KERKELIJK LETEN.
Jaarmarkt te Venray
De beteekenis van
harde wegen.
Wering van besmet
pluimvee.
Als de brandweer
faalt!
Gemengde Berichten.
Woensdag 1 Sept.
ur liju iiuuiiiauS
gisch geld in vreemde banken 1 Mocht
de regeering maar een half milliard
doen terugkeeren en het zou voldoende
zijn om met de hierboven vermelde
geldmiddelen allen aanval tegen de
Schatkistbons af te weren I
Daarbij, waarom de hulp der bankiers
niet vragen om de noodige 500 millioen
te vinden Was het te veel gevraagd
Maar neen 1 De bankiers hadden enkel
een half milliard Schatkistbons over
te nemen en op dit geld konden zij al
het noodige crediet krijgen 1 Dat is
toch zoo zwaar niet."
En het blad besluit;
»Het is vlak af eene schande.
Weihoe 1 De ministers van geldwezen
vinden het goed den Zaterdagmiddag,
daags voor het verschijnen van de
beslissing der dictators, de bankiers in
hun kabinet bijeen te roepen. Men
belooft hun de Schatkistbons, die zij
nog bezitten, in bijzondere bons uit te
wisselen, waarop de Nationale Bank al
het noodige zal uitbetalen. Dezelfde
gunst wordt aan handelaars en nij veraars
indien zij zekeien voorwaarden vervul
len, toegekend...
Maar wat krijgen de anderen Niets 1
Een vader van een kroostrijk huis
gezin heeft gedurende de lange winter
maanden zijn gespaarde centen noodig
om in deze tijden van duur leven in
zijne behoeften te voorzien. Hij heeft
zijn geld voor zes maanden aan den
Staat toevertrouwd... Maar de dictators
zeggen hem eenvoudig weg»Wij
zullen u niets terug geven, trek uw
plan
Wat zal deze huisvader in Godsnaam
moeten doen
Een werkman heeft een huis gebouwd,
hij heeft zijn gespaard geld in Schat-
kislbons geplaatst, en hij moet zijn
ondernemer bij voorbeeld op 25 Augus
tus betalen. De dictators zeggen hem
Wij geven u niets, trek uw plan 1"
/.uit gij in zijne plaats betalen Heeren
Ministers
En er bestaan ontelbare gevall en van
dezen aard I
Het is ongehoord
De Volksgazet, het socialistische
orgaan, loopt de feiten vooruit en
voorziet, dat weldra ook onze schuld
tegenover Amerika zou geconsolideerd
worden
Hetzelfde zal misschien gebeuren
met onze schulden aan Amerika. Ook
die kunnen wij niet blijven betalen a ls
wij geen gestabiliseerde munt hebben.
Wij kunnen onmogelijk van ons jaar
lijks budget twee milliard afnemen om
intresten en delging van schulden te
betalen. Als men geen kwijtschelding
krijgt zal men verplicht zijn tijdelijk
uitstel van betaling te vragen. En
waarom niet? Het is toch beter uitstel
te vragen dan failliet te gaan. Het is
eerlijker te zeggen, ik kan niet betalen
dan wetens en willens den afgrond in
te gaan, op gevaar af heelemaal niets
meer te kunnen afkorten van de ge
maakte schuld."
Wat denken de Amerikanen erover
of zouden ze luisteren naar den oproep
van Glemenceau
België beleeft tragische tijden, omdat
zelfs de dictatoriale macht niet durft
ingrijpen tegen de woekeraars van
tijdens en na den oorlog.
Doet ze dit niet, dan gaan we naar
den afgrond, want nu zitten we met
alle lapmiddelen nog steeds op den
rand er van.
Wat elke maand te doen
geeft
(2e helft Augustus)
Overal is het stoppelland vrijgeko
men. 't Wordt nu bewerkt en bemest
voor de herfstvoedergewassen. Men
zaaie deze echter niet wanneer de
akker veel wortelonkruiden bevat die
zich daardoor nog sterker zouden uit
breiden en later een groote plaag zouden
worden.
