St. Jozef - Smakt.
Moeder en zoon
Venray voorheen
en thans.
Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
Ü8 Vleeschkeuring
44c Jaargang- No 9
Dit nummer
bestaat uit twee bladen
en onze veehouders.
TTETTILLEiTON.
Ellende te Berlijn.
Zaterdag 8 Maart 1988
abonnementsprijs
per kwartaal
voor VENRAY 65 c.
franco per post 75 c.
voor het buitenland
bij vooruitbetaling f 1-30
afzonderl. nummers 5 c.
PEEL EN MAAS
elke regel meer 7» et.
Uitgave van FIRMA. VAN DEN MUNGKHOF, VENRAY. Tel. No. 51
PRIJS DER
ADVERTENTIEN i
BEDEVAART
Op alle Woensdagen in Maart om
3 uur Lof en op alle Zon- en Feest
dagen, lil. op 4, 11, 18, 19 en 25
Maart om 3 uur Lof met preek.
Op 18 Maart om 9 uur, op 19
Maart (St. Jozef) om half 10 en op
22 April (Beschermfeest) om 9 uur
Hoogmis met preek:
F. CREMERS, Rector.
De Heer A. Meijer, Gemeente»
Keurmeester te Helmond, schrijft in
de Zuidw.
De ondervinding leerde mij, dat
tal van personen met verschillende
voor hen zéér belangrijke voorschrif»
ten der Vleeschkeuringswet niet of
althans zéér slecht op de hoogte zijn
en het ligt in mijne bedoeling om de
belanghebbenden, in dit geval de
veehouders, stalhoudersen dergelijke
personen op een en ander te wijzen.
Het staat onomstootelijk vast, dat
zooals de gang van zaken momen»
teel is, zéér veel kapitaal ten gronde
gaat. hetwelk in vele gevallen met
weinig moeite zou kunnen behouden
worden. Ik zal 't dan op hoogen
prijs stellen als voornoemde per»
sonen hun aandacht aan het volgende
willen schenken omdat ik het nu
eenmaal jammer vind, dat velen
hunner door onkunde zich vaak
schade berokkenen wanneer hun vee
door een ongeval wordt getroffen.
Het keuringsregulatief schrijft
voor, dat de in nood gedoode en ge»
storven dieren voor de comsumptie
afgekeurd worden, indien Diet on»
middellijk na het dooden ofwel na
het sterven maag en darmen uit het
slachtdier worden verwijderd.
Wat gebeurt er meestal tot op
den huidigen dag 1
Alvorens zulke dieren thans op
vele plaatsen in ons land worden af»
geslacht, liggen ze geruimen tijd
gesloten en is alleen slechts de hals»
31
Mij dunkt, dat gy dat wel zult be»
grijpen.
Ik bad dit moeten voorzien en er aan
moeten denken, voor ik het n in bewaring
s»<
Heori werd plotseling ernstig,
Het is volstrekt mijn doel niet, u
nit te hooren of acbtor uw geheim te wil
len komen, seide b(j op min of meer air»
telenden toon. maar het gesprek met
dien Pandoifo die mij een zeer weinig ver.
trouwbaar weten toesobfjnt, de moord,
aansitg, waarvan gij byoa bet tlsohtcffsr
geworden s(jt. enkele toespeliogen. die gij
zelf gemaakt hebt. kortom alles, wat in de
laatste weken gtsohied is. heeft mij teer
ODgeruat gemaakt, en d.t alles beeft te meer
invloed op mij, daar ik. sooals gij weet.
voor m.joff.ouw De Mallepeyre een bij.
zondere sympatbie gevoel Onder dese om
stindigbeden son ik u gaarne ten persoon»
lijken dienst willen vragen.
Iodine ik u kan helpen, ban ik gaar»
na tot nw dienst.
Welaan dan, vervolgde Henri, stel
dat het bijna onmogelijks gevel eens wssr
was. dat dese brieven mejuffrouw De
Malleptyre met eenig gevaar bedreigden,
of zelfs, dst ze baar maar tanige onge
rustheid konden veroorzaken, soude bet
dan te veel van nw vriendschap voor mij
toegebracht. Hebben we nu
met een geval te doen dat het desbe»
treffende dier nadirecte verwijdering
van maag en darmen Dog voorwaar»
delijk tot de consumptie zou toege»
laten kunnen worden, dan zal dit
natuurlijk uitgesloten zijn, dus af»
keurd worden, iudien nietonmid»
dellij k na het ongeval maag en
darmen zijn verwijderd. Hierin ligt
dan de schade voor den betrokkene.
