MIENEIJERi
FRIESCHE HEERENBAAI
Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
tamiostf
J. VERMEDLEN-ROELOFS CS
I MANUFACTURE C)
BLIJKEN
TOCH HET
MDEÊUGSTi
jMANUFACTURI
BLIJKEN
TOCH HET
CHAMPAGNE Vve. Puisard Cie.
Dit nummer bestaat
uit TWEE bladen.
Worsteling om
eenheid.
Binnenl. Nieuws
Land- en Tuinbouw
De Kippenhouderij op
het platteland
Provinciaal Nieuws
jViJftlgste Jaargang No. 42
PEEL EN MAAS
m'~
PRIJS DER ADVERTENTIEN: 1—8 regels 60 cent, elke regel meer 7'/t ct.
bij abonnement lagere tarieven.
Uitgave van FIRMA VAN DEN MUNCKHOF VENRAY
Telefoon 51 GIRO 150652
ABONNEMENTSPRIJS p. kwartaal voor Venray 65 ctper post 75 cent
voor het buitenland f 1.05 bij vooruitbetaling, afzonderl. nummers 5 cent
De band met het verleden.
De jaren na den oorlog en het
tijdperk, waarin we leven, zullen in
de geschiedenis van de Katholieke
Staatspartij ongetwijfeld bekend
blijven als de tijd van de worsteling
om de eenheid.
In de eenheid ligt onze kracht.
Zal het ons gelukken deze te be
zwaren, dan behouden we een groot
goed, ons kostbaarste bezit. Dat is
en blijft gelukkig de vaste overtuiging
van de overgroote meerderheid der
katholieke kiezers van Nederland.
Scheuring in onze gelederen en ver
brokkeling zal ons verzwakken en
den grooten invloed van thans op
het staatkundig leven vernietigen.
De verschillende geledingen der
Kath. Staatspartij zijn bereid geble
ken voor het handhaven der eenheid
offers te brengen.
Wij, katholieken van Nederland,
zijn ons altijd een blijvend voelen
met de geloofsgenooten die in de
16e eeuw zoo bitter bedrogen
werden, vervolgd als ze zijn gedu
rende twee en een halve eeuw in
naam van de vrijheid van geweten,
nadat ze geholpen hadden de politieke
onafhankelijkheid te verkrijgen in
een langen strijd.
Ter versterking van dien band die
ons met onze geloofsgenooten in het
verleden verbindt, stellen we ons
voor in meerdere artikelen nu en
dan wellicht onderbroken door een
artikel over de gebeurtenissen van
den dag eenige perioden van den
strijd onzer katholieke voorgeslachten
onder de oogen te zien. Het groote
werk van dr. J. H. J. M. Wltlox
en andere uitgaven zullen ons daarbij
een veilige gids zijn.
De eerste keer, dat de katholieken
weer levendige belangstelling begon
nen te toonen voor de politieke
zaken, was in de patriottentijd in
het laatste vierde deel van de 18e
eeuw. Bukkend voor de overmacht
hadden ze toen 21/2 eeuw lang de
vervolging verdragen, al deden ze
steeds hun best om zoo dikwijls als
ze konden de plakkatenmakende
Staten en den schout te verschalken.
Tot de ontwikkelingsgeschiedenis
der katholieke partij kunnen we den
patriottentijd evenwel niet rekenen.
De katholieken van die dagen
immers namen niet als zoodanig aan
het politieke leven deel. Ze waren
op de eerste plaats Patriot, tegen
standers van de oude staatsregeling,
waaronder ze gezucht hadden. Ze
waren de onderliggende partij en
zochten de vrijheid.
Een ernstiger bezwaar om dezen
tijd op te nemen in de wordingsge
schiedenis der Kath. Staatspartij is
de voorbijgaande aard van deze
politieke actie der Katholieken. De
felle vlam was al te spoedig ge-
bluscht. In 1800 volgde de inzinking
en Le Sage ten Broek, over wien
we ook vroeger reeds schreven,
moest na 1813 hard op de trom
slaan om zelfs het meest primitieve
politieke zelfbewustzijn opnieuw bij
de Katholieken te wekken. Eerst
toen begon de geregelde en onafge
broken ontwikkeling der partij.
