weed© Blad van „"PEMIj EN MAA§"
I
Ia twee werelddeelea
Openbare Vergadering
Raad der gemeente Venray
et woningprobleem
der grootstad.
FEUILLETON
Voor de vrouwen.
van den
gehouden op 26 Nov. 1931 des nam. 4 uur
•ij (lag 1 Januari 1932
Drie en vijftigste Jaargang No. 1
ct.
Door Prof. Dr. Karl tfuth.
In het Novembernummer van
het te München uitgegeven tijd
schrift „Hochland" schrijft Prof.
Karl Muth een artikel, waarvan
het volgende is ontleend
42
Jen
42
1871 woonde er van iedere 20,
.925 van iedere 4 Rijks-Duitschers
in een grootstad. Wat betcekent
f? Volgens de uitkomsten van de
'iswoning-telling in 1927 leeft bijna
tiende deel van alle stedelingen
|overb?volkte woningen, d.w.z. in
l woning, waarin in ieder vertrek
er dan twee personen verblijven,
rervol zijn hoofdzakelijk kleinere
j kleine woningen. De gevallen van
sterkste woniDg-overbevolking
eer dan vier personen in ieder
rtrek) komen practisch slechts in
iraingen met één en twee vertrek-
h voor. Bij de laatste Rijkswoningen
ling werden 27.000 van zulke
aningen gevonden. Een afzonderlijk
iderzoek naar de woningpositie van
jiderrijke gezinnen in de Duitsche
ootsteden heeft uitgewezen, dat
igeveer de helft van alle overbe-
likte woningen dcor gezinnen met
er en meer kinderen worden be-
Dond. „Volgens een voorzichtige
hatting" zoo heet het in de
éutsche Wirtschaftskunde „kan
it in totaal aantal van de de over-
S>volkte woningen in het Duitsche
ijk geschat worden op minstens
50.000, waarin ongeveer 5 millioen
enschen leven."
I Als we de toestanden in bepaalde
jeden beschouwen, b.v. in Berlijn
E Breslau, als de twee Duitsche
tootsteden met den meest nijpenden
foningncod, dan blijken deze nog
4 tger te zijn. De propaganda-com-
I iissie voor Groo'-Berlijn heeft vast
esteld, dat in Groot' Berlija 600.000
ienschen wonen in woningen, waar-
I an iedere kamer door vijf of meer
ïersonen gebruikt wordt. 24.925
.woningen" hadden volgens de
woningtelling van 15 Mei 1916 geen
jamer met stookgelegenheid, 393.506
woningen slechts één zoodanige
jamer.
'Deze statistische staaltjes van ellende
ou men lang kunnen voortzetten,
n vooral daardoor nog sprekender
paken, als men de outillage zou
childeren van deze woningen, die
raak meer weg hebben van een hel
latj van een menschelijke behuizing,
>f de vraag zou aansnijden naar bet
ianta'1 ter beschikking staande bed-
Jen de Rijkscommissie der jèugd
jonden heeft vastgesteld dat van de
200.000 arbeiders-jongens en rae!sjes
van 14 tot 18, er in Duitschland één
Op de vijf geen eigen bed heeft.
I Onze grootsteden zijn moloch-
ichtige vuurhaarden waarin de volks-
racht, die altijd opnieuw van het
tnd blijft toestroomen, verbrandt,
ij sterven af van binnen uit. Haar
«eboorte-tekort wordt van jaar tot
I jaar grooter, In Miinchen b.v. ont
breken 50 pCl. van de geboorten.
Bie tot het in stand houden van den
bevolkingstoestand noodzakelijk zijn.
Slechts door nieuwen toevoer van
het land wordt het tekort aangevuld
De groote steden werken daardoor
jals zuigpompen op het laad. Zij zijn
(Vijandig aan de kindeten, omdat zij
de mensche.n de woonruimten
mthouden of ze tot het krankzinnige
:oe beperken. „Kinderloosheid is tot
:en bepaalde hoogte de nivelleering
den woningnood," zegt Dr.
riedrich Burgdörfer, Oberregierungs-
:at in het Rijksbureau voor de
itatiestiek en hij stelt vast, dat in
iet jaar 1929 in vergelijking met
1910 in Duitschland ongeveer 8.5
millioen kinderen onder de 15 jaar
ontbreken. Alle bemoeiingen van de J
zielzorgers om de natuurlijke vrucht
baarheid van het huwelijk te ver-
hoogen, stuiten af op de woning
toestanden van onze steden. En niet
minder de bestrijding van ziekten,
alcoholisme en misdaad.
