Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
R'j WIJNEN861 J. VERMEDLEN-ROELOFS Venray! Gr. Markt 8
Behou
denis
Kranken
Oostrum
der
Dit nummer bestaat
uit TWEE bladen.
Hoe vormt de land
arbeider zich een eigen
bedrijf?
Bij da Menscheneters op
Nieuw-Guinea.
De Kippenhouderij op
het platteland
Provinciaal Nieuws
ZATERDAG 15 SEPTEMBER 1928
Negen en veertigste Jaargang No. 37
S PEEL EN MA ASH
PRIJS DER ADVERTENTIEN: 1-8 regels 60 cent, elke regel meer 7'/» ct. Uitgave van FIRMA VANDEN MUNCKHOF VENItAV ABONNEMENTSPRIJS p. kwartaal voor Venray 65 ctper .post 75 cent
bij abonnement lagere tarieven. Telefoon 51 voor het buitenland t 1.05 bij vooruitbetaling, afzondërl. nummers o cent
Alleenverkoop v. Nederland CHAMPAGNE Vve. Puisard Cie. Huis opgericht 1843
De heer A Over te Amersfoort schrijft
in het »Dagbl. van Noordbr.":
De laatste jaren is zoowel bij ons als
in het buitenland het landarbeiders-
vraagstuk, d.w.z. hoe in een land een
krachtige, aan den bodem gehechte en
en stabiele landarbeidersbevolking ware
te verkrijgen, hehaaldelijk ter sprake
gekomen uit hoofde van het groot
algemeen belang, dat daarbij is betrok
ken, Het kon ook voor onze regeering
niet onverschillig zijn, hoe de toestand
is van een zöu breede laag der bevol
king, die een zöó belangrijken invloed
heeft op de voortbrenging van den
naiionalen bodem, en daarenboven
hangt het bestaan van een krachtigen
landbouwersstand ten nauwste samen
met de aanwezigheid van een wel
varende landarbeidersbevolking. Zoo is
het belang van deze ook dat van den
boerenstand en van den geheelen land
bouw.
Dal de toestand der landarbeiders bi j
ons veel te wenschen overlaat, blijkt
wel uit het rapport der staatscommissie
van den landbouw, wier enquc'e zich
heeft uitgestrekt over omstreeks 4.00.000
landarbeiders.
Aan den arbeid van deze staatscom
missie dankt haar ontslaan de Land
arbeiderswet van 20 April 1918 Deze
wet beoogt het verkrijgen door land
arbeiders van land met woning in
eigendom of van los land in pacht.
Het is te betreuren, dat in den laat-
slen tijd zoo weinig aandacht aan deze
belangrijke wet wordt geschonken.
De uitvoering laat veel te wenschen
over, waarvan de schuld niet uitslui
tend ligt bij de overheid, doch bij de
landarbeiders zelf.
De moeilijkheden, die de uitvoering
der wet belemmeren, zijn meestal van
financieelen aard. Deze kunnen echter
overwonnen worden. Dat bewijst wel
het feit, dat in verschillende gemeenten
van ons land de in aanmerking komende
landarbeiders aan een »plaatsj V' of aan
»los land" worden geholpen. Waarom
zou aldaar hulp wel mogelijk zijn en
niet in naburige gemeenten van onge
veer gelijke grootte en samenstelling?
In vele gemeenten treft men splaatsjes"
aan, die volgens de bepalingen der wet
in eigendom kunnen worden verkregen,
doch de noodige medewerking, ter be
reiking van het doel, dat de wel beoogt,
ontbreekt veelal. In de eerste plaats
behooren de gemeentebesturen en de
rechtspersoonlijkheid hebbende vereeni
gingen en stichtingen, ingesteld tot het
verkrijgen van onroerend goed voor
landarbeiders, dió medewerking te ver-
leenen.
