Tweede Blad van „PEEL EM MAAS" De eerste zaak Hoe kom ik van land arbeider tot kleinen boer FEUILLETON Stemming Gemeenteraad 12 Mei. tHTOT17RA3 - I fflCI fl<72. I ■WW WUUI^Wfiy» Gelegenheid voor boerenzoons om eigen land en woning te krijgen. Men zal misschien opwerpen dat overal geld te krijgen is tegen 5 pet. en dat door vestiging eener hypotheek op het goed, iedereen kan gaan bouwen en akkeren. De bezwaren, daaraan verbonden, maken dit slechts ten deele waar. Men weet, dal hypotheken in den regel worden verleend met recht van opeischbaarheid op willekeurig tijdstip. Een crediet van f 4000.aan een arbeider, voor een tijdvak van 30 jaren, voor den bouw eener woning en den aankoop van land, wordt door geen bank of particulier verleend. Overigens zou zulk een geldschieter allicht een groot woord meespreken bij het opstel len en volvoeren van des arbeiders plannen en diens handelingen blijven volgen met een even waakzaam als critiseh oog. De zelfstandigheid, die door de wet juist zoo hoog wordt ge houden, zou hier heelwat moeten inboeten. De hypotheken worden gewoonlijk verleend tot een maximum van 2/3 der waarde van het pand, in ons voorbeeld tot hoogstens f 2400zoodat de arbeider de rest of f1200.moet beta len. Indien men du meent, dat een verstrekking van f 2400.door bank of particulier ook mindere betaling van rente en aflossing tengevolge zal hebben dan eene van f 3000.ingevolge de wet, dan is dit eene dwaling. Van deze f3000.zal, althans in de eerste jaren, minder behoeven betaald te worden dan van de f 2400 hypotheekhouder toestaat jaarlijks 1/30 van het bedrag af gelden. In de veronderstelling, dat hypotheek houder toestaat jaarlijks 1/30 van het bedrag af te lossen, hetgeen echter zelden of nooit wordt toegestaan, zal aan aflossing en rente eener hypotheek van f 2400, het eerste jaar worden be taald 5 pet.), resp. f80.en f120. of f 200.het tweede jaar f 196,het derde jaar f 192,enz. Van de f3000, de eerste 2 jaren f 120, daarna eene vaste som van f 174, per jaar. Hierbij dient opgemerkt, dat het be drag der rente en aflossing eener hypotheek jaarlijks vermindert, de bijdrage volgens de landarbeiderswet ieder jaar dezelfde is. Het is evenwel voor den pas beginnenden landbouwer van belang, dat hij juist in de eerste jaren niet met drukkende financieelo moeilijkheden te kampen heeft en dit is door de wet in het oog gehouden. Nog zou men kunnen beweren, dat de arbeider die zich aan den loondienst groolendeels wil onttrekken en zelfstan dig een boerenbedrijfje wil gaan uitoefenen, toch ook een boerderijtj met land kan huren. Doch ook aan deze oplossing kleven vrijwel dezelfde, zoo niet nog grootere, bezwaren dan aan de hypotheeknemingmen denke aan het gemis van eigendomsrecht, het onbestendige en wisselvallige van huur of pacht, het nadeel van jaarlijks een som aan huur en pacht te betalen, misschien grooter dan de annuïteit van het ^plaatsje", en zonder toch eigenaar te worden, enz. Van de wet gaat mede voor den arbeidersstand opvoedende kracht uit. Het bezit van een eigen huis en grond bevordert de arbeidzaamheid en den spaarzin en voorkomt daardoor armoede Het doodt de revolutionnaire gedachte; het werken op eigen bodem schenkt bevrediging en kweekt een geheel andere mentaliteit dan dikwijls wordt aangetroffen bij hen, die geheel op loondienst zijn aangewezen. Ofschoon de wet in de eerste plaats deD landarbeider in de gelegenheid wil IN MIJNE NIEUWE BETREKKING. 