eenigszins nauw keurig te kunnen meten ontstonden de zandloopers en de water-uurwer ken. Deze zandloopers, ofschoon dan in kleiner formaat, zal menigeen zich nog herinneren dat moeder de vrouw ze gebruikte bjj het eieren koken, en ook in de kerk zag men vroeger steeds den zandlooper staan, naar welks aantal wentelingen de aandachtige gemeentenaren precies konden berekenen hoe langdominé's Zondagspreek wel zou dpren. De water-uurwerken berustten ongeveer op hetzelfde systeem, een ledig vat met een kleine opening jn den bodem werd in een grooter met water gevuld vat geplaatst en naar gelang het water in het eerste vat omhoog rees berekende men den tijd. Van Plato wordt verteld dat hij deze wateruurwerken van fluiten voorzag, die dan op een gegeven tijd geluid gaven, een vernuf tige vinding, welke in onzen tijd weer schgnt toe gepast op onzen modernen fluitwa- terketel. Later kwam weer het z.g. kaar senuurwerk, dat uit zes lichten of kaarsen bestond, waarvan elk vier uur lang brandde. Het raderuurwerk met gewichten, dat nu hierop volgt, was al een heele stap verder tot de eigenlijke klok, zooals wij die nu gaan kennen. Me chanische uurwerken begonnen zoo langzamerhand een heele industrie te worden, al was het nog uitslui tend een werk van geleerden. In de 12e eeuw kwamen onder de geestelgke broeders, die het beroem de klooster van Windesheim bevolk ten reeds tal van knappe uurwerk makers voor. Vanaf dezen tijd werden de klok ken hoe langer hoe gecompliceerder en vernuftiger. De tgd der vlonder- klokken brak aan, waarop tal van oude steden thans nog zoo trotsch gaan. Een van de eerste was de be roemde wonderklok van Straatsburg, dateerend uit 't jaar 1574. Zoowel dag-, maand- en jaarcijfers, heel het planetenstelsel, jaargetijden en ver der heele optochten en allerlei ver tooningen werden in deze klokken betrokken. Aan de wonderklok van Straats burg is de legende verbonden, datfle Magistraat der stad den ongelukki- gen hoofdvervaardiger van de klok, waarmede hij zijn stad tot over de eeuwen beroemd zou maken, uit voorzorg de oogen liet uitsteken, opdat hg nergens anuers ooit zoo'n klok meer zou kunnen maken. Wat echter niet weerhouden kon, dat dergelijke wonderklokken Mün- Ze sprak niet tot ze het hotel be reikt hadden en in de donkerroode pluche stoelen onder de kunstpalmen in de hal zaten. Ik weet eigenlijk zelf niet waarom ik het woord tot u richtte, Mr. Court. Een opwelling omdat ik gisteren den indruk had, dat u eenige dingen die u mij vertelde, ernstig meende. Kunt u vijf minuten ernstig blijven? Dat is erg lang... maar begint u maar. Wat is er aan de hand, Lady ane Ik houd niet van „Lady Jane". Ik wel... maar verspilt u niet méér tijd van uw vijf minuten. Ze moest ondanks zichzelve toch glimlachen. GoedU zei dat u een vreemde ling in deze streken was, maar u schijnt aardig wat te weten van wat er in Black Hutte te koop is. Weet u «ets van de ranche, die ik van mijn oom heb gekregen Ik heb er over hooren spreken. Hebt u er eenig begrip van wat ze waard is Ik Lady Jane, hoe komt u in vredesnaam op de.... Pardon Mijn vijf minuten zijn nog niet afgeloopen. Ik heb die ranch nooit gezien en vijf minuten geleden werden er mij vijf en twintig duizend dollar contant voor geboden. Zou ik dat bod aannemen. Nee Hij gaf geen verdere verklaring, doch de lach was uit zijn oogen verdwenen. Waarom niet Ik veronderstel, dat dit aanbod van den heer Augustus J. Carver is. Wel al bood hij mij een millioen dol lars voor ik weet niet wat, dan zou ik nog nee zeggen. U vertrouwt hem niet? Dat zou ik niet durven beweren. Mr. Carver is de voornaamste burger van Black Butte, een zakenman. Hij is weldadig en edelmoedig, door groot en klein geacht. Niemand kan hem wat verwijten, noch zakelijk, noch in het prive-leven, denk er van wat u wilt, maar.... ik kan hem niet uitstaan - Hij houdt ook niet van u en hij waarschuwde me zelfs in mijn eigen bestwil, mij vooral niet met u op te houden. Hij schijnt ons gisteren samen gezien te hebben. Hij lachte, totdat de hotelbediende om den hoek gluurde. - Dat is werkelijk te veel eer voor mijJ ik weet waarom ik mijn baantje kwijtraakte, maar ik had nooit kunnen droomen, dat mijn nederige pogingen om mijn collega's een beetje op te vroolijken zelfs in de plechtige binnen kamer bekend waren geworden; waar Keizer Augustus op zijn troon zit. Ik ben vervuld van vreugde. - Ik wou, dat ik hetzelfde zeggen kon. Waarom zou Mr. Carver mij erin vredesnaam voor willen waarschuwen, dat u een slechten invloed uitoefent? - Dat zal ik u vertellen. De vijf minuten zijn weliswaar afgeloopen, maar ik beloof u dat er geen grappen verborgen zullen zijn in het verhaal van den jongen man, die het goede niet kon doen. Ik ben, onder veel andere dingen een scheikundige, en al zeg ik het zelf, een tamelijk goede. Ik sollici teerde bij de Hoogoven-Maatschappij hier en kreeg een betrekking, ik was nog geen twintig minuten in de stad of men had er al voor gezorgd, dat ik wist, dat de man, die hier alles in