JACRM*
SmanufacturenI
Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
i J. VERMEULEN-ROELOFS
Loop der bevolking over
1928
lYOORDECLlöST/
Dit nummer bestaat uit TWEE bladen.
in de gemeente Venray.
Buitenlandsch Overzicht
Binnenlandsch Nieuws
Provinciaal Nieuws
ZATERDAG 12 JANUARI 1929
Vijftigste Jaargang
No. 2
BLIJKEN
TOCH HET
EEL EN MAAS
PRIJS DER ADVERTENT1EN1—8 regels 60 cent, elke regel meer 7»/i ct.
bij abonnementlagere tarieven.
Uitgave van FIRMA VAN DEN MUNCKHOF
Telefoon 51
VENRAY ABONNEMENTSPRIJS p. kwartaal voor Venray 65 ctper post 75 cent
voor het buitenland f 1.05 bij vooruitbetaling, afzondert, nummers 5 cent
Alleenverkoop v. Nederland CHAMPAGNE Vve. Puisard Cie.
Rijn- en Moesel
WIJNEN
Wijnhandel
Venray, Gr. Markt 8
Huis opgericht 1843
Mannen
Vrouwen
Totaal
5901
5907
11808
161
133
294
510
467
977
671
600
1271
89
104
193
446
469
915
535
573
1108
6037
5934
11971
Bevolking op 31 December 1927
Vermeerdering door geboorte
Vermeerdering door vestiging
Totale vermeerdering
Vermindering door sterfte
Vermindering door vertrek
Totale vermindering:
Bevolking op 31 Dec. 1928
7 kinderen werden als levenloos aangegeven.
Het aantal voltrokken huwelijken bedroeg 53.
Van de overledenen behoorden er 84 lot de bevolking der krankzinnigen
gestichten eu wel 38 tot het St. Servatiusgesticht en 46 tot het St. Anna-
gestich*.
Evenals vorige jaren willen we ook thans wederom eene korte beschou
wing vastknoopen aan bovenstaande cijfers.
Het jaar 1928 is voor dö bevolkingsregisters nog ongunstiger geweest
dan zijn voorganger 1927 Het aantal geboorten is alwser minder geworden
In 1926 hadden we nog 320 levend-geborenen, in 1925 en vorige jaren weinig
minder en thans, nu de bevolking toch circa 500 zielen meer lelt dan in
1926, komen we nog niet eens aan de 300
Het aantal overledenen buiten de eesticblen is wederom hoog geweest
evenals het vorig jaar. Terwijl het in 1926 b v. 88, in 1925: 91 en in 1924
eveneens 88 heeft bedragen, is het nu weer, evenals in 1927, boven de 100
gestegen, nl. tot 109.
Nog nimmer zijn in één jsar zooveel personen uit Venray vertrokken als
in 1928 Vooral vele jongelieden zijn hun geluk elders gaan beproeven
Vroeger zijn we met het aantal vertrokkenen nog steeds beneden de 800
gebleven of even aan dat cijfer, nu bedraagt hel ni^t minder dan 915
Dit is een voor Venray niet verblijdend verschijnsel En het aantal ge
vestigde personen is niet hooger dan andere jaren, zulks ondanks het feit,
dat het groote nieuwe Palerskloosler in 1928 geheel bevolkt is. Ware dit
niet geschied, dan waren er meer personen vertrokken dan ingekomen, het
geen sedert menschenheugenis niet het geval is geweest.
Als het zoo doorgaat met het vertrek naar elders, is het dan ook zeer
waarschijnlijk, dat we het volgend jaar bij onze beschouwing dit bedroevend
verschijnsel zullen moeien constaleeren.
Met de huwelijken is het iets beter gesteld dan het vorig jaar. 53 in 1928
tegen 37 in 1927, daar is althans vooruitgang. Maar we zijn nog lang niet
terug, waar we vroeger waren, toen we 1000 en meer zielen minder hadden
buiten de gestichten dan nu. In 1920: 89, in 1921: 62, in 1922: 54, in 1923:
58 in 1924: 54, in 1925: 68) en nog veel verder zijn we af van waar we
wezen moeten om eenigszins het normale cijfer in Nederland te benaderen.