9 Volgens uwe mededeeling hebt gij vermoeden op uwe nicht Ik heb van geene verdenking ge sproken, heer directeur, maar ik achtte het mijn plicht, u mede te deelen wat ik wist. Waarom hebt gij het meisje weder in huis gebracht Mijne vrouw had er mij om ver zocht en bovendien vernam ik in den omtrek, waar zij diende, dat zij in bijna dagelijks verkeer met den slechten jongen stond. Waarom verdroegen hare meesters dat verkeer Zij moesten wel, uit vrees voer dien jonge man, die in den omtrek berucht genoeg is. Aan de grenzen is zulk volk tot alles in staat. Was het meisje bereid u te volgen? Dadelijk, dat is mij naderhand opvallend voorgekomen. Hoe heet die man Frederik Beek, hij is uit deze stad Hebt gij mij verder niets te zeggen? Neen. Ik liet hem weder in de andere kamer brengen. Zijne mededeelingen hadden toch stellen grond in eigendom te verkrijgen om daarop de voor zijn gezin noodige gewassen te verbouwen, kan de wet ook ten deele dienstbaar worden gemaakt aan de woningvoorziening ten behoeve van den kleinen man. Uit het rapport der Staatscommissie blijkt, dat voor deze breede laag der bevolking een gebrek aan goede woningen en aan and samen, of aan eik afzonderlijk- zich bijna over het geheele land voor deed. Laten daarom zij, die geroepen zijn ten plattelands leiding te geven, zooals de gemeentebesturen, alle pogingen in het werk stellen om de uitvoering dezer wet, vooral der hier besproken bepalingen, zoo algemeen en zoo doel treffend mogelijk te doen zijn. We vinden in de wet nog iets, dat, naar we meenen, van niet minder be lang is voor den landarbeider dan de bepalingen betreffende het plaatsje. Ze zegt n.l. nog dit, dat op zijne aanvraag den landarbeider los land in pacht door de gemeente wordt gegeven Wat is te verslaan onder los land Dit is land, bouwland, weiland, broek- of heidegrond, in de nabijheid der woning gelegen en overigens voor het doel geschikt. De jaarlijksche pacht prijs mag niet hooger zijn dan f 50. Daarmede hangt dus samen de grootte van het te pachten land. Terwijl het losse land op kleigrond in den regel niet grooter zal zijn dan pl.m. i/i HA. zal in de onontgonnen of pas in cul tuur gekomen streken het losse land enkele Hectaren groot kunnen zijn, zoodat de landarbeider geleidelijk den door hem gepachten grond zal kunnen ontginnen of tot meerdere productiviteit brengen. Dit is zeker de overweging waard, ook voor die gemeentebesturen in het zuiden, des lands en elders, die honderden hectaren heide- en broek- gronden bezitten, welke sinds jaar en dag op ontginning, drooglegging of afwatering wachten. De verpachting heeft steeds onder hands plaats en het pachtcontraet moet een bepaling inhouden omtrent weder- inhuring. Dit is opgenomen ten einde voor de toekomst zekerheid te hebben, of na beëindiging van het pachtcontraet den oorspronkelijken pachter het land wederom zal worden in gebruik ge geven. Voor het overige zijn de bepalingen over het in eigendom geven van een plaatsje, mutatis mutandis op de ver pachting van los land van toepassing. De groote bezwaren der openbare ver pachting, n.l. de onredelijke prijsop drijving met daarmede gepaard gaande onzekerheid van pachter te worden, het gemis van de noodige vastheid van gebruik, worden voor zooveel mogelijk door de wet opgeheven. Wanneer de boerenarbeider dus, in plaats van in het vrije verkeer los land trachten te pachten, zich met voormeld doel tot het gemeentebestuur wendt, is dit ver plicht te trachten hem daartoe in de gelegenheid te stellen, en staat hem bij weigering beroep open. Bugemeester en Wethouders dienen er dus voor te zorgen, dat de gemeente geschikte arbeidersgronden bezit en kunnen daartoe onder de bepalingen der wet vooruitziend te werk gaan. Aan loopen- de contracten