HET VADERLAND VAARWEL. Vacantie PÜR0L Hoofdpijn Mijnhardt De Marteiaren van Gorcum. Gemengd Nieuws. dat de boer, door het opzenden van grondmonsters naar het Proefstation te Wageningen, zich laat voorlichten hoe hij zijn akkers, zijn gewassen, mdet bemesten of dit een alcalische of een zure bemesting moet zijn. Alcalische meststoffen zijn kalk, mergel, chilisalpeter, Thomasslakken- meel zure zwavelzure ammoniak, superfosfaat. De theorie ondervond in ons land eerst heel wat bestrijdin gen, 't moet gezegd, er waren en zijn nog vragen, die onopgelost blijven. Men vond alles te mooi en vertrouwde de zaak niet. De heer Cleveringa durft nu echter verklaren dat zoo goed als alle tegenstand i: gebrokendat de proefvelden van den heer Hudig te Groningen en hem zelf schitterende en onweerleg bare resultaten hebben geleverd, welke in overstemming zijn met de theorie. De hoofdlijnen zijn gevonden: hiervan behoeft niet meer te worden afgeweken. Door toepassing der theorie kan de Landbouw millioenen verdienen. We mogen daarom niet rusten, voordat alle boerderijen onder zocht zijn en van tijd tot tijd onder zocht worden. B—r. IsgsiQS&a HiddseUsges. Wees liever verstandig dan spijtig waarom niet heden een flacon Foster's Maagpillen gekocht? Dit geneesmiddel wekt de lever op, regelt de vloeiing der gal, draagt zorg voor goede spijs vertering en houdt de ingewanden werkzaam. Dit beduidt reiner bloed, betere zenuwen en een helderder hoofd. Prijs per flacon van vijftig versuikerde pillen f 0.65; in apotheken en drogist zaken. 11 Onderstaande beknopte, doch duide lijke gedocumenteerde verhandeling over de Martelaren van Gorkum lazen we met belangstelling in »De Katho lieke Missiën" het mooie tijdschrift van het Missiehuis St. Wiïlibrord te Uden. De beroering van den godsdienststrijd, door Luther en Calvijn ontketend, was ook doorgedrongen in de Nederlanden, destijds bestaande uit zeventien provin ciën onder bestuur van den koning van Spanje. Was Karei V, door geboorte en karakter een Nederlander, zeer gezien in onze gewesten, zijn zoon, Philips II, door geboorte en opvoeding een echte Spanjaard, daarbij stug en achterdochtig wist niet het vertrouwen te winnen van den rondborstigen Nederlander. Aldra openbaarden zich ontevredenheid en verzet tegen zijn bestuur en die ontevredenheid werd vooral in de hand gewerkt door Willem den Zwijger, prins van Oranje, een Duitscher van geboorte, die in Nederland de Baronie van Breda bezatzijn groole sire1 was, zijn macht altijd verder uit te breiden. Hij vond steun bij eenige leden van den hoogen adel en bij de leden van den lagen adel, die, in schulden stekend, belust waren op kerkelijke goederen en daarom de Hervorming in de hand werkten. In Augustus 1566 brak te Antwerpen de beeldenstorm los. Opgezweept door de hagepreekers en anderen, drong het grauw de kathedraal binnen, sloeg beelden en kerksieraden stuk, roofde wat van zijn gading was en bedreef de gruwelijkste heiligschennissen. In enkele uren lijds werd in deze heer lijke kerk door een troep onverlaten voor millioenen vernield. De furie verbreidde zich over geheel ons land en binnen enkele maanden werden meer dan 400 kerken geplun derd en verwoest. door II. A. VAN DE LEST. Oorspronkelijk uit het Dagboek van een matroos). 