Laten we nu echter ook eens de
ontwikkeling van de grondspeculalie
nagaan. Prof. Adolf Weber heeft
de hand van een vierde acre
grond in het hart van Chicago de
volgende aanschouwelijke berekening
gemaakt„In 1830 beantwoordde
dat stuk aan een waarde van onge
veer 13 normale arbeidsdagen, in de
ijftiger jaren zou men reeds 100
jaren „arbeid" (tegen doorsnee-Icon)
moeten geven, om dat stuk te ver
krijgen in het raidden der tachtiger
jaren waren 500 jaren nauwelijks
voldoende; in 1890 steeg de waarde
tot 2000 en eenige jaren later zelfs
tot bijna 3000 jaren arbeidsprestatie".
In Londen echter, dat van 1870
tot 1890 een bevolkingsaanwas van
1.730.000 zielen had, stond eveneens
volgens Weber, tegenover de toe
name van dat zielenaantal een toe
name van de grondwaarde met niet
minder dan ongeveer 2.850.000.000
Mark, zoodat iedere nieuwe inwoner
aan de grondbezitters van Londen
een winst van ongeveer 1650 Mark
bracht.
Op Duitschen bodem vindt dit
zijn tegenhanger van 1887 tot 1897
Charlottenburg, waar iedere
nieuwe inwoner aan de grondbezit
ters van Charlottenburg een gemid
delde waardevermeerdering van 2500
Mark opgebracht heeft. Deze gevallen
hebben zich duizendmaal en meer
herhaald. Aan den Kurfürstendamm
in Berlijn is de grond in 30 jaar van
50 000 Mark tot 50.00C.000 gestegen
(100.000 pet. Als men deze, slechts
fiictieve, waarden, die door alle
mogelijke speculaties omhoog gedre
ven en gekapitaliseerd zijn, schat op
een rente van slechts 4 pet., dan
moeten van de huurders (naast de
eigenlijke huurrente voor datgene,
wat tot oprichting van de gebouwen
aan kapitaal en arbeid is aangewend)
2 millioen daarvoor aan de particu
liere eigenaars betaald worden. Zoo
zijn het honderden milliarden, die de
Duitsche mensch, die aangewezen is
op een huurwóbing, aan renten moet
betalen, zonder dat de gemeenschap
er ook maar het minste nut van heeft.
Uit al deze opsommingen is toch
de grootte van den nood nog niet bij
benadering aangegeven. Daarom moet
het eens duidelijk gezegd worden,
dat men bij ons in tegenstelling tot
andere landen de bestrijding van dit
kwaad veel meer symptomatisch dan
causaal heeft aangepakt. Maar niet
de Caritas, slechts de economische
politicus kan de bron stoppen, waar
uit deze ellende stroomt.
23
Neen, dat was te erg, hij zocht
naar allerlei middelen om een
einde aan zijn leven te maken, en
die tot nu toe, tot dit doel met
het gunstigst gevolg werden in
Het werk gesteld, zooals daar zijn
woorden om zich op te hangen
geheel bijzonder interessant met
de tong uit den hals, pistolen
om zich dood te schieten met een
akelig gat in den kop, gif o
zich te vergiftigen, waarna men
heel groen ziet, rivieren om
erin te storten, vooral treffend
als men er uitgehaald wordt en
de menschen er om staan, to
rens om er af te springen, om
als een zak met beenderen te
blijven liggen op de straatsteenen
sabels en messen oni zich den
hals af te snijden en waar dan
uw eigen bloed moet van afdrui
pen.
Allen heldhaftige bewijzen
van sterven.
Maar al die zoo geschikte mid
delen en gelegenheden waren
buiten zijn bereik, of in de duis
ternis niet te vinden voor het ge
val, en daar nu de menschen
gewoonlijk Van het eene uiterste
MIJNHARDT's
Zenuw-Tabletten 75 ct
Laxeer-Tabletten 60 ct
Hoofdpijn-Tabletten 60 ct
Bij Apoth. en Drogisten
Kinderopvoeding.