kan natuurlijk niet worden getornd, de gemeente zal die hebben te eerbiedigen. De landarbeider zal var? zijn kant, ter bekoming van los land in pacht, zich op de hoogte kunnen stellen van de beëindiging van loopende huren en een oog in 't zeil te houden, of onder de vrijkomende perceelen er soms een of meerdere zijn, die hij gaarne als los land in pacht had. Zijn aanvraag daartoe zal bij de gemeente zeer zeker een goed onthaal te beurt vallen. Het is te hopen en ook te voorzien, dat bij wat meerdere bekendheid met de wet deze ook meerdere toepassing moge erlangen. Er kan veel goeds van haar uitgaan hare bestemming is in ieder geval deze: de sociale nooden van den landarbeider zooveel mogelijk te bevredigen en daarmede een belangrijk aandeel te hebben in de vooruitgang van dit deel der sociale kwestie. De arbeider zorge van zijn kant, dat aan dit nobele streven in ruime mate worde beantwoordt. L. K. M. Sch. MIJNHARDT'S Hoofdpijn-Tabletten 60 ct Laxeer-Tabletten60 ct Zenuw-Tabletten 75 ct Staal-Tabletten 90 ct Maag-Tabletten75 ct Bij Apoth. en Drogisten. indruk op mij gemaakt, waren de daadzaken, die hij mededeelde juist, dan rechtvaardigden zij ten minste argwaan tegen de nicht, zoo goed ale het weinige, dat tegen hem getuigde, de verdenking op hem billijkte. De aard en de wijze waarop de verdacht wekkende mededeelingen ge daan waren, waren wel niet geschikt om mij vertrouwen in te boezemen, maar dit kon den aard van den koelen, bezonnen, voorzichtigen man zijn. Daarbij kwam dat eene valsche beschuldiging, eene valsche aantijging tegen het meisje spoedig zou opge helderd zijn. Ik moest dus over het meisje nadere inlichtingen hebben, alvorens ik tot haar verhoor overging, ik liet haar oom, de vleeschhouwer Kopp, weder voor mij komen, hij was een ordentelijk, verstandig man, van wien ik de waar heid kon verwachten. Uw zwager Alfred, heeft eer gisteren bij zijne terugkomst e9ne nicht meegebracht Ik heb het gehoord. Kent gij het meisje De man had de eerste woorden koel en kortaf gesproken, thans antwoordde hij met schuwe terughouding. Ik beb het meisje weinig gezien, Het is toch uwe nicht. Het is de dochter van mijn over leden broeder, maar mijn broeder leidde geen goed leven, daarom had ik geen omgang met hem; na zijn dood nam mijne zuster, de thans overledene, het meisje tot zich. En hoe gedroeg zij zich jegens Denk erom men mag slechts op één candidaat stemmen. Men zoekt dus op het stembiljet den candidaat zijner keuze, maakt vóór den naam van dien candidaat de bekende witte stip rood, vouwt het biljet dicht en steekt het in de stembus. Wie minder doet, dus geen stip rood maakt of wie meer doet, dus meer dan één stip rood maakt of strepen, doorhalingen of andere bijvoegingen stelt, maakt zjjn biljet ongeldig. Dus nogmaalsmen mag van de 30 op het biljet voorkomende candidaten stemmen op wien men wil: DOCH OP NIET MEER DAN ÉÉN. Zorg voor een genotvollen ouden dag Ouderdom is niet enkel een kwestie van jaren. Velen voelen zich jonger op 70 jarigen leeftijd dan anderen van 60 of zelfs 50 jaar. Dit is een ontegenzeg gelijk feit, en men kan er verschillende oorzaken voor aangeven. Gewoonlijk hebben ouden van dagen met een jong gemoed, behoorlijk zorg gedragen voor hun nieren. Een oude spreekwijze zegt »Als gij uw nieren gezond houdt, houden deze u gezond." En ouden van dagen kan zooveel leed bespaard worden, want veel rug pijn, urinestoornissen, ischias, spit, rheumatische pijnen en graveel worden dikwijls noodeloos geleden. Den nieren ontbreekt het vaak aan hulp. Zij be hoeven de bijzondere versterkende hulp van Foster's Rugpijn Nieren Pillen. Door de opwekkende kracht van dit niermiddel wordt de werkzaamheid der nieren hersteld het versterkt de nieren en helpt deze om het bloed te filtreeren, terwijl de afmattende ziekteverschijn selen der nieraandoening verdwijnen. Waarom zouden ouden van dagen nog langer lijden, als zij de beDOodigde hulp onder hun bereik hebben Verkrijgbaar (in glasverpakking met w iel etiket let hier vooral op) bij apotheken en drogisten f 1.75 per flacon. 