Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
Verlies en winst.
Het gouden Bidsnoer.
Dit nummer
bestaat uit twee bladen
FEUILLETON.
Aan vogelvrienden, land
bouwers en ouders.
G-emengd Nieuwe.
Zaterdag 3 Mei 1024
48e Jaargang No 18
ABONNEMENTSPRIJS
PER KWARTAAL
voor VENRAY 65 c.
franco per post 75 c.
voor het buitenland
(bij vooruitbetaling) f 1 »30
afzonderl. nummers 5 c.
PEEL EN MAAS
Uitgave van FIRMA. VAN DEN MUNGKHOF, VENRAY. Tel. No. 51
PRIJS DER
ADVERTENTIEN
1—8 regels 60 ct
elke regel meer 7ct
Advertentiën bij abonne
ment groote reductie.
In het financieele weekblad »De
Kroniek" geeft Dr. A. Sternheim een
overzicht van de verliezen, die er aan
industrieele waarden zijn geleden.
Het artikel is geschreven'- om de
onbekwaamheid van bankdirecteuren
te demonstreeren bij het leiden van
industrieën. Dat is n.l. een nieuwe
kant van de gestie der Bankdirecteuren
zij spelen super-directie over de meest
verscheidene ondernemingen. Zij im
mers verschaffen het geld. Zij richten
op of breiden uit. En hun bemoeienis
met ondernemingen van de*?neest uit
een loopende soort beperkt zich niet
altijd tot een inzicht in de financieele
gestie, maar grijpt 'soms diep in het
bedrijf in.
Welnu, aan de resultaten, welke Dr.
Sternheim geeft, ziet men, dat de bank
directeuren als leiders van bedrijven
niet geslaagd zijn.
Hij neemt enkel de groote banken
onder z'n loep en komt alzoo tot een
72-tal van bedrijven, door de groote
banken opgericht of uitgebreid. Een
zestigtal kleinere verwaarloost hij. Ook
de kuituur- en de scheepvaartonder
nemingen laat hij buiten bespreking.
In de 72 maatschappijen was in
totaal 337 millioen gulden aan kapitaal
getoken. Het totale verlies op dat
kapitaal geleden, bedraagt niet minder
dan 305 millioen gulden. Hiervan is
reeds 204 millioen openlijk afgeschre
ven. Het overige zal uit stille reserves
zijn afgeschreven of alsnog afgeschre
ven moeten worden.
Van de 72 maatschappijen bevinden
er zich 19 in liquidatie, terwijl er 7
failliet zijn. Voorst lijden er 22 een
kwijnend bestaan zonder kans op
dividend in afzienbaren tijd. Eindelijk
zijn er 24 georganiseerd. Bij deze
laatste 24 zijn van het oorspronkelijk
kapitaal van te zamen 141 millioen 102
millioen als verloren te beschouwen.
De grootsle verliezen zijn geleden
door Furness Stokvis (46 millioen), de
kaarsenfabriek Qouda (7 millioen), In-
sulinde Oliefabriek (40 millioen), van
der Kuy en van der Ree's Machine-
fabieken (5.5 millioen), United Java
Oil Mills (5.2 millioen), Vereenigde
Konservenfabrieken (5 5 millioen), Ver
eenigde Hollandsche Sigarenfabrieken
(6 millioen), Vereenigde Touwfabrieken
(7.5 millioen), Compania Mercanlil
Argentinia (28.5 millioen), .Handels-
Maatschappij Transoceana (6 millioen),
Hollandsche Transanlantische Handels-
vereeniging (6,2 millioen), Indische
Handels-Cy. (9 millioen), Manders
Seemann en Co. (6 millioen), S. L. van
Nierop en Co. (13 millioen), W. Kalis'
Baggermaatschappij (12 millioen,) Ta
baksunie Philips (10 millioen.)
De bankinstellingen, die de aller,
grootste verliezen leden, zijn de Neder.
Vervolg van Tweede Blad.
Ja, maar we moeten niet zulke
alledaagsche dingen hebben, mijnheer,
riep de wagenmakeris er ook bin
nenkort te Amsterdam ergens ingebro
ken, of is er iemand vermoord Zie je,
zoo iets moeten we hebben.