Verzuim niet voor het herfslvoeder-
gewas het land goed te mesten; de
kosten zijn overigens gelijk, van be
werking en oogsten, terwijl de meerdere
kosten door den rijkeren oogst ruim
schoots vergoed worden.
De stoppelbewerking is van zeer
groot belang. Eerst ploegt men zeer
ondiep, waardoor de onkruidzaden en
de zaden van het geoogste gewas
ondiep worden ondergebracht. Hierop
volgt het eggen, waarna men het land
een poos laat liggen. Het ploegen wordt
na 8 14 dagen meermalen, naar de
tijd voor het zaaien toelaat herhaald
de aangeslagen onkruiden worden
hierdoor vernietigd, terwijl voor de
onkruidzaden, welke nog niet ontkiemd
zijn, een nieuw kiembed wordt gemaakt.
Is het eerste gewas vroeg geoogst,
zooals dit kan bij wintergerst karwij
en koolzaad, dan kan op deze wijze
wel vijf, zes keer worden geploegd.
Daarbij wordt, bij de volgende bewer
kingen, niet enkel de egge maar ook
de cultivator gebruikt.
Voor het eerst is dezen zomer in de
rogge een Fusarium-ziekte in ons land
waargenomen bij de tarwe kende men
ze al. De verschijnselen waren als bij
de tarweeen deel der pakjes waren
slecht ontwikkeld en geheel of bijna
geheel bedekt met een rose»»chimmel
woekering. Een grooter of kleiner deel
van de aar was minde^ ontwikkeld en
door de schimmel rose gekleurd Land
bouwers, die deze verschijnselen bij
hun gewas hebben waargenomen, zul
len verstandig handelen door hun
graan, dat zij in den komenden herfst
denken uit te zaaien, te ontsmetten,
tarwe, uurigéiasi uui
de Fusarium-ziekte, noodig is. Alle
daartoe noodige inlichtingen worden
gratis verstrekt door den Plantenziek-
tenkundigen Dienst te Wageningen.
Van de «Gloeiende Augustuszon"
hebben we in de le helft niet veel last
gehad. Trouwens, Augustus is, wat
lang niet allen weten, de natste maand
van het jaar. En var. ouds heette het
in den volksmond, dat de Augustuszon
moest worden gevreesd. Zoo luidt een
oudboeren-gezegde»De zon in Augus
tus fopt de meid in den moestuin",
omdat alsdan de groenten licht verzen
gen. De volkswijsheid zegt verder »De
eerste regen in Augustus draagt een
zak met vlooien en muggen mee" en
•Wanneer het regent in Augustus
regent het honing en melk." Deze
profetieën kunnen ons troosten wanneer
deze maand ons verder te veel neerslag
naar onzen zin, mocht brengen, even
als nog dit rijm »Is het de eerste
Augustusweken verhit, zoo blijft de
winter lang en wit.".
In den tuin Verzorg uw wortelbed
ben, einde Mei of begin Augustus
bezaaid. Het wieden en uitdunnen be
vordert den groei. Wordt dit nagelaten
dan zijn ze voor den winter niet ge
schikt.
Ook de bedden spinazie, veldsla enz.
moeten vrij van onkruid worden ge
houden. Ga uw geheelen tuin geregeld
door en neem de onkruidplanten weg
die in 't zaad willen schietendit
voorkomt voor later veel scha en
arbeid.
Die in 't bezit zijn van bakken kun
nen sla onder glas zaaien, om den
geheelen winter door kropsla te hebben.
Zaai in zuivere, goed vochtige aarde,
bedekt het zaad slechts weinig, anders
verstikt het. Leg een raam op, en
bedek het raam tegen de zon. Gieten
moet niet noodig zijn dit zou nadeelig
werken. Hebben de plantjes straks twee
blaadjes dan worden ze op de bakken
gezet.