Doch het initiatief kan ook uitgaan
van de arbeiders zelf. Het doel van
den weigever is, den landarbeider in
de gelegenheid te stellen zich op bil
lijke wijze een vast gebruikrecht van
den grond te verschaffen, of ten aanzien
van de talrijke arbeiders, die alleen een
huis hebben, de gelegenheid te geven
om land op guns ige voorgaarden li
pachten. Daardoor krijgen zij de kans
hunr.e economische positie te verbete
ren. Wordt de arbeider kapitaalkrach
tiger, dan wordt hem de gelegenheid
geboden, door uitbreiding van zijn
bedrijf, verder te komen en aich ge
leidelijk op te werken. Hij zal zijn
arbeid in loondienst zien afnemen en
allengs kunnen besteden.
Uit een en ander blijkt dus wel, dat
alleen energieke werkers profijt van de
wet kunnen hebben.
Het voordeel voor de arbeiders is,
dal zij hel land goedkoop kunnen
krijgen de pachtprijs mag niet meer
dan f 50 bedragen. Bovendien is er het
voordeel, dat de arbeiders geen gevaar
loopen den akker, dien ze eenmaal met
veel zorg goed in orde hebben gebracht,
een volgend jaar weer ie moeten mis
sfen.
Onder landarbeiders worden verstaan
zij, die van landarbeid in loondienst
ook taakwerk, hun hoofdberoep
maken.
Landarbeid is alle werk in land
tuin-, boschbouw en veenderij Zoons
van kleine boeren vallen er alleen
onder als ze van landarbeid in loon
dienst, hun hoofdberoep maken.
Er zijn van regeeringswege reeds
stemmen opgegaan, in een wetsher
ziening ook anderen op te nemen.
Wij hebben reeds gezegd, dat hel
initiatief ook van de arbeiders zelf kan
uitgaan. Als de overheid stil zit, ligt
het op den weg van den landarbeider
zelf zijn belangen voor te slaan. De
wet biedt daarvoor de gelegenheid
Iedere landarbeider, die aan de eischen
voldoet, kan immers, indien hij een
plaatsje kan aanwijzen, dat hij in
eigendom begeer!, om het door hem
benoodigde bedrag te verkrijgen, een
schriftelijke aanvraag tot het bestuur
van de vereeniging of de stichting
of, waar deze ontbreken, tct burge
meester en wethouders richten. Wenschl
hij los land in pacht te krijgen, dan
kan hij eveneens een schriftelijke aan
vraag doen.
Het bekomen van een plaatsje in
eigendom, d i. land met de woning
zoodanig vereenigd, dat zij één geheel
vormen, gaat in deze tijden niet ge
makkelijk. De tijden zijn daarvoor thans
niet gunstig.
Thans is het koopen van een groote
boerderij voor iemand met geld al zeer
gewaagd. In nog veel sterker mate is
dit het géval voor menschen met
weinig bezit, die op afbetaling van een
klein gedoetje zouden koopen.
Anders is het gesteld met de ver
strekking van los akkerland. Het losse
tand, dat niet in eigendom verkregen
kan worden, moet gelegen zijn in de
nabijheid van de woning van den
arbeider en geschikt voor het doel zijn.
De jaarlijksche pschtprijs mag, zooals
reeds opgemerkt, niet meer dan f 50—
bedragen en naar evenredigheid niet
belangrijk hooger zijn, dan wat een
groote boer in di9 streek voor dergelijk
land betaalt. Doordat nu het voorschot
door het Rijk te verleenen, 4: pet. rente
doet, kan de pachtprijs lager zijn dan
bij verhuring van groote boerderijen
wordt gegeven.
