Tallooze voorzorgsnaatregelei Schilder - Ontleedkundige - Uitvinder Veiligheid bovenal Leonardo Da Vinci's fraaiste werk verbleekt dat wij later op de Junkers Werke te Des sau navraag deden, want hier wórden alle noodige voorzorgsmaatregelen getroffen. Men zond ons enkele foto's, die wy hierbij afdrukken en deelde ons mede, dat in de werkloodsen ieder onderdeel en samenstel van onderdeelen gekéurd wordt. Tenslotte wordt het toestel nog in zijn geheel aan zware belastingproeven onderworpen. Ver bindingen en buisleidingen worden met röntgenapparaten onderzocht. Zoowel door berekening* als langs proefondervindelij- ken weg wordt van vleugels en romp be paald, hoeveel druk zij kunnen verdragen, voor breukgevaar kan optreden. Tenslotte volgt de strenge keuring door de overheid der verschillende landen, waarheen de ma chines worden geleverd. Een modem apparaat, waarmede de vleugel van een vliegtuig word onder zocht op breuken. Wanneer deze proef met goed gevolg doorstaan is, is een breuk, die vroeger nogal eens voorkwam, practisch uitgesloten. Bijgaande foto's geven een interessant overzicht van de wijze, waarop de moder ne vliegtuigen worden beproefd om de vei ligheid voor passagiers en bemanning zoo veel mogelijk te verzekeren. Zelfs op levens van groote geesten, die als het ware een door God begenadigde zending op Aarde hadden te volbrengen, werpen de eeuwen die volgen, sombere schaduwen. Niettemin heeft een goedgun stig lot de tallooze wolken, die boven het werk van Leonardo da Vinei hangen, niet tot volmaakte duisternis laten worden, die ook de laatste sporen van een kleurfon- kelend mozaiek 'had kunnen verbergen. Zoo schitteren uit de nevelen van het verleden nog altijd enkele kostbaarheden, die ons het leven en werk van een der grootste denkers en kunstenaars naderbrengen. Leonardo da Vinei „Mona Lisa". De ups en downs van zijn leven spiege len zich nu slechts schetsmatig af in vele voor den tegenwoordigen tijd bewaard ge bleven teekeningen, brieven, notities en in de weinig nog behouden meesterwerken van den grooten Florentijn. Een nauwgezet onderzoek, dat zorgvul dig steen op steen heeft gezet, toonde aan, dat de enkele ons overgebleven schilderijen het niet alleen zijn geweest, die het leven van Leonardo da Vinei zoo rijk en vruchtbaar hebben gemaakt. Daartoe was de geest van dezen toovenaar op het ge bied van schoonheid en wetenschap, te zeer universeel. Uit de kunst, die zijn ziel vervulde, rees in het speurend brein van dit scheppend genie het verlangen alles ter wereld te verklaren evenals de gehei men van wording, vergaan en wederop standing te doorgronden. Voor hem als scheppend kunstenaar ver toonden zich de schoonheden van het men- schelijk lichaam als het omhulsel van de ziel en het kloppende leven, waarmede de onderzoeker zich bezig hield en wel met de toewijding van iemand, die een helder in zicht verlangt. Men zegt, dat Leonardo da Vinei, terwijl hij geen medicus was, niette min dertig lijken heeft ontleed en dat hij daarbij is gekomen tot conclusies, die ook voor de schranderste artsen van zijn tijd nieuw en bijzonder waren. Dat zij juist waren en baanbrekend voor de ontwikke ling der anatomie, heeft de wetenschap in- tusschen reeds lang erkend. Ook autoritei ten met wereldreputatie bestempelden hem als den grootsten ontleedkundige van zijn tijd en als waarnemer van feiten, die eeuwen later nog onopgemerkt bleven. De teruggevonden „anatomische schrifturen" van Leonardo da Vinei getuigen voor zijn exacte methode om te komen tot ontraad seling van het menschelijk'oog of van het wonder van het spierstelsel. In zijn geest spiegelde zich de wereld af. Palet en penseel hebben hem de mogelijk heid tot openbaring van zijn kunstenaar schap gegeven. Maar de geest, die verder gaat, kent niet de beperktheid van het lin nen doek of van het marmer, het materi aal voor den beeldhouwer. In de legerschare van Cesar Borgia trekt een Florentijnsch schilder mede. Hetgeen nu zijn taak is, heeft niets met tintelende kleuren uit te staan. De ingenieur Leonar do da Vinei vindt een slingerwerktuig uit, dat geweldige projectielen te midden der aanstormende, vijandelijke scharen werpt. Ook ontstaat gaandeweg uit de krabbels en schetsen van dezen veelzijdig en technicus een „stoomkanon". Dat 't toestel niet goed