Welvaart of
schijnwelvaart.
Buitenland.
Modejournals
Ki
het maken van een bouwwerk, dat
we hier in zijn geheel laten volgen
De stad Helmond, cLw.z. het aan
gebouwde gedeelte, was in vroeger
eeuwen omringd door wallen en
grachten. De toegangen waren vier
poorten, geheeten de Hoogeindsche
poort, (aan het einde van de Kerk
straat) de Binderpoort (nabij het
postkantoor), de Veepoort (in de
nabijheid van de ophaalbrug) en de
Meipoort (aan het einde van de
Ameidestraat)Deze poorten waren
gebouwd in het begin der 15e eeuw.
Er is betrekkelijk weinig in de
archieven over deze poorten te
vinden.
Van de Veepoort is echter wat
meer bewaard. Deze wordt voor 't
eerst genoemd in een schepenakte
van 19 Januari 1419. Zij heet dan
Coelkenspoorte en dehoudt dienaam
tot in het midden der 16e eeuw. Dan
wordt zij ook Ywamspoorte geheeten
en iets later ook wel Umans of
Frans Umanspoorte. Wellicht werd
zij genoemd naar de personen, die
het huis, dat bij de poort hoorde,
bewoonden. Deze huurden dat huis
van de gemeente en namen daarbij
o.m. de verplichting op zich de
sleutel van de poort te bewaren en
die op tijd te openen en te sluiten.
In het midden der 16e eeuw was
de poort, of althans de boog van de
poort zoo bouwvallig geworden, dat
zij noodig moest hersteld worden.
Dit geschiedde in 1564. Heel afdoende
schijnt die vernieuwing niet geweest
te zijn. Nog geen tien jaar later is
een grondige vernieuwing van de
poort en de brug noodzakelijk.
Een heel hoofdstuk in de gemeente
rekening van de burgemeesters is
daaraan gewijd.
Daardoor is het mogelijk eenigs-
zins een kijk te krijgen op de wijze,
waarop zoo'n werk werd uitgevoerd
en welke kosten daaraan verbonden
waren.
Toen het werk werd aanbesteed
ten huize van Jan Martens, in het
bijzijn van Schout, burgemeester en
schepenen en daarbij een goed glas
gedronken was, begon het bijeen
brengenvan de benoodigde materialen
Het hout voor de brug werd ge
schonken door het klooster van
Binderen en kon gekapt worden
nabij de hoeve de Kleine Kemenade.
De personen, die daarbij behulpzaam
waren, kregen geen dagloon uitbe
taald maar werden toch op stads
kosten onthaald. Door 9 personen
werd er gedurende drie dagen ge
werkt. Burgemeesters zorgden voor
mondkost en tractatie. Er werden
gehaald 10 pond kaas van 3 st. p.
pond en 3 brooden van 5 stuivers
per stuk en voor het doorspoelen
daarvan werden 20 vamen bier ge
kocht van 3 st. per vaam.
Ongeveer evenveel wordt er besteed
bij het naar de poort voeren van
dit hout.
De kalk wordt gehaald aan de
Maas en voor de cement wordt
verschillende keeren gereden naar
Den Bosch. Een paar keeren gaat
de kar van de gemeente, bespannen
met drie paarden, naar de hoofdstad
en keert dan met een vracht van
4 of 5 vaten terug.
Op verschillende plaatsen werden
steenen aangevoerd, afkomstig van
de bouwvallen van het klooster „De
Haghe", dat sinds 1543 door de
Augustinessen tijdens de Gelderse
oorlogen was verlaten.
Ongeveer half Juni begonnen twee
zagers met het klaarmaken van de
aangevoerde boomen. Op 5 Juli
1573 waren zij met hun werk gereed
en kregen hun loon uitbetaald, dat
7 stuivers per dag bedroeg.
Acht dagen later begon de metse
laar met zijn werk. Adriaen de
Metser met zijn twee knechts werd
met kar en paard in Breugel afge
haald met zijn gereedschappen. Zij
waren gedurende hun verblijf te
Helmond in de kost bij den gemeente
secretaris Jeronimus van de Werff.
De baas verdiende, buiten de kost,
10 stuiver en zijn beide knechts 9
stuiver daags. Ook de uperlieden
verdienden evenveel als de knechts.
Het dagloon van de andere losse
werklieden varieerde tusschen 8 en
4 stuivers.
