OPROEP Venray voorheen en thans. Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken. van Dit nummer bestaat uit twee bladen Sorteer- en Verpakkings- Wedslrijd van FRUIT te Venray. FEUILLETON. He8ren Adverteerders. Ellende en armoede. Zaterdag 29 September 1923 44e Jaargang No 89 ABONNEMENTSPRIJS PER KWARTAAL voor VENRAY 65 c. franco per post 75 c. voor het buitenland (bij vooruitbetaling) 11,30 aïzonderl. nummers 5 c. PEEL EN MAAS Uitgave van FIRMA. VAN DEN MUNGKHOF, VENRAY. Tel. No. 51 PRIJS DER ADVERTENTIEN 1—8 regels 60 ct elke regel meer 71/» ct Advertentiën bij abonne ment groote reductie- Op 14' October a.s. herdenkt de Weled. Zeergel. Heer Dr. A. J.J. Jans sen, den dag waarop hij 25 jaren ge leden werd gepromoveerd tot arts. Ondérgetcekenden zijn van meening, dat deze dag niet ongemerkt mag voor bijgaan en den verdienstelijken dokter, die vijf en twintig jaren onafgebroken 'te Venray èn als gemeentegeneesheer èn als eerste geneesheer aan het St. Servatiusgesticht èn als voorzitter en .bestuurslid van vele sociale vereeni- 'gingen zijn kracht aan het algemeen welzijn heeft gewijd, oncler den een of anderen vorm hulde dient te worden gebracht. Zij hebben zich daartoe gevormd tot eén voorloo.pig Comité en roepen al degenen, die met hun denkbeeld sym- pathiseeren op Lot een nadere bespre king in de bovenzaal van het Patronaat op Zondag 30 September des namiddags lialf zes. Gelet op het groote aantal personen, die in de loop der jaren hulp, steun en voorlichting van dokter Janssen heb ben ontvangen, rekenen zij, op eene groote opkomst van alle standen, zoo wel uiL de Kom van Venray als uit alle gehuchten. Het Voorloopig Comité O. L. P, VAN DE LOO, Burgemeester V. SCHOOLMEESTERS, P&stoor Pater RIZZERIUS, Gardiaan Ur. E. D. STRUBEN, Gemeente-geneesheer Dr. H.J. SCHIM v. d. LOEFF, Geneesheer Directeur St. Annagest. Dr. J. DE JONG, Geneesheer St. Servatiusgest. Dr. J. IJ. HOOTSMANS; Geneesheer Si. Servatiusgest. Pater REGALATUS, Adviseur der R. K. Kiesvereeniging Pater ANACLETUS, Directeur van het Patronaat II. SALA, Lid der Gezondheids commissie JOS. AERTS, Voorzitter Vincentius- vereeniging en Distr. Arbeidsbeurs. Groote Provinciale 20, 21 en 22 Oclober zal in Venray een groote provinciale handelsfruit sorteer- en verpakkingswedstrijd ge houden worden, uitgaande van de provinciale organisatie de Veilingsver- eeniging in Limburg. 't Vorige jaar is een dergelijke wed strijd gehouden in Roermond, in 1921 te Beek. Hoewel de kwaliteit van het fruit niet is zooals in beide vooraf gaande jaren, heeft men deze wedstrijd toch voort willen zetten. Dat men daarvoor Venray gekozen heeft, 't centrum van fruitteelt in Noord-Limburg, moet ons een genoegen doen. In den korten tijd, dat hier de vei ling is gehouden, heeft ze een goeden naam kunnen maken door 't mooie fruit, dat in deze omgeving geteeld wordt. Die naam zal nog een betere klank krijgen, als 't sortéeren en ver pakken wat in eer oordeelkundiger gebeurt, dan tot nu hel geval is. De bedoeling' van deze wedstrijd is dan ook te laten zien, hoe onze appelen en peren gesorteerd en verpakt moeten worden. Langzaam is 't den landbouwers duidelijk geworden, dat ook onze boomgaarden bemest moeten worden, willen we op een geregelde productie van beteeken is rekenen, Ook de noodzakelijkheid van het verdere onderhoud, zooals