Wat ben je toch een verschrik
kelijke ruwe man, zei de waardin, met
een niet te onderdrukken lach, haar
hoofd schuddendeis me dat nu
een wensch om juist van inbraak of
moord te willen hooren 1 Je doet een
mensch rillen en beven. Maar je bent
zoo kwaad niet als je wel lijkt, ver
volgde zij, haar vermaning of verwijt
eenigszins willende verzachten.
Neen, ik meen wat ik zeg, zei
Dirk Pulman. Wat heb ik aan die
alledaagsche dingen, ze zijn de moeite
niet waard om er naar te luisteren.
Daar heb je gelijk aon, sprak de
landbouwer, als ik veilig en wel bij
de warme kachel en onder vrienden
zit, mag ik ook wel eens van zoo'n
rooversgeschiedenis hooren een ding
is er, waor 'k 'n hekel aan heb, en
dat is van die rare, duistere'geschiede
nissen, begrijp je? Hoe zal ik ze noe
men....
O, je meent spookhistories kerel
landsche Handels-Maatschappij (29.7
millioen), de Bank-Associatie (16 mil
lioen), Marx en Co's Bank, die haar
totale kapitaal en haar reserve verloor
(14.5 millioen), de Nederlandsch-Indi-
sche Handelsbank (38.8 millioen,) de
Hollandsche Bank voor Zuid-Amerika
(21.5 millioen). Maar ook alle overige
groote en kleine banken leden zeer
belangrijke verliezen.
De Hanzebank is hier niet eens bij-
gerekend en van de onbekwame leiding
der Hanzebank is meer lawaai gemaakt,
dan van die der andere Banken te
zamen.
Maar overigens is het een droevige
lijst. Drie honderd en vijf millioen
gulden verloren 1
Daar schuilt wederom een zee van
ellende, want het zijn niet enkel men-
schen van den geldhandel, die ze ver
liezen. Deze verdienen heden, verliezen
morgen, verdienen den anderen dag
weer wat meer, dan zij verloren. Maar
hoevele, die hun spaarduitjes in de
industrieele waarden hebben gestoken
om ermee den ouden dag uit te leven,
en die nu niet weten, hoe zich te
redden I
Het geld is weg, en het is nog maar
een deel van de geleden verliezen.
Heeft niet de president van de Neder-
landsche Bank indertijd berekend, dat
er in de buitenlandsche papieren,
Staatsstukken hoofdzakelijk en dan
meestal Russen, enkel in Nederland
een milliard is'verloren?
En hoeveel is er verloren in de
schepen, die vijf jaren geleden 600 tot
1000 pCt. noteerden en nu nauwelijks
100? En hoeveel in andere stukken?
Intusschen moet er maar geleend
worden, de eene honderd millioen na
de andere. Vandaag wordt er weereen
dollarleening aangekondigd in New-
York; en het zal de laatste wel niet
zijn. Al die cijfers stemmen ons ernstig
en zij brengen zorg.
»Het Volk", die het overzicht van
»De Kroniek" deze week heeft geplaatst
zet er 'n paar zure opmerkingen ach
ter over de onbekwaamheid der kapi
talisten, doch daarmee is dit feit van
zooveel kapitaalverlies niet door
schouwd.
Het is trouwens erg goedkoop om te
schelden op de bankdirecteuren, die
door de tijdsomstandigheden zijn ver
slagen, zooals 't èl goedkoop is, wat
»Het Volk" over financieele aange
legenheden pleegt te schrijven.
Maken de ondernemingen winsten,
dan worden zij beschimpt vanwege de
»winstmakerij" (het is zoo'n kleine
kunst om het groote publiek- afgunstig
te maken); lijden ze verliezen, dan
worden de leiders even fel gehoond.
Maar »Het Vdlk" moest aan deze
cijfers het feit onzer verarming demon
streeren. Men dient geen enkel belang
door het wekken van afgunst of het
trappen naar een gevallen leeuw
maar het algemeen belang vordert op
dit moment een algemeen inzicht in
de economische verhoudingen, opdat
iedereen begrijpe, dat er een algemeene
offervaardigheid en inspanning ver-
eischt wordt om de geleden verliezen
te herstellen.
