OPROEP
Venray voorheen
en thans.
Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
van
Dit nummer
bestaat uit twee bladen
Sorteer- en Verpakkings-
Wedslrijd van FRUIT
te Venray.
FEUILLETON.
He8ren Adverteerders.
Ellende en armoede.
Zaterdag 29 September 1923
44e Jaargang No 89
ABONNEMENTSPRIJS
PER KWARTAAL
voor VENRAY 65 c.
franco per post 75 c.
voor het buitenland
(bij vooruitbetaling) 11,30
aïzonderl. nummers 5 c.
PEEL EN MAAS
Uitgave van FIRMA. VAN DEN MUNGKHOF, VENRAY. Tel. No. 51
PRIJS DER
ADVERTENTIEN
1—8 regels 60 ct
elke regel meer 71/» ct
Advertentiën bij abonne
ment groote reductie-
Op 14' October a.s. herdenkt de
Weled. Zeergel. Heer Dr. A. J.J. Jans
sen, den dag waarop hij 25 jaren ge
leden werd gepromoveerd tot arts.
Ondérgetcekenden zijn van meening,
dat deze dag niet ongemerkt mag voor
bijgaan en den verdienstelijken dokter,
die vijf en twintig jaren onafgebroken
'te Venray èn als gemeentegeneesheer
èn als eerste geneesheer aan het St.
Servatiusgesticht èn als voorzitter en
.bestuurslid van vele sociale vereeni-
'gingen zijn kracht aan het algemeen
welzijn heeft gewijd, oncler den een of
anderen vorm hulde dient te worden
gebracht.
Zij hebben zich daartoe gevormd tot
eén voorloo.pig Comité en roepen al
degenen, die met hun denkbeeld sym-
pathiseeren op Lot een nadere bespre
king in de bovenzaal van het Patronaat
op Zondag 30 September des namiddags
lialf zes.
Gelet op het groote aantal personen,
die in de loop der jaren hulp, steun
en voorlichting van dokter Janssen heb
ben ontvangen, rekenen zij, op eene
groote opkomst van alle standen, zoo
wel uiL de Kom van Venray als uit
alle gehuchten.
Het Voorloopig Comité
O. L. P, VAN DE LOO,
Burgemeester
V. SCHOOLMEESTERS, P&stoor
Pater RIZZERIUS, Gardiaan
Ur. E. D. STRUBEN,
Gemeente-geneesheer
Dr. H.J. SCHIM v. d. LOEFF,
Geneesheer Directeur St. Annagest.
Dr. J. DE JONG,
Geneesheer St. Servatiusgest.
Dr. J. IJ. HOOTSMANS;
Geneesheer Si. Servatiusgest.
Pater REGALATUS, Adviseur der
R. K. Kiesvereeniging
Pater ANACLETUS, Directeur
van het Patronaat
II. SALA, Lid der Gezondheids
commissie
JOS. AERTS, Voorzitter Vincentius-
vereeniging en Distr. Arbeidsbeurs.
Groote Provinciale
20, 21 en 22 Oclober zal in Venray
een groote provinciale handelsfruit
sorteer- en verpakkingswedstrijd ge
houden worden, uitgaande van de
provinciale organisatie de Veilingsver-
eeniging in Limburg.
't Vorige jaar is een dergelijke wed
strijd gehouden in Roermond, in 1921
te Beek. Hoewel de kwaliteit van het
fruit niet is zooals in beide vooraf
gaande jaren, heeft men deze wedstrijd
toch voort willen zetten.
Dat men daarvoor Venray gekozen
heeft, 't centrum van fruitteelt in
Noord-Limburg, moet ons een genoegen
doen.
In den korten tijd, dat hier de vei
ling is gehouden, heeft ze een goeden
naam kunnen maken door 't mooie
fruit, dat in deze omgeving geteeld
wordt. Die naam zal nog een betere
klank krijgen, als 't sortéeren en ver
pakken wat in eer oordeelkundiger
gebeurt, dan tot nu hel geval is. De
bedoeling' van deze wedstrijd is dan
ook te laten zien, hoe onze appelen en
peren gesorteerd en verpakt moeten
worden.