Na 26 dagen waren de metselaars
met hun werk gereed. Aan dagloon
werd omstreeks half Augustus 52
gulden uitbetaald. Met groote spoed
was er gewerkt, want niet alleen
des daags maar ook des nachts werd
er soms door de metsersknechts ge
arbeid. Dan werd er doorgaans
gevoegd en daarmee verdienden zij
per nacht 5 st. Met welk doel dit
werk des nachts gebeurde, is me
niet recht duidelijk. Alleen slechts
om tijd te winnen
Er werd blijkbaar zeer hard ge
werkt. Dit blijkt o.i. niet alleen, dat
ze genobdzaakt waren leeren wanten
aan te doen om te metselen, maar
de burgemeesters vonden, dat ze nu
en dan wel een extra potje bier op
het werk mochten hebben.
Te gelijk met de metselaars waren
ook de timmerlieden aan het werk
getrokken. Lambert de Timmerman
werkte met zijn twee knechts onge
veer 16 17 dagen. Hij verdiende
per dag 8 stuivers en zijn knechts
7 stuivers.
Een groep arbeiders, onder leiding
van en geholpen door de burge
meesters, zorgden onderwijl voor het
in orde brengen van de kanten der
gracht in de nabijheid van de brug.
Daartoe werden heele karvrachten
elzen en wilgentakken aangevoerd,
alsmede russen en zand.
Ook een gedeelte van de Veestraat
en van de Steenweg, die bij de brug
samenkwam, werd te gelijk in orde
gebracht.
Toen de burgemeesters ten slotte
hun rekening van het werk opmaak
ten, bleek de heele karwei te hebben
gekost de som van 289 gld. en 19
stuivers.
Gedurende een halve eeuw nog
schgnen de poorten te hebben dienst
gedaan. Nadien zijn ze niet langer
onderhouden en is Helmond een
open stadje geworden. De poorten
zijn mettertijd verdwenen. In het
begin der 19e eeuw bestonden echter
nog geheel of ten deele de Veepoort
en de Hoogeindse poort.
In de vergadering van de gemeente
raad van 18 November 1816 werd
naar voren gebracht, dat „den boog
of overblijfsel van de voormalige
Veepoort zeer bouwvallig is en dreigt
neder te storten" en dat de zolders
van de Hoogeindse poort en het
gebouw zelf meer aan reparatie
zouden kosten dan de huur van dat
huis opbracht. Daarom werd, na
eenige deliberatie, besloten het
overblijfsel van de vroegere Vee
poort en het gebouw van de voor
malige Hoogeindsche poort ten
voordeele van de gemeente publiek
voor afbraak te verkoopen.
Een jaar of acht later, in de ver
gadering van 10 Mei 1823, werd
goedgevonden „de brug aan de zoo
genaamde Veepoort, welke om de te
graven Zuid-Willemsvaart geruimd
moet worden, publiek te verkoopen."
Hiermee was het laatste over
blijfsel van deze stadsverdedigings-
werken voor goed verdwenen.
„AMSTERDAM TOONT DEN
VREEMDELING ALTIJD NOG
EEN GESOIGNEERD GELAAT."
Hoe moet er de hoofdstand van
een land, dat dieper dan vele
andere onder de crisis gebukt
gaat, wel uitzien Uit het
lood gezakte ramen, scheef
staande deuren, vervelooze
huizen
Amsterdam toont den vreem
deling altijd nog een glim
lachend, gesoigneerd gelaat,
waarin geen weerspiegeling
van slechte tijden te vinden
schijnt te zijn.
Is werkelijk in het uiterlijk van
de grootste Nederlands.che stad niets
te vinden, dat wgst op slechte tijden
Weinig! De vreemdeling zal waar
schijnlijk de weinige teekenen, die
wijzen op een inderdaad bestaande
stille armoede der hoofdstad, over
het hoofd zien, de stedeling zelf zal
ze ternauwernood opmerken. Maar
de aandachtige toeschouwer zal toch
van tijd tot tijd zij het ook spo
radisch getroffen worden door
van die kleine teekenen, die er op
wijzen, dat ook in Amsterdam ver
val aanwezig is.