In de vrij gekomen komkommer- en
meloenbakken kan men postelein zaaien
voor dadelijk gebruik of voor den
inmaakde aarde goed omspitten en
vochtig maken; na het zaaien meteen
platte schop of een plankje vast plak
ken en goed begieten.
Men kan nu nog andijvie op den
kouden grond planten; de vroege
andijvie kan worden opgebonden; doe
dit bij droog weer, anders gaat ze
rotten.
Einde dezer maand zullen de bruine
boonen ongeveer rijp zijn; trek de
stammen uil den grond, pluk alle
bladeren er af, bind eenige stammen
met de wortels bij elkaar en hang ze
aan latten of heggen; nu en dan om
keeren 1 Dan binnen brengen en op
hangen op een droge plaats; ook kan
men ze wel uitdorschen.
Fruit is er niet veel te oogsten, appels
zijn er althans weinig. Schud de
vruchten zoo min mogelijk, maar pluk
ze één voor één. Voor fijn fruit voor
den handel bestemd is dit noodzakelijk.
Hoe de verharding van slechte zand
wegen een groot gebied uit zijn isole
ment kan trekken en tot welvaart
brengen, blijkt duidelijk in de Noord-
Brabantsche en Limburgsche Peel, een
streek, die een oppervlakte beslaat van
bijna 80 000 hectaren, die weinige jaren
geleden nog voor de grootste helft uit
woesten grond bestond.
De zanddorpen waren onderling ver
bonden door harde wegen, maar dwars
door dit heidegebied liepen slechts de
wegen van Gemert naar Boxmeer en
van Uden naar Mill.
De spoorlijnen BoxtelWezel en
HelmondVenlo doorsnijden eveneens
de Peel. Toen kwam de harde weg
van Deurne naar Venray, midden door
de groote heide. En als gevolg van
dezen weg worden tusschen beide ge
noemde plaatsen honderden h.a. ont
gonnen tot bouw en grasland en wer
den tientallen boerderijen gesticht.
Aan dezen weg heeft ook het beken
de dorp Ysselsteyn, vóór vijf jaren nog
.heide en thans reeds bewoond door
300 menschen, zijn ontstaan te dan
ken.
Op de excursie van de Nederland-
sche Heidemaatschappij, welke Zater
dag 28 Augustus gehouden wordt, zul
len al deze werken in oogenschouw
worden genomen.
In 1922 kwam de harde weg Deurne
Oploo, eveneens dwars door de Peel,
tot stand.
En sedert dien is ook daar een dorp
de Rips, met school, kerk enz. ver
rezen en zijn honderden h.a. ontgon
nen.
Deze. weg bleek eveneens van groote
beteekenis voor de reeds bestaande
bedrijven en vooral ook voor de be
kende uitgebreide boschontginningen.
De gelegenheid is daardoor geopend
voor de boeren langs de Maas om het
benoodigde hout in de bosschen van
de Peel te gaan halen; zij trekken dus
partij van dezen harden weg en de
opbrengsten der bosschen zijn er niet
minder door gebaat.
Gedurende de bovengenoemde excur
sie waarbij een groot gedeelte van de
Peel wordt doorkruist, kan ook hier
worden kennis genomen van de groote
economische beteekenis van een goeden
verkeersweg.
Het spreekt dan ook vanzelf, dat
hiermede wordt voortgegaan.
Zeven gemeenten hebben zich ver-
eenigd en aan de Nederlandsche Hei
demaatschappij opdracht gegeven tot
het ontwerpen van een weg, die de
Peel van Noord naar Zuid doorsnijdt,
binding van Boekei naar Wanroy tot
stand komt.
De aarden baan komt dit jaar reeds
gereed en wacht nu op de noodzake
lijke verharding.
Door deze wegen, die door uitgestrek
te woeste gronden van uitstekende
kwaliteit ioopen, zullen zonder twijfel
binnen korten tijd weder vele honder
den h.a in ontginning gebracht wor
den en zal het aanzijn gegeven worden
aan tal van boerderijen en eenige
nieuwe dorpen.