33 Aangifte verhuizingen. Burgemeester en Wethouders van Venray brengen de ingezetenen in herinnering, dat volgens de bepalingen van Hoofdstuk 2 der Alg. Politiever ordening de gezinshoofden verplicht zijn om binnen 8 dagen ter gemeente secretarie aangifte te doen, wanneer :ij met hun gezin naar een andere woning binnen de gemeente verhuizen of de gemeente met der woon verlaten. Verder zijn de gezinshoofden gehouden ter secretarie binnen 8 dagen op te geven elke verandering in het personeel van hun gezin, dienstboden, kostgangers en huurders van kamers daaronder begrepen, dus niet alleen wanneer een zoon, dochter, meid of knecht of ander gezinslid naar een andere gemeente vertrekt of uit een andere gemeente komt, maar ook, wanneer iemand in het gezin komt uit Venray of naar een ander gezin te Venray vertrekt, moet hiervan binnen 8 dagen worden kennis gegeven. Voor een goede bevolkingsboekhou ding is het absoluut noodzakelijk, dat deze bepalingen der Politieverordening nauwkeurig worden nageleefd. Wij waarschuwen derhalve de inge zetenen. dat het toezicht op de naleving zal worden verscherpt en bij nalatig heid onmiddellijk proces-verbaal wurden opgemaakt. Venray 19 April 1927. Burgemeester en Wethouders voornoemd O. VAN DE LOO De Secretaris VAN HAAREN Ziet gij ouder uit dan gij zijt? Slechte spijsverte ring. verstopping, maagkwalen enz., werken nadeelig op uw humeur en ge stel. Foster s Maag- pillen zijn een zacht- werkend laxeermid del. dat uw kwaal doet verdwijnen. Foster's Maagpilien Alom verkrijgbaar a f 0.65 per flacon. uwe zuster? Het kostte den man moeite mij te antwoorden. Er is mij zeer veel aan de waar heid gelegen, zeide ik. Hij overwon zijne terughouding. Als ik het dan zeggen moet, ik vrees, dat het meisje denzelfden weg als haar vader gaal, mijne zuster heeft zich dikwijls met tranen in de oogen over haar beklaagd, zij was onge hoorzaam, wederspannig, wilde altijd haar eigen zin volgen, daarbij was zij opvliegend en twistziek. Zij moest het huis uwer zuster verlaten Voor ongeveer een half jaar, het was noodig, wilde er vrede in huis zijn. Het meisje had kennis met een jonkman gemaakt? Moet ik dat ook zeggen Het komt er juist op aan. Men kon den man aanzien, dat hij met grooten tegenzin tot verdere mede deelingen besloot. Ja, zij had kennis gemaakt. Er leefde hier een knaap, die nergens lust in had, dan in kwajongens streken, zijn vader was deurwaarder bij den landraad en daarom werd er veel door de vingers gezien. De jongen knoopte met mijne nicht eene liefdesbetrekking aan, toen hij nauwelijks negentien en zij nog geen zeventien jaren oud was, het meisje was op hem verliefd, niets kon haar van hem aftrekken, zoodra zij zonder opzicht was, liep zij naar hem toe, daar hij niet bij haar mocht I komen. Dit was eene der redenen van Wat elke maand te doen geeft. (Ie helft Mei) Als in 't voorjaar onze bouwgronden worden bewerkt, zien we hoevele min of meer verontreinigd zijn door »kweek" Iedere boer kent dit onkruid. Komt het niet al te zeer voor, dan is het beste bestrijdingsmiddelden grond uitschudden met een mestvork, waar door de kweekworteltjes