Watersnood 1926
Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
EEREELIJE LIVES.
De Watersnood
Dit nummer bestaat uit TWEE bladen.
Oprichting Plaatselijk
Watersnoodcomité
Treft den Rijkswaterstaat
schuld
7e Jaargang No. ft.
A HON N K Mv N T S P KIJ S
PER KWARTAAL:
voor VEN RAY 65 c.
franco per post 75 c.
voor het buitenland
(bij voo' uitbetaling) f 1,30
nfzouderl. nummers 5 c.
Uitgave van FIRMA VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY Telefoon 81.
PRIJS DER
ADVERTENT1EN
1—8 regels 60 cl
elke regel meer 7ci
Advertentiën bij abonne
ment groote reductie.
De Nieuwjaarsklokken zijn nog niet uitgegalmd over stad en land
en hun laatste trillingen zijn nog niet uitgestorven in de verst verwijderde
gehuchten, of reeds worden zij opgeroepen tot ander werk tot het
brengen van noodklanken, om hun getrouwe volkje te waarschuwen voor
het op hen aanstuwende water, dat in een oogwenk de groene weiden
en de bewerkte akkers zal gaan overstroomen en menschen en vee in
groot levensgevaar zal gaan brengen.
Als bij tooverslag ziet men dan ook de blijde Nieuwjaarsstemming
plaats maken voor den grootst mogelijken angst. Een ieder redt, wat hij
redden kan. Ouden van dagen, gebrekkigen, zieken en kinderen worden
in veiligheid gebracht op de hooger gelegen vertrekken en zolders. Het
meest noodige wordt medegenomen en de rest overgeleverd aan de wil
lekeur van het steeds hooger stijgende water. Het vee, steeds hooger en
hooger opgestald, lijdt de grootst mogelijke ontberingen, of op plaatsen,
waar het water te; snel is komen opzetten, wordt het maar los gemaakt
en uit de stallen gejaagd; aan de dieren zelf overlatend een veilig heen
komen te zoeken.
Zóó was de toestand op Nieuwjaarsnacht en zoo is het heden,
Driekoningen-avond, nog op veel van de geteisterde dorpen.
Hoe eindeloos lang moeten voor die arme stakkerds de dagen, maar
vooral de nachten duren, doorgebracht op koude, vochtige zolders, on
gewild opgesloten en omringd door liet bruisende water, vetstoken van
voldoende voedsel, om hun lichaam, maar vooral hun geest, krachtig te
houden onder het naamlooze leed, dat zij te doorstaan hebben.
Hard is er gewerkt om de eerste nood zooveel mogelijK te lenigen.
Rusteloos heeft de bevolking, onder leiding van hun Burgemeester, ge
zwoegd, om hulp te brengen, waar die het eerste noodig was. Spontaan
heeft Venray de grootst mogelijke hulpvaardigheid aan den dag gelegd
en laten zien, dat de Christelijke naastenliefde niet is voor hen slechts
een holle klank; maar als het er op aankomt, zij deze door daden wil
len toonen.
En zoo is dan ook veel leed verzacht en zijn veel dreigende ge
varen afgewend.
Maar, och, al die ontberingen en die angstig doorleefde dagen zijn
zoo gauw vergeten. Als straks de huizen wederom kunnen bewoond
worden en de akkers komen droog te liggen, dan denkt men niet meer
aan die dagen van angst en spanning, maar is men tot bezinning geko
men en ziet tegen de geweldige gevolgen aan, die deze watersnoodramp
heeft achtergelaten. Huizen zijn vernield of bouwvallig geworden, meu
bels en huisraad beschadigd of onbruikbaar gemaakt, de oogst verloren,
landerijen voor langen tijd .ongeschikt gemaakt tot bewerken enz. enz.
Deze gevolgen van de~watersnoodramp moeten zoo spoedig mogelijk
worden hersteld. Hier moet gesteund en geholpen worden door ons
allen, die „Oode zij dank" zijn gespaard gebleven van deze ramp. Dat
is onze plicht van dankbaarheid en onze plicht van naastenliefde.