Want al raken die verliezen ons niet
allen persoonlijk, een kind kan toch
begrijpen, dat de algemeene welvaart
door al dat kapitaalverlies ten ernstig
ste wordt geschaad. Men denke 'ns
even na, als men die lijst van 72
industrieën voor oogen heeft, hoeveel
werk deze direct en «Indirect in den
lande zouden brengen, als zij nog
floreerden. Alles weg en voorgoed weg.
Stel, dat al deze industrieën bloeiden
en geld opleverden en kapitaalvorming
zouden dulden, wat 'n prachtkans
voor bladen als H e t V o 1 k om afgunst
te wekken en haat tegen de kapitalis
ten, die... werk en brood brengen. Ach,
het is zoo dom asn die ondernemers
hun winst te misgunnen 1 Wij denken
hier natuurlijk aan een eerlijke en
behoorlijke winst, maar deze moest
vreugde, inplaats van afgunst wekken.
Als die 72 doode industrieën konden
leven en nieuw kapitaal vormen, zij
zouden zich uitbreiden en de algemeene
welvaart steeds vergrooten het is een
zegen voor een land als door eerlijken
arbeid en kloeke ondernemerslust winst
wordt gemaakt, want deze komt sehijrï^
baar aan enkelen, in werkelijkheid
aan de algemeene welvaart ten goede.
Dit mag wel eens gezegd, want er
ligt waarheid in hetgeen dezer dagen
door den heer Mr. Molenaar in de
»Ned. ^Nijverheid" is geschreven, dat
haast niet meer gezegd mag worden,
dat winst maken geen schande is en
de algemeene welvaart verhoogt.
Er zijn ook lichtpunten, gelukkig.
Verschillende jaarverslagen van indus
trieele ondernemingen hebben betere
cijfers gegeven dan het vorig jaar en
eenige opleving is aan allen kant te
bespeuren.
Niettemin blijven de verliezen een
feit, waarmede rekening moet'gehouden.
Ons land zal er gemakkelijker boven
op komen, dan andere landen, maar
klimmen moeten ook wij. Allen gleden
achteruit, ook wij. Naar boven moeten
wij krabben, als wij dat maar alge
meen beseffen en ernaar handelen.
En dulden, dat anderen ernaar doen.
ben je zoo bang, dat je den naam niet
eens durft te noemen, riep de pokdalige
wagenmaker, terwijl hij hartelijk lachte.
Jao, zie je, sprak de boer, met
een veelbeteekenden blik, je mag er
nou om lachen of niet, maor dat er
iets bestaot, dat is maor zeker waor I
Ja, dat ben ik met Krelis eens
ik moet ook oprecht bekennen, als ik
veel van die geheimzinnige dingen
hoor vertellen, dan zie ik 's nachts al
tijd van die rare dingen voor mijn
oogen, zei de hoefsmid met een beves
tigenden hoofdknik.
En ik geloof er, dèt niet van.
riep Dirk Pulman, met een soort van
minachting uit, zijn duim in de hoogte
over zijn wijsvinger knippende, om zijn
ongeloof nog duidelijker te doen ui'
komen.
Ik geef een gulden, als jij ereis
wat ontmoet, zei de hoefsmid.
En ik geef er drie, als ik eens
een spook zien mag, riep de vermetele
wagenmaker.
Brrr 1 bromde de angstige boer,
hoe kan jelui zoo akelig praten
als jelui niet uitscheidt, ga ik dadelijk
heen.
Dat durf je niet, riep Pulman
tartend, je hebt den moed niet, na
dit gesprek, alleen den weg op te gaan.
Maar 't is ook volstrekt geen
weer voor eene wandeling, niet waar
Krelis zei de waard.
Zoo'n wandeling om »Doeblenburg'
Krelis, dat zou nog iets zijn plaagde
de wagenmaker, willen we samen
gaan
Hou je mond toch, riep de boer.
