Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
Organisatie en
arbeidsloon.
uit TWEE bladen.
De Kippenhouderij
op het platteland
Zaterdag 25 Juli 1925
46e Jaargang No. 30.
abonnementsprijs
per kwartaal
voor VENRAY 65 c.
franco per post 75 c.
voor het buitenland
(bij vooruitbetaling) f 1,30
afzondert, nummers 5 c.
PEEL EN MAAS
Uitgave van FIRMA VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY Telefoon BI.
PRIJS DER
ADVERTENT1EN
1—8 regels 60 ct
elke regel meer 71/» ct
Advertentiën bij abönne-
ment groote reductie.
nit nnmmpr hpcfnnt wi)'' indien ziJ slechls weinig uitgaan
Uil numnitr UCSlad.llhoven den nriis. die gemaakt zou
Om maar dadelijk met de deur in
huis te vallen: ts er verband tusschen
het arbeidsloon en de organisaties
der arbeiders?
En zoo ja, welk verband bestaat
er danBepalen de arbeidsorganisa
ties het loon of liever gezegd, kunnen
deze organisaties het loon vaststellen
indien zij krachtig genoeg zijn, of
kunnen zij er slechts invloed op uit
oefenen
De beantwoording van deze vragen
is niet alleen van belang voor den
theoreticus, voor den professor, maar
ook voor hen, die lid zijn van een
organisatie van werknemers, want
het spreekt wel van zelf, dat de
waarde van het zich aaneensluiten
met zijn mede-arbeiders in hooge
mate zou toenemen, wanneer men op
die wijze het loon eenzijdig kon
vaststellen.
En men hoort ook geregeld de
bewering, dat inderdaad de bepaling
,van het loon een machtskwestie is,
zoodat ingevolge het „Eendracht
maakt Macht" een krachtig, een
drachtig optreden der arbeiders hen
in staat zal stellen tot het opleggen
der arbeidsvoorwaarden aan de werk
gevers.
En inderdaad bewijzen de feiten,
dat in vele gevallen de organisaties
van de arbeiders de vakvereni
gingen gunstige resultaten hebben
bereikt na een actie ten gunste der
arbeidsvoorwaarden.
Dus in ieder geval kunnen de or
ganisaties der arbeiders het loon be
ïnvloeden; de vraag is slechts tot
hoever gaat deze invloed.
Wij kunnen misschien het best
deze kwestie, die heel ingewikkeld
lijkt, maar vrij eenvoudig is, uiteen
zetten aan de hand van een voor
beeld.
Op een eierenmarkt in een wille
keurige stad, wordt een zekere hoe
veelheid eieren door verschillende
boeren aangeboden.
Er zijn veel liefhebbers en de eieren
worden goed verkocht.
De volgende week worden er pre
cies evenveel eieren aan de markt
gebracht, maar door verschillende
omstandigheden zijn een groot aan
tal vaste klanten weggebleven, zoo
dat de vraag minder is dan de vorige
week. De boeren, die even goed hun
voorraad geheel willen verkoopen,
laten nu de prijs wat zakken, waar
door de koopers wat meer eieren
mee naar huis nemen, dan ze van
plan waren en de geheele voorraad
gaai van de hand, maar de prijs- per
ei is lager dan de vorige week.
Om een herhaling van dergelijke
lage prijzen te voorkomen, spreken
de boeren af in het vervolg niet be
neden een bepaalde prijs per stuk te
gaan, m.a.w. ze organiseeren zich, in
plaats van te concurreeren en brengen
de geheele aanvoer op de markt, als
het ware in één hand.
De koopers bemerken, dat de eieren
vrij duur zijn en een gedeelte be
sluit niet te koopen.
De ziekenhuizen koopen de be-
noodigde eieren evengoed in, ook de
groote winkeliers hebben een bepaal
de hoeveelheid noodig, maar ver
schillende particulieren, die de eieren
als versnapering wilden koopen, ne
men nu minder of in het geheel niet.
Een gedeelte der eieren blijft on
verkocht en gaat weer mee terug na
afloop der markt.
