Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken. AlleenBoter is boter „VENRAY' boter Het spellingvraag stuk. Ons weekpraatje. Buitenland. Binnenland. Provinciaal Nieuws Zaterdag 16 Juli 1938 Negen en vijftigste Jaargang No 29 PEEL EN MAAS ADVERTENTIEPRIJS 1—8 regels 60 ct per regel 71/, ct. Bij contract groote reductie Uitgave FIRMA VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY Telefoon 51 Giro 150652 Abonnementsprijs per kwartaalvoor Venray 65 ct buiten Venray 75 ct. Afz. nummers 5 ct is zeer fijne boter Onze Lieve Vrouw „Behoudenis der Kranken" OOSTRUM. EEN OPLOSSING IN HET ZICHT OOK DE PERS BEVORDERE DEZE THANS. Zou er dan toch werkelijk kans zijn, dat er eindelijk eens ordening komt in den hopeloo- zen en beschamenden chaos op het gebied der spelling van onze Nederlandsche taal Het lijkt er op, dat minister Slotemaker de Bruine thans regel recht aanstuurt op een oplossing van het penibele spellingvraag stuk. Het publieke oordeel over zijn beleid terzake is niet bijzon der gunstig, de redactie van een onzer groote dagbladen durf de dezer dagen zelfs te schrijven, dat de menschen achter de hand plegen te glimlachen, wanneer ze het over den minister van On derwijs, Kunsten en Wetenschap pen hebben. We betwijfelen, of den heer Slotemaker de Bruine wel recht wordt gedaan. Toen Mr. Marchant zijn nieuwe spelling schiep, gaf hij op klare wijze blijk van wat hij wilde, maar den moeilijkheden van de toepassing is hij zij het niet op gezochte wijze ontkomen. Voor deze moeilijkheden kwam de heer Slotemaker de Bruine te staan, ze werden bovendien gecompliceerd door de omstan digheid, dat de nieuwe spelling de liefde noch de waardeering van den bewindsman, die Mr. Marchant opvolgde, mocht ver werven. Welke de moeilijkheden waren? De eerste en voornaamste was het feit, dat een aanzienlijk deel van de „geletterde" bevolking van ons land niet of slechts met weerzin aan het nieuwe woord beeld kon (of wilde) wennen. Tweede bezwaar was de om standigheid, dat de spelling onzer taal niet bij wet of zelfs maar bij Kon. Besluit kan worden ge regeld. Derde factor, welke de alge- meene doorvoering in den weg stond, was het gemis.... aan me dewerking der regeering, welke de spelling De Vries en Te Winkel in de van haar uitgaan de bescheiden bleef bezigen. En laatste niet de kleinste moeilijkheid bleek de hard nekkigheid te zijn, waarmee onze Zuidelijke broeders, in Neder- Iandsch Brabant en in Belgisch Vlaanderen, de naamvals-ennetjes verdedigden. Nu is het wel gemakkelijk om flinkheid en beslistheid te eischen van een minister in een aange legenheid, als deze, moeilijker is het om de verantwoordelijkheid te aanvaarden van een daad, die hoe dezer effecten ook mogen blijken te worden in elk geval ook niet te schatten schade van cultureelen aard zal aanrichten. Aan den heer Slotemaker heeft zich gewroken een groote tac tische fout, door zijn voorganger Mr. Marchant gemaakt: de af kondiging van de nieuwe spelling zonder vooraf overleg, althans zonder overeenstemming vooraf, met den Belgischen minister van onderwijs. Het cultuurgebied van de Ne derlandsche taal is maar klein, zóó klein, dat het dwaasheid, een cultureele wandaad zou zijn, wanneer we dit gebied in tweeën gingen deelen, waarin voor de schrijfwijze der taal verschillende regelingen zouden gelden. De heer Slotemaker is met al zijn goede bedoelingen en plan nen gestuit op de onverwoest bare ennetjes-liefde van de Zui delijke Nederlanders en Vlamen, een liefde, welke aangewakkerd was door de wijze, waarop Mr. Marchant haar bestaan genegeerd of getrotseerd had. De aarzeling van minister Slo temaker om een oplossing te forceeren, is verklaarbaar, de wijze waarop hij van zijn aarze ling deed blijken, deed wat