Als natuurvriend en vriend van den
landman zou ik graag zien, dat er 'n
einde kwam aan 't vernietigen en ver
volgen van zooveel nuttige vogels.
Wist de landman wat 'n voordeel
de buizerd, 'n echte muizen- en rat
tenvanger, hem aanbrengt, nooit zou
hij dulden, dat er een geschoten werd
De torenvalk, ook helaas zooveel
vervolgd, voedt zich voornamelijk met
muizen, sprinkhanen, kevers en andere
insecten.
De uilen, boschuil, steenuil en kerk
uil, die door hun vreemd voorkomen
leelijk geschreeuw en 't zich geheim
zinnig 's nachts vertoonen, de oorzaak
zijn van zooveel bijgeloof onder de
menschen en die daarom de zoo uiterst
nuttige vogels onbarmhartig aan de
muren spijkeren. Sommigen toch mee-
nen, dat de uil de aankondiger van
sterfgevallen is en daarom moet 't
arme dier gemarteld worden.
Weet de landman wel, dat een uil
ik kan er van rillen en beven, als
ik er nog aan denk; bij deze woorden
zijn hals betastende, alsof hij zich wilde
vergewissen, dat alles daar nog in orde
was.
De hoefsmid lachte en zeideMaar
Krelis, heb je 't je ook verbeeld, want
ik kan het toch maar niet gelooven,
dat ze je daar ginder door elkaar heb
ben geschud, zonder dat je iemand
hebt gezien.
Nou, sprak de angstige land
bouwer, mijn nek is het gewaar ge
worden en gezien, nou, ik heb ge
noeg gezien, meer dan ik wil vertellen
Ik heb dit altijd maar zoo gezegd.
Misschien heb je loopen te slapen
zooals je wel eens meer doet, ging
Pulman voort, en ben je met je hoofc
tegen een boom geloopen bijgelooviger
kerel dan jij bent, heb ik nog in mijn
leven niet ontmoet.
't Zal je nog wel eens opbreken
met al je heldenmoed, sprak de boer
op grammen toon't is me wat
moois, als je ook ereis zoo te pas komt,
dan zal ik je haid uitlachen, en wordt
je mond zeker wat gesnoerd.
Ik geef drie gulden, als ik eens
een spook zien mag, riep de snoevende
wagenmaker.
Je bent wel wat al.te vermetel
Dirk, vermaande de hoefsmid, want
men kan toch nooit weten
Ik leg fr nog .twee kwartjes bij,
als het spook mooi is, riep Pulman
zijn glaasje als tot bevestiging tot den
bodem leegdrinkende. Wat zeg jij
er van, Jasper vroeg hij den waard,
geloof je niet, dat ik het meen
per jaar 2 tot 3000 muizen of veld
muizen verslindt?
Wat zouden die muizen 'n schade
aanrichten aan de veldgewassen als ze
geen vijanden hadden in buizerd,
torenvalk, uilen en kraaien, waarvan
de kauw wel de minst nuttige is.
De dieren halen ook wel in tijd van
nood nuttige vogeltjes en klein wild
weg, maar volgens onze beste vogel
kenners als Schlegel, Kitsema Bos,
Albarda, Friedrich en Dr. Buekers is
die schade heel gering.
Hoevelen ook vervolgen de specht
als schadelijk voor de houtteelt. Weet
men dan niet dat de duizenden insec
ten door een specht gevangen, onnoem
lijk veel meer schade zouden berok
kenen, terwijl de specht meestal holle
boomen bewerkt, de gave hoornen al
leen aan den buitenkant'?
Veel meer schade wordt door den
mensch zelf toegebracht aan onze zang
vogels, die tevens zoo nuttig zijn voor
den landman.
Ouders, belet toch dat uw jongens
in dezen tijd nesten gaan uithalen.
Eieren en kleine vogeltjes moet ge
niet in huis willen zien. Wat voor
plezier bestaat daarin De jonge vo
geltjes gaan toch dood. Zelden blijft er
een in 't leven. En dan dat roekeloos
vernielen der nestjes, waar zooveel
werk aan besteed is geworden door de
vogels.