Zoo zien wij, dat de eierboeren
wel een bepaalden prijs voor hun
eieren kunnen eischen en ook zon
der twijtel een gedeelte van hun
voorraad tegen dien prijs kunnen
afzetten, omdat zieken, hotels, ban
ketbakkers in ieder geval eieren
noodig hebben, maar dat er ook
verschillende gebruikers van eieren
zijn, die voor den hoogeren prijs
terugdeinzen en hun aankoop tot een
minimum zullen beperken.
Hoe groot het gedeelte van den
aanvoer is, dat onverkocht blijft,
hangt af van den prijs, dien de ge
organiseerde eierboeren voor hun
artikel vragenhoe hooger deze zal
zijn, des ie meer blijtt er over, ter-
worden, wanneer vrije concurrentie
heerschte, slechts enkele koopers
zullen afgeschrikt worden.
Hieruit kunnen wij leeren, dat het
ten slotte de verhouding is tusschen
de vraag naar en het aanbod van
eieren, die den prijs per stuk bepa
len, maar dat, door het aanbod in
één hand te brengen, d.w.z. een ge-
meenschappelijken prijs vast te stel
len, deze prijs wel betaald zal moe
ten worden door een gedeelte der
Ikoopers, die het bezit van het artikel
in zoo hooge mate waardeeren, dat
zij dien prijs willen betalen.
Wat nu voor de eieren geldt en
natuurlijk ook voor alle andere ar
tikelen, gaat ook op voor de bepa
ling van den prijs van arbeid, welke
prijs gewoonlijk „loon" of „salaris"
genoemd wordt.
De sprong van „eieren" op „arbeid"
vereischt echter nadere toelichting,
omdat wij weten, dat wij anders
verkeerd begrepen worden en de
opmerking te hooren krijgen: „De
arbeider wordt dus gelijk gesteld
met alle mogelijke soorten koopwaar"
Deze conclusie zou absoluut onjuist
zijn en daarom willen wij er bij
voorbaat tegen waarschuwen.
De arbeider is nooit koopwaar.
Hij was liet wel in het tijdperk der
slavernij en lijfeigenschap, maar ook
toen alleen. Maar wat wel koopwaar
is, dat is de arbeidskracht, waarover
de arbeider zelf de beschikking
heeft, waarover hij zelf heer en m tes
ter is, en die hij in dienst kan stel
len, wanneer hij dat wil, van een of
andere fabrikant, die die arbeids
kracht noodig heeft voor het bedie
nen van zijn machines.
Zoo is het ook met den ingenieur,
wiens kennis koopwaar is, die wordt
aangeboden aan de ondernemers, die
dergelijke kennis noodig hebben voor
leidende functies in hun bedrijven
Dat tegenwoordig de prijs voor der
gelijke technische kennis zoo laag is,
vindt zijn oorzaak hierin, dat er
weinig vraag is naar die kennis in
verhouding tot het aantal ingenieurs,
die hun intellect aan de „markt"
brengen.
Het klinkt voor velen misschien
eenigszins eigenaardig, misschien
zelfs wat stuitend m. i. ten on
rechte maar uit economisch oog
punt bekeken, gaat de vergelijking
tusschen bepaalde producten in het
algemeen en arbeidskracht zeer zui
ver op.
Hieruit volgt, dat het ook de vraag
is naar arbeid en het aanbod daar
van, welke beide factoren samen de
waarde ervan bepalen, die op haar
beurt wordt uitgedrukt in het loon.
i Gaan nu de arbeiders zich orga
niseeren, en brengen zij dus het aan
bod van arbeid in een hand, dan
zullen zij zonder twijfel zeker loon
kunnen afdwingen, want er is steeds
vraag naar arbeid, hoe duur deze
'ook moge zijn.
Alleen, en dit is belangrijk, hoe
duurder de arbeid wordt, met andere
woorden hoe hooger het loon is, hoe
geringer de vraag naar arbeid zal
worden. Niet alle arbeiders zullen dus
bij het hoogere loon, dat door een
gecombineerd aanbod is afgedwon
gen, emplooi vinden. Een gedeelte
zal werkloos worden en ondersteund
moeten worden.