De minister van Binnenlandsche
Zaken heeft tot wering van besmette
lijke pluimveeziekten met ingang van
16 Aug. a.s. o.m. de volgende voor
schriften vastgesteld ten aanzien van
den invoer van hoenders:
De invoer van hoenders mag uit
sluitend geschieden per spoor op den
lsten, 2en, 3en, 15en, 16en en 17en
van iedere maand, langs het spoorweg-
slation te Eysden.
De verpakkingsmiddelen (manden,
hokken, e.a), waarin hoenders zich
bevinden, moeten voorzien zijn van
een ongeschonden, ter plaatse van
herkomst aangebrachte looden verzege
ling die zoodanig bevestigt dient te
zijn, dat tusschen afzending en aan
komst aan het genoemde slation dieren
uit de verpakking niet kunnen zijn
verwijderd of daaraan toegevoegd.
Elke zending dient voorzien te zijn
van een geleidebiljet, waarin door den
burgemeester van de plaats van her
komst verklaard wordt, dat aldaar
besmettelijke pluimveeziekten in de
laatste twee maanden niet zijn voorge
komen, en dat de verzonden hoenders
door een bevoegden veearts zijn onder
zocht en vrij van eenige besmettelijke
ziekte zijn bevonden.
De verpakkingsmiddelen mogen
slechts worden geopend door of vanwege
den inspecteur van den veeartsenij-
kundigen dienst, die de hoenders aan
een onderzoek onderwerpt.
Indien zieke of gestorven dieren
worden aangetroffen, wordt door of
vanwege den inspecteur een nader
onderzoek naar de ziekte- of doodsoor
zaak ingesteld. Zoo noodig worden één
of meer der zieke of gestorven dieren
daartoe naar de Rijksseruminrichting
of, naar gelang van omstandigheden,
ter beoordeeling van den inspecteur,
naar een andere, door hem aangewezen,
voor het onderzoek geschikte inrichting
gezonden.
In dit geval wordt de geheele zending
hoenders niet ten invoer toegelaten, in
afwachting van den uitslag van het
onderzoek.
Wordt een besmettelijke hoender-
ziekle vastgesteld, dan worden de
hoenders niet voor invoer toegelaten.
In alle gevallen, dat de invoer niet
is toegestaan is ook de doorvoer van
de betreffende zending verboden.
Worden er belioorlyk oefeningen
gehouden t
Het «Handelsblad" wijst op het falen
der brandweer te Oss, omdat er geen
water was. Het blad maakt naar aan
leiding van dit feit (dat trouwens lang
niet het eerste en eenige van dien
aard is) de volgende opmerkingen
Het schijnt ons noodzakelijk toe,
dat in alle gemeenten waar niet,
zooals in groote steden dc brandweer
vele malen per maand in actie is,
minstens zes keeren per jaar brand
oefeningen worden gehouden, met
het doel, na te gaan of al het mate
riaal in orde is en of dadelijk water
gegeven kan worden.
In verband hiermede worde nog
eens herinnerd aan een paar groote
schoolbranden, die een vijftien jaren
geleden in Amerika plaats hadden
en waarbij vele kinderen om het
leven kwamen.
Op aandrang van verschillende
zijden heeft men daarom ook in ons
land in vele steden elke maand
schoolbrandoefeningen gehouden,
maar na korteren of langeren tijd
weer achterwege gelaten.
Toch schijnen dergelijke oefeningen
noodig: bij een heel lang geleden in
Engeland uitgebroken school brand
bleek een slot vaslgeroesd te zijn,
terwijl van een andere nooddeur de
sleutel niet te vinden was.
Bij de maandelijksche brandoefe
ningen, waarbij de leerlingen zich
op bevel van hun onderwijzer na
een bepaald signaal, b.v. lang en
luid de schoolbel luiden naar een
vooraf bepaalde plaats le begeven
hebben, kan blijken: of de deuren
wel behoorlijk naar buiten openen,
of de sloten goed werken, of de
leerlingen allen binnen twee minuten
het schoolgebouw verlaten hebben,
zonder gedrang op de trappen enz.