Langzaam is 't den landbouwers
duidelijk geworden, dat ook onze
boomgaarden bemest moeten worden,
willen we op een geregelde productie
van beteeken is rekenen,
Ook de noodzakelijkheid van het
verdere onderhoud, zooals snoeien, 't
bestrijden van ziekten en beschadi
gingen, begint meer en meer door te
dringen. Maar willen wij ons fruit tot
de hoogste waarde brengen, dan be-
hooren naast dit voorafgaande nog
deze twee zaken goed sorteeren en
goed verpakken.
Hier wordt dit in den regel door
den fruitteler gedaan, die dan door de
Luinbouwvereeniging zijn fruit aan de
veiling brengt. Daar echter de meeste
fruitkweekers de eischen, die aan deze
werkzaamheden verbonden zijn, niet
kennen, is het te begrijpen, dat dit
nog vaak veel te wonschen overlaat,
't Gevolg is een zooveel lagere prijs.
We juichen daarom 't plan, om hier
dezen wedstrijd te houden en eens te
laten zien hoe 't kan en moet, ten
zeerste toe.
In de eerstvolgende weken zal er
door den Rijkstuinbouwconsulent en
zijn assistent op verschillende plaatsen
practisch onderricht gegeven worden,
om zoodoende ons de concurrentie met
de meer ervaren kweekers uit Zuid
en Midden-Limburg mogelijk te ma
ken.
Laten de tuinbouwvereenigingen en
de vereenigingen van Jonge Boeren
dan zorgen, dat er voldoende belang
stelling is.
De deelnemers lichte anderen in
hun afdeeling weer in, zoodat we op
den wedstrijd" uit kunnen komen met
inzendingen, die toonen, dat men hier
kon en wil leeren.
En dan 20, 21 en 22 October allen
naar dezen wedstrijd. Er zal iets te
leeren vallen, ook voor niet-inzenders.
De federatie van Jonge Boeren in
Venray, heeft zich bereid verklaard
door inzendingen van landbouwpro
ducten wat afwisseling aan te brengen.
't Geheel zal dus ongetwijfeld zoo
worden, dat iedere landbouwer en
fruitkweeker uit deze omgeving in die
dagen een uitstapje naar Venray zal
willen maken. J. W.
moeten hunne veranderingen of nieuwe adverten
tiën niterlijk Woensdagavond indienen.
Om teleurstellingen te voorkomen berichten wij
nogmaals, dat gewone kleine advertentiën Vrijdags
ca 10 uur v.m niet meer worden aangenomen.
Groote advertentiën tot uiterlijk Donderdagavond.
Zij, die bij abonnement of contract adverieeren
17
Vervolg van Tweede Blad.
De stem mijns vaders fluistert mij
toe dat ik rechtvaardig handel, en bij
de schim van den dierbare overledene
bezweer ik dat ik hun bloed tot mijn
laats.Len adem zal verdedigen. Ziedaar
dus de reden mijner handeling ont
vouwd, en zoudt gij nu nog durven
beweren, dat ik aan de wet van den
profeet oh trouw ben geworden
Een luid gemompel van goedkeuring
doorliep de gelederen.
llasan trok dreigend de wenkbrauwen
samen, en oogenblikkelijk hoorde men
weder de Zephyr die zacht in het ge
bladerte lispelde.
Gij weet thans alles, vervolgde
Hasan en thans beveel ik u te spreken.
Welke straf verdiend hij, die zijn aan
voerder durft beschuldigen, en hem ter
verantwoording oproepen
Den dood, riepen allen als uit een
mond.
Welnu soldaten opent uwe rijen,
en laat Aram voorkomen, opdat hij
uit mijn mond het vonnis hoore, dat
door u allen uitgesproken is.
Dadelijk maakten de krijgers plaats
voor een man, die zich deemoedig, met
de armen op de borst gekruist voor
Hasan op de knieën wierp, en met
zijn hoofd ter aarde gebogen, in die
houding voor zijn gebieder liggen bleef.