stun telig aan. Herhaaldelijk werden wijzigingen in de spellingregeling aangekondigd en... weer inge trokken, commissie's werden de eene na de andere ingesteld. Maar thans heeft de heer Slo temaker eens ferm gezegd, wat hij doen zal, t.w. bij de instal latie van... de nieuwste spelling commissie. Het ziet er nu werkelijk naar uit, dat we de oplossing nabij zijn en dat deze de eenig moge lijke zal wezen, welke de om standigheden hebben gelaten. De commissie moet op korten termijn werken, haar oordeel wordt slechts verlangd inzake enkele spellingvraagstukken van ondergeschikt belang (aardrijks kundige namen, bastaardwoorden en de samengestelde woorden), maar vast staat thans blijkens de mededeelingen van den ministei: dat de nieuwe spelling gehand haafd blijft en dat de regeering deze binnenkort in de van haar uitgaande stukken zal overne men. Echter heeft de regeering besloten om met betrekking tot geslacht en voornaamwoor delijke aanduiding de schrijf wijze van De Vries en Te Winkel te blijven handhaven. De naamvals-ennetjes blijven dus gehandhaafd, evenals het „zijn", en „haar" en „hun". Eigenlijk weten we dus thans zoo ongeveer precies, waar we binnenkort aan toe zijn en rijst de vraag, of de pers nu ook niet haar bijdrage heeft te leveren aan de ordening inzake de spel ling. Het werkt verwarrend op de massa, dat de Nederlandsche bladen verschillende spelling methoden volgen. Dat vergroot den chaos; het kweekt onver schilligheid ten aanzien van de schrijfwijze der taal. Velen handelen tegenwoordig naar het gevoelen, dat alles ge oorloofd is. Ook wie De Vries Te Winkel nog volgen nemen zich vaak de moeite niet meer om na te slaan, of een woord met o (of e of a) moet worden geschreven, dan wel met oo (ee of aa); naamvals-ennetjes ziet men even goed gebruikt bij vrouwelijke- als bij mannelijke zelfstandige naamwoorden. Taalslordigheid is schering en inslag geworden, blijkende uit alie mogelijke gedrukte stukken. De pers helpe de regeering een handje om het volk weer aan één taal te helpen. Zij ga de spelling volgen, wel ke de regeering heeft aangekon digd. Maar zij behoort zulks te doen: gezamenlijk en gelijktijdig. Md. Geen Gestapo in ons land. De overheid zij als wetgeefster de eerste dienaresse van het recht. Feiten, die te denken geven* Wanneer plotseling ergens een nieuwe waterstroom ontstond, welke zijn weg zou zoeken en vinden naar de verre zee, dan zullen groote ge bieden vau aspect veranderen en waarlijk met enkel deze, welke de oevers van het nieuwe water vormen. Eenzelfde effect hebben nieuwe geestelijke stroomingen. Het natio- naal-soeialisme is er eene van. Haar oevers zijn de Duitsche grenzen, maar haar wezeu doorsijpelt ook den bodem van vreemde volkeren. Ook al blijven wij, Nederlanders, naar uiterlyke vormen degenen, die we waren en zyn, we ondergaan den invloed van het nieuwe, dat er bruischt langs onze grens. Geleidelijk en daardoor schier ongemerkt. Als we er waarde aan hechten om ons eigen volkskarakter te hand haven en trouw te blijven aan onze oude tradities van orde en recht, dan moeten we waakzaam zijn en de dammen versterken, welke onze cultuur beschermen. Al stellen we ons scherp tegen over de Nazi-leer, er wordt tegen woordig ten onzent een te vlot ge bruik gemaakt van Nazi-methoden. Door overheids-organen. Er valt nu en dan iets te onderkennen van gestapo-manieren, wanneer de over heid bepaalde doeleinden nastreeft en de wet haar geen machtsmiddelen ter beschikking heeft gesteld. We herinneren daartoe aan de regeeringsmaatregelen tot beperking van het asylrecht. De juristen in de Kamer beweerden, dat de regeering er haar wettelijke bevoegdheid mee te buiten ging. De minister van justitie bestreed deze zienswijze wel, maar hij zei meteen