Wat b.v. te denken van het feit,
dat het koninklijk bezoek aan de
hoofdstad aanleiding werd, om den
geheelen intochtsweg te laten in-
specteeren, en er in allergl de aller
slechtste stukken in razend snel
tempo te laten herstellen
In de Raadhuisstraat verscheen
's Maandagsmorgens een legertje
werklieden met houweelen, pneuma
tische boren, teerketels en ander
werkgerei om in het hoogst moge
lijke tempo het asphalt tusschen
Spuistraat en Heerengracht van het
allerbovenste laagje te ontdoen, en
hierop onmiddellijk versch asphalt
in een even dun laagje uit te gieten.
Dag en nacht is er doorgewerkt, en
het resultaat was, dat het onder
handen genomen gedeelte van de
Raadhuisstraat er althans eenigszins
toonbaar uitzag en weer berijdbaar
werd.
De korte tijd, die beschikbaar was,
was evenwel onvoldoende om de ge-
heele Raadhuisstraat te „restauree-
ren", zoodat op het gedeelte tusschen
Heerengracht en Keizersgracht even
gezellig als te voren de voertuigen
over het asphalt hobbelden. Terwijl
diepe groeven, die er dwars over den
rijweg trekken, even diep gébleven
waren.
Wie nu zou denken, dat na het
Koninklijk bezoek ook dit gedeelte
van de Raadhuisstraat onderhanden
genomen zou worden heeft het mis.
De werklui waren weg en bleven
weg, het stukje Raadhuisstraat tus
schen Heerengracht en Keizersgracht
blijft even deplorabel als het was.
Wellicht wordt een volgend Konink
lijk bezoek aanleiding, om de begon
nen „restauratie" te voltooien.
Het was trouwens niet alleen de
Raadhuisstraat, die snel in orde ge
bracht moest worden, ook op de
de Clerqstraat, den Admiraal de
Ruyterweg, de Jan Evertsenstraat
en den Hoofdweg verschenen eenige
dagen voor het Koninklijk bezoek
werklui met zand en keien, om de
ergste kuilen uit de bestrating te
halen.
Gelukkig was de toestand, waarin
de Utrechtschestraat verkeerde, reeds
aanleiding geweest om voordat van
het bezoek sprake was, het asphalt
in deze straat te laten vernieuwen
toen het bezoek bekend werd is met
man en macht gewerkt, om deze
vernieuwing tgdig te beëindigen,
zoodat hier een bruikbare straat
voor de Koninklijke rijtoer naar het
Stadion gevonden werd.
Een en ander is slechts een kleine
illustratie van de tot uiting komen
de stille armoede, waaronder de
hoofdstad gebukt gaat.
Hoe komt het overigens, dat de
stad er nog zoo betrekkelijk keurig
en welvarend uitziet, dat met name
de winkelstraten nog een lust voor
de oogen zijn Het zijn bijna louter
crisisverschijnselen, die deze uiterlijke
welvarendheid in de hand werken.
Het is een merkwaardige paradox,
dat de armoede een schijn van wel
vaart te voorschijn roept, doch zij is
even gemakkelijk te verklaren.
Is het feitelijk niet beter, deques-
tie andersom te stellen, en te vragen,
waarom het eigenlijk noodig is alom
winkels en restaurants te vernieuwen
en hoe het komt, dat ouderwetsche
zaken hoe langer hoe schaarscher
worden
Elke winkelier, elke zakenman, die
zichzelf respecteert, laat te gelege
ner tijd zijn winkel onder de wonin
gen van zijn bovenburen uitbreken,
en in de ontstane holte een uiterst
modernen winkel met bijpassende
pui optrekken, zoodat vele Amster-
damsche huizen lijken op vroolijke,
jeugdige carnavalsgezichten, waarop
door een of ander dwaas een af-
tandsch hoofddeksel geplaatst is.
Deze wijze van moderniseeren heeft
sinds het in werking treden van de
wet op de uitverkoopen ongekende
perspectieven geopend, daar de ver
bouwing, die gepaard gaat met
moderniseering, en natuurlijk uit
breiding, de mogelijkheid opent tot
het houden van uitverkoopen.
Vanzelfsprekend werden de winke
liers, die al voor het in werking
treden van deze wet gemoderniseerd
en verbouwd hadden, jaloersch op
hun nog niet verbouwde collega's,
die ijlings aan het verbouwen sloegen
Maar wat was er voor bezwaar aan
verbonden, om nog eens aan het ver
bouwen te slaan De verbouwiDgs-
kosten vormden het eenige probleem,
dat opgelost diende te worden. Nood
maakt vindingrijk en in een minimum
van geen tijd kwam het instituut
der miniatuurverbouwingen tot stènd
Winkels, waar men nog geen twee
dagen geleden zijn inkoopen deed,
veranderde in die twee dagen tijds
geheel van uiterlijk. Een bruine pui
wordt geel, een groote ruit wordt
klein, en de kleine groot; de deur
die zich in het midden bevond, is
naar een der hoeken geschoten
kortom van de oude pui is geen
spoor meer te ontdekken.