Aram, zeide llasan op strengen
toon, gij hebt het vonnis gehoord,
dat uwe makkers over u hebben uit
gesproken. Gij hebt den dood verdiend
en oogenblikkelijk zult gij dien onder
gaan. Gij hebt u aan de krijgswetten
vergrepen en u tot eene handeling laten
verleiden, die in elk geval strafbaar
is. Laat vier soldaten naderen, en vol
trekt in u midden en onder mijne
oogen aan dien man de straf, die zoo
even door u allen bepaald is.
Vier mannen met blanke sabels in
de vuist naderden het ongelukkige
slachtoffer.
Laat thans, zeide Hasan, de les,
die ik u allen geef, tot voorbeeld strek
ken; want al moest ook de laatste man
van u door het zwaard der gerechtig
heid omkomen, ik zou hiertoe het
bevel geven en- desnoods zelf het werk
verrichten.
De kring werd nu onmerkbaar uit
gebreider. De arme Aram verroerde
Zich nieL en bleef in dezelfde houding-
geknield op den grond liggen. Elkeen
wachte met een kloppend hart het
teelten af, waarop het hoofd van het
lichaam zou gescheiden worden. Hasan
deed eenige schreden achterwaarts, en
gaf Fulco een teelten zich aan zijne
zijde te scharen. Een der vier krijgs
knechten had zich naast Aram geplaatst
en hield de sabel in de hoogte geheven.
Reeds maakte zich llasan gereed het
noodlottige teelten te geven, toen Fulco
zich voor Hasan op de knieën wierp
en met tranen in de oogen om het
XXIV.
Er is mij loegezonden een merk
waardig perkamenten geschrift, en ik
veronderstel- of als belanghebbend in,
of als erkentelijkheid voor mijne ge
regelde bijdrage aan het weekblad
»Peel en Maas". Dit kostbaar hand-
schrift 'bevat, naai- mijne opvatting, de
schoone legende der 11. Oda te Venray.
Het geschrift, waarbij is vermeld op
een afzonderlijken brief, dat het eene
copie is van een in het klooster Jeru
salem" berustend handschrift, maakt
geen afzender bekend, zoodat ik alleen
door Peel en Maas in de gelegenheid
ben, den onbekenden afzender rnijn
hartgrondigen dank voor zijne aardige
attentie te betuigen.
Daar ik niet weten kan, of den
burgers van Venray voornoemde legen
de. wel ooit in dezen taalvorm onder
de oogen is gekomen, ben ik zoo vrij
dezelve hier te laten afdrukken.
Hoogstwaarschijnlijk zal 't nog velen
Venray-naren interesseeren. Hier en
daar zal ik, waar 't noodig blijkt voor
den lezer onduidelijke woorden ver
klaren.
»Ick heb gehoert ende eendeels ge-
lesen, datter een heilige ioncfrou
geweest is, genoemt Sancta Oda, van
coninclikö geslecht, geboren in Schot-
lant. Deze heilige ioncfrou was blient
geboren, ende hoerden seggen dat bij
dat licham Sinten Lambërtus te Luyck
wonderlike teijken gechieden.
Soe bat sy oerlof van hoeren alders
ende is bevert (bevert, ter bedevaart)
gereyst mit enen eerlike gesynne, nae
Luidick. Ende als sy qnam bij die stat
van Luyck, ende haer gesyn sechde
dat sy saegen Sinten Laipbertus kerek,
soe heeft sy sich laten heeffen van
den wagen daer sy op sat, ende spracb
haer (haar) gebet, ende stonden aen
wart sy siende. Ende dancke Onse
Lieve Heer ende Sinten Lambërtus
ende tot gehoechnis des myrakels, soe
is daar getymmert een capeel in Sanc
ta m Walburchs eer. Doe dese heilige
ioncfrou gesont was worden, ende een
schoen suverlike ioncfrou was, soe
wolde oer alders ende vriende sy be-
staeden ter echt nae oeren edelen
geslechte, tegen horen (haren) danck
ende wille: want sy hat hoer reynic-
heit Got gelavet.