Volgens dit cijfer (ruim 8 per lOüO inwoners) hadden wij 75 huwelijken
moeten hebben We rekenen hierbij naar een zielental van rond 9400 en
trekken dus af de bevolking van kloosters en gestichten, (kloosterlingen,
studenten der beide gymnasia, verplegers, verpleegsters^ verpleegden, wees
kinderen enz. allen inbegrepen), dus geheel de bevolking van Patersklooster,
Gymnasium, Jerusalem en St. Josephsgestich» (totaal rond 890 zielen) en van
de beide krankzinnigengestichten (totaal rond 1670 zielen).
En die aftrek is voor het maken eener statistiek feitelijk niet in zijn ge
heel noodig, omdat bij de bepaling der gemiddelden over geheel Nederland
de tienduizenden kloosterlingen, kostschoolleerlingen, weeskinderen, gasthuis
bewoners, krankzinnigen enz. ook niet ziju afgetrokken.
Laten we hopen, dat het volgend jaar onze cijfers over de geheele lijn
gunstiger aijn.
hebben.
In zekeren zin wordt hier
het conflict beschaamd tusschen het
oude Europa en het nieuwe Amerika.
Het oude land strijdt om zijn leven
en moet door zeer hard werken z'n
enorme schuldenlast voldoen aan het
nieuwe land, den in weelde badenden
schuldenaar, die als een tweeden
Shylock z'n pond vleesch opsischt en
zich niet bekommert om het bloed, dat
moet vloeien I
Dit over Duitschland's betalingsver
mogen.
Vragen we ons nu af: hoe staat het
met
den wil van Duitschland om te betalen?
Zeker wil Duitschland betalen want,
indien het van plan was niet te betalen,
zou het er zich weinig van aantrekken
of het bedrag hoog of laag werd gesteld.
Aangezien Duitschland echter wél
den wil heeft om te betalen, verzet het
zich tegen een schadevergoeding, welke
Ijn betalingsvermogen te boven gaat,
Het zou beter geweest zijn niet bij
voorbaat invloed te oefenen op de aan
slaande beraadslagingen van de des
kundigen tot regeling van de schade
vergoeding. In Duitschland koestert de
groote meerderheid van het volk den
den wensch
tot een goede verstandhouding met
Frankrijk te geraken,
om de herinneringen aan den oorlog
te laten verdwijnen.
En ook het Fransche volk heeft op
een aantal heethoofden na, genoeg van
een oorlog.
Het wordt inderdaad tijd, dat er een
eind komt aan de geschillen, dat aaD
beide landen toegestaan zal worden te
kunnen leven en een betere toekomst
van Europa voor te bereiden.
Voor Duitschland en Frankrijk is
het meest dringende gemeenschappelijk
te arbeiden, elkaar wederkeerig een
de tariefsbehandeling toe te stean
en handelsverdragen te sluiten.
Het schadevergoedings-vraagstuk is
echier een zoo ingewikkeld en wijd
vertakt probleem, dat het als een
duizendarmig monster de volken van
Europa en Amerika in z'n gruwelijke
klauwen gevangen houdt 1
van het reddingscheepje «Schuttevaer"
over den Allanlischen Oceaan, naar
New York. Door den heer Schuttevaer
en zijn (niet altijd heel getrouwe)
makkers is indertijd hoog opgegeven
over de uitstekende kwaliteiten van
zijn scheepje, als «onzinkbaar" redding
vaartuig.