snoeien, 't bestrijden van ziekten en beschadi gingen, begint meer en meer door te dringen. Maar willen wij ons fruit tot de hoogste waarde brengen, dan be- hooren naast dit voorafgaande nog deze twee zaken goed sorteeren en goed verpakken. Hier wordt dit in den regel door den fruitteler gedaan, die dan door de Luinbouwvereeniging zijn fruit aan de veiling brengt. Daar echter de meeste fruitkweekers de eischen, die aan deze werkzaamheden verbonden zijn, niet kennen, is het te begrijpen, dat dit nog vaak veel te wonschen overlaat, 't Gevolg is een zooveel lagere prijs. We juichen daarom 't plan, om hier dezen wedstrijd te houden en eens te laten zien hoe 't kan en moet, ten zeerste toe. In de eerstvolgende weken zal er door den Rijkstuinbouwconsulent en zijn assistent op verschillende plaatsen practisch onderricht gegeven worden, om zoodoende ons de concurrentie met de meer ervaren kweekers uit Zuid en Midden-Limburg mogelijk te ma ken. Laten de tuinbouwvereenigingen en de vereenigingen van Jonge Boeren dan zorgen, dat er voldoende belang stelling is. De deelnemers lichte anderen in hun afdeeling weer in, zoodat we op den wedstrijd" uit kunnen komen met inzendingen, die toonen, dat men hier kon en wil leeren. En dan 20, 21 en 22 October allen naar dezen wedstrijd. Er zal iets te leeren vallen, ook voor niet-inzenders. De federatie van Jonge Boeren in Venray, heeft zich bereid verklaard door inzendingen van landbouwpro ducten wat afwisseling aan te brengen. 't Geheel zal dus ongetwijfeld zoo worden, dat iedere landbouwer en fruitkweeker uit deze omgeving in die dagen een uitstapje naar Venray zal willen maken. J. W. moeten hunne veranderingen of nieuwe adverten tiën niterlijk Woensdagavond indienen. Om teleurstellingen te voorkomen berichten wij nogmaals, dat gewone kleine advertentiën Vrijdags ca 10 uur v.m niet meer worden aangenomen. Groote advertentiën tot uiterlijk Donderdagavond. Zij, die bij abonnement of contract adverieeren 17 Vervolg van Tweede Blad. De stem mijns vaders fluistert mij toe dat ik rechtvaardig handel, en bij de schim van den dierbare overledene bezweer ik dat ik hun bloed tot mijn laats.Len adem zal verdedigen. Ziedaar dus de reden mijner handeling ont vouwd, en zoudt gij nu nog durven beweren, dat ik aan de wet van den profeet oh trouw ben geworden Een luid gemompel van goedkeuring doorliep de gelederen. llasan trok dreigend de wenkbrauwen samen, en oogenblikkelijk hoorde men weder de Zephyr die zacht in het ge bladerte lispelde. Gij weet thans alles, vervolgde Hasan en thans beveel ik u te spreken. Welke straf verdiend hij, die zijn aan voerder durft beschuldigen, en hem ter verantwoording oproepen Den dood, riepen allen als uit een mond. Welnu soldaten opent uwe rijen, en laat Aram voorkomen, opdat hij uit mijn mond het vonnis hoore, dat door u allen uitgesproken is. Dadelijk maakten de krijgers plaats voor een man, die zich deemoedig, met de armen op de borst gekruist voor Hasan op de knieën wierp, en met zijn hoofd ter aarde gebogen, in die houding voor zijn gebieder liggen bleef. Aram, zeide llasan op strengen toon, gij hebt het vonnis gehoord, dat uwe makkers over u hebben uit gesproken. Gij hebt den dood verdiend en oogenblikkelijk zult gij dien onder gaan. Gij hebt u aan de krijgswetten vergrepen en u tot eene handeling laten verleiden, die