Men zegt dan wel, dat er geen
werkgelegenheid is, maar geheel juist
'is dat niet.
Er is geen werk bij het hoogere
loonpeil, maar indien de prijs van
den arbeid lager zou zijn, zou de
vraag naar arbeid zoo hoog Wijken
te zijn, dat aan het geheele aanbod
-kon worden tegemoet gekomen en
i,elke arbeider dus gelegenheid had
Zijn arbeidskracht productief te ma
ken.
Hetzelfde zouden we ook bij de
eieren zienindien men den prijs
ervan maar laag genoeg stelt, spreekt
het van zelf dat er nooit één ei over
zou blijven, want dan zouden men
schen, die er nu niet over zouden
denken om eieren te eten, zich zelf
ook eens een dergelijke tractatie
gunnen.
Er is echter één belangrijk verschil
tusschen arbeid en artikelen als eieren
en dergelijke en dat is het volgende'
Kan de prijs van een ei practisch
op bijna nul dalen, het arbeidsloon
,kan dat niet. De verkooper van den
arbeid is gebonden aan een mini
gaan, op straffe van ondergang het
bestaansminimum voor den arbeider
en zijn gezin vormt de laagste loon
grens en dan moeten we onder be
staansminimum een zoodanig loon
verslaan, waarbij het gezin behoorlijk
kan leven en voldoende gelegenheid
is voor ontwikkeling en ontspanning.
Tusschen een dergelijk bestaans
minimum en het loon wat de arbeider
ontvangt, werkt echter de wet van
vraag en aanbod op volle kracht.
Indien de loonen dan ook door
de organisaties der arbeiders worden
opgezet, zal dit noodzakelijk tot ge
volg hebben, dat tal van onderne
mers, die dergelijke arbeid zouden
kunnen gebruiken, deze thans te duur
vinden en met minder arbeiders ge
noegen nemen.
Het komt ons voor, dat het goed
op de werking van deze wet van
is,
vraag en aanbod te hebben gewezen.
Te vaak hoort men verkondigen, dat
het geheele loonvraagstuk een kwes
tie is van macht. En ongetwijfeld
kunnen met de „macht" resultaten
worden bereikt, maar achter de macht
boven de macht staan de econo
mische wetten en zij leeren ons, dat
al mogen door de macht der orga
nisaties voordeelen worden behaald
voor de betrokken leden, de geheele
arbeidsstand als zoodanig den terug
slag ervan ondervindt, omdat de
werkloosheid zal toenemen.
door
JOS. BOSHOUWERS te LENT
Onweer en broedrcsultaten.
Vraag Is het waar, dat door onweer
de kiem in het bebroed wordende ei
kan worden gedood en hoe komt dat
dan L. te H.
Antwoord Dal de kiemen door het
onweer afsterven is niet juist. Wel
gebeurt het bij het natuurlijk broeden,
dat de hen schrikt van het licht, vooral
de voor haar gewoonlijk vreemde
omgeving en dat ze dan het nest ver
laat.
Later ziet de eigenaar haar weer op
het nest zitten, denkt er niet aan, dat
de hen er al lang af heeft kunnen zijn
en schuift de schuld op het onweer.
Bij machinaal broeden moet men
vooral dikwijls op de temperatuurs-
schommelingen bedacht zijn.
15 uurpraat.
Frans U zei laatst, dat vischmeel
zoo goed voor kuikens was, omdat er
veel fosfor en eiwit in zit. Daar moest
u me nog eens wat van vertellen.
PietDat wil ik met pleizier doen,
jongen, ik meen zelfs, dat we al nader
over deze kwestie gesproken hebben.
Of heb ik dat mis
Frans: Ja, we hebben er zeker over
gesproken. Maar u hadt toen haast
geen lijd, u zou er me later wel meer
van vertellen, zei u toen
Piet: O, zoo! Ja nu herinner ik het
me nog wel. Ja, die eiwit-kwestie is
voor een hoenderhouder zeer belang
rijk. Ze staal in nauw verband met de
eiers, die de kippen leggen en waar
de kippenhouder zijn duiten van moet
krijgen.