Het is te begrijpen, dat tal van zee
varenden met belangstelling naar de
prestaties van Schuttevaer man en
boot uitzien, omdat er toch nog altijd
behoefte is aan een reddingboot, die
aan redders en geredden onder alle
omstandigheden levensbehoud kan
waarborgen. Blijkens een reeds de
vorige week uit Londen ontvangen
berichtis de «Schuttevaer" van Plymouth
vertrokken om via Lissabon en de
Azoren de reis naar New York te aan
vaarden.
Het Duitsche Centrum on de politieke
vraagstukken.
Een krachtige rede van den nieuwen
leider.
Mgr. Dr. Kaas, de nieuwe voorzitter
van de Duitsche Centrumspartij, heeft
dezer dagen te Rüdesheim een rede
gehouden over
de positie van het Centrum ten opzichte
der binnen- en huitenlandsche politiek
In beginsel was het Centrum bereid
aan de vorming van de groote coalitie
mede te werken, doch men zou daarbij
ie voren moeten weten, waarheen de
weg zal leiden, daar verschillende
vraagstukken zonder oplossing zijn
gebleven. Zoo wil het Centrum
een verdere verproletariseering
tegengaan
en evenmin voet geven aan den land
honger van den Duitschen boer
Wat de buitenlandsche politiek betreft
is het Centrum
een voorstander der Locarno-politiek.
maar men moet eenig geduld weten te
betrachten én niet te veel op het be
halen van succesjes azen; wie niet kan
wachten tot de vruchten rijp zijn, gaat
over tot onzakelijke handelingen.
Deze stelling pasta hij ook toe op
de ontruimingskwestie;
Dr. Kaas vestigde er in 'dit verband de
aandacht op, dat de bevolking aan den
Rijn op geen stukken na zoo onge
duldig is als men elders in Duitschland
wel schijnt te wezen. Men moet een
waardige terughoudendheid in acht
weten te nemen en aan de hand van
de daaromtrent afgelegde verklaringen
der tegenstanders, inzien, dat geen
resultaten te behalen zijn zoolang in
de kwestie der schadevergoeding
geen tastbare en definitieve oplossing
is gevonden Wat nu deza laatste
kwestie aanbelangt, wanneer de tegen
partij eischen stelt, welke het Duitsche
betalingsvermogen te boven gaan dan
behooren deze met een even krachtig
als duidelijk «neen" te worden beant
woord
Men kan niet anders zeggen, dan
dat dr. Kaas niet in moed te kori schiet
Vrijmoedig zegt hij waar het zijns
inziens op staat, zonder zich om
de te verwachten reactie der kiezers
te bekommeren. Vooral ten aanzien de
ontruiming geven zijn verklaringen
blijk van grooten moed.
De schuldeischende landen hebben
dus evenveel belang bij
den Duitschen export
als Duitschland zelf Ook in de toe
komst zal Duitschland nog leeningen
noodig hebben.
Behalve van de zijde der Pers is er
ook
critiek van de Duitsche mijnwerkers
op dit rapport los gekomen.
Wat Parker Gilbert vergeet, zoo wordt
iu het manifest gezegd, is dat Duitsch
lands draagkracht niet alleen bestaat
uit belastingontvangsten, spoorweg
hypotheken en betalingen met geleend
geld, maar in de eerste plaats uit
den economischen toestand van
zijn millioenen arbeiders.
Wanneer de agent-generaal de moeite
genomen had den levensstandaard van
den Duitscden en Amerikaanschen
arbeider te vergelijken dan zou hij tot
de ovértuiging gekomen zijn, die ieder
ingewijde toegedaan is, dat die levens
standaarden niet alleen hemelsbreed
verschillen, maar dat die van den
Duitscher arbeider in het algemeen
nog heel droevig genoemd mag worden
en dat hij
het minimum van een menschwaardig
bestaan bijna nergens bereikt.
De werkelijkheid verschilt volkomen
van de labellen, die Parker Gilberizoo
keurig uitgerekend en uit welke hij
zijn conclusies getrokken heeft.