in elk geval strafbaar is. Laat vier soldaten naderen, en vol trekt in u midden en onder mijne oogen aan dien man de straf, die zoo even door u allen bepaald is. Vier mannen met blanke sabels in de vuist naderden het ongelukkige slachtoffer. Laat thans, zeide Hasan, de les, die ik u allen geef, tot voorbeeld strek ken; want al moest ook de laatste man van u door het zwaard der gerechtig heid omkomen, ik zou hiertoe het bevel geven en- desnoods zelf het werk verrichten. De kring werd nu onmerkbaar uit gebreider. De arme Aram verroerde Zich nieL en bleef in dezelfde houding- geknield op den grond liggen. Elkeen wachte met een kloppend hart het teelten af, waarop het hoofd van het lichaam zou gescheiden worden. Hasan deed eenige schreden achterwaarts, en gaf Fulco een teelten zich aan zijne zijde te scharen. Een der vier krijgs knechten had zich naast Aram geplaatst en hield de sabel in de hoogte geheven. Reeds maakte zich llasan gereed het noodlottige teelten te geven, toen Fulco zich voor Hasan op de knieën wierp en met tranen in de oogen om het XXIV. Er is mij loegezonden een merk waardig perkamenten geschrift, en ik veronderstel- of als belanghebbend in, of als erkentelijkheid voor mijne ge regelde bijdrage aan het weekblad »Peel en Maas". Dit kostbaar hand- schrift 'bevat, naai- mijne opvatting, de schoone legende der 11. Oda te Venray. Het geschrift, waarbij is vermeld op een afzonderlijken brief, dat het eene copie is van een in het klooster Jeru salem" berustend handschrift, maakt geen afzender bekend, zoodat ik alleen door Peel en Maas in de gelegenheid ben, den onbekenden afzender rnijn hartgrondigen dank voor zijne aardige attentie te betuigen. Daar ik niet weten kan, of den burgers van Venray voornoemde legen de. wel ooit in dezen taalvorm onder de oogen is gekomen, ben ik zoo vrij dezelve hier te laten afdrukken. Hoogstwaarschijnlijk zal 't nog velen Venray-naren interesseeren. Hier en daar zal ik, waar 't noodig blijkt voor den lezer onduidelijke woorden ver klaren. »Ick heb gehoert ende eendeels ge- lesen, datter een heilige ioncfrou geweest is, genoemt Sancta Oda, van coninclikö geslecht, geboren in Schot- lant. Deze heilige ioncfrou was blient geboren, ende hoerden seggen dat bij dat licham Sinten Lambërtus te Luyck wonderlike teijken gechieden. Soe bat sy oerlof van hoeren alders ende is bevert (bevert, ter bedevaart) gereyst mit enen eerlike gesynne, nae Luidick. Ende als sy qnam bij die stat van Luyck, ende haer gesyn sechde dat sy saegen Sinten Laipbertus kerek, soe heeft sy sich laten heeffen van den wagen daer sy op sat, ende spracb haer (haar) gebet, ende stonden aen wart sy siende. Ende dancke Onse Lieve Heer ende Sinten Lambërtus ende tot gehoechnis des myrakels, soe is daar getymmert een capeel in Sanc ta m Walburchs eer. Doe dese heilige ioncfrou gesont was worden, ende een schoen suverlike ioncfrou was, soe wolde oer alders ende vriende sy be- staeden ter echt nae oeren edelen geslechte, tegen horen (haren) danck ende wille: want sy hat hoer reynic- heit Got gelavet. Soe riep dese heilige ioncfrou een van oeren (haren) trousten (getrouwsfce) dienre encle twee ioncfrouwen, ende gaf hen te kennen, dat zy heymeliken wolke en wech (wcgwilde) ut (uit) Schaetlant trecken, omdat (moet zijn opdat) sy niet gedrongen wort oer reynicheit te