5. Alvorens de haven van Las Palraas binnen te varen4 losten we een en twintig saluutschoten, die aanstonds beantwoord werden. Intusschen lieten we in deze prachtige haven het anker vallen. Den volgenden dag waren we de stad doorgewandeld. We brachten o.m. ook een bezoek aan de groote prach tige kathedraal, wier interieur meer dan schitterend was. Woensdag de wacht, dus niet veel van de buitenwereld gezien. Donderdag gingen wij de bergen in en maakten daarna een tocht langs 't strand. Hoe prachtig was 't hier, als men naar beneden in zoo'n kleurrijk dal zag, niet minder zoo'n panorama over de zee. Om veel van de stad Las Palmas te vertellen, is een Janmaat onmogelijk, want je begrijpt, die hou den zich meer met water bezig. Zoo kwam 't dat we Vrijdag het ruime sop kozen en enkele dagen geen wal meer zagen. Maandag schijfschieten, Dinsdag Al deze wandaden wekten de veront waardiging van Philips II en hij zond den strengen hertog van Alva met een aanzienlijk leger om. de schuldigen te straffen en Nederland weer voor goed aan zijn gezag te onderwerpen. Duizen den namen nu de wijk naar Duitsch- land en Engelandook de prins van Oranje was naar Duitschland gevlucht achtte den tijd gekomen, daar een leger op de been te brengen, om de Spanjaarden te verjagen. Maar hij was niet bij machte op den duur een flink leger in stand te houden en zoo kwam hij er toe, de hulp der Watergeuzen aan te nemen. Deze Watergeuzen waren meestal zeelieden uit de kuststreken, die het ruw geweld van den strengen hertog van Alva ontvlucht waren bij hen hadden zich Fransche Hugenoten, Walen uit het land van Luik, Duit- schers van de Noordzeekusten en een menigte avonturiers aangesloten. Het waren woeste, onversaagde kerels, die zich van dood of duivel niets aantrok ken en leefden van zeeroof. Herhaal delijk deden zij invallen op de Neder- landsche kusten, verwoestten en plun derden kerken en kloosters, vermoorden de geestelijken en waren onmenschelijk wreed voor de Katholieken. Immers, Katholiek en Spanjaard beschouwden zij als synoniem. In April 1571 had De Zwijger aan deze zeeschuimers vrijbrieven gegeven, om in zijn naam «zeeoorlog" te voeren; als hun aanvoerder had hij aangewezen den woesteling Willem van der Marck, graaf van Lumey, een afstammeling van het «Everzwijn der Ardennen", die in 1485 op de markt te Maastricht was ter dood gebracht. In April 1572 was Den Briel in handen gevallen der Geuzen en deze vesting werd nu het uitgangspunt voor hun verdere ondernemingen. Gorkum was in den tijd, waarover wij handelen, een stad van ongeveer 5000 zielen. Leonardus Vechel, uit 's-Hertogenbosch geboortig, was er pastoorhij was een geleerd en ijverig priester, die door zijn welsprekendheid reeds vele ketters bekeerd had. Want ook in Gorkum was het nieuwe geloof reeds binnengeslopen en vooral sedert de inneming van Den Briel waren de aanhangers ervan steeds brutaler in hun optreden. Herhaaldelijk kwamen zij gewapend onder den preekstoel plaats nemen, maar steeds weer be klom de pastoor met nieuwen moed den kansel, ofschoon hij soms niet wist, of hij dien wel levend verlaten zou. Leonardus had zijn studiën in de godgeleerdheid gedaan aan de univer siteit van Leuven, maar nog niet den docterslitel behaald; hij was nu reeds veertien jaar pastoor te Gorkum, en op aandringen zijner vrienden zou hij dat nog doen, om met des te meer gezag te kunnen optreden tegen de dwaalleer. Als dag zijner promotie tot het licentiaat was 8 Juli 1572 vastge steldmaar in den nacht van 8 Juli den dag dat hij in de oude academie slad verwacht werd, zou God hem de martelaarskroon schenken. In de zorg voor de parochie werd pastoor Leonardus bijgestaan door Nicolaas Janssen, bijgenaamd Poppel, pastoor van Begijnhofkerk, Hij arbeidde zoo hard, dat de parochianen hem het «slaetken" noemden, waarop Nicolaas glimlachend antwoordde: «Hij slaeft wèl, die in God slaeft Er was nog een derde priester te Gorkum, Godfried van Duynen, een man van zeventig jaar, die eenigszins in zijn geestvermogens gekrenkt was toch kon hij nog de H. Mis lezen en biechlhooren. Aan het einde der Arkelstraat te Gorkum lag het klooster der paters Franciscanen; het telde in 1572 twaalf paters en zes broeders. Gardiaan was