Dergelijke oefeningen, mits regel
matig gehouden, kunnen paniekstem
ming geheel voorkomen. Als in de
scholen een mededeeling is aangeplakt
dat lang achtereen bellen beteekent,
brandoefening en dus zoo snel en
ordelijk mogelijk met den onderwijzer
naar een aangegeven plaats dan
zullen de leerlingen, als er werkelijk
onraad is, en als ze dan het brand-
signaal hooren, door gewoonte zonder
opwinding doen, wat ze plachten te
doen: zich in kolonne naar den uit
gang begeven.
De kinderen leeren veel in de
school. Moge ze er ook leeren wat
bén in gëvaTvan
gevaar.
Of moet er eerst weer eens een
brand komen in hel binnen-of buiten
land, waarbij kinderen verongelukken
om ons dan opeens aan het oefenen
te brengen
Om in het leven te blijven is voor
zorg noodig: alle reddingsmiddelen
moeten in orde zijn op elk oogenblik,
om gereed te zijn, voor het oogenblik,
dat ze noodig mochten zijn.
Wij vreezen, dat er bij oefeningen
in de plattelandsdorpen nog heel wat
niet in orde zou blijken I De «Standaard"
gaf onlangs nog een verhaal van een
brand op een Veluwedorp, waar bij
een poging tot brandblussching letter
lijk alles mislukte, zoodat het brandend
perceel geheel verloren ging.
Een goede Brandweer op het platte
land wij gelooven niet, dat Nederland
die bezit
22 Augustus— Dertiende Zondag na
Paschen. GROEN. Tweede gebed van
't Octaaf van Maria ten hemel opne
ming; derde ter eere van den H. Timo-
theus en gezellen; vierde ter eere van
den H. Geest; prefatie der H. Drievul
digheid
Epistel: De H. Paulus weerlegt hier
de meening van sommige Joodsche leer
aars, die de onderhouding der wet van
Mozes als eene noodzakelijke voorwaar
de ter zaligheid aan de eerste christenen
wilden opleggen. Hij bewijst de valsch-
heid dezer leering: Abraham immers,
de Vader van het Joodsehe volk, werd
niet gerechtvaardigd door de wet, welke
toen nog niet afgekondigd was, maar
door Zijn geloof in den beloofden Ver
losser, onzen Heer Jezus Christus. Dit
geldt nog meer voor de christenen, die
hunne rechtvaardiging slechts moeten
verwachten van het geloof in den god
delijken Zaligmaker, omdat na diens
komst de Joodsche wet geen reden van
bestaan meer heeft.
EvangelieGenezing der 10 melaat-
schen, daarom: Zondag van de 10 me
laatschen. Zoo geneest Christus ook
door de H. Sacramenten de geestelijke
ziekten, die hier door de melaatscheid
verzinnebeeld worden. Maar, evenals
de melaatschen van het Evangelie too-
nen velen zich zoo weinig dankbaar
voor deze weldaad en denken er niet
aan, God le verheerlijken.
De H. Timotheus, waarvan heden de
gedachtenis, werd na verschillende
martelingen te Rome, ten jare 311 voor
het geloof in Christus onthoofd.
De H. Hyppolytus, bisschop van Os-
tia in Italië, werd met handen en
voeten gebonden, in een diepen vijver
geworpen, waar hij stierf in 225; de
H. jongeling Symphoniamus werd even
eens door het geloof wreedaardig ge
marteld 180.
o
23 Augustus. Maandag. Vigilie van
den H. Bartlioloraeus, H. Pliilippus
Benitius, Belijder. WIT. Tweede gebed
van de Vigilie; derde ter eere van den
H. Geest; Gloria, geen Credo; gewone
prefatie; laatste Evangelie van de Vigi
lie.