Frans: Maar u zei, naar ik meen.
dat kuikens ook behoefte aan eiwii
hebben. En nu spreekt u over kippen
en eieren.
Piet: Dat hebben ze ook, vent. Ik
wil je vertellen waarom. Je begrijpt
dat een timmerman geen huis kan
bouwen, als hij geen hout heeft,
Frans Dat is nogal logisch, dunkt
me. Hoe zou hij
Piet: Maar waarom niet? Omdat
verschillende deelen van het huis uit
hout bestaan kozijnen, ramen, deuren
balken, zolder enz. Ze kunnen ook
zeer moeilijk door andere vervangen
worden. Welnu, zoo is het ook met
het kippenlichaam. Beenderen, spieren
ingewanden, huid, veeren enz. bestaan
ook allemaal voor een deel uit eiwit
en fosfor en deze stoffen kunnen on
mogelijk door andere vervangen
worden.
Frans: Wat zijn eigenlijk spieren?
Zijn dat misschien die harde draden
die zoo in onzen pols liggen.
Piet: Neen, jongen. Dat zijn pezen,
Spieren zijn, wat wij gewoonlijk vleesch
noemen. Je hebt misschien wel eens
gezien, als je een konijn slachtte, dal
het achterboutje uit verschillende
vleeschbundeltjes bestaat, die allemaal
in verschillende richtingen loopen. Bij
een pasgeslacht dier kun je dat mooi
zien. Welnu, dat zijn spieren.
Frans: En zit er veel eiwit in zulke
spieren.
PietDat is ook al weer niet altijd
gelijk. Het vleesch van een oude
j magere koe, is rijker aan eiwit, dan
,a, ov.c dat van een jong malsch stiertje. In
jmumprijs, waar beneden hij niet kan 11 kilo vleesch kan zoo ongeveer 200
gram eiwit aanwezig zijn. En als je
nu bedenkt, dat dit eilwit ook alleen
uit eiwit gemaakt kan worden, dan
begrijpt je, dunkt me, ook, dat kuikens
veel eiwit noodig hebben, om zooveel
lichaam te maken tot ze zoo groot als
een kip zijn.
Frans: En kunnen nu alle voeder
middelen, die eiwi' bevatten, ook dienen
om vleesch, huid, enz. te maken
PietDat zulks niet kan, wil ik
niet zeggen, maar het gaat er mee als
met hout. Als een rijtuigmaker een
wiel moet maken, dat heeft hij daar
voor 2 soorten hout noodig. De bus,
waar de spaken in zitten is b.v. iepen
hout en de spaken met de velgen zijn
an eiken hout.
Frans: Maar die kunnen toch zeker
even goed uit andere houtsoorten ge
maakt worden
PietNeen, dat kan niet. Een rad
zou lang niet zoo sterk zijn. Soms
aakt men de volgen wel eens van
iepen, maar dat is lang zoo goed niet.
Voor de ramen heeft de timmerman
grenenhout, voor de stoelen beuken,
eiken of iepen enz.
Frans U kan, geloof ik, ook wel
voor timmerman spelen
PietEn zoo is het met een kuiken
ook. Stel, dat hel kuiken de timmerman
is, die een kip moet maken, dan heeft
het kalk, fosfor en eiwit noodig, om de
beenderen te maken, eiwit, vet water
en enkele andere stoffen om de spieren
te maken.
Frans Een kuiken een timmerman,
hoe verzint u het?
Piet: Ja, jongen, ik wou het je
maar duidelijk maken. En nu heeft
zoo'n kuiken voor de spieren enz.
eiwit en fosfor noodig, zooals dat voor
komt in spieren of beenderen. Dan
behoeft er niet veel aan veranderd te
worden, zie jeEiwit van grondnolen-
meel is bijv. net zoo goed om 8 spieren
van te maken als vurenhout voor
ramen of grenen voor de spaken van
een wiel. Het kan, maar het is niet
goed. Zoo zit het ook met het eilwit.