Soe riep dese heilige ioncfrou een
van oeren (haren) trousten (getrouwsfce)
dienre encle twee ioncfrouwen, ende
gaf hen te kennen, dat zy heymeliken
wolke en wech (wcgwilde) ut (uit)
Schaetlant trecken, omdat (moet zijn
opdat) sy niet gedrongen wort oer
reynicheit te verliesen.
Ende naem een pelgryms cleet ende
reysde toe Romen ende tot Sinten
Mychcl der bevert, ende daerna in
Peellant, en de woende te Venrade, op
die stede daer nu onse nyen (nieuwen)
peertstal, voer des heeren huys is,
met eenen dienre ende twee ioncfrou
wen, inden tijden dat Sinten Hubertus
gestorven was. Ende sechden due
(dikwijls) dat daer op die stede, om-
trient daer oer (haar) woenynge was,
te Rade (Venray) solde com en een
heilige, vergaderynge- van sus teren.
Ende die oversten solden (zouden)
cleyne Lympens (de toppen van een
soort vrouwensjawl, die over 't hoofd
wordt gedragen) aen oer coevelen
dragen.
Ende want daer voel orloges (oor
logen) was inden lantde soe woende te
Rade een deel haefluyde (hof boeren-
luyden) genoemt die van Wyckrade die
utveriaget (verjaagd) waren; die woen-j
den op Lysken Bans hofstad. Dese
haefluyden deden Sancta Oda ende oer
gesynn ede (gezeli n n en of vergezel len den)
groeten overlast. Die heilige ioncfrou
van- Rade toech (trok) te Sinten Oien-
rade (St. Oedenrode) over Peel, daer
nu in oer eer een kanonisye gesticht
is. Ende als die heilige ioncfrou ge-
nee te (kortbij of kwam) nae Maresselen
(Merselo, bij Venray) ende quamopten
bergh aen. die wyntmoelen (de wind
molen in de nabijheid van een kapel
letje aan de II. Oda) tusschen Ray
ende Marsselen, soe sach sy rauwe-
lick (bedroefd) orri nae dat dorp van
Venrade, daer sy geerne gebleven had.
Ende boechden (bogen) knyen ende
badt Got, dat doch Venrade nummer
meer verheert (vermoedelijk vernield
of verwoest) of vérbrant en worde van
dén vianden, ende dat geen haefluyden,.
die den gueden (goeden) nabiren (huur
lieden) overlast doen wolden, daer niet
bedien (heengaan) en solde of lange
blieven woenen ende dat die peste-
lencie (pestziekte) niet gemeynlick
overval ende solde regnieren, ten weer
dat sy van buyten daer ingebracht
worde.
Ende soe omsiende gesonde (maakte
zij gezond of genas zij) sy dat dorp
Venrade; ende soe heyt(heet) die bergh
noch den omsienden bergh. Ende daer
steet noch een heilige stoxken (een
beeld van hout) ter memorienende
alst schynt soe ist soe tot deser tyd
geschiet dat Sin Leb Oda gebeden heeft
voer dat deerp (dorp) van Venrade. Dit
heb ic eendeels gelezen ende eendeels
van gueden alden luyden gehoert."
vrouw niemand anders [kon geweest
zijn dan zijne dochter, deed onderzoek,
waar die vrouw ergens woonde, was
al spoedig op weg naar Boshoven, en
moest daartoe de dichte groote bos-
schen, die zich van bij Boshoven tot
Maarhees uitstrekken doorkruisen. Al
zoekende door dit oer-woud, vergaderde
een menigte eksters boven het hoofd
der heilige maagd in de takken der
hoornen, en maakten door haar gesnap
de aanwezigheid der H. Oda aan haren
vader hekend, die zich natuurlijk over
gelukkig gevoelde.
Dit feit is ook de reden, waarom
men hier en daar in kerken deze
Heilige met een ekster op de hand ziet
afgebeeld. De' overlevering verhaalt ons
eindelijk nog-, dat sedert dien Lijd de
eksters nooit in het Weerterbosch hun
nest maken, en zich evenmin daarin
ophouden.
GERHARD KREKELBERG.
leven van Aram had.Maar de bevel
hebber wilde niets van dit alles weten,
en gaf reeds zijne ontevredenheid door
zijn hevige gebaren te kennen; maar.