Wanneer dan ook straks een beroep gedaan zal worden op uwe
milddadigheid, om uwe arme noodlijdende naburen geldelijk te steunen;
geeft dan graag en geeft dan veel, eenieder naar z'n draagkracht.
Houdt de traditie uwer voorvaderen in eere, die. gaarne hun laatste
cent weggaven, daar, waar het noodig was.
Het is de eerste tnaal, dat men U in 1925 om steun komt vragen,
laat dan zien, dat gij ook in het nieuwe jaar uw oude gewoonte zijt
getrouw gebleven
Op initiatief van onzen Burgemeester
den Heer v. d. Loo werd deze week
overgegaan tot instelling van een
walersnoodcomité. De bedoeling van
dit comité i.i te komen tot het inzamelen
van gelden en zoo goed mogelijk de
hulpverleening te organiseeren voor
de dorpen in de onmiddellijke nabij
heid van Venray. Daartoe zal het comité
contact zoeken met de in de onderge
loopen dorpen op te richten comilé's
om zoodoende beter bekend te worden
waar en in welken vorm do hulp het
meest noodzakelijk is.
Zondag 10 Januari zal in de kerken
v. d. kom Venray tot dit doel een
schaalcollecle gehouden worden, terwijl
op de gehuchten vermoedelijk de in
zameling zal geschieden langs de huizen.
Alle inwoners van Venray, die ter
liefde Gods bereid zijn dokloozen uil
de omliggende dorpen bij zich op te
nemen, worden vriendelijk verzocht
hiervan mededeeling te willen doen
aan het secretariaat van het comité
Oo8trumsche weg 45 Venray met opgave
van het aantal menschen of kinderen
dot zij kunnen ontvangen.
In het Eere comité hebben welwillend
zitting genomen
WelEdelachtb. Heer d. Loo, Bur
gemeester, Eerevoorzilter.
ZeerEervv. Heer Greymans, Pastoor
Venray, Eerevoorzilter.
ZeerEerw. Heer Gerards, Pastoor Oirlo
WelEd. Heer H. Janssen, Wethouder
Venray.
WelEd. HeerTIoubeii, Weth. Venray.
WelEerw. Heer Cremers Rector Smakt
WelEerw. Heer Berden Reet. Ooslrum.
WelEerw. Heer GoossensReet. Leunen
WelEerw. Heer LippertzRect. Merselo
WelEerw. Heer Mulders Reet. Caslen-
ray.
ZeerEerw. Pater Gardiaan der Fran
•ciscanen. J
ZeerEerw. Pater Rector v. h. Gym
nasium der Franciscanen.
Eerw. Vader Hilarius, Overste van
het St. Servatiusgeslicht.
WelEdel Zeergel Heer Schim v. d.
Loeff, geneesheer-dir. St. Annageslicht.
Plaatselijk Watersnoodcomité.
Jan Poels, Voorzitter.
Vine. Pyls, onder voorzitter.
J. Hootsmans, secretaris. Dag. Bestuur
W. Laurense, penningmeester.
Dr. A. Janssen
P. J. Janssen
Eug. Esser
P. Schols
A. Martens, Voorzitter R K. Werk
geversvereeniging.
II. Verheugen, Voorzitter R. K. Mid
densland.
H. Oudenhoven, Voorzitter Werk
lieden vereeniging.
W. Loonen Voorzitter Boerenbond
Ooslrum.
Th. Peelers, Voorz Boerenbond Oirlo
P. J. Arts Voorz. B. B. Leunen
A. Droessen Voorz. B. B. Heide.
P. v. Dijk Voorz. B. B Ysselsteyn.
M. Arts Voorz. B. B. Merselo.
J. Wijnhoven Voorz. Jonge Boeren
W. Verstraelen Voorz. J. B. Merselo
G. Gusters Oirlo
H. Voermans Castenray
Men meldt d.d. 4 Januari uit Utrecht
aan hel Hbld.