toe, dat hij voor alle zekerheid een ontwerp zou indie nen, dat het gemaakte bezr,_aar op duidelijke wijze zcu ondervangen Speciaal over de politiemethoden van het corps der Marechaussee maken niet weinigen in den lande zich ongerust. We denken aan Oss.... Maar we denken ook aan andere feiten. Op den afsluitdijk in de voormalige Zuiderzee woedt sedert eenigen tijd een terreur, welke elk behoorlijk rechtsgevoelen tari. Marechaussee treden daar op als beschermers van de Ned. Spoorwegen, practisch belemmeren ze er elk verkeer met taxi's. Dat optreden steunt op geen enkele wet en verordeninger wor den dan ook geen processen-verbaal opgemaakt. Maar de marechaussee sleuren er taxi-chauffeurs uit hun wagens, molesteeren de inzittenden, nemen de auto's „in neslag" om ze een of twee dagen later natuur lek weer vrij te geven, enz. Het is zuivere politioneele sabotage van het particuliere belang, ten bate van het belang der Spoorwegen. Dat zyn zuivere gestapo-manieren. In Duitschland zet men burgers, die niets tegen de wet ondernemen, maar onwelgevallig handelen in het oog der machthebbers, in „schutz- heffti' In het Groningsche dagblad „Ons Noorden" troffen we het volgende verhaal aan: Sedert geruimen tijd worden door de op Kornwerderzand ge stationeerde marechaussee's de daar passeerende taxi's in beslag genomen. Een rechtsvervolging wordt echter niet ingesteld. Dat heeft tengevolge, dat van de zijde der taxi-ondernemingen wel eens verzet wordt gepleegd tegen deze inbeslagneming. Geweigerd wordt dan de wagen te verlaten. Dit was ook dezer dagen het geval. De taxi-ondernemer Schu macher uit Lëeuwarden reed met een predikant, diens vrouw en kind naar Holland voor 't bezoeken van een familielid, dat zeer ernstig ziek is. Een vierde persoon maakte met goedvinden van den predikant de reis mee. Op den afsluitdijk werd als ge woonlijk de wagen aangehouden en gevraagd naar de aard en het doel van de reis en wie de wagen gehuurd had. Dat er een vierde persoon, niet behoorend tot het gezin van den predikant, meereed, was voor de marechaus see aanleiding den wagen in beslag te nemen. De heer Sch. kwam hiertegen op en zich be roepend op 't feit, dat nimmer 'n rechtsvervolging wordt inge steld, weigerde hij den wagen te verlaten. Het gevolg was, dat hij met geweld uit den wagen werd gehaald. Hij achtte het noodig zich nadien onder behan deling van 'n dokter te stellen voor het hechten van een, naar hij zeide, hierbij opgeloopen wonde. Op verzoek van de echt- genoote van den predikant echter werd in verband met de ernstige ziekte van het familielid de wagen weer vrygegeven. Fel en scherp zgn de protesten van de redactie der Nieuwe Harlin- ger Courant tegen het optreden der marechaussees op den afsluitdijk. Het blad acht het motor-toerisme vanuit HarliDgen bedreigd en ziet ten ge volge daarvan voor de toekomst „nog grootere armoe" voor de bevol king van het stadje. We geven hier eenige citaten uit een artikel in de Nieuwe Harl. Crt. onder den kop „Terreur op den Afsluitdijk": Men ondervraagt chauffeurs en passagiers op een, naar men ons verzexerde, onbehoorlijke, grove wijze waar aan alle tact vreemd is, Een Harlinger taxi-verhuurder. welke aan de bevelen der marechaus see's niet wenschte te voldoen, werd gearresteerd. „Als ie tegenspartelt, haal je hem maar 'n gummistok over z'n d...." was het bevel van den wachtmeester aan zyn ondergeschik ten. Een tijd later werd genoemde taxi-verhuurder weer vrij gelaten. Een rechtsvervolging werd niet, en kon niet worden ingesteld. Onder- tusschen wordt het publiek op een unfaire manier bang gemaakt voor het reizen per taxi. Aan een jongeman die met zijn verloofde per taxi de tocht over den afsluitdijk maakte, werd het bevel gegeven te bewijzen