Hebt U wel eens bedacht, hoe
vaak wij zelf schuld hebben aan de
verkeerde eigenschappen van onze
kinderen
Het zijn dikwijls kleine dingen,
die gróofe gevolgen kunnen hebben,
én waarvoor onze ooge-i eerst moe
ten opengaan. Ja, het is eigenaardig,
het is dikwijls te groote goedheid
en te groote liefde van de moeder,
die er de oorzaak van is
Hoevele ouders beklagen zich niet
over egoïsme van hun kind, over
in het andere vallen, kwam
hij op den bijzonder gunstigen
inval, met het hoofd tegen de
wanden, te rennen, maar hij
herinnerde zich bijtijds, dat de
wanden uit boomstammen heston
den en het dus met zijn hoofd
konden opnemen, om het zien
wat het hardste was, zoodat
hij ook dit wanhopig stuk liet
varen. en op eens een held
haftig besluit nam, terwijl bui
ten de burgers van River City en
de burgeressen incluis, mitsgaders
de toekomstige burgers en burge
ressen van genoemde toekomstige
stad, allerlei kreten aanhieven,
allerlei sprongen uithaalden en
niet weinig schenen zich te ver
kneukelen in hetgeen hun majoor
anders genoemd burgervader, was
overkomen, waarvan de onkiesche
kwinkslagen getuigden, greep
hij zijn geweer vast, was met
een sprong de achterdeur uit, en
vluchtte in het duister des nachts,
het woud in.
Het werd stil in River City.
Lang duurde evenwel het eigen
dommelijk volkstumult.
Binnen in den bazar was het
stil en duister, maar de lieve be
woners der stad, dachten toch dat
de Heer Meester Dan Dorman
van Kilkenny in Ierland, zich in
die stille duisternis ten doode toe
ergerde, en dat was een buiten
kansje, daarvan te genieten en
daartoe het hunne bij te dragen
ook gaven ze de doorslaandstc en
te weinig eerbied en te weinig be
leefdheid tegenover ouderen, over te
weinig hulpvaardigheid.
Maar de oorzaak ervan
Een voorbeeld
Het gezin zit aan tafel. Een heer
lijk bordje aardbeien straalt den
kinderen tegen. „Kijk eens wat een
prachtige dikke" 2egt Henk.
Moeder, mag ik die mooie don-
kerroode" roept Lieske en de moe
der glimlacht en deelt uit met vrien
delijke hand en ieder krijgt de be
geerde en..,, geen der kinderen let er
op, of het lieve moedertje zelf wel
mooie en veel op het bordje krijgt.
Is het hier geen les geven in
egoïsme, al geschiedde het ook uit
zelfvetloochende liefde der moeder,
die liever het lekkerste en beste
weggaf dan het voor zich zelf te
houden
Zoo met honderden kleinigheden!
Het is warm, moeder rent heen
en weer om ieder een heerlijk plaats
je te bereiden maar is bet niet
om de kinderen tot eigoïsten te
maken; moest men niet liever leeren
voor moeder en vader de makke
lijkste stoelen klaar te zetten en hen
beide te verzorgen
Is het niet aardig, zooals in som
mige gezinnen, de hééle kleintjes al
komen aandragen met kussen of
oetbankje voor moeder, geheel uit
zichzelf
Maar wat moeten en kunnen we
huu leeren? Hoe menigmaal maken
we als ouders fouten door te groote
zorg en liefde voor hen.
Zie de moeder thuiskomende van
de wandeling. Zij belt en als deur
opengaat leidt zij de kinderen en
allen voor zich uit naar binnen en
komt zelf achteraan. En later dan
moeten de kinderen leeren, ouderen
voor te laten gaan. Is het niet beter
ze het heel vroeg te laten leeren;
zoo hoort het. ouderen eerst.
Zulke beleefdheidsvormen vroeg
geleerd, worden tot eeo tweede na
tuur, zelfs bij heel jonge kinderen al.
Hoe vaak hooren wij „zal je er aan
denken, als je bij anderen bent, dan
moet je zoo doeo.
Neen, laat ze hét thuis ook doen
dan gaat het hen natuurlijk vanzelf
al en kost het hen absoluut geen
moeite er aan te denken.