Op een onzer tochten door het on
dergeloopen land in de Vechtstreek -
voor de provincie Utrecht wel de kr_
tieke zone ontmoette wij 'n ingenieur
Kamerlid, die met ons de nationale
ramp besprak. Zelf had hij een deel
van het geleisteide gebied in Braban
bezocht. Voor hem slaat vast, zoo deelde
hij ons mede, dal op den staat voor
deze ramp een zware verantwoordelijk
heid rust. Immers de Maasdijken en
vooral het gedeelte dat Zaterdagavond
doorbrak, zijn bezweken doordat deze
dijken niet sterk genoeg zijn. Waren
deze zoo sterk als de Lekdijk bij
Utrecht, dan zou van een doorbraak
geen sprake zijn geweest. Waar deze
dijken ressorleeren onder Rijkswater
staat, en blijkbaar bij herhaling niet
sterk genoeg geconstrueerd bleken te
zijn, moet de feitelijke schuld van de
doorbraak aan het rijk worden geweien,
Van een bepaalde, extra-ordinaire
natuurramp, zoopls b.v. een cycloon,
die eens in de 1Ö00 jaar voorkomt en
waarlegen geen technische middelen
bestand zijn, is geen sprake.
Bovendien wees bedoeld Kamerlid er
op, dat de doorbraken van de Maas
dijken, o.a. die bij Grave, voor een niet
gering deel zijn te wijten aan de ver
hooging van de Beersche overlaat. Hij
herinnerde aan de Kamerdebatten over
deze kwestie, waarbij zeer stellig was
gewezen op de vergrooting van het
gevaar van doorbraken, dat door die
verhooging zou ontslaan.
Indien blijken mocht dat 't bekende
Walersnoodcomité niet over voldoende
geldmiddelen beschikt om dezen nood
te lenigen, zai door de regeeriag aan
de volksvertegenwoordiging ten spoedig
ste een voorstel moeten worden gedaan
om gelden le harer beschikking te
stellen.
Op onze opmerking dal de dijken
toch in onderhoud zijn bij de aanlig
bende waterschappen en de betrokken
besturen dus feitelijk nalatig zijn ge
weest, antwoordde onze zegsman, dat
de staat wel degelijk volgens de water-
slaalswetgeving toezicht heelt op de
terkte der dijken, met veel dwingend
recht.
Wij' vroegen hr*L ingenieur Kamer
lid of de Maasdijken inderdaad zöó
sterk kunnen gemaskt worden dat
dergelijke rampen in het vervolg kun
nen voorkomen worden, waarop hij
antwoordde, dat dit zeer zeker kan.
Thans lijken ze op vele plaatsen meer
op speelgoed dan op ernstig ingenieurs
werk. Hij voor zich had een calculatie
opgemaakt van de directe en indirecte
nadeelige gevolgen van doorbraken van
dijken aan de Maas gedurende de laafc
te 150 jaren, en was Lot de overtuiging
gekomen, dat het in werkelijkheid veel
voordeeliger is om de dijken aanmerke-
'ijk te versterken. De uitgaven, daar
voor benoodigd, beteokenen inderdaad
een besparing.
Trouwens, merkte hij op, waarom
zijn de Zuiderzee binnendijken ontwor
pen op dusdanige wijze, dat zij in
terkte alle Maasdijken zullen over
treffen? Worden de gelden daartoe dan
niet opgebracht door het Nederlandsche
volk langs den weg van de staatskas?
Op welken grond kan men dan
goedkeuren dat de eeuwenoude vette
Heilanden langs de Maas niet technisch
zeker worden beschermd, terwijl de in
te dijken. Zuiderzeelanden, waarvan
niemand mét zekerheid kan zeggen dat
die gronden in waarde mol die van de
prachtige Maaslanden zullen kunnen
wedijveren >yej volkomen verzekerd
zullen zijn volgens de wet 1919?
Laat het rijk, zoo zeide hij, niet steeds
op zijde gaan voor alle waterschaps
bezwaren en plaatselijke autoriteitjes,
doch de Maasdijken voor zoover mogelijk
en noodig, in behoorlijken slaat bren
gen, want als het ongeluk er eenmaal
moet de staat toch bijspringen.
10 Januari. Zondag onder het
Octaaf van Driekoningen. Feest der H.
Familie. WIT. Tweede gebed van den
Zondagderde gebed van het Octaaf.