dat deze juffrouw werkelijk zjjn meisje was!... Aan een dame welke van Terschel ling kwam, met haar echtgenoot en een familielid, werd gevraagd of zij soms op de boot kennis had gemaakt met deze heeren. Haar echtgenoot verbood haar op deze onbehoorlijke vraag te antwoorden, waarop een hevige woordenstrijd tusschen dezen heer en de marechaussee's ontstond. Kleine jongetjes en meisjes, welke met hun ouders de reis naar Hol land maken, worden op ruwe toon ondervraagd, zoodat de kinderen staan te beven en te huilen. Een pas herstelde, ziekelijke oude dame, wilde men dwingen den wagen te verlaten, om haar te ondervragen. Pas na hevig verzet van den chauf feur liet men haar met rust. De manier van ondervraging der passagiers overtreft de stoutste ver beelding en is, zoo zeide men ons letterlijk, in één woord onbeschoft te noemen. Onder de reizigers bevindt zich een joodsch type. De huurder van de taxi (een Ariër) verklaart dat de passagiers een familiegezelschap vormen, waarop een marechaussee de schampere opmerking maakt, dat hij toch zeker geen „joden" in zijn familie telt. We hopen, dat naar deze dingen, welke op den Afsluitdijk zouden ge beuren, een ernstig onderzoek zal worden ingesteld. Gestapo-manieren zullen ten onzent niet worden geduld. Er is in de pers op het oogenblik ook veel te doen over het geplaag van de boeren in het stroomgebied van Den Dintel. De boeren daar weigeren als zgn. belanghebbenden hun medewerking te verleenen aan de totstandkoming van een water schap en als een soort repressaille- maatregel werden daar nu vanwege den Prov. Waterstaat vele hectaren land onder water gezet. Het landvolk in het stroomgebied van den Dintel gaat hierdoor gebukt onder een soort Egyptische plaag en doordat een hunner door demping van een door zijn landeryen gegraven sloot het water voor een wijle keerde, ontstond er een conflict tusschen hem en de provinciale Overheid van Gelderland, wat tot gevolg had, dat de boer voor den strafrechter ge daagd werd en veroordeeld tot f 100 boete subs. 50 dagen hechtenis en een voorwaardelijke gevangenisstraf van 3 maanden. Deze zaak is nu „in hooger beroep" en er wordt thans gevochten voor het recht van dezen boer. Het kan best zijo, dat het alge meen belang en misschien het belang der desbetreffende boeren vooral, het instellen van een waterschap ver- eischt. Men bezige daartoe dan de middelen van de wet. Als die middelen ontoereikend zijn, moet de wet worden herzien, maar mag htt do<l niet worden geforceerd door middel van onwettige knevelarijen. Nederland moet behouden blijven aTs rechtstaat. Ernstig auto-ongeluk bij Aken. Ter hoogte van de gemeente Haar en by Aken, hebben bij een ernstig auto-ongeluk zes personen het leven verloren en twintig deels ernstige verwondingen opgeloopen. Het ongeluk gebeurde, doordat een autobus op de hellende straat voor den ingaD^- van het dorp tegen een wielrydster aanreed en bij het uit wijken tegen een huis aanbotste. Hierbij werd de autobus aan de rechterzijde opengescheurd. Vyf in zittenden waren op slag dood, even als de wielrijdster. De inzittenden waren oud-stryders met hun familieleden, die een tocht naar de slagvelden in België wilden maken. De botsing met het huis was zóó hevig, dat het gebouw moest worden gestut. De chauffeur van de autobus, die een verwonding aan het hoofd ge kregen had, verklaarde, dat de rem men geweigerd hadden. De gifmengster in beroep. De weduwe Becker, die door het assisenhof te Luik ter dood is ver oordeeld, heeft in de gevangenis bezoek ontvangen van haar twee verdedigers. Zij hebben besloten een verzoek tot herziening van het vonnis in te dienen. Hittegolven. Aan de Atlantische kust in Ameri ka woedt een hittegolf. Er zyn vele slachtoffers. Ook in Bulgarije