Fulco liet zich niet afschrikken, hij
omklemde de knieën des bevelhebbers
en riep
Neennoen Aan den zoon wiens
vader den uwen het leven redde, moogt
gij deze gunst niet weigeren, Arain
heeft onvoorzichtig niet slecht gehan
deld hij heeft zijne daad niet door
dacht, anders zou hij zich nimmer die
stoutheid vermeten hebben. O Ik be
zweer het u bij de nagedachtenis uws
vaders, spaar den ongelukkigeHet is
zoo zoel voor hem, die de hoogste
macht bezit te kunnen vergeven
Hasan Toon dat gij grootmoedig
zijt. Handhaaf de edele gevoelens, die
ik in u heb opgemerkt, en die mij voor
u zulk eene hooge achting hebben in
geboezemd. Laat die indruk bij mij niet
verloren gaan laai mij steeds aan de
deugden, die u als mensch en als
krijgsman versieren geloof hechten, en
schenk mijn hart de treurige over
tuiging niet dat ook Hasan tot eene
wreede handelwijze in staat is.
llasan stond besluiteloos; een hevige
strijd scheen in zijn binnenste plaats
te grijpendan eens schoten zijne
oogen vuurstralen van woede op den
man, die hem had durven beleedigen,
dan weder wendde hij zijne blikken
naar Fulco, die smeckende aan zijne
voeten lag uitgestrekt; eenige oogen-
blikken duurde die vreeselijke twee
strijd, toen scheen hij zich zeiven mees
ter te worden en namen zijne gelaats
De gesehiedenis der II. Oda leert
ons, dat zij voor haar verblijf te Ven
ray in Weert in het gehucht Boshoven
woonde. Kort daarbij ligt de Houtstraat
waar zij eiken dag haar drinkwater
ging halen aan een put. Daar destijds
het gehucht Boshoven van alle kanten
door bosschen (Boshoven is Boschhoven)
was ingesloten, leefde de II. Oda daar
zeer eenzaam en door niemand gekend
Ook haar vader wist niet eens waar zij
gebleven was. Rondreizende om zijne
dochter op te sporen kwam hij o.a.
ook te Weert op onderzoek, en nam
daarvoor zijn intrek in het hoekhuis
links van de markt naar de Molen
straat. (Op 't oogenblik een fietshandel
met restauratie). Hij laat daar een
geldstuk wisselen, en men maakte hem
de opmerking, dat zij voor eenige
dagen ook van eene vrouw zoo'n geld
stuk hadden ontvangen.
De vader dacht aanstonds, dat die
trekken eene zachtere uitdrukking aan,
de harten zijner soldaten klopten van
hoop, en Fulco die den man nauw
keurig gadesloeg, meende reeds in zijne
blikken het torugkeeren zijner groote
ziel te lezen.
Jongeling, zeide hij eindelijk, het
kost mij oneindig veel uw verzoek in
te willigen. Aram heeft zich aan mijn
persoon vergrepen, en wie verzekert
mij, dat het niet weder gebeuren zal V
Maar ik bewonder u; Aram dorste naar
uw bloed,, en gij vraagt het behoud
zijns levens; Aram is uw vijand, en
gij stelt belang in hem alsof hij uw
broeder was. Gij hebt mij in den naam
mijns vaders gesmeekt barmhartig te
zijn, welnu ik zal even als gij groot
moedig zijn, en Aram het leven schen
ken. In mijn dienst echter wil nog kan
ik hem meer houden, hij heeft den
naain van krijgsman onleerd, en mag
dus onder mijne vanen niet strijden.
Hij blijft uw eigendom, handel met
hem naar welgevallen, ik schenk hem
genade!....
Een luide kreet van goedkeuring
steeg uit de borst der verzamelde krijgs»
lieden op. Fulco kuste in verrukking
cle handen des bevelhebbers die hem
van den grond ophief en aan zijne'
borst drukte. De krijgslieden door dit
tooneel getroffen, reikten elkander de
broederhand, en aan de vreugdeblijken
kwam slechts een einde toen Hasan
met Fulco door Walter gevolgd de
tent binnen traden, en zich aan het
•gezicht der Saracenen ontrokken.