daar Nicolaas Pieck van Gorkum ge boortig. Hij had drie broeders en twee zusters, van wie de oudste, Maria, de moeder was van Willem Estius, bekend exegeet en dogmaticus, die later de geschiedenis zou schrijven der glorie rijke martelaren van Gorkum. Nicolaas Pieck was 38 jaarhij was een heilig kloosterling, die zijn mede broeders met alle liefde wist te bemoe digen en ook de geloovigen wist aan te sporen lol standvastigheid in het geloof. Hij was zeer bevriend met pastoor Leonardus. die hem wel eens plaagde: «Monniksken, de Geuzen sul len u hanghen." Maar nederig ant woordde Nicolaas»Dat en heb ick noch niet vei dient". Beiden zullen niet gedacht hebben, dal dit woord reeds zoo spoedig zou bewaarheid worden. Vicaris van het klooster was Hierony- us van Weert, een goed predikant, die "er niet voor. terugschrikte, de be- ruchtte beweging openlijk af te keuren. De oudste pater was Willehald, die uit Denemarken verdreven in Gorkum liefderrijk was opgenomen hij was 90 jaar oud. Dan nog pater Theodorus van der Eem, uit Amersfoort, 70 jaar oudhij was rector van de zusters Franciscanessen te Gorkum en had zich, toen de zusters wegens het dreigende gevaar de stad verlaten had den, naar zijn klooster begeven. Verder Nicasius van Ileeze, Godefridus van Mervelen, pater Willem, Antonius van Hoornaar en Franciscus van Rooy. Daarbij twee broedersPetrus van Assche Cornelus van Wijk bij Duur stede en een novice; broeder Henricus, 18 jaar oud. Van de drie andere broe ders is niets bekend. Twee paters had den zich bij het naderen van het ge vaar naar 's Hertogenbosch begeven. Dan moeten wij nog noemen pater Jan van Ooslerwijk van de orde der Augustijnen, rector van het klooster der Augustinessen te Gorkum en Pon tus de Huyter, lid van het kapittel der St. Vineenliuskerk, die helaas later afgevallen is. Slot volgt. scheepswerkzaamheden. Woensdag maakte ik nog eens ken nis met de bekende zeeziekte; veel last had ik er echter niet van. Donderdag avond passeeren we kaap St. Vincent; we schijnen dus wel te vlotten. Den volgenden dag zijn we reeds ter hoogte van Lissabon. Zaterdag varen we nog onder de Spaansche kust en hebben kalme zee. Zondag, hoogfeest van Pinksteren, midden in de blauwe baren van den Oceaan Men za! het Tromp met de zijnen wel niet euvel duiden, dat de hooge" dag als gewone Zondag werd gevierd. Maandag 2de Pinksterdag, Zondag- sche dienst. St. Sebasliaan gepasseerd. Baijone zien we ook langzaam voorbij schuiven, dat daar zoo schoon gelegen is aan de Fransche zijde der Pyreneën Baijone is de plaats, waaraan de bajonetten hun naam te danken heb ben. De roovers, die zich daar in de bergen gehuisvest hadden, kwamen 't eerst op het idee, een mes op 't geweer te plaatsen. Dat mes werd later ver anderd in de bekende scherpe bajonet. Dinsdag 10 Juni voeren we de Gi- ronde op; er is een loods aan boord gekomen, omrede het een gevaarlijke kust is. De Gironde is een zeer snel stroo- mende rivier, met prachtige oevers, die voornamelijk met boomen beplant zijn. Woensdag kwamen we in de haven De Maaswerken. De werken ten behoeve van den aan leg van stuwcomplexen onder de ge meente Sambeek, ten behoeve der Maaskanalisatie nemen steeds een grooteren omvang. Thans zijn reeds 183 personen aldaar werkzaam. Inlevering loonlast. De termijn van indiening der loon lijsten le halfjaar 1925 is thans ver streken. Vóór 1 Augustus 1925 moeten deze zijn ingeleverd. Niet tijdige in levering is strafbaar. De kantonrechter te Boxmeer veroor deelde dezer dagen eenige werkgevers wegens het niet op tijd inleveren der loonlijsten. Men zij dus gewaarschuwdl Tegen de nalatige werkgevers zal, bij niet inlevering der loonlijsten, proces verbaal worden opgemaakt. De werkgevers, die hun loonlijst nog niet