boven komen; blijven ze dan een paar weken aan felle droogte blootgesteld, dan worden ze zwart en sterven Dit middel is dus toe te passen in tuinen. Echter niet op groote terreinen. Daar moet men zorgen voor een dichten stand van het gewas 't zij van het graan of van de aard appelen, en straks van het herfstvoer daardoor wordt de kweekengroei ver hinderd. Ruim bemesten dus, goed diep ploegen en stevig zaaisn vormen te zamen het beste bestrijdingsmiddel. Een voort durende strijd tegen dit onkruid is noodig, wil men kans hebben op een behoorlijken oogst. Geef nu en in de volgende maanden goed acht op bijzondere verschijnselen op uw veluen 1 Mag men de heeren Hudig en Cleveringa gelooven, dan komen verschillende bodemziekte op tal van gronden voorbij te veel kalk den bodem ontstaat de »Veen- koloniale haverziekte" niet alleen voor komende bij haver, maar ook bij gerst, tarwe, rogge, aardappels, bieten en vlinderbloemige gewassen bij te weinig kalk in den bodem ontstaat de Hoog- halensche of zure ziekte, die eveneens zich bij verschillende gewassen vertoont, als bij vele vlinderbloemigen, bieten, gerst, rogge, tarwe, ha^er en aardappels, als de bouwvoor vermengd is met gif tige zwarte humus óf met loodzand óf met turfmolm, dan wordt het gewas aangetast door de Ontginningsziekte ze komt voor bij witte haver, gerst, zwarte haver, rogge, vlinderbloemigen, bieten, aardappels, seradella, lupinen, mosterd, spurrie. Het gaat niet aan hier een opsom ming te geven van de verschijnselen dier ziekten bij de onderscheidene ge wassen. Merkt men iets bijzonders, roep dan de hulp in van uw Rijks landbouwconsulent, die u waarschijnlijk raden zal een grondmonster tot onder zoek in te zenden aan het Proefstation te Wageningen of te Groningen. hare ongehoorzaamheid jegens mijne zuster, om hen te scheiden moest zij weg, maar het doel werd niet bereikt, nauwelijks was zij weg, of hij volgde haar; hier deed hij niets dan domme streken en leefde op zijns vaders zak en werd aan de grenzen een berucht smokkelaar. Heeft hij' hier misdrijven gepleegd? Ik heb er niets van gehoord, maar hij is tot alles in staat. Ik hoorde, dat hem het tuchthuis te wachten stond, als hij naar Pruisen terugkeerde. Dat is wel mogelijk. Sedert hoelang staat uwe nicht met hem in betrekking? Zij is nu een en twintig jaren dus sedert vier jaren. Acht gij het meisje ook in staat, eene misdaad te begaan De slechte jongeling kan haar geheel bedorven hebben. Hij had mij schielijk geantwoord, eensklaps scheen hij zich te bedenken Wilde hij zijne woorden terug trekken, maar hij voleindigde niet en zweeg, want een groote angst beving hem op eens. Heer directeur, sprak hij na een korte pauze, gij denkt toch wegens de vergiftiging niet aan het meisje En als dat 't geval was Hij bedekte zijn gelaat met de han den. Hij geloofde er aan, hij achtte' meisje in staat, een moord te plegen hare eigene tante, hare weldoenster te vergeven. Gij zijt mij uw antwoord nog schuldig, zeide ik. is ■öesümMz Om den haarbodem geheel vrij te maken en vrij te houden van de hinderlijke en den haaruitval bevorderende roos. is het de beste methode zoo nu en dan met de vingertoppen slechts eenweinig Purol goed in de hoofdhuid te wrijven. Hoofdhuid en haar-rie- men Purol sne! in zich op. zoo dat er geen spoor van eenig vet in het haar achterblijftdit wordt alleen zachter en handelbaarder, en blijft daardoor onberispelijk zitten. Purol in Doozen 30. 60, Tube SO cent. Bij Apotb. cn Drogisten. 