Gloria Crédo Prefatie van Driekonin
gen. Heden de Plechtigheid van Drie
koningen. De Hoogmis als op Drieko
ningendag. WIT. Tweede gebed van
den Zondagderde ter eere van hel
II. Sacrament (wegens de uitstelling);
Gloria; Credo; Prefatie van Driekonin
genLaatste Evangelie van den
Zondag
Over hel Feest der H. Familie kan
meer gelezen achteraan.
o
11 Januari. Maandag, Zesde dag
onder het Octaaf van Driekoningen.
WIT. Tweede gebed van den vorigen
Zondagderde ter eere van den H.
Hyginus. Gloria; Credo; Prefatie van
Driekoningen. Ook kan de II. Mis van
den vorigen Zondag gelezen worden.
Wit. Tweede gebed van het Octaaf;
derde ter eere van den H. Hyginus;
Gloria; Credo; Prefatie van Driekonin
gen.
o
12 Januari. Dinsdag. Zevendedag
onder het Octaaf. WIT. Tweede gebed
ter eere der H. Maagd derde voor den
Paus; Gloria; CredoPrefatie van
Driekoningen,
o—
13 Januari. Woensdag. Octaafdag
van Driekoningen. WIT. Dezelfde H.
Mis als op Driekoningen, behalve
enkele gebeden verschillend. Gloria
Credo Prefatie van Driekoningen. Het
H. Evangelie verhaalt ons het doopsel
van Jezus in de rivier de Jordaan.
14 Januaii. Donderdag. H. Hilarius
Bisschop, Belijder, en Kerkleeraar.
WIT. Tweede gebed ter eere van den
H. Felix; derde voor den Paus Gloria
Credogewone Prefatie.
De H. Hilarius, bisschop van Poitiers
in Frankrijk, beslreed krachtig het
Arianisme, door de Romeinsche Keizers
ondersteund. Daarom werd hij naar
Phrygië verbannen, waar hij voortging
met het samenstellen van uitstekende
geschriften, die hsm Paus Pius IX tot
Kerkleeraar deden uitroepen.
15 Januari. Vrijdag. H. Paulus.
Eerste Kluizenaar en belijder. YVIT.
Tweede gebed ter eere van den H.
Maurus; derde voor den Paus; Gloria;
geen Credogewone Prefatie.
De H. Paulus, vader der Kluizenaars,
leefde 90 jaren in de woestijn van
Thebaïda (Egypte) in de grootste vol
maaktheid. Hij werd door den II. Anto-
nius, Abt. met behulp van twee leeuwen,
begraven, f 341.
De II. Maurus, waarvan heden de
gedachtenis, was leerling van den TI.
Benediclus, en verbreidde de orde dei-
Benedictijnen in Frankrijk Hij. stierf
na een streng en heilig leven als Abt
van Glanfeuii in 584. Hij is de patroon
der zieken.
16 Januari. Zaterdag. H. Marcellus
Paus en Martelaar. ROOD. (Zwart)
Gloria tweede gebed ter eere der II.
Maagd Derde voer den Paus gewone
Prefatie.
De H. Marcellus, Paus gekozen op
21 Mei 304, werd door den lyran
Maxentius van zijn waardigheid ont
heven en tot stalknecht verlaagd hij
moest de dieren, bestemd voor openbare
spelen, verzorgen. Tengevolge van de
nishandelingen, die hij van dezen
wreeden kerkvervolger le verduren
had, stierf hij in 310.
o
Feest der H. Familie.
Dit liefelijke en beteekenisvolle feest,
heeft, gelijk vele feesten, zijn ontstaan
le danken aan de persoonlijke gods
vrucht van eenige vurige zielen, die,
gedreven door de werking van den H.
Geest, hun bijzonder .devotie voor het
H. Huisgezin van Nazareth en hunne
vereerende bewondering voor hel ver
borgen leven van Jezus eerst aan hun
ne onmiddellijke omgeving wisten
mede te deelen en daarna, onder
goedkeuring en aanbeveling van de
hoogste kerkelijke overheid, over de
gansche christenwereld te verspreiden.