Het beteekenisvolle van den
Patriottentijd tot 1813 was voor ons,
dat toen de grondslag is gelegd,
waarop de politieke actie der Kath.
rustte, een basis, die na 1813 bleef
als het groote voordeel van den
revolutietijd vrijheid van godsdienst
en gelijkheid voor de wet.
We kunnen het begrijpen, dat de
katholieken vurige patriotten waren
en fel stonden tegenover de Oranje
klanten, de voorstanders van het
bestaande anti-katholieke regiem.
Waar de patriotten in de steden
het gezag in handen kregen, werden
de katholieken hier en daar in de
lagere ambten toegelaten. Zoo ge
beurde bv. te Alkmaar, Zutfen,
Gorinchem, Purmerend enz.
Maar 't is wel merkwaardig dat
hoe stevige patriotten de katholieken
waren ze toch als burgers van een
lageren rang beschouwd bleven. In
de regeering der steden, de colleges
die met gezag bekleed waren, bleven
ze voorloopig nog zorgvuldig uitge
sloten. Zelfs vrijheid van godsdienst
werd den katholieken nog slechts
zeer schoorvoetend toegestaan.
De Staten van Holland en West-
Friesland schaften den 12en October
1786 de hatelijke recognitiegelden af,
die de katholieken voor de uitoefe
ning van hun godsdienst moesten
betalen.
Namens het platteland richtte de
felle patriot en heftig-revolutionnaire
pastoor Witbols van Rijnsaterwoude
een dankadres tot de Staten, waarin
hij schrijft
„Niets verlangen de Katholieken
dan de vrijheid, welke de Roomsch-
gezinden den Spaanschen dwingeland
uit deszelfs vuist door de wapenen
hebben helpen ontweldigen en waar
voor wij durven 't zeggen
meer Roomsch dan Protestant bloed
gestort is."
Het volgend jaar in 1787
kwamen de Pruisen de Oranjeklanten
te hulp en brachten meteen de reactie
tegen de Katholieken. Maar de
patriottische woelingen zijn ook later
de katholieken voordeelig geweest,
Men begon meer rekening met hen
te houden en hun wat meer gods>
dienstvrijheid toe te staan. In de
Nationale Vergadering hebben de
katholieken zich in de laatste jaren
der 18e eeuw nog geducht geroerd
maar omstreeks de eeuwwisseling
ging de strijdlust weer verloren.
Over dit tijdperk een volgenden
keer.
ROELAND
Hebt u den „Zeppelin" gezien?
Enorme belangstelling, ook van
koninklijke zijde. Die groote
vliegtuigen leken wel vliegen!
Respect voorde Üuitsche prestatie.
Ook voor de Roliandsche. Ontmoe
ting in de lucht boven „Voor
Indië". Ongeval en misdadigheid.
De misdaad indeu Bltfdorppolder.
Opschoning van den ?ijdelingscheii
vaccinatieüwang. Het motief er
voor gebleven. Eeu serum tegen
encephalitis.Tot nog toe prachtige
resultaten.
Ons land heeft dan de eergenoten
van een bezoek van de „Graf Zep
pelin". Al dagen van te voren had
het Nederlandsche publiek zich
gespitst op deze gebeurtenis. Doch
hoe groot het verlangen ook was
den kolossus boven onze lage landen
te zien zweven, het weer sprak ook
een woordje mee. en aanvankelijk
leek het nog of „natuur verbood
den toeleg door te drijven" zooals
Tollens in zijn overwintering op
Nova Zembla zong. Intusschen van
uitstel is geen afstel gekomen.