De H. Philippus Benitius, te Florence
in Italië uit het adellijk geslacht der
Benittii geboren, was doctor in de ge
neeskunde, als hij als leekebroeder in
de orde der Servieten trad. Priester ge
wijd, werd hij door zijn veelzijdige
kennis tot Generaal der orde gekozen.
Hij predikte in vele landen, zelfs in
Vlaanderen en Friesland, bewerkte vele
wonderen en stierf te Todi in 1285.
—o
24 Augustus. Dinsdag. H. Bartholo-
meus. Apostel. ROOD. Gloria; Credo;
Prefatie der Apostelen-
De H. Apostel Bartholomeus, te Cane
geboren, was de discipel (leerling) dien
den II. Philippus aan den Heer voor
stelde onder den naam van Nathanaël
en wien de Heer zijn onschuld en een
voud des harten prees. Na den dood
van zijn goddelijken Meester predikte
hij het Evangelie in Perzië, Arabië,
Indië en Armenië. In het jaar 71 werd
hij in Armenië levend gestroopt. Zijn
heilige Relikwieën berusten te Rome.
o
25 Augustus. Woensdag. II. Gre-
gorius. Bisschop, Belijder. WIT. Tweede
gebed ter eere van den H. Lodewijk;
derde van den H. Geest; Gloria; geen
Credo; gewone prefatie,
De H. Gregorius, uit een adellijk
geslacht in Frankrijk gesproten, werd
op 15-jarige leeflijd door eene onder
richting van den H. Bonifalius zoo
getroffen, dat hij aan alles vaarwel
zegde en zich onder de leiding van
dien Apostel van Duitschland stelde.
Na den marteldood van dezen heilige
werd hem het bestuur van het Bisdom
Utrecht opgedragen pl.m. 776
De H. Lodewijk, waarvan heden de
gedachtenis, werd door zijne moeder,
de H. Blanca, in ware, degelijke gods
vrucht opgevoed. Op 12-jarigen leeftijd
werd hij koning van Frankrijk. Hij
was lid der Derde Orde van den H.
Franciscus, leefde in de strengste boet
vaardigheid en verzuimde geen enkele
dag het II. Misoffer met den priester
mee te bidden. Hij ondernam twee
kruistochten naar het II Land, ter
bevrijding der H. Plaatsen, en bezweek
te Tunis (in Afrika) aan de pest in 1270.
o
26 Augustus. Donderdag. H. Zephy-
rinus. Paus en Martelaar. ROOD.
(Zwarl). Tweede gebed a cunctis; derde
naar keuze van den priester; vierde
ter eere van den H. Geest; Gloria; geen
Credo; gewone prefatie.
o
27 Augustus. Vrijdag. H. Jozef
Calesanctius. Belijder. WIT. Tweede
gebed ter eere van den H. Geest, Gloria;
geen Credo; gewone prefatie.
De H. Jozef werd op het kasteel
Calasanga in Aranga, uit adellijke
ouders geboren. Priester geworden,
verzorgde hij de pestziekte en bouwde
overal scholen voor de arme kleinen.
Hij stichte de Congregatie der Paristen,
wier leden zich vooral toeleggen op
het kosteloos onderricht der kinderen.
Meermalen verscheen hem de II.
Maagd en het Goddelijk Kind. Hij
strief te Rome op 92-jarigen leeftijd in
1648.
28 Augustus. Zaterdag. H. Augus-
tinus. Bisschop, Belijder en Kerk
leeraar. WIT. Tweede gebed ter eere
van den H. Hermes, martelaar, derde
ter eere van den H. Geest; Gloria;
Credo; gewone prefatie.