De belanghebbenden kunnen dus zelf
beginnen met een aanvraag in te
dienen. Beslaat er in de gemeente een
vereeniging of stichting met hiervoren
omschreven doel, dan is deze in de
eerste plaats aangewezen medewerking
te verleenen. Doch al bestaan er deze
vereenigingen of stichtingen dan nog
kunnen de gemeentebesturen meehel
pen. De gemeenteraad kan namelijk
rentegevende voorschotten verstrekken
aan bedoelde vereenigingen ofstichtin
gen, terwijl aan gemeenten uit 's Rijks
kas rentegevende voorschotten worden
verstrekt. Ook al kan een landarbeider
geen plaatsje aanwijzen, dat hij in
eigendom kan verkrijgen, dan kan hij
evengoed schriftelijk de lusschenkomst
van de vereeniging of de gemeente
inroepen. Heeft de vereeniging of de
gemeente onroerend goed tot haar be
schikking, of zal zij dit kunnen ver
krijgen, dan wijst zij een plaatsje aan
Indien alle gemeenten de behulp
zame hand bieden, dan zal zooal geen
algeheele ommekeer toch een belang
rijke wijdging worden gebracht inden
economischen toestand van onze land
arbeiders. In elk geval zal van een
ijverige toepassing der Landarbeiders
wet in hooge mate opvoedende kracht
uitgaan, als gevolg waarvan geleidelijk
een organisatie tot stand zal komen,
die ten zeerste bevorderlijk zal zijn
voor de economische ontwikkeling van
deze breede laag der bevolking. Boven
dien zal de voortbrenging van den
nationalen bodem daardoor grooter
worden en de landarbeidersstand krach
tiger, hetgeen ten goede zal komen aan
den boerenstand en den landbouw niet
alleen, maar aan de geheele maat
schappij.
Ieder die iets kan bijdragen tot ver
wezenlijking van het beoogde doel
werkt mede aan den opbouw en de
verheffing van het sociaal en maat
schappelijk leven onzer natie.
Het is bijna ongelooflijk, dat er in
onze verlichte eeuw, van verfijnde
techniek en moderne beschaving nog
menschen gevonden worden, voor wie
het vleesch hunner medemenschen een
buitengewone lekkernij is.
En toch in de binnenlanden van de
reusachtige en uitgestrekte eilanden
Nieuw Guinea, waar de Europeanen
nog nooit zij'-l doorgedrongen, wonen
nog vele van die eigenaardige fijn
proevers. Tot nu toe kwamen de meeste
perichten hierover uil den mond van
de Paradijsvogeljagers en dan was het
vaak moeilijk een juiste scheidingslijn
te trekken tusschen de zuivere waar
heid en hun jagers-latijn. Ieder jaar
gaan enkele inboorlingen uit de model
kampongs van Merauke met de vogel
jagers naar de binnenlanden. Als de
jachttijd gesloten is geven de meeste
inboorlingen er weer de voorkeur aan
om vrij en ongebonden in de oerwou
den te leven, dan in de moderne hutten
in Merauke.
Maar enkelen hunner zijn op kost
school in Merauke gebleven; er was
zelfs een die reeds meer dan een
jaar op school was, doch die zoo'n
groot heimwee naar de bosschen kreeg,
dat hij op zekeren morgen weer ver
dwenen was. Maar de anderen hebben
voor de missionarissen geen geheimen
meer.
Een dezer jongens was het vorig
jaar met zijn broer mee op jacht ge
gaan; zijn broer was gevangen en op
gegeten. Hij had nogwetente vluchten
en met heel veel moeite, na een reis
van 20 dagmarschen, Merauke veilig
bereikt. Wij geven zijn verhaal hier
woordelijk weer.
In alle streken waaruit onze jongens
komen wordt nog menschenvleesch
gegeten; ma&r iedereen wordt niet
opgegeten en iedereen mag ook niel
mee-eten. Vrouwen e«i kinderen wor
den niet opgegeten en zij mogen ook
zelf geen menschenvleesch eten. Het
gaat niet om het vleesch, maar men
wil de krachf eo lichaamssterkte van
het slachtoffer overnemen. Men eet
liefst jongens en sterke mannen, om
dat zij meer moed hebben en daarom
ook meer krachs en durf geven. Men
let er ook nog op, of het vleesch goed
verzorgd is. Jongens, die altijd in
Merauke geweest zijn en dus beter
gevoed zijn en die hun lichaam hebben
leeren wasschen en dus een propere
huid hebben, zijn bijzonder gewild.
Het gebeurt maar "zelden, dat een
menscheneler zijn slachtoffer alleen
aanvalt, dat is slechis de een of andere
held, die zoo iets durft. De vluchteling,
die hier was aangekomen, ging vluch
ten voor twee mannen, die heel hel
dorp onveilig maakten. Hij noemde de
namen van zeven of acht mar.neu, die
zij met hun pijlen hadden neergescho
lei en opgegeten.
Zalf was hij 's nachts uit zijn hooge
paalwoning gevlucht, die men ook
reeds beschoten had.