Heb je den „Zeppelin" (heel ge
moedelijk tot „Zepp" afgekort)
gezien? Dit wordt gevraagd op de
manier, waarop indertijd gevraagd
werd: Heb je de komeet (van Hal-
ley) gezien? Want de bezienswaardige
„Zeppelin" was alom in den breede
vermeld en, het sprak toch vanzelf,
dat iedereen het luchtgevaarte zien
moest, zoo groot is ons vaderland
waarlijk niet en, de „Graf Zeppelin"
is wel groot, veel meer dan twee
honderd meter lang en de breedte
is naar verhouding.
Doch, het moderne luchtschip
heeft zich aan lang niet alle Neder
landers vertoond en de vraag: Heb
je den „Zeppelin" gezien, is door
velen met een spijtig neen beantwoordt.
Hopen we voor de pechvogels,
die het wonder van techniek niet
mochten aanschouwen, dat dr Ecke-
ner de hand over het hart, ontegen
zeggelijk wel moedige hart strijken
zal, en ons Nederlanders nog eens
in de gelegenheid zal stellen h>t
luchtschip, te zien, waarmee hij in
luttel weken den aardbol omreisde.
Een prachtig gezicht was het, die
statige ballon met haar negenentwin
tig (onzichtbare) passagiers, die in
majestueuze vlucht ons land bij
Delfzeij binnenkwam en na een
verblijf van zes uren boven ons land
weer aftrok via Nijmegen.
Hoe er door de gelukkigen, die
wel zouden zien, is uitgekeken en
als dr. Eckener zich even de moeite
getroost heeft uit de cabine te kijken
zal hij een groote menigte belang
stellenden gezien hebben, een
bewonderende massa.
En onder deze. toen hij boven
Apeldoorn zweefde, de koninklijke
familie. Een aardig gezicht was het
o. a. de groote „Graf Zeppelin"
omstuwd als we 't zoo mogen noe
men, door een eerewacht van
vliegmachines, niet meer dan groote
vliegen, in vergelijking met de „Graf
Zeppelin".
Als we bedenken, dat dit gevaar
te de reis om de wereld gemaakt
heeft door het luchtruim waarin het
nog maar een nietige stip is, dan
komt er ontzag in ons voor de
moderne techniek, maar, niet minder
ook bewondering voor hen, die de
tocht hebben aangedurfd.
We kunnen, we moeten respect
hebben voor deze Duitsche prestatie.
Maar ook voor de Hollandsche!
En we danken aan de Holland-Indië
vluchten.
Tot voor enkele dagen was nog
steeds maar één vliegtuig onderweg.
De vorige week heeft zich voor het
eerst het geval voorgedaan, dat e;
een ontmoeting plaats had in de
lacht, tusschen twee K.L.M. vlieg
tuigen, 't een op de heen-, 't ander
op de terugreis, ergens boven de
Gongosdelta, boven Voor-Indië dus.
En, dergelijke ontmoetingen zullen
nu telkens plaats hebben, zoolang de
Mdaagsche vluchten duren. De ge
legenheid voor de bemanningen om
elkaar iets toe te roepen, zal wel
niet bestaan, maar als men zoo ver
van huis is, is het al wel als men
eikaars aanwezigheid kan consta-
teeren en wellicht elkaar eenige
teekens kan geven.
Keeren we nu uit het luchtruim
naar de aarde terug, die vooralsnog
naar het ooideel van de meeste
menschen nog de grootste vastigheid
geeft.
En hier op aarde, het kleine stuk
je dan, dat Nederland heeft, is naast
veel goeds, ook veel miserabels
waar te nemen, wat ook in de afge-
loopen dagen gebleken is.
Allereerst was daar de aanrijding
van een dienaar van politie, die
midden in den nacht het slachtoffer
werd van een ongeval. Een der vele
tragische gebeurtenissen, die nu een
maal aan het moderne verkeer ver
bonden zijn.
Dan was er de [verschrikkelijke
misdaad gepleegd op een kind in
den Blijdorppolder bij Rotterdam.
Een misdaad, die bij iedereen en
overal afschuw wekt, maar een
waarschuwing te meer is den kin
deren, die om verschillende redenen
wel eens alleen op het pad moeten,
ernstig te waarschuwen niet met
vreemden mee te gaas
Treurig is het, dat in een be
schaafde maatschappij gewaarschuwd
moet worden op deze wijze.