hebben ingeleverd, zullen goed doen deze ten spoedigste in te leveren bij den Raad van Arbeid, teneinde onaangenaamheden te voorkomen. Ernstige brand te Gemert. Als het gezin van J. van Hout zich reeds had ter ruste begeven ontstond er brand in hun woning op de Doone- heide. Hoewel burenhulp, brandweer en politie spoedig ter plaatse aanwezig waren viel aan redden van vee en in boedel niet te denken. In hun nacht gewaad moesten de bewoners hun huis verlaten. Van Hout die de koe nog hoopte te redden werd met zware brandwonden overdekt uit het brandend perceel gehaald. Doktei Tiddens die spoedig ter plaatse was legde de noodige verbanden waarna hij per auto naar het gasthuis werd vervoerd. Zijn toe stand leek zeer bedenkelijk. Een en ander is bij den Boerenbond verzekerd. Wegens gebrek aan water kwam de motorspuit niet voldoende tot haar recht De noodlottige ontploffing te Ede. Drie dooden, drie zwaar-gekwetsten en vele gewonden. Omstreeks kwart voor twee Vrijdag heeft op de spinnerij der kunstzijde fabriek te Ede een ernstig ongeluk plaats gehad, hetwelk aan een drietal arbeiders het leven heeft gekost, ter wijl een drietal zwaar gewond werd en ongeveer 13 werklieden meer of minder ernstige verwondingen bekwamen. De ploeg van half twee had juist de spinnerij verlaten en was nauwelijks vervangen door de middagploeg, toen in de spinnerij een hevige ontploffing die ver in den omlrek werd gehoord plaats had. Door nog niet opgehelderde oorzaak sprong toen een stalen zuurslof-cylinder uit elkaar met het vermelde gevolg. De vernieling door de rondvliegende stukken staal was verschrikkelijk. Een drietal mensehen werd op slag gedood Zij werden onherkenbaar verminkt. Ook de zwaar gewonden bekwamen vreeselijke kwetsuren. Door den lucht druk werd een groote hoeveelheid glas van het dak vernield, dat in zijn val de meeste aanwezige arbeiders licht verwondde. De zwaar gewonden werden naar het ziekenhuis te Arnhem over gebracht. Onmiddellijk werden de plaatselijke-, burgerlijke en militaire geneeskundigen gewaarschuwd, terwijl geestelijke hulp direct werd ingeroepen. Pastoor J. Rooswinkel was zeer spoedig ter plaatse. De namen der overledenen zijn B. M. Moss 29 jaar, bankwerker, gehuwd, een kind te Ede; H. Foykar 25 jaar, ongehuwd, loodbrander, pas uit Duitsch land gekomen; A. Möller, 28 jaar, ge huwd, 5 kinderen te Wageningen. Het U. D. bericht, dat van de zwaar gewonden twee nadien nog zijn over leden, zoodat er tot heden in het geheel vijf dooden zijn te betreuren. Ook ziin er nog omstreeks 30 licht gewonden, waaronder met gebroken been, arm, pols, stukgeslagen tanden, beenen, enz. Ja zelfs is er een krank zinnig geworden. Sommigen zijn ook stokdoof gewor den door den ontzettenden knal. Met pl.m. 100 man wordt daar ge werkt in diè afdeeling, waarin 38 machines geplaatst zijn. Naar verhou ding van het aantal menschen wat daarin werkzaam was, mag het nog een wonder heeten, dat er maar vijf dooden zijn te boeken. De onbewaakte overwegen. Terwijl Zaterdag de heer G. uit Den Bosch werkzaam te Oss, per motor naar huis terugkeerde werd hij op den onbewaakten Kortvoortschen overweg door een passeerenden trein uit Den Bosch gegrepen en een eind de spoor baan opgeslingerd. Metgebroken beenen en een zware hoofdwonde werd de ongelukkige in een naburige boerderij binnengebracht. Na voorloopig le zijn verbonden is de heer G. per ziekenauto naar het Groot Ziekengasthuis te Den Bosch vervoerd. Ofschoon de treinen ter plaatse aan beide zijden tijdig genoeg zijn waar te nemen en men den heer C. terzijde van den weg nog waar schuwde, drong niets tot hem door in gedachten als hij was, naar hij later vertelde, over zijn werkzaamheden. De heer G is 43 jaar oud en vader van 10 kinderen. Overtreding