Maar ook deze twee menscheneters
die de heele streek onveilig maakten,
behooren tot de uitzonderingen.
Gewoonlijk trekt een heele krijgs
macht uit om een dorp te overvallen
en alle mannen en jongelingen te
dooden en daardoor vleesch en moed
te Krijgen. De kajakaja's hier in de
buurt van Merauke gingen ook op
rooftocht, maar hun doel was koppen
te snellen, dat kent men aan de Digoel
rivier niet. De Digoel menschen zijn
geen koppensnellers maar vleesch-
jagers.
Als de jachtpartij is afgeloopen dan
krijgt iedere deelnemer een even groot
stuk vleesch. Wanneer deze of gene
»held" zijn tegenstander eigenhandig
verslagen heeft, dan kan hij daar
alleen niet mee klaar komen en dan
verkoopt hij een gedeelte van het
slachtoffer. De prijs die men gewoon
lijk voor een man betaalt (beenen en
dijen behoudt de overwinnaar voor zich
zelf) bedraagt een ijzeren bijl. IJzer is
daar altijd nog een kostbaar metaal.
Het is ongelooflijk maar desniettemin
de zuivere waarheid. Hetgeen de vogel
jagers vertellen is nog V6el erger.
Wanneer hier niet ingegrepen wordt
dan gaat dit volk, dat toch wel ontvan
kelijk is voor opvoeding en beschaving,
totaal ten gronde.
't Ware te wenschen dat de regeering
de Missionarissen aan den Digoel op
eenzelfde wijze wilde helpen als in de
kuststreek van Merauke, dan zou asn
deze barbaarschheid een einde komen
door
JOS. BOSHOUWERS te LENT.
De kippenmest in het Land- en
Tuinbouwbedrijf.
De boer rekent de kippenmest niet,
Hij denkt, dat ze maar weinig waarde
heeft En dat is toch onzin. Vergelijke n
we de kippenmest met goede versche
stalmest, dan valt de vergelijking, wal
stikstof, fosforzuur, kali en kalk betreft,
ten gunste uit van de kippenmest. Deze
heeft nl. i maal zooveel stikstof, 8 maal
zooveel fosforzuur, 2 maal zooveel kali
en 5 maal zooveel kalk.
De stikstof zit er hoofdzakelijk in
onder den vorm van ammoniak- Wij
weten, dat de ammoniak spoedig ver
vlucht, als zij aan de lucht is blootge
sleld. 't Gevolg daarvan is, dat oude
kippenmest, die lang bloot gelegen
heeft, zeer in waarde i3 gedaald.
Hoe vaker de mest daarom van den
me8tvloer afgehaald wordt, hoe beter
voor de mest. Maar die mest moet niet
buiten op een hoop worden neergegooid,
zonder meer, want dan gaat de pit
(het ammoniak) er uit. 't Beste bewaart
men ze in een oude kist of cemenlton
Telkens een dun laagje turfmolm, aarde
of compost erover heen. Dit mengsel
drukt men stevig in elkaar. Hoe vaster
hoe beter.
Wij raden aan, turfstrooisel over den
bodem van het hok en op den mest
vloer te brengen. Dat is zindelijk,
stankwerend. Hos vaker de mest met
turfstrooisel verwijderd wordt, hoe beter
mest.
Van nu af tot de a.s. Lente zijn de
kippen veel binnen, en komt er dus
een massa mest. In dien tijd is het
niet over druk op de boerderij. Het
komt dus mooi uit, om vaak te reinigen,
Het werk moet aan een bepaald per
soon worden opgedragen, anders schuift
de een het op den ander en komt er
niet veel van terecht.
Da boer kan de kippenmest ook op
de mestvaalt brengen, als hij er daarna
maar een laagje stalmest over heen
doet.
Nu he» gebruik der mest.
Versche kippenmest mag niet direct
op de planten komen. Zij is te sterk,
»brandt" te zeer.