Waarom geen eenvoudige beleefd
heidsvormen in het gezin zelfs tot
gewoonte gemaakt, ook tegenover
de ouders? Hoe dikwijls zien we
niet gezinnen, waar vader of moeder
zich wil neerzetten in den kring en
het kind op de gemakkelijkste stoel
gezeten, verdiept in een boek, merkt
het niet eens, blijft rustig zitten en
leest door.
Neen, leer hun opspringen en den
makkelijken stoel voor hun ouders
klaarzetten, Het is slechts 'n kwestie
van gewoonte hun dat san te leeren
Als er iets valt, leer het hun vlug
op te rapen voor een ander; als er
een deur te openen is of iets zwaars
te dragen is. leer hun mee aan te
grijpen, het worden een tweede na
tuur, ze doen het zonder erbij te
denken en is dal niet aardig zulke
kleioe hulpvaardigheden?
Men ziet en bemerkt het direct in
treinen b.v. welke kinderen dat ook
thuis gewend zijn.
Even aankloppen voor ze de slaap
kamer van vader en moeder binnen
komen, even vragen; „Moeder mag
ik daar of daar heen?, Moeder kan
ik ook iets voor u doen? of iets mee
nemen voor u?. Het zijn kleinigheden
wellicht, maar die vormen het karak
ter van uw kinderen.
En dan vooral niet zeggen; Neen
dank je het hoeft niet, of „ik zal
het zelf wel even doen, dan wordt
het een volgenden keer niet gauw
meer gevraagd, maar accepteer het
dankbaar en geef na flinke hulp eens
een prijzend woord, dat doet won-
lagsiMisa MoSeiesllsgea,
Het Zwakke Punt.
Het zwakke punt voor mannen en
vrouwen vormen de lendenen, welke
zoo licht worden aangpdaao door
overspanning en zorgeD, door kou
vatten en tal van andere oorzaken.
Dientengevolge komen scherpe,
stekende pijnen in den rug, urine-
stoornissen, waterzuchtige zwellingen,
hoofdpijn, duizeligheid, en rheuma-
tische pijnen ook zoo vaak voor.
Plaatselijke behandeling kan tijde
lijk verlichting geven voor sommige
dezer ongemakken, doch de eenige
wijze om gezond te worden en te
blijven is door het versterken der
verzwakte organen met Foster's
Rugpijn Pillen. Dit speciale middel
behaalde reeds jaren lang een onge
ëvenaard succes tegen rheumatiek,
spit, ischias, waterzucht, urinestoor-
nissen, lendenpijn en blaasstoornissen.
Bij alle drogisten enz. a f 1.75 per
flacon. 24
oorspronkelijkste blijven van hun
goeden wil daartoe.
Zij voerden de potsierlijkste
sprongen uit met de wonderlijkste
gebaren ter grootere eerbawijzing
zich dan eens van voren dan eens
van achteren keerend, naar de
beide open vensters, ze staken
de tong uit, deden absoluut on-
noodige dingen, zooalszij spogen
in het zand wat toch nat genoeg
was, zij maakten hunne neu
zen tot hel uitgangspunt hunner
handen om ze in allersierlijksle
gebaren uit te strekken in de
richting van den vermeenden
Heer Meester Dan Dorman van
Kilkenny in Ierland.
Het was "een ware rijkdom van
uitvinding van allerlei aard, om
hun onbewimpelde tevredenheid
en hooge 'goedkeuring te kennen
te geven over het hem aangedane
hetgeen op een zeer ontwikkeld
rechtsgevoel van de zijde der
River Cityers en River Cityrinnen
deed sluiten.
Toen werden toortsen ontstoken,
en een helsche Indianendans op
gevoerd rondom den bazar in al
les, nu een bazar in niets gewor
den.
En het weinige ontzag dat zij
nog voor 't ongelukkige slacht
offer hadden, geheel uit het hoofd
verliezend wierpen ze de bran
dende stukken hout en fakkels
in den genoemden bazar en on
der een oorverdoovend gehuil
steeg de vlam weldra door het
deren.