verliesen. Ende naem een pelgryms cleet ende reysde toe Romen ende tot Sinten Mychcl der bevert, ende daerna in Peellant, en de woende te Venrade, op die stede daer nu onse nyen (nieuwen) peertstal, voer des heeren huys is, met eenen dienre ende twee ioncfrou wen, inden tijden dat Sinten Hubertus gestorven was. Ende sechden due (dikwijls) dat daer op die stede, om- trient daer oer (haar) woenynge was, te Rade (Venray) solde com en een heilige, vergaderynge- van sus teren. Ende die oversten solden (zouden) cleyne Lympens (de toppen van een soort vrouwensjawl, die over 't hoofd wordt gedragen) aen oer coevelen dragen. Ende want daer voel orloges (oor logen) was inden lantde soe woende te Rade een deel haefluyde (hof boeren- luyden) genoemt die van Wyckrade die utveriaget (verjaagd) waren; die woen-j den op Lysken Bans hofstad. Dese haefluyden deden Sancta Oda ende oer gesynn ede (gezeli n n en of vergezel len den) groeten overlast. Die heilige ioncfrou van- Rade toech (trok) te Sinten Oien- rade (St. Oedenrode) over Peel, daer nu in oer eer een kanonisye gesticht is. Ende als die heilige ioncfrou ge- nee te (kortbij of kwam) nae Maresselen (Merselo, bij Venray) ende quamopten bergh aen. die wyntmoelen (de wind molen in de nabijheid van een kapel letje aan de II. Oda) tusschen Ray ende Marsselen, soe sach sy rauwe- lick (bedroefd) orri nae dat dorp van Venrade, daer sy geerne gebleven had. Ende boechden (bogen) knyen ende badt Got, dat doch Venrade nummer meer verheert (vermoedelijk vernield of verwoest) of vérbrant en worde van dén vianden, ende dat geen haefluyden,. die den gueden (goeden) nabiren (huur lieden) overlast doen wolden, daer niet bedien (heengaan) en solde of lange blieven woenen ende dat die peste- lencie (pestziekte) niet gemeynlick overval ende solde regnieren, ten weer dat sy van buyten daer ingebracht worde. Ende soe omsiende gesonde (maakte zij gezond of genas zij) sy dat dorp Venrade; ende soe heyt(heet) die bergh noch den omsienden bergh. Ende daer steet noch een heilige stoxken (een beeld van hout) ter memorienende alst schynt soe ist soe tot deser tyd geschiet dat Sin Leb Oda gebeden heeft voer dat deerp (dorp) van Venrade. Dit heb ic eendeels gelezen ende eendeels van gueden alden luyden gehoert." vrouw niemand anders [kon geweest zijn dan zijne dochter, deed onderzoek, waar die vrouw ergens woonde, was al spoedig op weg naar Boshoven, en moest daartoe de dichte groote bos- schen, die zich van bij Boshoven tot Maarhees uitstrekken doorkruisen. Al zoekende door dit oer-woud, vergaderde een menigte eksters boven het hoofd der heilige maagd in de takken der hoornen, en maakten door haar gesnap de aanwezigheid der H. Oda aan haren vader hekend, die zich natuurlijk over gelukkig gevoelde. Dit feit is ook de reden, waarom men hier en daar in kerken deze Heilige met een ekster op de hand ziet afgebeeld. De' overlevering verhaalt ons eindelijk nog-, dat sedert dien Lijd de eksters nooit in het Weerterbosch hun nest maken, en zich evenmin daarin ophouden. GERHARD KREKELBERG. leven van Aram had.Maar de bevel hebber wilde niets van dit alles weten, en gaf reeds zijne ontevredenheid door zijn hevige gebaren te kennen; maar. Fulco liet zich niet afschrikken, hij omklemde de knieën des bevelhebbers en riep Neennoen Aan den zoon wiens vader den uwen het leven