Bij een schoenwinkelier verscheen
op een goeden Donderdagmorgen een
kleine steiger voor de deurde oude
ramen werden uit de sponningen ge
haald. Tegen de pui, die nog al wat
inhammen vertoonde, werden platen
gespijkerdtoen de heele voorgevel
egaal geworden was, werden er gaten
in gezaagd, waarin de volgenden
morgen ruiten gezet werden. Voor
zoover de gevel niet door etalages
werd ingenomen, werd deze nog eens
bestreken met een laag cement van
zeer vreemde kleur, en... Vrijdag
middag om half zes was de geheele
verbouwing gereedgekomen. Zater
dagmiddag vond de feestelijke her
opening met bloemen en champagne
plaats. Voordat de „verbouwing" be
gon, was de gebruikelijke uitverkoop
gehoudenop de feestelijke herope
ning volgde een tweetal weken met
.feestprijzen".
Het is slechts een voorbeeld van
de vele verbouwingen, die we den
laatsten tgd meemaken. In verras
send snel tempo verandert daardoor
het aspect van de groote winkel
straten als een kameleon onophou
delijk van kleur.
Op eenvoudige wijze volgt hieruit,
dat het juist de crisis is, die maakt,
dat de meeste zaken er frisch en
nieuw uitzien, alsof het niet op een
paar dubbeltjes meer of minder aan
komt. Het heeft geen zin, al de
symptomen op te noemen. Het merk
waardige feit is er, dat Amsterdam
ondanks de crisis, en ten deele zelfs
tengevolge van de crisis een respec
tabel aangezicht houdt, ten deele
zelfs verkrijgt.
Men dient de krampachtige pogin
gen, die worden aangewend om de
armoede niet naar buiten te laten
schijnen, te waardeeren. Mogelijk
komt er nog eens een tijd, waarin
verbouwingen etc. niet meer drin
gend noodig zijn om de zaken een
eenigszins dragelijk bestaan te laten
hebbeneen tijd, waarin men liever
aardige, schilderachtige ouderwetsche
gevels ziet, die zonder veel moeite
aan den tand des tijds weerstand
bieden, al worden de gevels dan ook
grijs van ouderdom.
Amsterdam leeft nog; moge het
big ven leven.
DE DEVALUATIE VAN DEN
FRANC.
INLEIDING EENER WERELD
STABILISATIE
In den nacht van Vrijdag op Zater
dag heeft de Fransche regeering
besloten tot devaluatie van 's lands
betaalmiddel. We zullen hier de in
gewikkelde formules niet herhalen,
welke aan de herwaardeering ten
grondslag liggen, maar volstaan met
de vaststelling, dat de waarde van
den franc tegenover de buitenland-
sche muntwaarden met circa een
derde zal verminderen.
De devaluatie is ongetwijfeld geens
zins zoo „vrijwillig" als de Fransche
regeering haar voorstelt. Depositie
van den franc is meermalen critiek
geweest en toen de Volksfront-
regeering onder Blum aan het be
wind kwam, meenden velen te
rechte of ten onrechte dat aan
devaluatie niet zou zijn te ontkomen.
De nieuwe regeering liet de deflatie-
pogingen der vorige kabinetten los
van de salariskortingen voor het
overheidspersoneel kwam b.v. niets
en integendeel werden door de vak-
vereenigingen over het heele indus-
trieele front loonsverhoogingen af
gedwongen.
Het is aannemelijk, dat onder die
omstandigheden devaluatie van den
franc moest komen. De regeering-
Blum heeft de voltrekking van het
feit evenwel kunnen vertragen en
intusschen gebruik gemaakt van de
gelegenheid om zich met andere
staats- en economische machten te
verstaan en garanties te verwerven,
dat de franc niet in een peillooze
diepte zou behoeven te storten.
ALGEMEENE MUNT-
STABILISATIE.
De handel in Engeland en Amerika
ja, die van heel de wereldzou
er mee zijn gebaat, als er weer
vastheid kwam in de prijzen der
grondstoffen en daartoe is een nieuwe
stabilisatie van internationale munt
waarden noodig.