687—29 Onze stallen zijn of worden ont ruimd, het vee is in de wei. Zorg daar onder meer voor goed drinkwater en behoorlijke beschutting. Plant echter *een elzen waar de koeien kunnen komen. Elzen zijn gevaarlijk voor het rundvee, want het is bewezen, dat het eten van elzéblaren zeer schadelijk werkt. De bladeren veroorzaken, als ze dikwijls gegeten worden, bloedwateren, welke ziekte, indien ze niet terstond bij 't ontstaan onderdrukt wordt, steeds den dood tengevolge heeft. Voorzichtig heid is daarom dringend noodzakelijk. In den tuin. U hebt waarschijnlijk straks allerlei groenten en vruchten in uw tuin, maar hebt u ook zwarte bes sen Die mis ik in vele hoven. Jammer, want het is een zeer gezonde vrucht. De smaak is pikant, aromatisch roode en zwarte bessen gemengd smaken heerlijk. Evenwel over den smaak valt niet te twisten. Daarom wijzen we er slechts op, dat vroeger de groote geneeskracht van zwarte bessen alge meen bekend was. Vooral gold het 3ap, als limonade of gelei gebruikt, met recht als een uitmuntend verzachlings- middel bij kinkhoest, en in't algemeen bij alle krampachligehoestaandoeningen Wie er ruimte voor heeft, late niet ra eenige struiken aan te planten. De stekken maken zoo gemakkelijk wor tels, dat het voldoende is een tak af te snijden en in den grond te steken. Ook tegen jicht worden zwarte bessen ge bruikt. Breng nu uw Cineraria's en Calceo laria's naar buiten, geef ze een plaats vóór muur of schutting en bedek ze 's nachts met een mat. Is er gelegen heid om te dekken, dan moogt ge ze nu ook reeds op de perken brengen. Leg uw bruine boontjes, verloren hoekjes kunnen daarvoor ook dienen 2 bij elkaar, ongeveer een paar c.M. diep, 1 k li/t voet van elkaarhalf Mei moeten ze in den grond zijn. Let voortdurend op uw erwten waar bij rijzen zijn geplaatstde plantjes moeten geholpen worden, om aan de rijzen te blijven span daarom touwtjes telkens wanneer de erwten ongeveer anderhalven voet boven het touw uit gegroeid zijn. Waak tegen vorst: boonen, postelein of andere groenten in bakken, die met hun bladeren tegen het glas staan, kunnen weinig vorst verdragen zijn de ramen bevroren geweest, dan wordt het blad zwart. Leg daarom bij helder weer nog een matje over de ramen. Hebt u misschien al wat stamboonen gepoot, die boven den grond slaan, zet dan over elke plant 'n bloempot. Het vroege boonen poten is met een proefje, voor de Hij ontblootte zijn gelaat, 't was doodsbleek. Heer directeur, ik kan u het antwoord niet geven, het is het kind mijns broeders, maar als het waar was, overleefde ik dat ongeluk en de schande niet. Ik had hem nog eene vraag te doen Is het testament uwer zuster u bekend Zij had aan het meisje vijfhonderd thalers vermaakt. Wist het meisje dit? Hij antwoordde bevestigend. Daarop liet ik den man gaan, die door zijne smart was overrompeld. Ik wist voor het oogen'olik genoeg, meer dan genoeg. Nu moest ik echter overgaan tot verhoor van het meisje. Was zij werkelijk eene misdadigster, eene moordenares Zij trad in de verhoorzaal, het was werkelijk het meisje dat ik in het Hannoversche bosch ontmoet had. Zij was zeer veranderd, maar kon die verandering geen gevolg en teeken van diepe, smartelijke droefheid zijn, over het verlies eener waarde verwante, die vroeger door haar miskend en gekrenkt was, over welke krenking zij eergisteren in mijne tegenwoordigheid met zooveel oprecht berouw had ge sproken Haar nog altijd frisch, bloeiend, vroolijk gelaat mocht nog zulke bittere smart, nog zulke diepe droefheid verraden, van de spanning, den angst, van het onrustig heen en weer loeren der oogen, van de misdaad vond ik geen spoor. Als zij eene mis dadige was, moest zij tevens eene

Peel en Maas | 1927 | | pagina 5