Vooral niet zeggen; „Och, zij of
hij helpt me toch nooit, neen men
moet steeds opbouwen en niet afbre
ken. Zeg liever; hé, wat zou het
heerlijk zijn, als jij du dit of dat 'ns
voor me deed, dan waren we net
gelijk klaar en dan gingen we daar
na lekker samen buiten zitten, of zoo
iets.
En heeft de hulp plaats gehad
dan werkt een enkel prijzend woord
oneindig veel beter dan honderd
strafpredicaties over te weinig hulp
vaardigheid Zuchten over de fouten
onzer kinderen helpt niets, het is
maar zaak er zich recht tegeover te
stellen en zich zelf af te vragen; hoe
en wat kan ik doen, om het anders
te krijgen?
Een beslagen tong
is bewijs van slechte
spijsvertering en ver
stopping. Ook voor
kinderen zijn Foster's
Maagpillen als laxans
uitstekend.
,65 per flacon.
ONS VROOLIJK HOEKJE.
Verleden w>ek las ik ergens, dat
volgens een oude legende iemand
zich op zekeren dag tot onzen Lie
ve Heer wendde, en Hem vroeg
Heer. wat zijn voor U 100.000 jaren.
„Een mimiut, antwoordde God.
,Wat zijn voor U, 100.000 gulden
Heer?,,
Niet meer dan één cent, was
het antwoord.
Och, Heer, geef mij dan een
cent vroeg de man.
Goedantwoordde God, maar
wacht dan een minuut
Mevrouw, zoo zei verleden
Woensdag een antiquair tot een
Amerikaansche dame, deze vaas
is meer dan 3000 jaren oud.
U moet niet denken, weder
voer de dame dat ik mij door u
voor den mal laat houden; ik weet
heel goed, dat a.s. Vrijdag pas het
jaar 1932 begint
Geen betere NieuwjaacsoverwegiDg
dan de woorden, welke de Apostel
Paulus aan de Corintbiërs schreef,
maar die gelden voor alle tijden:
De tijd is kort. Daaruit volgt,
dat zij, die weenen. moeten doen als
of ze niet weenen. en zij, die blijde
zijn als verblijden ze zich niet en
zij. die koopen, als behielden ze het
niet; en zij, die van de wereld ge
nieten, als hadden ze er niets mee
op.
dak, en schoot rossige glanzen
over de omstreken Lot aan en on
der de eerste boomen van het
aangrenzende oerwoud.
Zoo eindigde deze groote dag
onder de levensdagen van- Mees
ter Dan Dorman van Kilkenny
in Ierland, anders genoemd Har-
rike Dorrens van de Kleine Gracht
te Maastricht.
Iu 't Oerwoud.
De vlammen, die hun rossige
tongen uit de vier wanden van
den bazar in alles schoten, terwijl
de inwoners van River Cily, in
triomf een woeslen dans uitvoer
den, vielen spookachtig op de
eerste rijen der groote stammen
van het oerwoud, dat als een
machtig groenende gordel de nieuw
geslichte stad omgaf.
Het was een fantastisch gezicht.
Als vuurkolommen rezen de
reuzenstammen in de hoogte, en
schenen gouden schemerende en
schitterende kronen te dragen, die
geheimzinnig ruischlen in den
avondwind, en soms opvlamden
alsof ze in lichlelaai stonden.
Een prachtig, schrikwekkend
schouwspel.
Hij die echter wat dieper in het
woud had kunnen zien, zou daar
een gestal Le on I waard hebben
onbeweeglijk slaande tegen een
boomstam, het geweer op den
schouder, een standbeeld gelijk,
welke dat bonte, woeste schouw
spel gadesloeg met starenden blik
Alleen zijn oogen schenen te
Voorzitter de heer O. L. P. van de Loo, burgemeester.
Secretaris de heer A. F. M. van Haaren.
Afwezig met kennisgeving de heeren L. J. van Haren en r. J. H.
van Dijck.
De Voorzitter opent de vergadering met gebed, waarna de notulen
der vorige vergadering ongewijzigd worden vastgesteld.
Daarna komt aan de orde voorloopige vaststelling der gemeente-
rekening 1930 en der balans, winst- en verliesrekening van het bedrijf
der gasfabriek per 31 December 1930.
De Voorzitter zegt, dat deze rekeningen 20 October 1931 aan den
Raad zijn overgelegd, daarna 14 dagen ter Secretarie voor een ieder
ter lezing hebben gelegen en tegen betaling der kosten verkrijgbaar
zijn gesteld.