Snijdt dus niet alleen na het onge»
vai door den hals van het desbetref»
fende dier, doch maakt zijn buik
open, laat er zoo spoedig mogelijk
maag en darmen uithalen en draagt
er zorg voor, dat ze ten behoeve van
de keuring ongeschonden bij het dier
aanwezig blijven.
Deze behandeling, die door de
Vleeschkeuringswet is toegestaan
zal eventueel voorwaardelijke goed»
keuring van het vleesch ten goede
komen, waardoor zeer vele nood»
slachtingen nog goedgekeurd kunnen
worden, waarvan het vleesch thans
aan de consumptie wordt onttrok»
ken.
VII
Wij blyven oog nog wat bezig houden
met de voornaamste monumenten van
Veorsy. en zullen voorloopig nog eenige
oogenbiikken in dezelfde buurt blijven, ten
einde den voornamen tempel Gods te dezer
plaatse eene beurt te geven, daar hy het
voorzeker dubbel waard is. Aanschouw
dan, binnentredend, de wydscbe, groot
iche gewelven met bun breed uitgemeten
spanning.
Laat uwe bewonderende blikken eens
gaan lange de zoo elank naar boven ry-
zende zuilen, trotgch op net groote voor»
recht te mogen sohragen de merkwaardige
bedeballe, die den vromen christen over»
welft als een majestueus hemelkoepel.
Zie dejie-lyke, praktieohe venstere, die
bet in eene kerk zoo indrukwekkend neer»
bundelen der stemming makende zonne»
stralen innig doet vereenigen met de diepe
godsvrucht van den intensieven bidder.
Bet geheele interieur brengt u tot aandaoht
en bewondering.
Het heerlijk Gothiek oacbet van dit
Godshuis zal uwen denkenden geest terug»
voeren naar den edelen bouwtrant der 15e
eeuw, en gy zult niet andere dan een
dippgevoeld reeprct moeten krijgen voor
den begaafden bouwmeester van dit prach
tig monument den energieken herder,
die zelfs in de meest bewogen historische
perioden bet aandurfde zoo iets ter eere
van den grooten Meester te scheppen, een
werk dat in plaatsen van merkwaardigeren
omvang vaak niet eens zyn pendant zal
vsrmogen te vinden.
Eo a!s om de kroon op zijn werk te
zetten liet hy het monument voltooien met
een model torenpracht die, -fier tan Hemel
ingestegen" troonde als bet ware boven de
geheele omgeving, torsende op boogen
trans het schoone Kruis van Christus, tot
in de verre omgeving de schittering
toonende van het L;cbt, dat door alle
tyden heen ook in Oda's brave veste is
blyven voorlichten op den soboonen weg
naar het eeuwige Liven.
Hy, de fiare priester, de kloeke tuinier
in 's Hoeren Wynga&rd. hy, pastoor Van
der Geit, of Gysberim dé Firamin als
stichter van dit majeatu?n* gebedshuis van
Venray, stond dan ook in byioodere ach»
ting by, en was da getrouwe Kamerheer
van den toenmaligen Paus Pins II, terwijl
bij tevens kanuanik was van Luik.
Genoemde verdienstelijke herder werd
pastoor te Venray in het j *ar 1462, en
heef* zijn parochie bestuurd tot bet jaar
1493. Venray betreurde in hem den onmis
baren dienaar Gods, en zijn laatste dierbaar
overschot werd dan ook de eersplaats ge»
Bohonken onder de indrukwekkende gewei»
ven van dan door hem gestichten tempel
Op bet hooge koor werd zyn graftombe
geplaatst, gedekt door een grooten sier
lijken steen, waarop v^jf uit kopsr geklon-
ken pla'ea, die zijn wapen vertoonden,
welk wapen verder nog is aangebracht bij
de beschildering van bet gewelf in het
priesterkoor.
By een bezoek indertijd door mij ge
bracht aan wylen den begaafden
Pastoor Schmeiti, mocht ik notearen,
dat de voorganger van den stichter van
Venray's Kerk was de Weleerw. Heer
Trippenmakers, die tevens was kanunnik
van het Kapittel van den H. Geest te
Roermond. De ju:»te jaartallen vah geboor*
te en afsterven van dezeD priester kon my
Z W. E echter toen niet cpgeveD. Tevens
vertelde my voornoemde pastoor Schmeitz,
dat de beroemde Maria-kerk van de bede
vaartsplaats Keveiaer zeer veel overeen,
komst heeft met Venrsy's Godgewijd ge
bouw, van welke waarheid ik mij nader
hand dan ook heb kunnen overtuigen. Nog
hebben wij ons voor eenige jaren ter
plaatse bunnen opteekenen een torenin»
schrift van den volgenden inhoud
INT JAR ONS HER MCCCCI
IS GHELEET DESEN STEEN
Hersteld in 1867
zoodat wij hieruit kunnen opmaken, dat
de toren van Venray's kerk is gebouwd in
het jaar 1401.