Maar ervaring heeft er de nood
zakelijkheid van bewezen, helaas.
Politie en justitie hebben, zooals te
begrijpen is, alle mogelijke pogingen
in het werk gesteld den dader op te
sporen. In het begin dezer weekwas
men zoover, dat men een persoon
in verzekerde bewaring had, van wie
intusschen nog niet bewezen was,
dat hij de gruwelijke misdaad inder
daad gepleegd had.
Dezer dagen is ingediend een
wetsontwerp, bedoelende een verlen
ging van den geldigheidsduur van de
tijdelijke bepalingen betreffende in
enting, d.w.z. de tijdelijke opschorting
van den zijdelingschen vaccinatie-
dwang. In de memorie van toelichting
wordt o.m. gewezen op het optreden
van de ziekte, die alastrim genoemd
wordt, welk optreden tot aanmerke
lijke toeneming van het aantal in
entingen heeft geleid, maar ook tot
toename van het aantal encephalitis
gevallen.
De cijfers betreffende het aantal
encephalitisgevallen, ofschoon eerst
hun rechte waarde verkrijgencfe in
verband met het aantal inentingen,
dat nog niet geheel bekend is, moeten
toch blijkens de memorie van
toelichting al bewijzen, dat het motief
voor de opschorting van den vaccine-
dwang onverzwakt gebleven is en
dat de feiten, welke indertijd den
wetgever tot die opschorting hebben
bewogen, onveranderd zijn gebleven
en ofschoon erkend wordt, dat
inenting tegen pokken ook het beste
middel is tegen alastrim, ligt voor
den wetgever het vraagstuk nog steeds
zoo, dat hij door den zijdelingschen
vaccinedwang te herstellen, zou dwin
gen tot een behandeling van het
lichaam, die naar de uitspraak van
de ervaring niet geheel veilig is.
Reden, waarom de Regeering meent,
dat nadere voorziening noodig is
door verlenging van den (op 31 Dec.
a.s. eindigende) termijn van opschor
ting van den vaccinedwang.
In het „Nederlandsch Tijdschrift
voor Geneeskunde" wordt een nieuwe
geneeswijze voor encephalitis be
schreven. De directeur van het
ziekenhuis Bergweg te Rotterdam
moet er in geslaagd zijn verscheidene
patiënten in het leven te houden na
behandeling met een serum, door
hetwelk de giftige werking van de
koepokstof wordt verzwakt. Blijkens
de berichten is met het inspuiten
van het serum (afkomstig van per
sonen die ongeveer gelijktijdig met
de encephalitispatienten werden
ingeënt, bij voorkeur het serum van
vader of moeder), een prachtig
resultaat bereikt. Met de succesvolle
toepassing van dit serum zou dus
een groot bzzwaar tegen de inenting
zijn weggenomen. Ofschoon de
alastrimgevallen althans in Delft
(waar vele gevallen geconstateerd
werden) naar het sehijnt aanmerkelijk
afnemen, komen toch nog uit ver
schillende deelen van het land
berichten omtrent nieuwe gevallen.
Een voor Holland nieuw
veevoederartikel.
De heer F. Westerling, dierenarts,
schrijft ons o.m.:
Als dit artikeltje onder de oogen
der lezers komt, is de eerste drogerij
van suikerbietbladeren in Holland
sedert eenige dagen in bedrijf. Door
de Centrale Suiker-Maatschappij is
n.l. aan de bekende suikerfabriek te
Halfweg een installatie gebouwd
voor het drogen van suikerbiet
bladeren. Lag het oorspronkelijk in
de bedoeling deze installatie in den
Haarlemmermeerpolder te bouwen,
bij nader inzien gaf de C.S.M. in
verband met vervoerbezwaren e.d.
er de voorkeur aan de installatie te
plaatsen aan de fabriek te Halfweg.