Waar aldus is voldaan, aan de wettelijk voorgeschreven formaliteiten,
kan de Raad overgaan tot voorloopige vaststelling.
Spreker leest vervolgens hec rapport van de in de vorige vergade
ring benoemde Raadscommissie van onderzoek der rekeningen voor,
waaruit blijkt, dat de commissie die rekeningen heeft onderzocht en zij
deze met alle bescheiden tot staving van inkomsten en uitgaven geheel
in orde en met elkaar strookend heeft bevonden, -xeshalve zij den Raad
adviseert, deze rekeningen voorloopig vast te stellen.
Hierna wordt a. de balans van het gemeentelijk gasbedrijf per 31
December 1930 vastgesteld tot de bedragen van f 959^5,90 in actief en
f 95995,90 in passiefde winst- en verliesrekening over 1930 in ont
vangsten op f 28555.95, inclusief de bijdrage der Gemeente aan het be
drijf wegens verlies ten bijdrage van f 1763.92 en in uitgaven eveneens
cp f 28555.95; b. de gemeeoterekening met algemeene stemmen voorloopig
vastgesteld op f 483436.81; in ontvangsten en f 429069,85s
in uitgaven, zoodat zij een batig slot oplevert van f 54366,98i/2.
De beide Wethouders hebben zich overeenkomstig de wet van
stemming onthouden.
Bij de hierna gehouden trekking blijkt, dat no. 7 getrokken is, zoodat
bij eventueele stemmingen in deze vergadering no. 7 der presentielijst,
i.e. de heer Vermeulen, het eerst zijn stem moet uitbrengen.
Vervolgens wordt aangeboden de gemeente-begrooting dienst 1932 en
de begrooting van het bedrijf der gasfabriek voor 1932.
De Voorzitter deelt mede, dat het ontwerp zooals voorgeschreven
ter secretarie gedurende 14 dagen voor eenieder ter lezing zal wor
den neergelegd, terwijl 3 exemplaren bij de heeren Raadsleden zullen
ctrculeeren en op nader te bepalen dagen den Raadsleden gelegenheid
zal worden gegeven de begtooting in comité-generaal te bespreken.
In verband met het voorstel van B. en W. tot wijziging der Bouw
verordening in verband met de wijziging der Woningwet, zegt de
Voorzitter, dat Ged. Staten hebben medegedeeld, dat zij hiervoor zelf
zullen zorgen en deze zooveel mogelijk uniform voor geheel Limburg
zal worden vastgesteld.
Vervolgens leest de Voorzitter voor het rapport der Commissie ad
hoc in verband met het verzoek der slagers om vermindering der
keurloonen. Spreker wil hier nog aan toevoegen, dat de winst hoofd
zakelijk komt door de slachtingen der krankzinnigengestichten en verder,
dat, als men de keuilcoaen gaat vergelijken met die van andere gemeen
ten, men ook den dienst vergelijken moet en deze is hier zeer ten ge
rieve der slagers. Deze hebben het zeer gemakkelijk met keuren, zoowel
voor als na de slachting.
Wordt algemeen goedgevonden op het request der slagers voozloopig
afwijzend te beschikken
Hierna is aaa de orde:|verzoek van het Besiuur der R.K. Werklieden
vereniging tot het instellen eener regeling voor werkverschaffing en
steunverleening aan werkloozen in de gemeente Venray.
De Voorzitter zegt, dat dit verzoek in zija geheel in de coucant heeft
gestaan en hij dus zal aannemen dat allen den inhoud kennen.
Wat betreft het request wil spreker opmerken, dat de gemeente voor
werkverschaffing heeft gezorgd. Eerstens hebben we onze eigen werk
verschaffing met rijkssubsidie en tweedens de bekenverbetering. Hiervoor
moet de Gemeente voo.loopig tot 1 Jan. 37i/apct. in de loonen bijdragen.