Zoo werkt men ook de vernielzucht
der kinderen in de hand. Leert hun
eerbied voor Gods schoone natuur.
Vooral in den broedtijd moet ge niet
dulden, dat 'n zangvogeltje, ook geen
volwassen, wordt uitgehaald.
Als ze groot zijn en men vangt b.v.
een vink, om die in een ruime kooi,
;een sigarenkistje, voor ons genot te
aten zingen, niemand zal dat kwalijk
nemen. God heeft de dieren geschapen
voor de menschen. Maar niet om ze
te martelen, zooals vinkenvangers doen
die ze de oogen uitbranden.
Toch zijn er enkele vogels, waarvan
vogelvrienden 't best doen de nesten
uit te halen. Dat zijn de roovers onder
de vogels. Hier denk ik aan de eksters
Vlaamsche gaai of meerkol, slechtvalk
boomvalk, sperwer en havik, want die
verslinden heel veel van onze schoone
zangers.
Ook de musschen verdienen geen
medelijden.
De nesten van nuttige vogels worden
geplunderd, ja zelfs eieren en jongen
worden er uitgegooid en 't nest in
bezit genomen. In tuinen, waar veel
musschen zitten, komen onze insecten
eters en zangers maar weinig voor.
Wat heeft in dezen tijd de leeuwerik
niet uit te staan van z'n doodsvijand,
de ekster.
t Best doet men dan ook de eieren
of de jongen uit te halen en te dooden
Verjagen helpt niet veel.
Laten we de nuttige vogels bescher
men, tot nut van den landman en tot
genot van natuurvrienden. Zorgen we
't leven der vogels na te gaan in de
natuur, dan zullen we Gods schepping
bewonderen'
Al is er een wet tot bescherming
van nuttige vogels, als wij zelf niet
overtuigd zijn van dat nut, zullen er
toch nog duizenden van onze zang
vogels gedood worden. B.A. Zw«
COLLECTEN.
De Burgemeester van Venray brengt
ter algemeene kennis, dat voor zoover
er in den vervolge vergunning zal ge
geven worden tot het houden van
collecten, in verband met een Rapport
door de Tuchtunie in 1923 uitgebracht,
over het collecteeren door kinderen,
waarin gewezen wordt op de ernstige
zedelijke gevaren waaraan die kinderen
bloot staan, en waarvan afdrukken op
verlangen aan het Secretariaat der
Unie (Acacialaan 10 te Baarn) ver
krijgbaar zijn, hieraan de voorwaarde
zal worden verbonden, dat voor een
straatcollecte geene kinderen gebezigd
worden beneden den zestienjarigen
leeftijd.
Venray, 29 April 1924
De Burgemeester voornoemd
O. VAN DE LOO.
Ja, zeker wil ik het gelooven.
Dirk, maar zie je, ik vind je om de
waarheid te zeggen, wat al te vermetel;
ik zeg maar, waar dient het toe
Daar heeft Jasper gelijk aan,
mengde ik mij m het gesprekik
moet eerlijk zeggen, dat ik mij op het
terrein van spoken al zeer ongeloovig
gevoel. Ik ben doordrongen van de
gedachte, dat die eens dood is op deze
wereld, niet weer terugkomt, en al die
spookhistories haar ontstaan aan de
overspannen verbeelding van zekere
zenuwachtige lieden te danken hebben
en toch vind ik, dat het niet deugt, er
op eene uiUartende wijze over te spre
ken. Dat men nog nooit eene ontmoe
ting heeft gehad, is nog geen reden,
dat zoo iets niet bestaaten er is zoo
veel, wat wij niet kunnen verklaren
zoodat ik het 't best vind, de onder
vinding van een ander op dat puntten
minste rfiet te bespotten.
Steek die in je zak, zei Krelis
tot den wagenmaker.
Ja, en daar komt nog bij, zei de
hoefsmid, toen Pulman blijkbaar den
boer een scherp antwoord wilde toe
voegen, dat zij, die het meest snoe
ven, in het uur van gevaar meestal
den minsten moed aan den dag leggen
Daar heb ie, ik heb wel eehs hooren
yertellen, dat de matrozen, die het
zwaarst vloeken, in een storm, wanneer
het schip op zee in nood is, de meeste
vrees toonen en veelal bedremmeld,
geen moed hebben om flink te handelen
Zou jelui niet eens een kaartj>
spelen vroeg de waardin, wie dat
gesprek in 't geheel niet aanstond.
