Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken. Wenray voorheen en thans. Moeder en zoon ITETJITiTjETON. Groote Landdag te Venray Zaterdag 18 Januari 1928 44c Jaargang^ No .2 ABONNEMENTSPRIJS PER KWARTAAL voor VENRAY 65 c. franco per post 75 c. voor het buitenland by vooruitbetaling f 1.30 afzondert, nummers 5 c. PEEL EN MAAS Uitgave van FIRMA. VAN DEN MUNCKHOF. VENRAY. Tel. No. 51 PRIJS DER ADVERTENTIEN ▼an 1—6 regels 45 ct elke regel meer 7» ct. lil Eenige jaren later, en wel in 1837. deden eenige autoriteiten op wereldsch-geestelijk gebied eene poging om in 't voornoemd Franciscanenklooster eene school te stich ten. Deze poging werd werkelijkheid, zoodat er in datzelfde jaar nog een college tot stand kwam Het heeft echter slechts zeven jaren bestaan, daar in 't jaar 1844 de Paters terugkwamen om hunne voor malige kloostergebouwen wederom te betrekken. Dat in het dorp Venray steeds een geest tot ontwikkeling en studie heeft geheerscht, kan niet ontkend worden; de verschillende instituten van vroeger en later bewijzen dat maar al te zeer. In 1652 b.v. stond er aan het hoofd der geestelijkheid de deken Petrus Verberckt. ieze hoogeerwaarde heer was zoodanig overtuigd van den studiezin der jongelui uit deze streken, dat hij de toestemming vroeg aan den Bisschop om er een gym nasium te stichten onder het patronaat der H. Catharina, de buitengewoon be gaafde heilige vrouwe. Ditzelfde gymna sium, van allerbeste reputatie op -studie gebied, is thans nog gevestigd in een apart gebouw, tegenover het voornoemde klooster. Wij willen met de kloosters in de om geving van Venray blijven doorgaan, omdat ook daarvan nog een en ander te zeggen valt. In de buurt is gelegen het bekende gehucht Oostrum. Ook hier lag eenmaal een niet onbelangrijk kloostergebouw, naast de thans nog bestaande kapel. Helaas is dat gebouwen-complex bijna geheel door afbraak verdwenen en rest er niets meer dan de watermolen, die er achter bij de beek ligt. Reeds voor bijna vijf eeuwen bestond er een ridder, genaamd Johannes van Broichhuysen. Hij was hoofdman of aan voerder der Geldersche krijgsarmee en teven9 heer van Geisteren en Loe. Als een vroom adellijk heerschap vond hij er hehagen in, hier en daar kloosters te stichten. En zoo kwam hij er toe, in 1450 een convent voor reguliere kanunniken op te richten, in het besproken plaatsje Oos trum, dat nalunrlijk ook onder zijne heer schappij sjond. Ook op allerhande manieren wist hij aan geldelijke middelen te geraken door zijn vroomheidszin, en al spoedig verrees er ook eene kapel. En om nu geregelde opbrengsten aan de door hem in het leven geroepen instituten te ver schaffen, schonk Lij aan dit klooster eenen hof bij Vierliogsbeek gelegen, den naam dragende van Makken of Mackumhof. Een' zelfde hofstede bij Kevelaer gelegen liet hij aan voornoemd, door hem gesticht klooster overdragen, terwijl een kapitaaltje van 5000 Rhijnlandsche guldens voor het convent werd vastgelegd. Het klooster breidde zich weldra uit en werd de bevolking van dien omvang, dat er een prior noodzakelijk werd. In 1458 werd dan ook als zoodanig benoemd Hendrik van Erp. Ook deze eerste prior deed veel voor het convenf, nam religieuze broeders aan en verbleef een jaar of twaalf te Oostrum. Wat nu eigenlijk de oorzaak is geweest, dat tien jaren later' Hertog Adolf van Gelre het in zijn hoofd kreeg, het imusschen omvangrijk geworden 20 P.S. Wilt gij oa de voorstelling in loge no 6 even by my komen Ik heb U een gewichtigen dienst te verzoeken en hoop da» gy my dien dienst niet tolt weigeren Henri las het briefje twee malen en was door den inhoud ervan zeer .getroffen; hy maakte er zich een groot verwyt van dat bij ioo onbeleefd was geweest tegen» over bet meivje, dat zich zoo vol vsr- tronwen tot bem wendde en hem om een vriendschapsdienst verzocht. Hy nam zich dus vast voor aan de vriendelijke uitnoo» d'giog van Minoy govolg te geven en haar den ge«raagden dienst te bewijzen Den volgenden morgen was hy ju;st op het kantoor aangekomen, toen da notar.s hem by zich liet roepen Da heer Fromenfia was alleen en gef zijn secretaris uiterst mimaam te kenDeo, dat hy plaats zoude nsmen Henri ging zitten. Ik heb allerlei gewiohtige zaken met u te bespreken mynheer De Laogas, seide de notaris. Ik had u reeds daags na de •oiréi by den graaf De Mallepeyre erover moeten spreken, maar gy weet, dat ik er dadelyk geen gelegenheid toe had, omdat ik op reis