Er wordt echter nog getracht dit percentage lager te krijgen. Alleen
gehuwden en kostwinners kunnen hierbij te werk gesteld worden, terwijl
de loonen door de Regeering worden vastgesteld. Wat de beken betreft
zijn deze vastgesteld op 24 ct. per uur, met voor Venray een toeslag
van 15 pCt. Verder wordt een kinderbijslag gegeven van 50 cent per
week voor kinderen beneden de 14 jaar vanaf het 3e kind. Uitkeeringen
wegens regenverlet zijn verder normaal, dus, zooals bij alle werken, die
in werkverschaffing met Rijkssteun geschieden.
Wat de georgaoiseerde tewerkgestelden betreft, zegt spreker dat hier
alleen bouwvakarbeiders werken de rest is ongeorganiseerd. De georga
niseerden zijn allen in de gelegenheid gesteld te beginnen vóór ze uitge
trokken waren. Dezen kunnen dus bij vorst enz. profiteeren van den tijd,
dat ze nog recht op uitkeering hebben.
Eene regeling voor steun aan ongeorganiseerden is in haar algemeen
heid in strijd met de wet en wordt door de Regeering niet goedgekeurd.
Duurt de toestand nog langer, dan kan overleg gepleegd worden, wat
gebeuren moet. Maar nu is voldoende voor de georganiseerden gezorgd,
wanneer zij althans beginnen vóór ze uitgetrokken zijn. Doen zé dit
niet, dan is het eigen schuld, als ze bij vorst enz. hulpbehoevend worden.
Het zou voor een gemeente als Venray onmogelijk zijn werk te ver
schaffen zonder steun van het Rijk. en als het Rijk steunt moet men
zich houden aan de regelen daaromtrent. Wat de loonen betreft moet
de prikkel blijven om weer aan hun gewoon werk te gaan als daarvoor
gelegenheid bestaat en liefst zoo spoedig mogelijk. Verschil maken tus-
leven, en geheel zijn leven scheen
zich in zijn oogen samengetrokken
te hebben, zoo verslonden zij dat
akelige tooneel.
Meester Dan Dorman was hei,
Harrike Dorrens, die den onder
gang aanschouwde van zijn ge-
heele toekomst.
Have en goed was vervlogen.
De vruchten van lang werken
en zwoegen, zorgen en sparen
en hopen was weg.
De laatste vlammen die uit den
vuurpoel opschoten, waren het
leeken van zijn volmaakten on
dergang.
Voor den tweeden keer.
De menschen hadden hem be
drogen, verlaten, verraden.
Dat was nu dat Amerika, waar
van de lange Amerikaan, zoo ver
leidelijke tooneelen had opgehan
gen, dat hij was komen op
zoeken, met voeten tredend allen
plichten, de heiligste zelfs, die
een vader kunnen binden.
Zijn kinderen zelfs had hij laf
hartig verraden en verlaten, met
hun eigendom had hij tweemaal
getracht rijk le worden.
De boomen ruischlen en bruisch
ten het hem toe in T duister;
ongerecht goed gedijt niet.
Jaren werkens waren dus ijdol
en vruchteloos geweest.
Voor den tweeden keer.
Nu stond hij daar, armer dan
ooit.
Een kleinigheid nog droeg hij
in zijn beurs.
Hij wist zelve niet hoeveel.
Zou hij er ebn paard voor kun
nen koopen.
Dat hoopte hij.
Zoover was hij gekomen.
Daar vallen de laatste vlammen
in zich zeiven neer en een laatste
regen vurige vonken spat in de
hoogte.
Het is uit, het is duister.
Maar hij kende de woudpaden
en wegen.
xMet een zucht, die zijn hart
scheen vaneen te scheuren, ver
dween hij in de diepte van het
woud.
Nu begon voor Meester Dorrens
tamelijk wel voor het uiterlijk
namelijk, een Amerikaan gewor-
den, een avontuurlijk leven.
Het leven der halve en heele
wilde mannen.
Van nette beschaafde menschen
had hij een afkeer gekregen, die
hem voorloopig onoverwinnelijk
voorkwam.
Hij vluchtte alle samenleving
met eeu geordende maatschappij.
Hij slojt zich dan aan rond
dwalende jagers aan, die op kost
bare dierenhuiden jacht maakten
die hij vroeger zoo menigwerf
kocht en verkocht in ziju bazar.
Maar elk gezelschap verdroot
hem spoedig, en wanneer men
hem vroeger gekend had, des te
eerder.
(Wordt vervolgd).