Wat die herstelling der kerk betreft, zoo
is ooa uit zeer betrouwbare bron geblekeD
dat ia 1867 de heela bouw opnieuw werd
ingevoegd. Van bniten werd er verder nie's
aan veranderd bshBlve de toren, die nog al
enkele wyzigiogen onderging. Vooreer s'
gevergd zijn, dat gij my dit te voren me
dedeelde! v
Dat is een lastige vraag 1 antwoord
de Gaston.
Dus gij aarzelt t
Maar wat waart gy dan van plan,
als ik u die vraag bevestigend beantwoord
de
Eenvoudig dit. Indien mejuffrouw De
Mallepeyre op de een of andere wyze
wordt bedreigd, zult gy er wel niet aan
twyfelen, dat ik haar party zal kiezen. Gy
hebt dus niets tegen baar in den zin f
Niet bet minste.
Maar gy geeft my toob toe, dat de
brieven een geheim bevatten, dat bet jonge
meisje zeer cal treffen f
Dat weet ik niet.
Henri kon een beweging ven ongeduld
niet bedwingen. Op bitteren toon zeide by
Gij syt zeer geheimzinnig, mjjobeer
De Marei.
Gaston bevond zioh niet minder dan
Henri in een onaangename positie onge
duldig antwoordde bij
Dat is nu sedert onze kennismaking
de tweede of derde maal, dat wij dit on
aangename onderwerp behandelen het
eobynt u, ondanks alles, wat ik u zeg. wel
moeilyk te vallen, my als een man van
eer te beschouwen. Ik meen toch, dat ik
u genoeg over dit netelige onderwerp heb
verteld, byoa alles, wat ik er zelf van
weet en ik meende, dat gy my genoeg
(kendet, om u niet ongerust over mjj be-
hoeven te maken. Wat weneobt gij nog'
meer van my te weten! Ik kan u niets'
meer mededeelen. daar ik zelf niet meer!
weet. Ik ben te Parjjs gekomen, om een
opdraobt te vervullen, die ik zelf sleobts
ten deele ken en begryp Myn vader is
verraderlijk vermoord en bet is myn plicht
zijn dood te wreken 1 Ik zal dit doen eD
geen moeite er voor ontzien al kostte my
dit het leven 1 Wat de middelen betreft
waardoor ik mijn doel moet bereiken, kan
ik u alleen zeggen, dat ik die zelf nog niet
ken. Maar weee overtuigd, dat ik te eer
uw wensch kan vervnilen, naarmate mijo
handelingen minder beoordeeld worden.
Henri antwoordde niets Gaston ver
volgde.
Maar de tyd breekt aaD, dat ik eeD
besluit moet Demen en coodra dit geschied
is, zal ik u dit mededeelen. waaruit dan
vanzelf volgt, welk standpunt wij tegen
over elkander zullen innemen.
Hy hield plotseling op en spande zioh in,
om naar een rytuig te zien, dat zich juist
voor hen bevond es waarin twea dames
zaten.
Dat is juffrouw Millner met bsar
moeder, nep hy verheugd, toen de laatste
zich half omkeerde, om de voorbygangers,
zoowel in rytu'gen als te paard en te voet,
beter te knnnen zien Laten wy trach
ten ben in te balen
Hy riep den koetsier toe. sneller ts ry-
den en spoedig waren ty op zyde van bet
bedoelde rytuig Gaaton bad zioh niet be
drogen bet was Minny in gezelschap van
baar moeder, di8 in een elegant buurry-
tuig, evenals de beau monde ts Parys,
waren uitgereden.
Haar suoces heeft haar nog schooner
gemaakt, dan zy vroeger wai, verzekerde
werden de 185 steenen trappen wederom
geheel in crde gebracht, en aan de toren
spits jammer genoeg van de vroegere
bouworde ernstig afgeweken.
Daarna bleef de bouw onveranderd tot de
Weleerw. Heer Pastoor W. van Hatff
zeven jaren later eene aanbesteding liet uit-
eohryven voor eene nieuwe herstelling en
wel voornamelyk in het gebouw zelf.