Ook niet veel in eens geven. Om de
ammoniak en h=.-t fosforzuur gelijkmatig
te verdoelen, wordt de kippenmest eerst
wel in een kuip of vat mot water ge
daan, zoodat de ammoniak, die gemak
kelijk oplost, daarna gegierd kan
worden,- bij het fruit 3özi fhnk eind van
den stam af
Kippenmest kan zoowel voor groente
teelt als voor fruilboomen gebezigd
worden. In de brochure »Kippenhouder
op ue Boerderij" van den heer G. J
Westeriuk lezen wij, dai vruchtboomen
0,8 kilo per M2 kroonoppervlakle be
hoeven. Men geeft de mest daarbij in
geulen aan den rand der kroon er
voor zorgende, steeds 100 kilo kippen
mest te vermengen met 6 kilo kainiet.
In den moestuin kan men het best
Compost aanwenden. Men geeft dan
voor asperges, prei, rammsnas, salade,
spinazie, postelein, bloemkool en andere
koolaoorten 18 tot 2 5 kilo. Compost (d i
afval en een vierde kippenmest) per
M2 voor uien en selderie 1.2 tot 1.6
kilo voor radijs, augurken, komkom
mers, aardbeien, tomalen 1 kilo Com
post, vermengd met 20 pet. patentkali
en 15 pet. superfosfaat.
Voor vruchtboomen is fii/t kilo Cjm
post per M2 kroonoppervlakle voldoende,
mits men door de Compost 12 pCl.
kainiet verwerkt heeft.
De aarbeien cultuur breidt zich in
ons land verbazend uit. In een groot
deel van Noord-België, met name de
Kempen, heeft de aardbeien cultuur
haar oorspronkelijken bloei geheel te
danken gehad aan de kippenmest,
Hiermede kannen zelfs op vrij schrale
zandgronden uitstekend aarbeivelden
productief worden gemaakt.
Over liei algemeen poot men de
aardbeiplanten op rijen, althans in de
Betuwe en het land van Maas en Waal.
Tusschen de rijen is plaats genoeg
om de Compost (een vierde kippenmest
en afval) te strooien en onder te spitten.
Wij zagen het kolossale verschil
tusschen twee hoekjes aarbeien, waar
van het eene met kippenmest en het
andere enkel met stalmest was bemest.
De opbrengst was op hel eerste veldje
oneindig veel grooter niet alleen, maar
de vruchten waren vroeger en sappiger
ook nog.
Moge dit artikeltje er toe bijdragen,
dat de kippenmest gewaardeerd wordt
zooals het behoort.
Dan zullen de hokken ook vaker
gereinigd worden.
Alzoo dubbel voordeel, want vaak
reinigen heeft als gevolg: meer eieren 1
secretarie tusschen 9—12 voormiddag
en 2—3 uur namiddag.
Venray 14t September 1928,
Burgemeester en Wethouders voornmd.
O. VAN DE LOO
De Secretaris
VAN HAAREN.
Zondagmiddag hadden op het
Sportterrein de aangekondigde Wind-
hondenrennen plaats, uitgeschreven
door de Ruiterclub alhier.
Een talrijk publiek was opgekomen
om deze voor Venray geheel nieuwe
sport te zien.
De uitslag der rennen was als volgt:
Vlakkebaan-ren.
- I. Whippet Reu en Teef: 1. Liebe
van Fr. Karl Liebe, Essen 2. Figaro
van H. Botz, Rheinhausen; 3. Lore
van A. Höhner, Duisburg
II. Barsoi Reu1. Ratum Gronos
van E. Balke, Duisburg; 2. Aris van
B Frohne, Hamborn; 3 Bolko van
Philipaen, Boxmeer.
Ha. Barsoi Teef: 1. Radom's Crasi-
da van Fr. v. Geldern, Duisburg; 2.
Radom Cara van Frl. K. Werlh, Duis
burg; 3. Alegra van Ww. H. Werlh,
Duisburg.
III. Greyhound Reu en Teef: 1.
Champ v. Lingen van Fr. Kreul, Essen;
2. Cherloch van idem 8. Gossard van
J. Collin, Venlo.
Horden-ren.
IV. Whippet: 1.Bodo v. P. Hohmann
Duisburg; 2. Lore van A. Höhner,
Duisburg; 3. Figaro van H. Botz,
Rheinhausen.