heerscht een hitte zooals men in geen twintig jaar gekend heeft. De temperatuur is ge stegen tot 105 graden in de schaduw. Vijftien menschen zyn door de hitte om het leven gekomen. De oogst wordt met vernieling bedreigd. Een derde deel van de bevolking van Sofia heeft de stad verlaten. Oude granaat ontploft. In de nabijheid van Goerz (It.) is een nog uit den wereldoorlog af komstige, niet ontplofte granaat tot explosie gekomen, doordat verschei dene personen, die het gevaarlijke voorwerp vonden, pogingen in het werk waren gaan stellen om het open te maken en te ledigen. Door de ontploffing werden op slag drie personen gedood. Twee personen, die zware verwondingen hadden bekomen, overleden korten tijd later in het ziekenhuis. Mond- en klauwzeer in Zuid-Afrika. Om de verspreiding van het mond en klauwzeer, dat in het Noorden Natal onder het vee is uitgebroken, te voorkomen, zullen op bevel van de regeering terstond 10.000 stuks vee en 5000 stuks kleinvee in de ge troffen gebieden worden geslacht. Aan de eigenaars zal volledige ver goeding worden gegeven. De ziekte heerscht vooral op eenige farms in de Utrecht-, Dundee-, Helpmekaar- en Kliprivierdistricten. Een sensationeele wereldvlucht. Van de week ondernamen een 5-tal Amerikanen onder leiding van den millionair-aviateur Howard Hughes een sensationeele vlucht rond de wereld in een nieuw type vliegtuig, dat wonderbaarlijk snel is. Maandag van New York vertrokken, zullen ze aldaar Donderdagavond of Vrijdagochtend weer terug zyn, als het laatste deel van den tocht even voorspoedig verloopt als het eerste deel. New YorkParijs werd in slechts 161/. uur gevlogen. (Lindbergh deed er indertyd bijna dubbel zoo lang over.) Van Parijs werd in 8 uur Moskou bereikt De zomer. Waar blyft de zomer-1938 De menschen willen, velen moeten op vacantie en 't blijft eiken dag „koel", „kouder" (De Bilt), de „diepe depres sies" willen niet wijken, we leg gen een slof of een turfje in de kachel. En zuchten. En we begrypen niet, hoe men anders om dezen tijd placht te zwemmen of te zonne baden. Hondsdagen. We beleven ze slechts per kalender. Straks komen de kinderen thuis. Wat moeten we met ze beginnen Laat ons niet wanhopen. In Amerika is een hittegolf en in Bulgarije vallen de musschen van de daken. Eiken dag kan het weer by ons omslaan. Rijwielplaatjestijd. Met rassehe schreden nadert weer het oogenblik, dat we met een riks naar het postkantoor gaan om het genot van weer een jaar fietsen te verwerven, althans de vergunning tot dat gt-not. De A.V.O. (Nederlandsche Vereeni- ging tot bescherming van den arbeid voor onvolwaardige arbeidskrachten) deelt mede, dat zij op 21 Juli weder met de openbare stempeling voor rijwielplaatjes begint, dan worden bij de postkantoren in de 40 voor naamste gemeenten des lands stempelmachines geplaatst om de koopers van rywielplaatjss in de gelegenheid te stellen het nieuwe rijwielplaatje te koopen en tegelijk af te stempelen. In plaatsen waar geen machine staat kan men een gestempeld plaatje bestellen by het hoofdkantoor der A.V.O., Overtoom 187, Amsterdam (W.). De leerlingenschaal. Opnieuw hebben de onderwijzers- organisaties er in een adres aan den voorzitter van den ministerraad op aangedrongen, dat de regeering voor 1939 de noodige gelden zal beschik baar stellen om tot verlaging der leerlingenschaal over te gaan. Naar den tijd kan hethet duurt nog groote twee maanden voordat de rijksbegrooting wordt ingediend. Maar de coDcept-begrooting zal wel orgeveer klaar zijn, en het zou eng bijzonder meevallen, indien met den wensch der onderwgzers rekening was gehouden. Toch is het adres klemmend, zoo zegt de Volkskrant. Eigenlijk loopt het open deuren in, want al jarenlang is op het euvel der groote klassen