vloekverbod. Door de politie te Ede is procesver baal opgemaakt tegen een kapitein der Veld-Arlillerie aldaar die op de open bare weg nabij het station zijn man schappen zoodanig uitvloekte wegens overtreding vloekverbod kreeg hij zeer terecht een bekeuring. Ernstig mynongeval. Vrijdagavond omstreeks 6 uur heeft er op de mijn Maurits te Lullerade een instorting plaats gehad. Twee mijnwerkers werden onder het ge steente bedolven en konden eerst te ongeveer 10 uur worden bevrijd. Beiden waren intusschen overleden. Het zijn zekere Marx uit Born en W. Cramers uit Grevenbicht. De eerste was gehuwd en vader van 4 kinderen, de tweede ongehuwd. De mijnwerker Smee.ts uit Elsloó, zat achter de steenen opgesloten. Hij werd slechts licht gewond. x In 10 dagen tijds zijn nu op de Lim- van Bordeaux aan, waar we nog een drietal andere schepen van onze natio naliteit aantroffen, die, zoodra ze ons opgemerkt hadden, de vlaggen streken bij wijze van welkomstgroet en 't klonk zoo echt sentimenteel, toen we aan wal hoorden roepen «Halo Jan 1 gooi die tros maar op" en daar stonden waar achtig een paar Hollandsche Boys met opgestroopte mouwen, als steeds hulp vaardig om de trossen van Tromp in te halen. Het deed ons werkelijk goed, hier tusschen al dat Fransch geschmeichel nok eens een paar Hollandsche woor den te hooren. Bijzonder druk was 't hier op de kade, die ruim 5 Kilometer inneemt en toch overvol bestapeld is. Met de scheepvaart scheen 't hier dus wel te gaan I Onze Trcmp trok veel belangstelling verschillende autoriteiten kwamen aan boord, zoo ook de consul. Om drie uur mogen mijn collega's wat gaan passagieren, ik echter kon niet mee, omdat ik een stevige steen puist op m'n kleine-neus had, met zulk een masker durfde ik me" niet te laten zien. Dit was nu een strop, maar alla, den volgenden dag, toen diezelfde col lega's moesten kolen laden, was ik toeschouwer. Mijn vervaarlijke neus had den dokter in den boezem getrof fen, zoodat ik van kolenladen vrijge steld werd I 30-60 90 ct. Sprak ik daar straks reeds van be" langstelling voor Tromp, bij 't volgen de mag deze gerust wat hooger ge taxeerd worden. Toen ik namelijk den volgenden dag, Vrijdag in de slad ver zeild raakte, kreeg ik toevalligerwijze een courant in m'n vingers, waarin model - een foto gereproduceerd stond van.... Hare Majesteit Tromp, die be kende Hollandsche schuit 1 en zulks nog wel onderschreven van de mededeeling dat er voor belangstellenden in den namiddag gelegenheid bestond tot het bezichtigen van Tromp. Arme Tromp, wat had ie het druk dien middag. Te twee uur stond er reeds een groote schare volks aan de kade en precies vier uur stroomde er een masa nieuwsgierigen de valreep op om het ex en interieur van Tromp in oogenschouw te nemen. Begrijpelijker wijze werd ons bij deze gelegenheid de telbare Fransche woord jes als»oui, non enz." opgeëischt. Vroeg men ons wat al te veel, dan moest Jantje het bekennen geen Fransch le kunnen spreken. Gelukkig waren er toch verschillen den bij, die het wel kende, zoodat de eer van Holland was gered 1 Zaterdag even de stad bezichtigen. Waren we voor eenige dagen terug nog in Las Palmas en zagen we daar alleen bruine menschen, hier in Bordeaux hadden we weer een Ter verzachting en genezing van stukgeloopen voeten, zadelpijn, schrijnen der huiden zonnebrand is het noodzakelijk op reis altijd voorzien te zijn van een Doos burgsche staatsmijn 5 mijnwerkers gedood. Een weggesleepte brandkast. Zaterdagnacht is ingebroken in het kantoor van de American Petroleum Cy. aan de Friesche Varkensmarkt op de Phoenixterreinen te Haarlem. Toen een terreinknecht op het com- )lex. kwam, ontdekte hij, dat er inge broken was. Voor de deur van het kantoor lagen gereedschappen. Een raam