V. Barsoi, Reu Ratum Gronos van
E Balke, Duisburg; 2 Bolko van G
Philipsen, Boxmeer; 3. Radom's Bojar
van Erbsiöh, Duisburg.
Va. Barsoi teef: 1 Radom's Grasida
van Fr. van Geldern, Duisburg; 2.
Radom's Cara van Frl. K. Werth,
Duisburg en 3 Minka van R. Trotnow,
Mülheim.
VI Greyhounds: 1. Champ v. Lin
gen van Fr. Kreul, Esseu2. Cherlock
van idem en 3 Wanton van H. Berden,
Venlo.
Spillers cup ren.
VII. Whippets1. Liebe van Fr.
VENRAY, 15 Sept. 1928.
Sluiting kantoor Gemeente-Ontvanger,
Burgemeester en Wethouders van
Venray brengen ter algemeens kennis,
dat het kantoor van den Gemeente
ontvanger vanaf Maandag 17 Septem
ber tot en met Maandag 24: September
a.s. VOOR HET PUBLIEK gesloten
is.
Voor hst doen van betalingen enz.
kan men zich wenden Ier Gemeente-[jaar.
Bodo van Iloh-
A. Höhner, Duis
Radom's Crasida
2. Ratum Gronos
Karl Liebe, Essen
mann en 5 Lore van
burg.
VIII Barsois1.
van Fr. van Geldern
van E. Balke, Duisburg en 3 Radom's
Cara van Frl. K. Werth, Duisburg.
IX. Greyhounds: 1. Champ, van
Lingen en 2 Cherloch van Lingen,
beide van Fr. Kreul, Essen en 3 Gos
sard van Tresko van J. Collin, Venlo.
Elke ren duurde ongeveer 20 sec.
Venray's Fanfarecorps luisterde de
rennen met hare muziek op.
- Zondag hield de Gymnastiekver-
eeniging »Leonidas" te Tegelen haar
vaandelwijdingsfeest, waaraan eenige
gymnastiek- en athletiekwedstrijden
waren verbonden. Onze Turnclub »St.
Christoffal" werden aldaar de volgende
prijzen toegekend
le prijs optocht3e prijs gereedschaps
oefeningen 2e prijs brug; 2e prijs
pyramiden.
Personeele prijzen 2e prijs Jos. van
Bergen, 100 M. hardloopen 2e prijs
J Jeuken, Rek.
Wegens minder nette behandeling
zijn echter deze prijzen, naar wij ver
nemen geweigerd.
Maandag brachten Mgr. Dr. Poels
en Mgr. Dr. Nolens een bezoek aan
Venray, bij welke gelegenheid Venray's
Fanfarecorps niet kon nalaten eene
serenade te brengen, wegens de benoe
ming van Dr. Poels tot Commandeur
in de Orde van Oranje Nassau en zijn
12l/2 jarig feest als Aalmoezenier van
den Arbeid in Limburg.
Hot Bestuur van de Schutterij
»Het Zandakker" zal volgende week
eene geldinzameling houden aan de
huizen der ingezetenen van het Zuid
en Westelijk gedeelte van ons dorp,
zijnde ook hei terrpin van het »oude"
Zandakker.
Hiervoor is hun bij besluit van
Burgemeester en Wethouders vergun
ning verleend. Wij vertrouwen, vooral
omdat het oude materiaal in een
desolaten toestand verkeert, op uw
aller steun.
Collecte Dr. Schaepmun-Fonds.
Wij kunnen voorloopig mededeelen
dat gecollecteerd werd in Dorp en Heide
ruim f 2500, terwijl da collecten op de
gehuchten geschat worden op ruim
f 700. Dat is voor onze Gemeente ruim
f 3200.
Wanneer alle giften en gaven geïnd
en afgedragen zijn, houden wij ons
voor de mededeeling van het zuiver
bedrag aanbevolen, cm dit alsdan te
publiceeren.
Onze vroegere dorpsgenoot, de
Heer Brandenburg, Rijksambtenaar te
Den Haag, slaagde te Amsterdam voor
assistent bij de Directe Belastingen.
Morgen Zondagavond om 7 uur
zal Venray's Fanfarecorps eene muziek
uitvoering geven op de Groote Markt.
Dil is het laatste volksconcert van dit