redde, moogt gij deze gunst niet weigeren, Arain heeft onvoorzichtig niet slecht gehan deld hij heeft zijne daad niet door dacht, anders zou hij zich nimmer die stoutheid vermeten hebben. O Ik be zweer het u bij de nagedachtenis uws vaders, spaar den ongelukkigeHet is zoo zoel voor hem, die de hoogste macht bezit te kunnen vergeven Hasan Toon dat gij grootmoedig zijt. Handhaaf de edele gevoelens, die ik in u heb opgemerkt, en die mij voor u zulk eene hooge achting hebben in geboezemd. Laat die indruk bij mij niet verloren gaan laai mij steeds aan de deugden, die u als mensch en als krijgsman versieren geloof hechten, en schenk mijn hart de treurige over tuiging niet dat ook Hasan tot eene wreede handelwijze in staat is. llasan stond besluiteloos; een hevige strijd scheen in zijn binnenste plaats te grijpendan eens schoten zijne oogen vuurstralen van woede op den man, die hem had durven beleedigen, dan weder wendde hij zijne blikken naar Fulco, die smeckende aan zijne voeten lag uitgestrekt; eenige oogen- blikken duurde die vreeselijke twee strijd, toen scheen hij zich zeiven mees ter te worden en namen zijne gelaats De gesehiedenis der II. Oda leert ons, dat zij voor haar verblijf te Ven ray in Weert in het gehucht Boshoven woonde. Kort daarbij ligt de Houtstraat waar zij eiken dag haar drinkwater ging halen aan een put. Daar destijds het gehucht Boshoven van alle kanten door bosschen (Boshoven is Boschhoven) was ingesloten, leefde de II. Oda daar zeer eenzaam en door niemand gekend Ook haar vader wist niet eens waar zij gebleven was. Rondreizende om zijne dochter op te sporen kwam hij o.a. ook te Weert op onderzoek, en nam daarvoor zijn intrek in het hoekhuis links van de markt naar de Molen straat. (Op 't oogenblik een fietshandel met restauratie). Hij laat daar een geldstuk wisselen, en men maakte hem de opmerking, dat zij voor eenige dagen ook van eene vrouw zoo'n geld stuk hadden ontvangen. De vader dacht aanstonds, dat die trekken eene zachtere uitdrukking aan, de harten zijner soldaten klopten van hoop, en Fulco die den man nauw keurig gadesloeg, meende reeds in zijne blikken het torugkeeren zijner groote ziel te lezen. Jongeling, zeide hij eindelijk, het kost mij oneindig veel uw verzoek in te willigen. Aram heeft zich aan mijn persoon vergrepen, en wie verzekert mij, dat het niet weder gebeuren zal V Maar ik bewonder u; Aram dorste naar uw bloed,, en gij vraagt het behoud zijns levens; Aram is uw vijand, en gij stelt belang in hem alsof hij uw broeder was. Gij hebt mij in den naam mijns vaders gesmeekt barmhartig te zijn, welnu ik zal even als gij groot moedig zijn, en Aram het leven schen ken. In mijn dienst echter wil nog kan ik hem meer houden, hij heeft den naain van krijgsman onleerd, en mag dus onder mijne vanen niet strijden. Hij blijft uw eigendom, handel met hem naar welgevallen, ik schenk hem genade!.... Een luide kreet van goedkeuring steeg uit de borst der verzamelde krijgs» lieden op. Fulco kuste in verrukking cle handen des bevelhebbers die hem van den grond ophief en aan zijne' borst drukte. De krijgslieden door dit tooneel getroffen, reikten elkander de broederhand, en aan de vreugdeblijken kwam slechts een einde toen Hasan met Fulco door Walter gevolgd de tent binnen traden, en zich aan het •gezicht der Saracenen ontrokken. Sedert dien