Het eiwit moet bij voorkeur dierlijk
eiwit zijn. Daarom vischmeel, vleesch-
meel, ongedierte, gedroogde garnalen
enz. zoo goed voor kuikens.
Beiden af, er kwam een geweldige
donderslag
N. B. Denken onze lezers en leze
ressen er wel aan, dat ze de afdeel ing
pluimvee van de Venraysche tentoon
stelling mee moeten doen schitteren
Venray vormt met Horst en omgeving
zoo'n mooi kippencenlrum Jullie moet
nu allen je beste beentje eens voor
zetten. Ik heb mijn Vrouw beloofd dat
ze met me mee mag komen kijken. En
hel nu legevalt, dan zegt ze Nou
je kunt ook opscheppen met je Venray!
En dat zou me spijten... voor jullie
VENRAY, 25 Juli 1925,
Openstelling Raadhuis.
De Burgemeester van Venray brengt
ter algemeene kennis dat het nieuwe
Raadhuis voor belangstellenden ter
bezichtiging zal worden gesteld op
Maandag 27 Juli a.s. des namiddags
van vier tol zes uur.
Venray 20 Juli 1925
De Burgemeester voornoemd
O. VAN DE LOO.
Kermis Venray.
Orgeldraaiers, liedjeszangers, harmo
r.icaspelers en dergelijken worden op
de kermis te Venray niet toegelaten.
Venray 23 Juli 1925.
De Burgemeester van Venray,
O VAN DE LOO.
Loting Lichting 1926.
De loting voor de lichting 1926 zal
alhier plaats hebben in een lokaal van
het schoolgebouw, Schoolstraat, op 26
Augustus a.s. en wel voor de gemeente
Venray om 9 uur, voor Wanssum om
10 uur en voor Meerlo om lOl/t uur
v.m..^
Landbouwtentoonstelling.
Naar wij vernemen zal Zijne Excel
lenlie den beer Minister van Binnen
landsche Zaken aan de te houden N
L Landbouwtentoonstelling op 26 en
27 Augustus a.s. zonder buitengewone
omstandigheden een bezoek brengen.
Door Zijne Excellentie de Gommis
saris der Koningin in Limburg werd
voor de te houden N. L. Landbouw
tentoonstelling een medaille geschon
ken.
Door Zijne Excellentie den heer
Minister van Binnenlandsche Zaken
werd voor de te houden N. L. Land
bouwtentoonstelling, welke op 26 en 27
Augustus a.s. gehouden zal worden een
medaille geschonken.
Grcgoriüsdag tc Venray.
Onze Gregoriusdag van verleden Zon
dag heeft bewezen, dal door onze Kei k
koren met ernst en ijver en ook met
succes gewerkt wordt aan de verbetering
van den kerkzang.
De zes aanwezige koren, n.l. Swol
gen, Meerloo, Venray, Casten ray, Wans
sum en Oostrum hebben het bewijs
geleverd, dat allen zonder uitzondering
in de twee jaren na den eersten Gre
goriusdag hun zang veel hebben ver
beterd en beschaafd, terwijl het feit,
dat er reeds drie jongenskoren aan
wezig waren, nog meer hoop geeft voor
de toekomst.
Mogen allen op den ingeslagen weg
blijven voortgaan en de kerkelijke
plechtigheden steeds met hun heerlijk
ste gezangen blijven opluisteren 1
Morgen Zoridag *om zeven uur
am. zal Venrav's f anfarecorps een
concert geven op "de Groote Markt.
Keuringsdienst voor Waren.
Aan het verslag van den Keurings
dienst voor Waren voor het gebied
Eindhoven, over het jaar 1924, ont-
leenen wij het volgende
Uit Venray werden op het laborato
rium te Eindhoven 119 monsters van
de volgende waren onderzocht77 van
melk en melkproducten, 2 van boteren
margarine, 1 van worst en vleesch-'
waren, 2 van vetten en oliën, 7 van
granen en meel, 4 van brood en be
schuit, 7 van koek en gebak, 1 van
puddingpoeder, 3 van suikerwerk en
chocolade, 3 van siroop en honing, 4
van limonade, 1 van alcoholische dran
ken, 3 van azijn, 3. van specerijen en
1 van verdelgingsmiddelen.