gehamerd. Het beste bewijs voor het euvel wordt trouwens geleverd door de aanwezig heid van 4000 kweekelingen-met- acte, die, als zelfstandige en bevoeg de leerkrachten werkzaam, evenzoo- veel onderwijzers vervangen en daarmee aantoonen, dat er minstens 4000 onderwijzers te weinig in de scholen staan. Minstens, want on danks de 4000 extra leerkrachten wordt algemeen geklaagd over de te zware, zenuwen en krachtensloopende taak van het onderwijzend personeel. Lage varkensprijzen. De dagelijksche besturen van de centrale landbouworganisaties zullen, in verband met de dalende tendenz der varkenspryzen, by de Regee- ringscommissarissen aandringen op maatregelen ter voorkoming van een verdere daling. Deze besturen hebben verder als hun oordeel uitgesproken, dat de invoer van vleesch uit andere landen ongewenscht is, daar voor distributie aan werkloozen en andere ecoaomisch zwakken goedkoop versch vleesch beschikbaar is. Bestrijding van schijnacten. Bij de Tweede Kamer is ingediend een wetsontwerp tot aanvulling van artikel 667 van het Burgerlijk Wet boek en Wijziging van de artikelen 43 en 45 der Faiilissementswet. Het ontwerp heeft ten doel de bestrijding van het euvel der zoogenaamde „schijnakten". Onder „schynakte" wordt in dit verband verstaan een akte, waarby iemand fingeert zijn roerende goede ren, die hij overigens, als houder voor den verkryger, onder zich houdt, aan een ander in eigendom te heb ben overgedragen, teneinde deze goederen aldus te onttrekken aan het ateemeene herhaalsrecht, dat zyn schuldeischers, krachtens art. 1177 B.W. daarop hebben. Naar het goud. Woensdagmorgen is de „Karimata" weer naar het wrak van de „Lutine" vertrokken. Bij weer J en w/na if'CRÊME 20-30-60H VENRAY, 16 juli 1938 Drankwet. Burgemeester en Wethouders van Venray brengen ter openbare kennis, dat op 11 Juli 1938 bij hen is inge komen een verzoekschrift van Joseph Hubertus Steeghs, landbouwer, wo nende te Venray, Oirlo E 30, om een volledige vergunning voor deu ver koop van sterken drank in het klein voor de benedenvoorkamer van het perceel, gelegen te Oirlo E 16a. Binnen twee weken na de dag- teekening dezer bekendmaking kan ieder tegen het verleeDen van deze vergunning schriftelijk bezwaren by Burgemeester en Wethouders in brengen. Venray, 13 Juli 1938. Burgemeester en Wethouders van Venray A.H. M. JANSSEN De Secretaris, VAN HAAREN. BEKENDMAKING. De Burgemeester van Venray brengt ter openbare kennis, dat op de Secretarie ter inzage ligt een verslag van de op 22 Juni 1938 te Venray gehouden tusschentijdsche keuring van een springstier. Venray, 11 Juli 1938. De Burgemeester van Venray, A. H. M. JANSSEN. „Venray Vooruit." Maandagavond half 9 zal deze vereeniging eene vergadering houden in de zaal Schaeffers, ter behandeling van de navolgende agenda Opening. Notulen vorige vergadering. Bespreking contributie. Bespreking diverse sub-commissies. Mededeelingen. Rondvraag. Sluiting. Alle leden en belangstellenden worden dringend uitgenoodigd. VOLKSCONCERT Venray's Harmonie. Zondagavond om 8 uur zal Venray's Harmonie een concert geven op het Henseniusplein. Aanbesteding, Alhier heeft de aanbesteding plaats gehad voor den bouw van een Angelustoren en het verrichten van diverse restauratie-werkzaamheden aan de R.K. Kerk. De inschry vingen luiden als volgt L. Maasen, Venray f 28300 Th. Claessens, Venray f 24800 G. Verstraalen, Venray f 21484 Th. Maassen, Venray f 21090 H. Oudenhouden, Venray f 20740 Gielen-Arts-Maasen, Merselo f 19920 J. Verstraelen, Blerick f 19639 A. Verbeek, Venray f 19240 J. A. Oudenhoven, Venray f 19100 A. Dinghs en Zn., Castenray f 18994 Gebr. Oudenhoven, Venray f 18850 P. VoUeberg en Zn., Venray f 16530 A. Tummers, Sittard f 1586

Peel en Maas | 1938 | | pagina 1