lijd naderden de krijgs lieden Fulco slechts met eerbied en De Gld. verneemt uit het Rijnland, dat daar voornamelijk in de steden de nood steeds vërnijniger nijpt. De droeve toestand van in den oorlog is weer heerschend met dit verschil evenwol, dat er nu wel levensmiddelen zijn, maar dat dez!e onbetaalbaar worden voor den doorsnée-burger. Schieber hebben het altijd goed gehad Reeds nu komt er gebrek aan eerste levensmiddelen en brandstoffen. Wij vernamen o.a, uit Kleef, dat zelfs menschen uit betere stand met wa gentjes trekken naar het Reichswald °m wat houl te sprokkelen. Alleen drijft de armoede de eenvoudige aller armsten naar het bosch, waar de hout vesters af en toe de goedheid hebben om een flinken beuk of eik te vellen, waarna de houtsprokkelaars den buit kunnen verdeelen. Nu reeds moeten sommigen urenlange tochten er aan opofferen om aan wat aardappelen of groenten te komen. Dan moeten zij deze artikelen nog peperduur, betalen. Hoe dat van den winter moet gaan 1 Dat is een pijnigende Vraag voor tal rijke huismoeders, die hun kleinen al maanden niet meer kunnen geven, wat deze voor den groei noodig hebben. Men ziet kleine stumperdjes langs de wegen naar Holland bedelen, om eeni ge centen, welke millioenen marken voor hen beteekenen. Al die klein-stedelingen zien in Hol land het land van overvloed en be schouwen de boeren van het Duitsche platteland als de lieden, die over vloed hebben. Of dat juist gezien is? Zeker is wel, dat de Duitsche grensboeren over 't algemeen fiscaal minder belast zijn dan b.v. de Geldersche landbouwers langs de grens. De winkelstand tenminste de kleine neringdoenden lijden ook veel onder den huidigen ellendetoesland. Kleine winkels zijn o.ra. in Kleef en Goch veelal gesloten, wegens gebrek aan koopwaar. De grootere zaken han delen nog steeds tegen veranderende prijzen. In kleine fabrieksplaatsen o.a. in Kleef en ook in Emmerik voorzag men in den geldnood door de invoering van z.g.n. fabrieksgeld. Sommige fabrieken koeren aan hun personeel eigen geld uit, geteekend door de directie of den bedrifschef. Dat zijn biljetten van duizenden en duizen den marken, welke de winkeliers van cle werklieden accepteeren tégen koop waar. Het blijkt dat deze fabrieksbiljetten alleen geldig zijn in de plaats van vestiging der fabriek en dat de fabrieks- directie haar »bankpapier" inwisselt voor de winkeliers tegen de gewone gangbare rijksmarkenbiljetten. Deze particuliere geldcirculalie voorziet wel in een behoefte. De winkeliers koopen ook bij elkander in met het zelfde fabrieksgeld. hoogachting; zijn naam was op aller lippen, en op de lange tochten, die men dikwijls moest ondernemen, om hetzij den vijand op te zoeken of te ontwijken, stelde elkeen er eene eer in hem de reis zoo gemakkelijk moge lijk te maken, en misschien zeker was er onder het bevel van llasan geen krijgsknecht, die niet gaarne zijn leven voor den ridder had ten beste gegeven. Hasan, die intusschen den jongeling meer en meer had leeren liefhebben, had dikwijls betreurd, dat hij tot eene godsdienst behoorde, die zoo geheel met de zijne in tegenspraak was. Reeds meermalen had hij hem ofschoon zijde lings hierover zijne smart te kennen gegeven, en hem een schitterend lot voorgespiegeld indien hij tot de leer van Mahomed wilde overgaan. Wordt vervolgd.

Peel en Maas | 1923 | | pagina 1