De H Augustinus werd in 384 te
Tagaste (Algirië) geboren. Gedurende
zijn jeugd leidde hij een ongeregeld en
bandeloos leven. Middelerwijl hield
zijne moeder, de H. Monica, niet op
voor de bekeering van haar zoon te
bidden. Op zijn, 33ste jaar werd hel
gebed zijner H. Moeder verhoord
een bisschop had haar gezegd, dat een
zoon, waarvoor zooveel tranen waren
geschreid, niet kon verloren gaan
en bekeerde Augustinus zich te Milaan
onder leiding van den H. Ambrosius,
Bisschop dier stad. Priester gewijd,
werd hij weldra om zijn uitgebreide
kennis tot Bisschop van Ilippo verkozen
Hij schreef vele werken ter verklaring
van de heilige wetenschappen en ter
verdediging van den katholieken gods
dienst. Hij is een der 4 groote Kerk
leeraren van het Westen pl.m. 430.
Legwedstryd te Horst.
Op het fokstation te Horst vangt op
15 Oct. a s. de 4de legwedstrijd aan.
Aanmeldingen tot deelname kunnen
geschieden tot 15 Sept.
Veel liefhebbers.
Voor de vacante betrekking van
hoofd der school te SambeekHoek
hebben zich 15 sollicitanten aangemeld
Staking te Mierlo.
Maandagmorgen zijn de arbeiders
werkzaam aan de textielfabriek van
de Firma W. Swinkels te Mierlo in
staking gegaan.
169 wevers zijn direct bij dit conflict
betrokken.
Tegen de vliegen.
In hetAlg. Ned. Landbouwblad wordt
ter bescherming van de paarden tegen
de lastige vliegen aanbevolen, alle
plaatsen waar het dier niet met den
staart bijkan, in te wrijven met versche
notenbladeren.
Ook het aftreksel van de holsters
der noten is zeer doelmatig.
Wil men ze in den zomer gebruiken
dan giet men er kokend water op (op
een handvol bolsters 1 liter) en laat
dit uittrekken tot hel koel wordt.
Een brief van den ex-kroonprins.
De »Jungdeutsche Orden", het orgaan
van de gelijknamige organisatie, publi
ceert een interessanten brief, dien de
ex-kroonprins d. d. 16 Augustus 1919
aan den industrieel Arnold Rechberg
heeft gericht.
Het belang van het kroonprinselijk
schrijven is hierin gelegen, dat het
zijn bekende opvatting nog eens duide
lijk doet uitkomen ten aanzien van de
Duitsche onmacht om den oorlog nog
te winnen na den eersten Marre-slag.
In den brief heet het o.a.
Het was reeds in den herfst 1914
duidelijk, dat de oorlog zuiver militair
niet meer tot een succesvol einde kon
gevoerd worden.
U herinnert zich nog wel onze ge
sprekken na den slag aan de Marne,
die lot een zoo ernstige debacle werd,
doordat de toenmalige legerleiding het
hoofd verloor en in haar taak tekort
schoot.
Mijn meening, dat daarom een
spoedige vrede gesloten moest worden,
heb ik vaak tol uiting gebracht.
Was mijn toenmalige wensch, met
Frankrijk vrede te sluiten, verwezen
lijkt en, zooals u weet, was ik er
voor. ter wille van zulk een vrede
offers te brengen dan was dat niet
alleen voor Duitschland, maar, wanneer
men de geweldige verliezen aan men-
schenlevens en de door den oorlog
veroorzaakte vernieling van het land
in aanmerking neemt, ook voor bel
Fransche volk misschien gelukkiger
geweest dan het eindresultaat van den
oorlog".
In den brief wordt dan verder ge*
zegd
•Ook voor het besluit, een vrede met
Engeland langs den weg der vereffening
van de economische tegenstellingen te
zoeken, ontbrak de eensgezinde politieke
wil. Zoo kwam, wat komen moest.
Ik heb ook een vergeefschen strijd
tegen de mijns inziens onjuiste behan
deling der publieke opinie gevoerd.
Want ik zsg, dat wij reeds lang in
een wanhopigen strijd gewikkeld
waren.
Men kon zich dus, naar mijn meening
over de algeheele ineenzinking in het
vaderland niet verwonderen."