UTBECHTSCHE HANZEBANK.
Uitkeering van 35 °/0 in October a.s.
In het gebouw der Arrondissements-
Rechtbank te Utrecht had heden onder
presidium van Mr. J. van der Meulen
een verificatievergadering plaats van
belanghebbenden bij de Hanze Bank.
Blijkens het verslag van curatoren in
dit faillissement wijst de boedelbe
schrijving, als activa f2,145,741,21 aan,
terwij! het passief f4,691,276,35bedraagt.
Curatoren schatten rekeninghouden
de met de kosten van verificatie der
verordeningen en liquidatie van den
boedel, dat aan concurrente crediteuren
ongeveer 44 pet. hunner vordering zal
kunnen worden uitbetaald, waarvan
35 pet. in October van dit jaar. Omtrent
de uitkeering van het aldus overblij
vende restant konden nog geen defini
tieve toezeggingen worden gedaan. Als
oorzaak van het faillissement noemen
curatoren het feit, dat de bank een
veel te groot deel van haar middelen,
namelijk 3/4 der kapitaalstorlingen
vastlegde in gebouwen, meubilair, zaak
goederen en dergelijken, terwijl zij
vrijwel alle overige gelden heeft be
legd in credieten, waarvan een groot
bedrag, aan industrie en particulieren,
met louter raarkendekking, waardoor
groote sommen verloren zijn gegaan.
De verificatievergadering der Hanze
Spaarbank zal op 16 Juni aanstaande
plaats vinden.
De verbooging der tabaksbelasting.
Naar de Msb. van zeer betrouwbare
zijde verneemt bestaan er in regee-
ringskringen plannen, om de belasting
op sigaretten te verhoogen van 14 op
40 pet., en die op sigaren en tabak
van 10 op 20 pet.
Het ligt in het voornemen, na de
invoering van bovengenoemd verhoog
de belasting, den ..winkeliers nog ge
durende 3 maanden nadien gedegenheid
te geven hun voorraad te verkoopen.
De overwegen der spoorwegen.
Door de Nederlandsche Spoorwegen
zullen op alle overwegboomen twee
roodgekleurde glazenreflectoren worden
terwijl zij mét al de benoodigdheden
voor dit spel, schoon volstrekt niet ge
vraagd, reeds kwam aanloopen.
Dank je, moeder, sprak de wagen
maker f plagend, het gesprek bevalt
ons veel te goed. Wat zeg jij er van
Krelis Kom, jongen, laten we eens
klinken, dit zeggende stootte hij zijn
glas tegen dat van den boer, die een
goede proever was, (wat aan zijn hoog-
roode kleur wel op te merken viel) en
zich niet liet lompen.
Sultan had, terwijl het gesprek wat
al te levendig werd, aan de voeten van
Jasper liggen knorren. Toen de twee
laatst aangekomenen binnentraden, had
hij luide zijn geblaf laten hooren,
doch na zijne gewone besnuffeling be
merkende dat het bekende waren, was
hij weder gaan slapen. De wind, welke
door den schoorsteen gierde, en bij
tusschenpoozen dikwerf zeer onver
wacht een aanval op de deur beproefde,
deed hem van tijd tot tijd ontwaken
en een vervaarlijk geblaf aanheffen
dat de boer altijd met schrik deed op
springen en nieuw voedsel gaf aan de
spotlust van den "wagenmaker. Ik had
met aandacht zitten luisteren, en ge
voelde ik er somtijds deernis mee, toch
moet ik bekennen, dat de angst van
den blozenden landbouwer mij ver
maakte. Herhaalde keeren was het mij
ingevallen, hoe ik dezen had kunnen
vermeerderen, zoo ik hem eens had
medegedeeld, welke ontmoeting ik dien
zelfden avond bij »Doeblenburg" had
gehad. Wordt vervolgd.