handen heeft, Augustus J. Carver heet. Hij was „De Groote", Zijne Majesteit en ik verwachtte, eerlijk gezegd, dat de menschen kniebuigingen zouden maken of hun neuzen in het straatvuil zouden steken, als hij langs kwam. Later had ik kans me zoo'n beetje een oordeel over hem te vormen en zoo waar als ik hier zit, het eenige dat ik in hem zien kon, was een windbuil, een hol vat, een een.... enfin, laten we het hierbij laten. Ik houd niet van die De dubbele samenstelling van Abdijsiroop uit kruiden- extracten en ..codeïne" maakt haar werking snel en veelzijdig. Die groote hoest- stillende kracht van Abdij siroop. die U 's-nachts vrij waart van dien naren krie- belhoeat. heeft haar terecht den naam var» ..'s-Werelas béste Hoestsiroop" gegeven. Zij helpt U binnen den kortst mogelijken tijd en op afdoen de wijze af van vastzittend slijm, prikkelhoest en benau wende hoestbuien. Akker's Abdijsiroop zal U helpen in den strijd tegen ontstoken slijmvliezen, gevoelige lucht pijpen en vastzittend slijm. Eenige der 20 kruiden AKKER'S fe-cu vets&itee tegen hoest, griep, bronchitis, asthma. Flac. 90ct.. f 1.50. f2.40. f4.20. Alom verkrijgb. chen, Bern enz. zijn ontstaan. Omstreeks dezen tijd ontstonden ook de carillons van groote kerk torens en stadhuizen. Egmond, Gro ningen en Utrecht behoorden in ons land tot de eerste, die zich deze ca rillons lieten bouwen. Maar daar over straks. Ongeveer dezen zelfden tijd kwa men de uurwerken voor kamerver- trekken meer en meer in gebruik. Iu 1656 vond onze groote land genoot Christiaan Huygens, 't eerste slingeruurwerk uit, dat later door hem zelf en de Engelschen Graham en Hook, aldoor geperfectionneerd, steeds nader kwam tot het tegen woordige karakter van de klok. Uit de vinding van Huygen's slin geruurwerk is toen de groote indus trie der regulateurs ontstaan, en later die van de pendules. De „Schwarswalder Uhren" be hooren tot deze oudste industrie, later is in het Badisch Zwarte Woud een heele Zwarzvvalder Uhrmacher- Kolonie gegroeid, waar nog heden de grootste uurwerkenfabriek van Europa is gevestigd. In 1780 ontstonden hier ook de zoo bekende koekoekklokken met den mechanischen vogel die de uren afroept. Het uurwerk, in steeds fijner vol making, bracht ons ook het zakhor loge dat dateert uit de 15de eeuw. Peter Hele van Neurenberg kan er als de uitvinder van beschouwd worden; hij gaf zijn horloge den vorm van eieren genoemd worden. De geschiedenis vertelt, dat reeds Karei V, en Lode wijk 'XI de eerste slachtoffers werden van zakkenrol lers, die het op hun kostbaar hor loge gemunt hadden, doch de uur werken verrieden in dien tijd door het geluid hunner slagen, in welken onrechtmatigen zak ze terecht wa ren gekomen. Het uurwerk van het eerste hor loge werd gedreven door een veer. Christiaan Huygens verbeterde het weer door het van een spiraalveer te voorzien. 1-Iet zakhorloge werd, net als de klok, steeds curieuser en kostbaar der, de kasten werden versierd met graveerwerk, miniaturen en met kostbare edelgesteenten. Holland, als het vaderland van Huygens, is altijd beroemd geweest om zijn zeer knappe horlogemakers. De oude toren-uurwerken zijn alle Hollandsch fabrikaat. Grouw bij Lee- warden is de bakermat geweest van de veel geliefde Friesche staande en stoeltjes-klokken. Later is de vaderlandsche klokken- en horloge-makerij verdrongen door de groote buitenlandsche speciale uurwerken-industrie. windbuilen en ik heb er altijd plezier in gevonden met spelden in opgeblazen varkensblazen te prikken. Verveel ik u, Lady Jane Zegt u het maar, als u de geschiedenis al eens eerder hebt gehoord. Hij nam een sigaret uit zijn zak, streek een lucifer aan en pafte toen met zichtbaar genot» Men moet een heele week niet hebben kunnen rooken, om het genot van een sigaret naar waarde te schat ten. Maar nu komt de rest van het verhaal. Vooreerst: ik vond in het la boratorium een paar toffe jongens, die er nel zoo over dachten als ik. Om ze een beetje op te vroolijken, wrochtte ik een liedje, dat, om het mild te zeg gen, niet overdrevend vleiend voor Augustus J. Carver was. Op een be kend wijsje kon men de spot drijven met wat Zijne Majesteit het belangrijkst en gewichtigst op de wereld vond... zichzelf. Ik zwichtte voor den aandrang van mijn nieuwe vrienden en maakte copieën van de ballade. Dat was punt één... en fout éénEen copie van dat meesterwerk kwam in de handen van iemand, die er mee naar den chef holde. Nu punt nummer twee. Ik weiger de bevelen in onrvangst te nemen. Er werden mij monsters van ertsen ge geven, die voover ik weet uit Chili kwamen, om te onderzoeken. Ik deed het noodige werk en leverde rapporten in. De chef van het laboratorium gaf mij toen de opdracht nogmaals een rapport te schrijven en te onderteeke nen, waarin echter moest weggelaten worden, dat enkele van de monsters (niet alle) een vrij hooge goudgehalte hadden getoond. Ik werd toen zeer edel en braaf en stijfhoofdig en ver telde hem, dat ik iets dergelijks voor

Peel en Maas | 1938 | | pagina 5