functioneerde, is aan een ongelukkige sa menloop van omstandigheden te wijten. Het merkwaardige feit blijft niettemin be staan, dat een schilder aan het begin van de zestiende eeuw de stuwende energie van de stoom heeft ontdekt! Het aanschouwen van vogels in hun vlucht wekt bij dezen man, die nimmer rust heeft, een nieuwe, vermetele gedachte op. Rond het jaar 1513 zou Leonardo da Vinei reeds vliegproeven genomen hebben met een apparaat, dat den vorm had van een vleermuizenlichaam. En al was ook het succes allerminst overtuigend, dan toch pleiten de aanwijzingen en aanteekenin- gen voor de juistheid der idee, die eerst vele eeuwen later werkelijkheid is gewor den. Het valscherm echter heeft Leonardo da Vinei uitgevonden. Dat het al spoedig ver geten werd en eerst in het jaar 1783 weer in Frankrijk naar voren kwam, kan ook de beteekenis van deze daad van den Flo rentijn niet verminderen. Talloos vele ontwerpen voor machines, toestellen met trapbeweging, machines voor het slijpen van spiegels, ja zelfs de proeven van een sneldrukpers met zelfstandige heen- en weerbeweging van den drukvorm, hebben ten tijde van de Medici's voor de verbaasde oogen van de Florentijnen gele gen. Ook moeten wij nog andere uitvin dingen van Leonardo da Vinei noemen: een windmolen met draaibaren kap, een windzak, die de schoorsteen zuivert, ma chines voor het insnijden van een schroef draad en een menigte technische ideeën, die onopgemerkt en onbenut gebleven zijn. Maar boven dit alles uit reikt tenslotte de kunst en de scheppingskracht van den schilder. Was niet altijd de drang tot ex perimenteeren in het scheppend werk van Leonardo da Vinei, primair geweest, dan waren tallooze onvergelijkelijke stukken voor den tegen woordigen tijd bewaard ge bleven. De wereldvermaarde weergave van het Heilig Avondmaal in den eetzaal van het klooster Santé Maria della Grazie is thans nog slechts een schim van de eens zoo lichtende pracht. Die drang tot het ex periment bracht den kunstenaar er toe, de oude in zwang zijnde waterverven te ver vangen door nieuwe olieverven, in de hoop op deze wijze diepere en meer contrastee- rende kleuren op het fresco te krijgen. Een tragische vergissing van den meester. De tijd deed de overmatige kleurenpracht ver- bleeken. Reeds vijftig jaren na de voltooi ing van Leonardo da Vinci's meesterwerk, zag de beschouwer slechts nog een redde loos te gronde gaande, verbleekende voor stelling. Alleen de oude gravures en goed ge slaagde copiëen uit den tijd van den Flo rentijn zelf, hebben een vleugje van deze vervlogen schoonheid voor ons bewaard. Ook het portret van Lodovico en zijn ge malin, dat zich in hetzelfde klooster be vindt, is reeds lang verbleekt en laat nau welijks nog iets zien van de genialiteit van hem, die het vervaardigde. Behouden is evenwel gebleven, in een wondermooie kleurenpracht, zijn bekendste schilderij, 't portret van Mona Lisa, de vrouw van Francesco Gioconda. Het stuk behoort tot het kostbaarste, dat het Parijsche Louvre binnen haar muren heeft. DE ZEGETOCHT VAN HET ALUMINIUM De technische vorderingen op het gebied der lichte metalen zijn uitermate ten goede gekomen aan het gebruik van aluminium Speciaal vermeld dienen te worden de zoo zeer geslaagde prestaties op het gebied van de continue bewerking van bauxiet en van het autogenisch lasschen. Momenteel is men in Duitschland in Staat aluminium te ver vaardigen met een zuiver gehalte van 99.99 pet., hetgeen practisch genomen aan de hoogste eischen beantwoordt. Koper, tin, zink en dergelijke grondstoffen worden daardoor steeds meer verdrongen. In ver band hiermede is de productie van alumi nium in de periode van 1929 tot 1937 dan ook geweldig gestegen en wel van 32700 ton tot 120.000 ton. De prijs is daarentegen enorm omlaag gegaan. In 1850 kostte 1 kilo nog 4800 mark, in 1890 zoowat 25.1 mark, terwijl de huidige noteering niet' meer dan 1.33 mark bedraagt. Leonardo da Vinei Het Heilig Avondmaal. Ook de romp wordt door belastingproeven op breuken onderzocht. EENIGEN tijd geleden bevonden wij ons op weg van Amsterdam naar Berlijn, in de cabine van een modern verkeersvliegtuig. Het toestel lag bijzonder rustig in de lucht, het weer was mooi en het zicht tamelijk helder. Alle passagiers voelden zich in deze comfortabele omge ving zeer op hun