was uit den gevel genomen en de brandkast was verdwenen. Verder ontdekte hij, dat de inbrekers een paard uit den^stal hadden gehaald en dat de wagen van de binnenplaats was medegenomen. Een zich daarin bevin dende partij hooi werd vermist. Men veronderstelt, dat de brandkast op den wagen is vervoerd en dat men haar geheel met het hooi bedekt heeft. De inbrekers vonden alle gereedschappen, die zij noodig hadden op het terrein de eerste plaats op het gedeelte waar op het oogenblik gebouwd wordt 'n de tweede plaats in een auto mobiel-ketelwagen, die zij hebben opengebroken, en waaruit een deel van het gereedschap is verdwenen. In den loop van den Zaterdag zijn het paard en de wagen, waarmede de uit het kantoor der American Petroleum Company gestolen brandkast vervoerd is, in de Bannesteeg te Haarlem terug gevonden. Toen paard en wagen gevonden waren, zocht de recherche direct den omtrek af. De inspecteur der recherche Zwart had het geluk in een schuurtje in den Waarderpolder de gestolen brandkast te vinden. De brandkast was nog orf^eopend. De recherche vermoedde dat de inbrekers in den nacht van Zaterdag op Zondag wel zouden komen om de kast open le breken. Rechercheurs stelden zich in het schuurtje verdekt op. Tegen half één 's nachts naderden inderdaad met de grootste behoedzaam heid twee personen. Zoodra zij dicht genoeg genaderd waren, werden zij door de politiemannen overvallen Een verwoede worsteling volgde. Een der verdachten, J. K., had een revolver in de hand, maar toen hij ook van ach teren gegrepen werd, viel het wapen uit zijn hand in een sloot bij de schuur. Hij werd na hevig verzet gearresteerd naar het bureau overgebracht. De andere verdachte maakte van de ver warring gebruik om te vluchten dadelijk werd hij door de recherche achtervolgd. Het werd een jacht door over slooten. Rechercheurs gingen soms tot aan hun kin door het water. Hoewel de man wist te ontsnappen, weet de politie wie hij is. Evenals K. is hij een oude bekende der politie. Het onweer. Maandagavond ontlastte zich boven Doetinchem een hevig onweer gepaard gaande met een orkaan. De motoren- fabriek »De Vijf' werd totaal vernield. Ook aan het spoorstation is alles ont redderd. Geladen veewagens sloegen om. Alle verbindingen naar buiten zijn verbroken. Ophettentoónstelling-terrein te Didam sloegen op een na alle tenten om. Maandagavond omstreeks 7 uur woedde boven Groningen en omgeving een hevig onweer Te Oosterhoogebrug sloeg de bliksem in de boerderij van S. de Wit, welke geheel afbrandde. Ook veel hooi en alle landbouwwerk tuigen gingen verboren. Alles was ver zekerd. Onder Aduard is ook nog een boerderij afgebrand. Zondagavond omstreeks 11 uur sloeg naar de Rsb. meldt, tijdens het hevig onweder, dat zich boven het Weslland ontlastte, de bliksem in de woning van den heer v. d. B, in de Heerenstraat te 's Gravenzande. Een 19-jarig meisje, dochter van v. d. B werd gedood; haar verloofde kreeg een zwaren steen op het hoofd en is naar het ziekenhuis te 'sGravenhage vervoerd. Een zoontje van v. d. B., die in dezelfde kamer vertoefde, werd verlamd. Brand is niet ontstaan. 't spoedig door 1 van Hoofdpijnta bedaart spoedig door het ge bruik van Hoofdpijntablellen Buisje 60 ct. zooveel besproken mode omgeving en zagen iets geheel anders en wel.... de van Parijs. Het is curieus, wat men op dit ge bied hier aantreft. Ik zag bijv. eene dame, midden op straat halt houden; ze opende haar handtaschje, nam een soort verftube er uit en met een stiftje ging ze over haar gezicht: de vervol making der vrouwelijke schoonheid 1 De Hollandsche vrouw is toch eenigs zins beschaafder! dat wil zeggen: ze geheel andere I hanteeren het verfstiftje niet op straat. Wordt vervolgd.

Peel en Maas | 1925 | | pagina 2