Gaarne zag hy de oude sohilderingen op
gehaald. Alle muurschilderingen, die nog
maar eecigszini duidelyk waren, en alle
oude figuren, die niet op de een of andere
manier geleden hadden, werden zoo histo
risch getrouw mogelyk hersteld en afge
werkt, terwyl aan het koor de beeltenis
van de H ODA is aangebracht, welke
kuastwerken voornamelyk door bekwame
plzatseiyke kunstschilders werden uitge
voerd.
De sobilder, Lodewyk Casters genaamd,
heeft aan dat werk het leeuwenaandeel
gehad, terwyl een koster, met name
Karei Yermeuleo, in de kleurschakeering,
in opvatting van religieuze standen, enz.
den schilder Custere trouw ter zyde stond.
Men beeft het jaartal dezer reparatie, die
natuurlijk ook nog al van zeer interressan
ten aard was, willen in heriooering honden
door op 't allerlaatste blinde raam van den
beuk (noord) een Lityasoh opschrift ts
zetten, als volgt
Insignes pIC-Urae MUraLisgotbICae
aDsünt restoratae paroCho Van Haeff
waaruit iedereen gemakkelyk zal kunnen
opmaken, dat dit vernieuwd* gothiscb
schilderwerk te danken was aan pastoor
Van Haeff
Maar er zyn nog meer inschriften. Naar
ds zijde van de markt ligt het portaal,
waarboven (in het raam) staat te lezen
pICiUras MUraLes refeCsrUnt artlfICes
VenraDItnies.
of in het Neder! -Het muurtafereel her>
steld door Venrsy's kunstenaars,''
Tot eene der merkwaardigheden van den
toren behoorde nog de buitengewoon zware
klok, die volgens ondersoek in het j*ar
1643 door zekere Hemony was gegoien
Maar ala dergelyke instrumenten geduren
de meer dan twee booderd jaren de geloo»
vige scharen met forschen klepelslag naar
Gods altaron hebben geroepen, verliezen ze
niet weinig van hun massieve kracht, en
verschynt niet zelden bier of daar eene
scheur in buonen klokkenmantel. wat ook
het geval hier was Ten overvloede wa» uit
den metalen mantel een stak gevlogen,
waarna xy jaren sd jaren ongebruikt iu den
toren is blyvun hangen. Nu was het we
derom pastoor Van Havff, die door zyn
beleid het kerkbestuur wist te bewegen tot
collecteeren tea einde den sohooceo bron
zen boodschapper te daten fce'gieten. Eo
o het voorjaar van 1870 werd hy door
de zorgen en de leidiog van den molen-
meester Jcchyms uit den toren losgemaakt,
mft veel Venraysohe burgerhulp door midi
del van takels naar benedeD gelaten, op
beideD gelyktydig stil Beori sprong nit
bet rytuig eo sueide naar Minny. om haar
de hand te drukken en vergat, in zyn
baast, om de lieve kunstenares te begroe
ten, de moeder geheel en al.
Deze bad trouwens ook sleohts oogeD
voor Gaston.
Das gy «yt eindelyk weer hersteld I
xside mevrouw Millner op barielyken toon,
gy knot o er op beroemen, dat gij my
menigen s'.apeloosen nacht hebt bezorgd,
myohesr De Marei I
Ik Maar daar weet ik niets van 1
antwoordde Gaston lachende. Hoe zoo
dan
Ja. gy kunt er nu wel over laoben
Door den moord, op u gepleegd.
Kom, kom 1 Daar denk ik niet meer
aan
Maar moeder zooveel te meer, zeide
Minny.
Verbeeld u, eiken nacbt wordt zij
wakker en roept om bu'p, alsof men baar
vermoorden wil. Alle huurders van het
buis hebben er zich reeds over beklaagd
en onze huisheer beeft ons reeds bedreigd,
dat bij ons de huar opzegt, als die klach
ten nog weer herhaald worden.
Ja, dzt is zoo, bevestigde mevrouw
Millner, en ik ben niet gerust, voor
dat ik weet, dat ze bem opgehangen heb
ben.
Wieo, de huisheer
Neen, dien roovsr, dien moorde
naar f
Heeft bet gerecht zich met de zaak
bemoeidvraagde Gaston, terwyl by
het kerkhof in versobillende grootere en
kleinere stukken geslagen, en daarna ver
zond» naar de firma Petit en P.-itsan, klok
kengieters te Aarle-R:ztel. Met bekwamen
spoed ving deze firma het hergietingswerk
aan, en bracht het nieuwe gewiobt op 7934
halve kilo's. Het bericht, dat de metalen
oproeper weer in een niauw kleed was go»
stoken, vervulde Veoray's burgery met
groote belangstelling. Aanstonds werden er
toebereidselen gemaakt bet gevaarte weer
naar zyue voormalige torencel te brengen,
en weldra werd onder drukke medehulp en
grooten toeloop de itlok per as naar Ven»
ray teruggevoerd In Oot. van bet jaar
1870 had eiodrlyk de groote en plechtige
iossgeniog plaats door den Zeer E.H.