Naar het schijnt werd de godsvrucht
lot de TI. Familie voor 't eerst ver
spreid in Canada door de zorgen eener
vrome dame uit Montreal, die in 1663
een genootschap stichtte, genaamd der
H. Familie, ter bijzondere vereering
der deugden, in hel huisje te Nazareth
beoefend Kort nadien stelde de bis
schop van Quebec voor zijn bisdom
het feest der H. Familie in. Van uit
Canada kwam deze zegenrijke gods
vrucht onder dezelfde vormen, welke
zij daarginds had aangenomen, over
naar Europa, alwaar zij zich spoedig
snel verspreidde. Het waren voo
de Pausen Pius IX en Leo XIII, bij
zonder deze taatsle, die deze nieuwe
wijze, om het menschgeworden woord
te vereeren in »het groote geheim van
Jezus' verborgen leven," in den kring
zijner ouderlijke omgeving, bevorderde.
Het officie der II. Familie (het offi
cieele kerkelijke gebed) was de bekro
ning van de geestelijke voorrechten
en gunsten, welke Paus Pius IX en
Leo XIII aan de Aartsbroederschap
der II. Familie hadden toegestaan
Nadat Paus Leo XIII, de groote Paus
der samenleving, welke immers op hel
huisgezin, de familie, moet steunen als
<>p haar eenigst degelijk fundament,
hel eerst bepaald had, welke belang
rijke plaats hel christelijk huisgezin
in de hedendaagsche samenleving moet
innemen, stelt hij de II. Familie als
voorbeeld, waarin allen het toonbeeld
kunnen vinden van alle huishoudelijke
deugden de huisvader in den H Jozef,
de huismoeder in de H. Maagd Maria
en de kinderen in het goddelijk kind
Jezus: de naleving daarvan zal in de
huisgezinnen de onderlinge liefde, de
goede zeden en de ware godsvrucht
doen heerschen. In hel jaar 1893 wees
hij den 3den Zondag na Driekoningen
aan als zijnde de dag, waarop jaarlijks
het feest der H. Familie zou gevierd
worden en zonder hel feest voor de
geheele Kerk verplichtend te maken
bepaalde hij evenwel, dat het zou
mogen gevierd worden in al de bis
dommen, die zulks le Rome zoudep
aanvragen. En zie, in een wonderbare
opwelling van eenzelfde gezindheid
maakte, om zoo te zeggen, de gansche
Katholieke wereld van deze gunst ge
bruik. Het feest der II Familie werd
algemeen gevierd.
Geen wonder dan ook, dat Paus
Benediclus XV, in October 1921, dat
de viering van dit bij uitstek Katho
lieke feest, jaarlijks zou plaats hebben
op Zondag onder het Octaaf van Drie
koningen. Hiermede verkreeg de gods
vrucht lot de H. Familie als 't ware
hare officieele bekroning en weltelijke
bekrachtiging, doordat zij plechtig op
genomen werd in den openbaren en
maatschappelijken ©eredienst der Kerk
of Liturgie.
Hoe in Yenlo de toestand was.
Het nieuwe jaar begon voor ons ge
west wel onder droevigeomslandigheden,
De watersnood hier ter stede beteekent
niets minder dan een ramp. Ofschoon
Maastricht reeds Zaterdagmorgen lc.M.
val seinde, bleef in de straten het
water nog zienderoogen wassen. De
stand, toen bereikt, werd nog nooit
sedert menschenheugenis waargenomen.
~e oude stad was voor het grootste
gedeelte overstroomd. Slechts door
enkele straten was nog verkeer moge
lijk Het trcurigsl was de toestand aan
den kant der Maas. Daar zalen de be
woners een paar meter diep in het
water. In sommige woningen staat het
tot aan het plafond. Ook in de armen-
buurten Helje en Jodenstraat is zees
veel misère geleden. Als opgepakt zat
men daar op nauwe boven- en zolder
kamertjes bijeen. Gedeelten der stad,
waar men nooit een overstroorning
gevreesd heeft, stonden nu blank. Ge
heel onder water stonden behalve de
buurten aan den Maaskant: Haven-en
Maaskade, Maasstraat, Kolenstraot,
Helje, Jodenstraat nog de Puteanusstr
Bolwalerstraat, Lomstraat, Gr. en KI.