Hier staat dus het «menschelijk wel
zijn" tegenover den kouden, nuchteren
wil van den financier, die z'n geld moet
Het zal voorloopig met de proef
vluchten naar Indië van de K.L M.
niet meer zoo vlot gaan. Bij de vluch
ten naar Indië moet gebruik gemaakt
worden van vreemde luchtvaartterrei
nen in Azië, waarvan er eenige uit
sluitend be&temd zijn voor de militaire
luchtvaart, al worden ze dan voor
enkele incendenteéle vluchten beschik
baar gesteld. Doch er schijnt van de
geboden welwillendheid ten behoeve
van die incidenteels vluchten al te
ruim gehruik gemaakt te zijn, moer
bepaaldelijk wat betreft de terreinen
Irak. De Engelsche regeering kan
nu voorloopig het gebruik dier terreinen
niet langer toestaan en het gevolg
hiervan is, dat de KLM. haar voor
genomen proefvluchten zal moeten
uitstellen tot April.
Zooals we reeds de vorige week ver
meld hebben, zijn allerwegen toebe
reidselen gemaakt om de huldiging
van Koningin Emma ter gelegenheid
van haar 50jarig jubileum als Neder
landsch Staatsburgeres een grootsch
karakter te doeti dragen. Inderdaad is
die huldiging dan ook op vele plaatsen
grootsch en indrukwekkend geweest en
de liefde voor het Oranjebuis is in de
viering van het gouden jubileum van
Koningin Emma uitnemend gedemon
slreerd.
o
De tollen, die sinds den «aanval" op
de Muidertol zoo zachtjes aan, de een
voor, de ander na,tendoode opgeschre
ven blijken, verdwijnen met een ge
moedelijkheid, die men eigenlijk Diet
verwacht zou hebben, waar het een
ingeburgerd en door de jarenlange
tradities geëerbiedigd gebruik betrof.
De gemoedelijkheid welke we hier
bedoelen, komt van de zijde dergenen,
die bij ds tolheffing de voornaamste
belanghebbenden zijn, aan den eenen
kant wel te verstaan.
De mer.schen of lichamen dus, die
door de afschaffing der tollen een zeker
inkomen moeten derven. Voor wat,
hoort wat, zegt het spreekwoord en
zoo wordt voor de verdwijning der
tollen zoo hier en daar een of andere
compensatie gegeven, waardoor de der
ving van inkomen in zekere mate
wordt goedgemaakt. En aan de andere
zijde staat de winst, dat hel publiek
het verkeerswezen van die lastige en
soms dure lollen af zijn. Werkelijk, al
hebben de tollen eeuwen getrotseerd,
de victorie is begonnen te Muiden.
o—
De laatste cijfers betreffende het
Rotterdam8che havensverkeer wijzen
op achteruitgang. Ds Nieuwe Waterweg
heeft over 1928 wat binnengekomen
schepen betreft een vermindering van
een millioen ton, Rotterdam heeft een
vermindering van ruim zevenhonderd
duizend ton scheepsruimte te boeken.
Hierin zou zeker voor Rotterdam eenige
aanleiding tot pessimisme kunnen
schuilen, maar 1927 was na het jaar
1926, dat ongunsligen invloed onder
vond van de Ëngelsche mijiistaking
een zeer gunstig jaar, waarin de
achterstand van 1926 werd ingehaald.
De achteruitgang wordt in hoofdzaak
veroorzaakt door den minderen aanvoer
van erts en kolen. Hamburg en Ant
werpen, beide hebben het wat het
afgeloopen jaar betreft b'ter gemaakt
Hamburg komt een millioen ton hoogei
dan Rotterdam, Antwerpen blijft er
nog bijna vierhonderd duizend ton
beneden.
o
Groote steden als Rotterdam bijvoor
beeld hebben neiging tot en behoefte
aan expansie en verscheidene grootere
en kleinere gemeenten hebben zich
reeds door de groote zuster in de na
bij held zien opslokken. Het uitbreidings
plan, dat Rotterdam zich ten doel stelt
te verwezenlijken is in de naaste om
geving nu niet overal met sympathie
begroet. Geannexeerd te worden is nu
eenmaal voor sommige gemeenten niet
het ideaal.