Rorykeos, destijds deken van Horst. De
vernieuwde klok droeg aan eene sjjde de
beeltenis van een kruisbeeld, waaronder de
volgends DamenVan Hasfl. J. Esser,
Ph. Esssr, Arte, Poels, Janssen, Litjens.
Aan de andere zyde staan beeltenissen
van 12 Apostelen enz. sn de woorden
JESU MARIAE -f- JOSEPH
De voornoemde, 'alom geaohte herder,
pastoor Van Haeff, heeft zyne parochie
gedurende 22 jaren in de gnost en liefde
zijner geloovige schapen mogen beatieren.
Op xjjne grafzerk op bet kerkhof staat
het volgende te lezen
In piam memoriam
red. dom. H. W. H. Van Haeff
per XXII aonos paroohi Venradi.
Natos in Maerio 5 Febr. 1815
obiit Venradi 18 Dso. 1884
Pertraosiit beoefaoiendo
omnia omnibni faotns.
R. I. P.
GERH. KREKELBERG.
Opeengepakt in krotten zonder lioht en
lucht groeit het grootste gedeelte van de
Btrlynsche jangd op. 40.000 zuigelingen,
190 000 kleine kinderen, 500 000 school
gaande kinderen zyn verstoken van vol*
doende wascbgoed en kleeding, worden in
leven gebonden met onvoldoende levens
middelen, en leven geheel zonder melk.
Voor 10 jaar gebruikte Berlijo dagelijks
1400 000 liter melk, nn komen dagelijks
300 000 liter binnen, en zelfs dese kleine
hoeveelheden kan niet verkocht worden.
De pryg maakt haar tot een 'nxe arti
kelen. Ziekten voortvloeiende nit ondervoe
ding, als rachitis en tuberculose, zyn ds
gevolgen.
Ia bet laatste jaar overleden in oud Ber»
lyn meer zuigelingen dan in een der oor*
logijaren. In groot-Berlyn vorderde de
tuberculose ongeveer de helft meer aan
offifg dan in bet jaar 1913. 44.000 rente
trekker! van sooiale verzekeringen ver*
hongeren langzaam by 'n inkomen van M.
1500 per maand 128.000 ïü'valiideo en
ouden van dagen moeten leven van kleine
pensioenen 25 000 bedeelden 22,000
Gaaton.
Toen de beide rijtuigen naast elkanderHenri verschrikt- aanzag
gekomen waren en Minny van baar zyde j Deze schudde van neen.
beide jongelieden had herkend, bielden j Maar dat ie toch de plioht van bet
gereobt I riep mevrouw Millner uit. Maar
heeft mynheer De Langes u dan niets ge
zegd 1
Henri heeft my niets gezegd.
Maar dan moet gy esoa by ons ko
men, dan zullen wij u alles vertellen,
- Met het meeste genoegen, mevrouw
Millner.
Goad, wij verwachten heel apoe»
dig. Maar nn ia het tyd, dat wy verder
gaan, want wy kuonen den gebeelea mid
dag hier niet blyven. Minny moet nog
aludearen, en als ik niet vroeg tboie ben,
is de meid voor morgenochtend niet gereed
met het eten. Dat is er my een I Die
maakt bet leven mij tot een hel, geloof
dat mynheer De Marei I
Gaaton zette een gesioht, ale begreep
by volkomen, welk een last een sleohte
meid baar meesteres kan bezorgen.
Ondertusicben had Miony zich een wei
nig voorover gebogen en saobt met Henri
gesproken.
Een enkel woord mynheer De Lan
ges 1 seide zij op leveDdigen toon, ik
moet u noodzakelijk apreken.
All ik niet eiken avond aan Gallon's
ziekbed bad gezeteo, bad ik n reeds vros»
ger een bezoek gebracht, juffrouw Minny.
Maar het leeft geen betrekking op
mijnheer De Marei, doch bet betreft n
alleen.
Gy doet m(j sohrikken 1
Maar laat nu alle soberts ter zyde,
wat ik n bidden mag 1
Is bet dan vac zooveel gewicht
Van zeer veel gewicht 1
Maar gy maakt my nieuwsgierig 1
Zult gy woord houden I
Zeker. Wordt vervolgd.