Het is een ieder bekend, die iets
van landbouw af weet, dat na het
rooien der suikenbieten op het land
achterblijft de kop plus het blad.
Reeds lange jaren werd dit zoogen.
suikerbietenlof als veevoeder gebruikt,
hier in Holland op twee manieren,
en wel lo. in het najaar, versch
van het land2o. door het blad in
te kuilen, waardoor het den ge-
heelen winter gevoerd kon worden.
Over de waarde als veevoeder zijn
allen die het blad op deze wijze
voerden het eens, het is nl. een zeer
goed voer, hoewel er speciaal door
het hoege gehalte aan vuil, veroor
zaakt door de groote kleimassa's die
er in voorkomen, ook nog wel
bezwaren aan verbonden zijn. Van
de werkelijk enorm groote hoeveel
heden blad, welke ieder jaar ter
beschikking komen, wordt als vee
voeder tot nu toe echter slechts een
zeer klein percentage gebruikt. Door
het drogen van het product wordt
het lo. veel gemakkelijker te be
waren en 2o. te transporteeren naar
alle mogelijke verbruikers, wat in
gekuilden toestand betrekkelijk on
mogelijk is.
Voor het drogen, hetgeen in
speciale droogtrommels bij niet te
hooge temperaturen geschiedt, wordt
het blad gewasschen en gesneden.
Door het wasschen wordt het per
centage vuil tenminste als men over
een goede waschinstallatie beschikt,
tot een minimum beperkt, het be
hoeft niet grooter te zijn dan uiter
lijk 2 pet.
Rekent men per H.A. op een op
brengst van plm. 30.000 Kg. blad
plus koppen, dan houdt men na
droging hiervan ongeveer 1/6 deel.
dus plm, 5000 Kg. veevoeder over,
waarvan de gemiddelde samenstelling
als volgt is Eiwitachtige stoffen 11
pet., vetachtige stoffen 2.3 pet., zet-
meelachtige stoffen 53 pet., waarvan
suiker 271/« pet., ruwe celstof 11 pet,
asch 11 pet., water 11 pet.
Aan de installatie te Halfweg
denkt men ruim 300 H.A. lof te
kunnen verwerken, dus zal men
produceeren ongeveer 1.500.000 kg.
veevoeder, waarvan de prijs niet
veel hooger zal komen dan f 7 per
100 kg. Het wordt afgeleverd ii
balen van 50 kg. onder het merk
CeSeM.
In Duitschland werken deze droge
rijen reeds verscheidene jaren en
men voert het daar aan alle soorten
door
JOS. BOSHOUWERS te LENT.
Piepkuikens.
VRAAGIk heb eene goede
gelegenheid om kuikens op te fok
ken in een broedmachine, die in
den winter toch stil ligt.
Daarom ga ik bij wijze van proef
eens een klein stelletje piepkuikens
groot brengen, b.v. een 100 stuks,
als er zooveel kuikens uitkomen als
ik verwacht.
Moeten deze kuikens, ook bij
goed weer, steeds binnen gehouden
worden In den winter kan men
wel eens mooie dagen hebben.
Welk voer zou u mij aanraden
Ik heb van 't jaar mijn kuikens
opgeiokt met voer van den Land-
bouwbond en dat is mij best ge
gaan. Gaarne antwoord in Peel en
Maas.
Uit Venray.
ANTWOORD De huisvesting
is al een zéér belangrijk punt. Waar
daar iets aan mankeert, moet men
niet aan piepkuikenfokkerij beginnen
want dan mislukt zij toch.
Natuurlijk moet u eene kunstmoe
der gebruiken. Maar de bedorven
lucht moet, ook bij de strengste
koude, gemakkelijk afgevoerd kun
nen worden en wel zoo, dat er geen
tocht ontstaat en er toch voldoende
ventilatie is.
Daar zit 'm bij 't opfokken van
piepkuikens in het barre jaargetijde
de knoop.
Staartplukken en beenzwakte zijn
voor 'n zeer aanzienlijk deel het ge
volg van gebrek aan genoeg frissche
lucht.