Te Venray werden de volgende par
tijen ter plaatse afgekeurd: 1 van
boonen en erwten, 5 van granen en
meel, 1 van koek en gebak, 2 van
suikerwerken en chocolade, 2 van ca
cao, 4 van gedroogde" en ingemaakte
groenten en vruchten. Totaal 15 partijen
Alhier werden in 1924 de volgende
nspecties verricht: 85 in winkels, 26
bakkerijen, 13 in magazijnen, 1
venterskar, 3 op markten. Totaal 128
nspecties.
Te Venray werden onderzocht 69
monsters volle melk, waarvan ondeug
delijk van samenstelling 11, vetgehalte
beneden 2,8 pet. 9, en of een vetvrije
droogresl beneden 8 pet. 2, en of we
gens vermenging met water 2, onvol
doende rein 3.
Tevens werden 8 stalmonsters van
melk genomen, uitsluitend voor het
opsporen van ziek vee.
Verder werden hier nog onderzocht
't monsters van brood, waarvan 2 vol
deden aan alle gestelde eischen; 3
monsters van wittemelk- en water
brood, waarvan 1 niet met voldoende
drooggewicht.
Processen-verbaal werden door den
Keuringsdienst in 1924 de Venray niet
opgemaakt.
Als volontair is aan O.L. School
No. 1 alhier geplaatst de onderwijzer
den heer Peelers, te Leunen.
De diefstal te Venray.
J. W. H. W., schilder te Venlo, ge
detineerd, had zich te verantwoor
den in hooger beroep.
klaagde had voor de Rechtbank
te Roermond terecht gestaan ter zake,
dat hij in den nacht van 21 op 22
April te Venray in het Seminarie der
Paters Franciscanen, heeft weggenomen
handdoeken, enz., toebehoorende aan
genoemd Seminarie met net oogmerk
zich die voorwerpen wederrechtelijk
toe te eigenen.
Beklaagde werd te dier zake veroor
deeld tot acht maanden gevangenisstraf,
terwijl het O.M. een jaar hadgeëischt.
De Adv. Gen. eischle bevestiging van
het vonnis.
Kennis te Venray'
Wij laten hier volgen eene lijst der
inrichtingen, welke eene standplaats
hebben op de kermis alhier op Zondag
Aug. a.s.
Stoo'mcarousel van J. Peelers, Bergen
op Zoom.
Bioscoop van A. Riozzi, Breda.
Schouwburg P. Vink, Venlo.
Lucht8chommel van A. Henraat, Uden
Carousel van B. M. Giezen, 's Bosch
Schiettent van H. Jaeger, Gorinchem;
Sigaren- en sigarettenkraam van L.
H. v. d. Wielen, Venlo:
Gebakkraam en ijswagen van H. v.d.
LindenSmits, Valkenswaard;
Gebakkraam van W. de Poorter, 'sHer-
togenbosch:
Galanteriekraam van H. Theunisz.-
Sanders, Uden;
Suikerkraam van J. M. Huijs, Horst
Speelgoedkraam van G. Siebert, Breda
2 Suikerkramen van M. Kuipers,
Tienray;
Lijntrektenl van W. Janssen, Maas-
niel;
Suikerkraam van H. Janssen-v. Kuijk
Venlo;
Palingkraam van J. H. van Boven,
Venray;
Paling- en zuurkraam van B. A.
Gerritsen, Nijmegen;
2 Suikerkramen van L. Gamps, Horst;
Nogatkraam van Kroon:
Suikerkraam van M. Hendriks, Ven
ray Vlakwalerweg;
Suikerkraam van M. Hendriks, Ven
ray, Broekweg.
Uitslag der Zondn
*12 uden