gemak. Tot ons aller verbazing ging plotseling de deur van de coepit open en kwam de eer ste piloot de passagierscabine binnen en ging naast een der reizigers zitten, met wien hij een gesprek aanknoopte. Verwon derd waren wij over het feit, dat een eer ste piloot zonder meer de leiding kon toe vertrouwen aan den werktuigkundige. Toen ik hem dienaangaande een vraag stelde, glimlachte hij zelfverzekerd. „Een modern toestel kan men geruimen tijd aan zich zelf overlaten, het handhaaft, dank zij het vernuft van de moderne tech niek, automatisch zijn hoogte, zelfs wan neer storingen optreden mochten. Toevallig bevond zich in ons gezelschap een vliegtuigbouwer, zoodat zich al spoedig tusschen hem en den piloot een belangwek kend gesprek ontspon. WELKEN DRUK HET TOESTEL MOET KUNNEN VERDRAGEN. EEN der belangrijkste factoren, waar mede by den bouw van een vlieg tuig rekening gehouden moet wor den, is de druk, waaraan in hoofdzaak de beide vleugels tijdens de vlucht blootge steld worden. Zooals bekend mag worden verondersteld, vormt het vleugeloppervlak het draagvermogen van het totale gewicht. Dit gewicht is echter geen constante grootheid. Proeven hebben uitgewezen, dat bij de ongunstige ligging van het toestel, de druk op de vleugels kan stijgen tot het drievoud van het totale gewicht. Om nu elke mogelijkheid, dat een breuk Links: Een modern reuzen- vlegtuig. De vierde „Grosze Dessauer", in aanbouw op de Jun kers Werke te Dessau. Van dit type Ju. 90 worden tien toestellen in serie gemaakt. zou optreden, uit te sluiten, wordt bij den bouw gerekend, dat de vleugels het zesvoudige totale gewicht kunnen dragen, zonder dat breuk ontstaat. De veiligheidsmarge is groot en het spreekt vanzelf, dat het afbre ken van een vleugel tijdens den vlucht tot de uitzonderingen, om niet te zeggen, tot het onmogelijke behoort. Om een voorbeeld te noemen. De nieuwe Ju. 52 weegt 10 ton. Iedere vleugel heeft dus nor maal een druk van 5 ton; de bouwer heeft ervoor gezorgd, dat de vleugel aan een druk van ten hoogste 30 ton het hoofd kan bieden. RESONNEERENDE TRILLINGEN LEVEREN GEVAAR OP. EEN andere oorzaak voor het eventu eel optreden van een breuk, is gele gen in den trillenden toestand, waar in de onderdeelen zich bevinden, door het schommelen van het toestel, het onregel matig draaien der motoren enz. Elk deel van het vliegtuig is daardoor onderhevig aan een trilling, weliswaar met kleine uit wijking, maar van een bijzondere heftig heid. Wanneer deze trillingen nu aanhoudend op elkaar botsen en ter plaatse de omstan digheden ongunstig genoeg zijn, bestaat de mogelijkheid, dat tengevolge van deze re- sonnanties der trillingen, zich plotseling een breuk voordoet. Daar de intensiteit dezer trillingen gelijkelijk met het opvoeren der snelheid toeneemt, schenkt men hieraan bijzonder veel aandacht. Want heden ten dage schijnen voor de te bereiken snelhe den practisch geen grenzen meer te be staan. Om dit niet denkbeeldig gevaar tot nul terug te brengen, worden met elk vlieg tuig, speciaal met elk nieuw type, vlieg proeven genomen. De piloot stelt daarbij proefondervindelijk vast bij welken snel heid de resonnanties (het weerkaatsen der trillingen) beginnen op te treden. Zeer ge voelige meetapparaten staan hem daarbij ten dienste. Zelfs een vrille, die in het ge wone verkeer tot de zeldzaamheden be hoort, wordt tijdens zoo'n proefvlucht met opzet nagebootst. Bij het doen van deze waarnemingen overschrijdt de piloot in niet onbelangrijke mate de gestelde gren zen. „Men zou toch meenen, dat na het ne men van zooveel voorzorgsmaatregelen, een breuk uitgesloten is", merkte een on zer op. „Inderdaad", antwoordde de piloot, „maar tegen onverwachte vrilles schieten zelfs de meest verstrekkende maatregelen tekort." Niet alleen de vrilles leveren gevaar op voor de aviatiek, maar ook het plotseling uitvallen der motoren. Ook op dit gebied heeft men onvermoeid gezocht naar de maatregelen ter voorkoming. Valt bij een modern verkeersvliegtuig, voor zien van drie motoren, plotseling een motor uit, dan vliegt het toe stel rustig verder en verliest geen hoogte. Het nieuwe viermotori ge Junkersvliegtuig, de zoogenaamde „Grosze Dessauer" verdraagt 't zelfs, dat twee motoren uitvallen. Wij vonden het ge hoorde zoo interessant,

Peel en Maas | 1938 | | pagina 10