In de internationale handel en
industrie krijgt een land, dat deva
lueert, een tijdelijken voorsprong.
Het zou dus kunnen, dat na den
franc het Engelsche pond weer werd
gedevalueerd, de dollar en.... dan
weer de francDit systeem is niet
vol te houden. VaDdaar, dat Enge
land en Frankrijk er belang bij
hadden, om nu meteen met elkaar
een afspraak te maken voor de toe
komst. Er werd in onderling overleg
een verhouding vastgesteld tusschen
franc, pond en dollar.
De gedevalueerde franc zou een
waarde krijgen en behouden van
ongeveer 100 in een Engelsch pond.
De afspraak om die verhouding te
bewaren is dus min of meer een
waarborg tegen nieuwe waarde
verminderingen, welke automatisch
gelijke waardeverminderingen van
andere valuta ten gevolge zou hebben.
Hoewel Frankrijk derhalve door
zijn slechten financieel-economischen
toestand heeft moeten devalueeren,
is het niet onmogelijk, dat uit dit
kwade het goede van eenalgemeene
wereldstabilisatie der muntwaarden
geboren kan worden.
Intusschen is het na de devaluatie
in Frankrijk voor de twee landen,
die nog steeds hun goudparileit
handhaafden, ondoenlijk geworden
om hun eigen financieel-economische
politiek te voerenze zouden niet
meer „mee" hebben gekund met het
internationale prijspeil."
Vandaar dat de Fransche franc
het Zwitsersche en Nederlandsche
metaalmiddel heeft meegesleept. Dat
is op zich zelf misschien wel goed
om tot een algemeene stabilisatie te
geraken, maar de vraag is wat doen
de andere landen Zullen er regee
ringen zijn, die met haar betaal
middel onder de nieuwe verhoudingen
trachten uit te komen
WAT DOEN DE ANDEREN
IN ENGELAND is de medewerking
aan de algemeene stabilisatie vrij
halfslachtig. Men wenscht er het
pond zwevend" te houden.
Te Londen vestigt men er de aan
dacht op, dat de herstelpolitiek der
Britsche regeering te nauw is ver
bonden met goedkoop geld, dan dat
zij een ander standpunt had kunnen
innemen.
IN BELGIË verklaarde de regee
ring zich bereid om zich aan te
sluiten bij de afspraak tot het garan
deeren van een vaste valuta-ver
houding.
IN NEDERLAND EN ZWITSER
LAND
zal men daartoe ook wel gaarne
wenschen mee te werken, nu men
er tegen eigen overtuiging in tot
devaluatie is gedwongen.
IN ITALIË wordt Dinsdag een
speciale ministerraad over de kwestie
belegd. Men overweegt er een
„zekere aanpassing" van de lire aan
den gedevalueerden franc.
IN POLEN zal de beurs Maandag
en Dinsdag zijn gesloten. Er worden
geen transacties meer gedaan in bui-
tenlandsche deviezen, 't Is nog niet
te zeggen, wat de Poolsche regee
ring ten aanzien van de eigen munt
waarde zal besluiten.
IN JAPAN gelooft men niet, dat
de monetaire politiek van het land
gewijzigd zal moeten worden. De yen
zal aan het pond gebonden blijven.
IN CANADA heeft het kabinet ver
klaard van oordeel te zijn, dat de
maatregelen tot aanpassing van den
Franschen franc als zeer construc
tief beschouwd moeten worden; zij
zullen, aldus de ministers, leiden tot
stabilisatie van de valuta's en den
internationalen handel bevorderen.
IN AMERIKA,
is men hoopvol. De min. van finan
ciën der Ver. Staten, Morgenthau,
heeft als zgn meening geopenbaard,
dat de internationale stabilisatie de
grondslag is, dien wij moeten leggen
alvorens wij een duurzamen vrede
kunnen verwachten en een werkelijk
herstel.
De onmiddellijke gevolgen van het
nieuwe accoord, zullen volgens Mor
genthau zijn, dat de Fransche uit
voeren worden hervat. De minister
zeide verder, dat een wijziging van
het douane-regime den internatio
nalen handel tusschen alle landen
zal verruimen, zoodat alle landen
profijt zullen hebben van deze toe
neming van het handelsvolume.
in direrse soorten
los verkrijgbaar bij
Firma van den Munckhof.