Men denke slechts aan den tegen
stand welken geboden werd toen de
gemeente 'sGravenhage haar oog richtte
op Voorburg en Rijswijk. Verscheiden!
gemeenten om Rotterdam willen van
annexatie door die stad weinig of niets
weten en er zijn er eenige, die in
stede van een annexatie af te wachten,
zelf gaan uitzien op welke wijze ze
zich in de toekomst tot grootere ge
meenten kunnen ontwikkelen. Over-
schie en Schiedam hebben wel degelijk
hun eigen uitbreidingsplan. Of Rotter
dam daarmee gebaat zal zijn
Vermoedelijk niet.
het St. Servatiusgesiicht, Maasheesche
weg, St. Odastraat, Willemstraat.
2. De huisvuilnis, welke zal worden
afgehaald, zal beslaan uit vaste stoffen
als keukenafval, asch en ander huis
houdelijk afval.
3. Faecalien of aan hevige rotting
onderworpen stoffen, fabrieksafval of
van afbraak komende materialen zullen
NIET worden aangenomen.
4 De vuilnis zal worden afgehaald
eiken Zaterdag tusschen achten twaalf
uur voormiddag en zoo roodig tusschen
een en vijf uur namiddag.
5. De komst der vuilniskar zal door
ratelen worden aangekondigd.
6 Elke aangeslotene kan na deze
aankondiging de vuilnis in een be
hoorlijk gesloten bak, ton of emmer,
welks inhoud niet grooter mag zijn,
dan 1/10 M3, buiten de deur zetten.
7. Het buitenzetten van vuilnisbak
ken op andere tijden is verboden.
8. Voor feestdagen of bijzondere
omstandigheden kan ook op andere
dagen als des Zaterdags het vuil worden
fgehaald
Voor het afhalen van vuil van
fabrieken, gestichten, bedrijven van
industrieelen of commercieelen aard of
landbouwbedrijven, waar het vuil niet
in gewone bakken wordt gestort, doch
op met de vuilniskar bereikbare plaat*
sen op hoopen wordt gezet of in
bijzondere bergplaatsen wordt opge
borgen, bedraagt de vergoeding f 0,75
per M3 of gedeelten met een minimum
van f 1,50
De aangiften hiervan moeten 14
DAGEN TEVOREN ten kantore van
den Gemeenteontvanger geschieden.
Venray 4 Januari 1929
Burgemeester en Wethouders voornd.
O. VAN DE LOO
De Secretaris
VAN HAAREN
Het vliegtuig van de K L M., dat na
een aanvankelijken tegenspoed de reis
naar Batavia met succes heeft volbracht
zou. naar van de zijde van de directie
der KLM. wordt medegedeeld, Woens
dag 9 Januari den terugtocht naar
Amsterdam aanvaarden, beladen ver
moedelijk met vele goede wenschen en
stoffelijke blijken van belangstelling
voor de Hollandsche vrienden en ver
wanten.
o—
Schrijvend over den thans reeds
meerdere malen herhaalde Holland—
Indiëvlucht, denken we aaneen andere
tocht, die wellicht met evenveel moed
en voorbereid, door verschillende om
standigheden niet tot definitieve uit
voering kwam. We bedoelen den tocht
VENRAY, 12 Januari 1929.
Reinigingsdienst voor de Kom van
Yenray.
Burgemeester en Wethouders van
Venray brengen ter kannis van belang
hebbenden, dat degenen, die in het jaar
1929 gebruik willen maken van den
gemeentelijken dienst tot het ophalen
van haardasch en huishoudvuilnis,
daartoe in den loop van de maand
Januari aangifte moeten doen ten
kantore van den Gemeente-Ontvanger
en gelijktijdig het verschuldigde bedrag
ad f5 (vijf gulden) moeten storten,
waarvoor zij kwijting ontvangen.