Hieruit kan men afleiden, dat er
niet te veel .kuikens bij elkaar mogen
zijn en dat men den bodem van het
hok kraakzindelijk en droog houdt.
Anders gaat de lucht direct beder
ven en 't loopt beslist mis.
De kuikens moefen absoluut bin
nen gehouden worden laat u dus
niet verleiden door een toevallig
mooien dag.
U hebt het opfokvoer gebruikt
van den Landbouwbond. U bedoelt
zeker het Standaard opfokvoer van
de Nederlandsche Federatie. Dan
hebt u eerst eenige dagen een zeer
eenvoudige samenstelling daar ge
kregen, nietwaar, bestaande slechts
uit 3 grondstoffen.
Welnu, gebruik dat ook en blijf
er een dag of acht mee doorgaan.
Daarna het andere opfokvoer. Dan
zal het wel losloopen.
Als groen geeft u bij voorkeur
als de diertjes een dag of acht
oud zijn (voor dien tijd niet)
gespruite (gekiemde) haver of boe
renkool.
Het is u van 't jaar niet zoozeer
om winst te doen, doch beschouwt
het meer als een proef. Welnu, dan
kunt u wel W.L. nemen, als 't niet
anders kan, maar als 't werkelijk
gaat om er wat aan te verdienen,
dan moet u een zwaar ras nemen,
b.v. Plymouth Rock, N.Hollandsche
Blauwen, Mechelsche hoenders, Wy-
andotten of Reds.
Grit of schelpen.
VRAAG Wij hebben tot nog
toe geen schelpen gegeven, doch nu
het winter wordt, wilden wij er toch
mee beginnen. Of zou u denken, dat
het niet noodig is, daar ik de kip
pen bij eenigszins goed weer toch
laat buiten loopen, waar veel grind
in den grond aanwezig is.
Uit Venray
ANTWOORD Waar u een
zeer grintrijk terrein heeft, is het
m.i. des zomers en in 't voor- en
najaar, als de kippen geregeld buiten
zijn, niet zoo bepaald noodig om
schelpen te voeren, met het oog op
de spijs verteering,
Maar nu er vele dagen kunnen
komen, dat ze binnen moeten blijven,
zou ik u aanraden, steeds 'n bakje
met gemalen schelpen in 't hok te
hebben. Het voedsel verteerd er te
beter om, en ook de schaalvorming
vindt er baat bij.
Dak van gegolfd asbest?
VRAAG: Mijn plan is nog een
nieuw hok bij te bouwen. Daar ik
nog een partijtje gegolfde asbest-
platen te veel heb, wilde ik deze
als dak gebruiken. Is toch niet te
koud? Uit Venray.
ANTWOORD: Beter vind ik
een dak van riet met daar le soort
sluitpannen overheen.
Toch kan asbest ook wel gebruikt
worden. Hier in de Betuwe zie ik
er wel daken van en bij navraag
blijkt me, dat ze ook voldoen. Maar
over de achterste helft van 't dak
wordt hier dan eene houten bezol-
dering aangebracht, die nauw sluit
aan achterwand en zijwanden. Door
de golven ventileert het dan van
buiten naar binnen, tusschen het
asbest en de zoldering. De golven
zijn dus open, boven den achterwand
en vóór
VENRAY, 19 October 1929
Dr. Pools naar Rome.
Dr. Poels vertrekt weldra naar
Rome, waar belangrijke besprekingen
zullen gehouden worden tusschen
voormannen uit verschillende landen
van de kath. internationale arbeiders
organisatie.
Het kantoor der Directe Be
lastingen en Accijnzen te Venray
zal op 21 October 1929 door den
aftredenden ontvanger worden over
gedragen aan den Surnumerair R.
W. P. de Vries uit de Directie
Rotterdam, die met de tijdelijke
waarneming belast wordt.
De Marechaussée Ch. C. Stap.
alhier, thans gedetacheerd te Gronin
gen, wist aldaar aan de eischen te
voldoen, door het Nederlandsche-
Olympische-Comité vastgesteld.