Beekstraat, de Roerm. straat, wegnaar
Tegelen, enz. De Parade liep onder tot
aan de Klaasstraat, de Vleeschstraat
voor do helft evenals de Gasthuisstraat,
Marlinusstraat, Gr. en KI. Kerkstraat
en het KI. Park.
Andere hooger gelegen stadsgedeelten
werden door het water geheel geisoleerd.
Ook de toegangswegen naar de s'ad
stonden meerendeels onder. Nieuwjaars
dag kon men niet eens meer naar
Blerick komen. De meesten reisden
toen pêr Lrein, heen en terug. Naar
Tegelen was over den grooten weg, die
diep onder water zat geen verkeer meer
mogelijk. Zoo goed als 't mogelijk was
werd getracht in de verkeersbehoeften
voorzien. De brandweer was den
geheelen dag in de weer, om de men
schen in de woningen te helpen. Met
karren reed men door de ondergeloopen
straten, of men voer met vlotten of
bootjes. De voedselvoorziening was zeer
moeilijk, daar vele bakkers niet konden
bakken en ook slagers hun bedijf niet
konden uitoefenen.
Vanaf de Maasbrug genoot men een
prachtig uitzicht op den wilden vloed,
die met groot geweld legen de peilers
stormt en bruist. Zoover het oog reikte
was alles water. Er scheen overal veel
hout verloren le zijn gegaan, want
mass's takkenbosschen, boomen, balken
enz. zag men in het water drijven.
Zelfs dood vee werd opgemerkt. De
kazerne over de brug zat eveneens
onder water. De soldaten waren in
Blerick bij burgers ingekwartierd.
Zoowel electrische centrale als gas
fabriek waren door hel water stopgezet.
Venlo en daarmede geheel Noord Lim
burg zat in het donker. Den geheelen
dag was ieder in de weer geweest, om
kaarsen in te slaan of petroleum voor
een ouderwetsche lamp. De door het
water gespaarde winkels maken goede
zaken Iedereen hamstert weer, alsof
n dé oorlogsdagen waren. Van
sommigen waren wordt slechts een be
perkte hoeveelheid verstrekt. De Zaler-
dagsche markt had vrijwel niets te
beleekenen. De Oude Markt zoowel als
het Gasplein waar veemarkt zou ge
houden worden, stonden blank. Reeds
nu blijkt, dat er groote schade aan de
straten toegebracht wordt door hel
water. Enkele vertoonen verzakkingen.
De schade toegebracht in de ontruimde
woningen, waar in vele vertrekken nog
meubels diep in het water zitten, zal
blijken, enorm te zijn. Van gemeente
wege wordt al het mogelijke gedaan
om de bevolking behulpzaam te zijn.
Het land van Maas en Waal.
Dorpen ontruimd. Yeel vee omgekomen.
Een der het sterkst geleisterne stre
ken van ons land is het land van Maas
en Waal, in het stroomgebied van beide
rivieren gelegen tegen N O. van den
Bosch.
Maar evenals overal in de bedreigde
streken, was de reddingsdienst goed
georganiseerd.
Dinsdagmiddag werd uit Dreumel
gemeld
Van de ongeveer 2500 inwoners van
deze gemeente hebben tot Dinsdagmid
dag meer dan 2000 de gemeente ver
laten. De verbinding met de buiten
wereld is moeilijker geworden, omdat
tengevolge van het laten springen van
den dijk door de genie bij Alphen ook
de weg naar Heerewaarden is onder
geloopen.
Er is in het land van Maas en Waal
veel vee omgekomen en men vreest,
dat ook het vee dat zich nog in don
stal bevindt, verloren zal zijn.
H. M. de Koningin schenkt f 10.000.
IT. M. de Koningin heeft aan de
Algemeene Vereeniging tot leniging
van rampen door watersnood, waarvan
thans voorzitter is de heer Walrave
Boi8sevai.n, een bedrag van f 10.000
doen toekomen na terugkeer van haar
bezoek aan de overstroomde gebieden.
De oorzaken van den buitengewoncn
lioogcn waterstand.
De Belgische Waterstaat schrijft de
door de Maas veroorzaakte ramp too
aan verschillende oorzaken. Wat Luik,
Charleroi en Marchiemes betreft aan
de steenkoolmijnen. Door de mijnwer-