Nogmaals zij in het kort de regeling
van den dienst aangegeven
1. De reinigingsdienst zal voorloopig
omvatten het navolgende gedeelte der
gemeenteKruisstraat ie beginnen bij
de brouwerij van Hulsman, Pateralaan,
Langstraat vanaf de Marechaussee
kazerne, Leeuwstraat, Henseniusstraat,
Patersstraat tot Gymnasium, Hensenius-
plein, Schoolstraat, Hoenderstraat,
Bontekoestraat, Eindstraat tot het St.
Josephsgesticht, Marktstraat, Markt,
Grootestraat, Hofstraat, Stationsweg tot
Naar wij vernemen heeft Kap.
Geurts aan zijn sociale cursus nog een
interessante avond kunnen toevoegen
door Kap. Kellenaers te verzoeken een
avond te komen spreken over het
Raadsel van Konnersreuth en ons te
komen vertellen wat hij bij zijn bezoek
aan Theresia Neumann gezien en in
een gesprek met deze bevoorrechte
ziel gehoord heeft.
Deze avond waarin velen ongetwijfeld
beUng zullen stellen zal op 7 Februari
gehouden worden in het alcoholvrij
lokaal.
Inlevering militaire goederen.
De Februari inlevering der militaire
goederen van de dier.stplichtlichting
1913 (en 1912) zal alhier plaats hebben
in het schoolgebouw Schoolstraat op
13 Februari.
Bouwvergunningen.
In het afgeloopen jaar werden alhier
verleend een 50-tal vergunningen tot
het bouwen van woonhuizen en boer
derijen. Veder een dertigtal tot het
bouwen van schuren, 't verbouwen van
woonhuizen en fabrieken enz. (stoom
zuivelfabriek, carlonfabriek en stroo
hulzenfabriek)
Als het moederhart spreekt.
Op Zondag 20 Januari, 's avonde 8
uuj zal in de Tooneelzaai «Wilhel-
mina" alhier, worden opgevoerd «Als
het moederhart spreekt", tooneelspel in
vier bedrijven naar den bekenden roman
van Florence L. Barclay, schrijfster
van «De Rozenkrans".
In dit stuk treden op de dames Mies
Peijters (Het witte vrouwtje), Tine v.d.
Werf, Lena Kemper, Stella Douser en
de heerenPetro Beukman, Joh.
Langenaken, Julius Brongers. Bob
Constant, J. de Water, enz.
Allen die het schitterende tooneel-
werk «De Rozenkrans" hebben gezien
zullen ook ongetwijfeld kennis willen
maken met «Als het moederhart spreekt"
van dezelfde schrijfster.
Albatros.
Onder den naam Albatros(Slormvogel)
werd in den afgeloopen Herfst een
voetbalclub opgericht, bestaande uit
jongelui van de R K. Jongelingen-
Vereeniging en van Groot-Patronaat.
Begin December j.I. sloot de club
zich aan bij R'. K. Limb. V. Bond.
De spelers hebben al aanstonds goed
ingezet. In hun allereersten competitie
wedstrijd wonnen zij schitterend met
71 op L.V G. II Lottum.
30 December waagde Albatros den
strijd tegen het sterke en nog onge
slagen B.V.V. II te Blitler8wijk, en
zegevierde met 53.
Zondag 6 Januari waren, waarschijn
lijk ten gevolge van de gelegenheid tot
schaatsrijden, maar 9 van de Storm
vogels aanwezig. Dat mag niet, want
dan wordt 't «doodwerken" en is het
geen gezonde sport meer. Niettegen
staande deze onvolledigheid versloeg
Albatros de Horstenaars van H V C. 4
met 42.
Albatros, voorwaarts, op sterken
vleugelslag 1
Iets zeldzaams.
Dr. Sala had 28 Dec j 1. bij W. J.
Driessens te Venray—Heide al de hen
nen en hanen bloed afgetapt voor