Sedert dien lijd naderden de krijgs
lieden Fulco slechts met eerbied en
De Gld. verneemt uit het Rijnland,
dat daar voornamelijk in de steden de
nood steeds vërnijniger nijpt. De droeve
toestand van in den oorlog is weer
heerschend met dit verschil evenwol,
dat er nu wel levensmiddelen zijn,
maar dat dez!e onbetaalbaar worden
voor den doorsnée-burger. Schieber
hebben het altijd goed gehad
Reeds nu komt er gebrek aan eerste
levensmiddelen en brandstoffen. Wij
vernamen o.a, uit Kleef, dat zelfs
menschen uit betere stand met wa
gentjes trekken naar het Reichswald
°m wat houl te sprokkelen. Alleen
drijft de armoede de eenvoudige aller
armsten naar het bosch, waar de hout
vesters af en toe de goedheid hebben
om een flinken beuk of eik te vellen,
waarna de houtsprokkelaars den buit
kunnen verdeelen. Nu reeds moeten
sommigen urenlange tochten er aan
opofferen om aan wat aardappelen of
groenten te komen. Dan moeten zij
deze artikelen nog peperduur, betalen.
Hoe dat van den winter moet gaan 1
Dat is een pijnigende Vraag voor tal
rijke huismoeders, die hun kleinen al
maanden niet meer kunnen geven, wat
deze voor den groei noodig hebben.
Men ziet kleine stumperdjes langs de
wegen naar Holland bedelen, om eeni
ge centen, welke millioenen marken
voor hen beteekenen.
Al die klein-stedelingen zien in Hol
land het land van overvloed en be
schouwen de boeren van het Duitsche
platteland als de lieden, die over
vloed hebben.
Of dat juist gezien is? Zeker is wel,
dat de Duitsche grensboeren over 't
algemeen fiscaal minder belast zijn
dan b.v. de Geldersche landbouwers
langs de grens.
De winkelstand tenminste de
kleine neringdoenden lijden ook veel
onder den huidigen ellendetoesland.
Kleine winkels zijn o.ra. in Kleef en
Goch veelal gesloten, wegens gebrek
aan koopwaar. De grootere zaken han
delen nog steeds tegen veranderende
prijzen.
In kleine fabrieksplaatsen o.a. in
Kleef en ook in Emmerik voorzag men
in den geldnood door de invoering van
z.g.n. fabrieksgeld.
Sommige fabrieken koeren aan hun
personeel eigen geld uit, geteekend
door de directie of den bedrifschef. Dat
zijn biljetten van duizenden en duizen
den marken, welke de winkeliers van
cle werklieden accepteeren tégen koop
waar.
Het blijkt dat deze fabrieksbiljetten
alleen geldig zijn in de plaats van
vestiging der fabriek en dat de fabrieks-
directie haar »bankpapier" inwisselt
voor de winkeliers tegen de gewone
gangbare rijksmarkenbiljetten. Deze
particuliere geldcirculalie voorziet wel
in een behoefte. De winkeliers koopen
ook bij elkander in met het zelfde
fabrieksgeld.
hoogachting; zijn naam was op aller
lippen, en op de lange tochten, die
men dikwijls moest ondernemen, om
hetzij den vijand op te zoeken of te
ontwijken, stelde elkeen er eene eer
in hem de reis zoo gemakkelijk moge
lijk te maken, en misschien zeker was
er onder het bevel van llasan geen
krijgsknecht, die niet gaarne zijn leven
voor den ridder had ten beste gegeven.
Hasan, die intusschen den jongeling
meer en meer had leeren liefhebben,
had dikwijls betreurd, dat hij tot eene
godsdienst behoorde, die zoo geheel
met de zijne in tegenspraak was. Reeds
meermalen had hij hem ofschoon zijde
lings hierover zijne smart te kennen
gegeven, en hem een schitterend lot
voorgespiegeld indien hij tot de leer
van Mahomed wilde overgaan.
Wordt vervolgd.