moest en niet voor den avond terug kwam. Ik moest a namelyk iets vanwege den hertog De Preslao mede- deelen. Vanwege den hertog De Preslao Aan my viel de jongeling zijn patroon klooster te laten overbrengen als instituut naar Maria-Sande (even over de Duitsche grens bij Straelen) hebben wij niet kunnen vinden. Was daar toentertijd misschien meer behoefte aan goed geestelijk onder richt? In ieder geval is het zes jaren onbeheerd en ledig blijven liggen tot 1474, toen het weer opnieuw werd bevolkt en er door Peter van Gulick, prior van voor noemd Maria-Sande en Dirk'van Achelen, pater te Well, een vrouwenklooster van werd gemaakt. Meer dan honderd jaren is toen het gesticht op milddadige wijze voedsel en spijzen naar geesten lichaam aan honderden blijven verstrekken tot lof van den Almachtige Helaas, konden in de komende onrustige tijden niet alle vrome en weldadige in stituten even vreedzaam blijven voortleven. In 't laatst der 16e eeuw bestond er ook een klooster te Well, onder denzelfden naam van reguliere zusters van den H. Augustinus. Het was een convent, mooi gelegen en gebouwd aan de Maas, doch zonder voldoende of toereikende revenu. Daarbij kwam nog, dat de alles afstroo- pende, ruwe Staatsche soldaten het den bewoners zoo lastig en onveilig maakten, dat de Bisschop van Roermond, Hendrik Cuyck op 12 Januari van het jaar 1597 toestemming verleende om dit klooster bij dat van Oostrum te voegen en beide voornoemde gestichten tot één te ver-, eenigen. Na het jaar 1600 is de toestand voor het klooster vrij kalm en onbeduidend ge bleven. Niet geheel vier eeuwen heeft het in ouderdom kunnen bereiken, daar 't in September 1802 is opgeheven. De laa'Ste rector was een braaf religieus burger uit Heythuijzen, n.l. Wilhelmus Eymaels. Hij stierf te Geisteren in 1822, alwaar ook de laatste Eerw. Moeder van het gesticht is overleden. In de kapel, bij het klooster te Oostrum werd honderden jaren achter elkander het miraculeus beeld van O. L. Vr. bezocht en druk vereerd. Deze kapel is na hare zorgvuldige en knappe restauratie in eem allerliefst kerkje herschapen. Op de ver schillende voorwerpen, van groote kunst waarde, zoowel in Venray en omliggende kerkelijke gebouwen, komen wij later uitvoerig terug in aparte beschrijvingen. Ook de voornoemde kapel bergt een aardig doek (eene bedevaart) Me» zegt van een Venraysch schilder. GERH. KREKELBERG. van denBijz. Vrljw. Landstorm en de Burgerwacht. Deo op Oriekoningon alhier gehouden Landdag van den Byz. Vrijw, Lands'.orm en de Burgerwacht mag schitterend ge» •laagd hasten. Te circa 2 our vereenigden zich de verschillende afdeelingen met de fanfxre's jan VeDray. Oestrum, L?uoen en Merselo op het Hecseniusplein, alwaar vervolgens de stoet werd opgesteld. Vanif het Hensen usplein trok d« stiet, voorafgegaan door een drietal Rijdende Artilleristen in groot tenue en meerdere militairen te paard, hetgeen den indink van dezen optocht aanmerkelijk verhoogde, onder de vroolijke tonen der fsnfare'e door de Groote Straat, Hofs'raat M*&s» heezer weg. Gasstraat, Heuvelstraat, E:nd op verwonderden toon in de rede. Eeriyk gezegd was ik niet minder verwonderd, dan gy sobyot te zyn. De hertog heeft u op bet bal gezien en ver» zocht my u by hem te preeenteeren Keodet gy hem van vroeger Ik heb hem sleohts eenmaal in mijn leven gezien en wel in dien nacht, toeD het bewuste spoorwegongeluk plaats bad. Het gezicht van den notaris nam een ernetigen plooi aan, toen hy verrolgde De hertog De hertog De Presloc heeft mij het maken van een aote van zeer veel gewioht opgedragen. Het geldt niet meer of minder dan een schenking aan ravjuffc. De Mallepeyre, over wie de hertogin peettante ie. De hertog en zyn echtgsnoote hebben in hnn leven zeer veel verdriet gehad zij hadden drie kindereo, een dochter en twee zonen. De dochter, Henriette ge» naamd, werd verliefd op een jong sohiider. een talentvol kunstenaar, dien de demo» oratiaohe ouders echter niet tot schoon ion wilden nanuemeD. Da dochter vloottte met haar beminde en buwde bem in den vreemde. De hertog zwoer, baar nooit te willen terngzien. De arme jonge vrouw stierf in armoede, zonder haar onders teruggezien te hebben zy liet haar eoht» genoot een zoon'ja na. Op haar sterfbed vond zy nog geiegen» heid haar vader te schryven, hem om vergeving te smeeken en hem hsar kind aan te bevelen. De hertog bleef onverbid» delijk en wilde nooh van zijn stervende dochter, noch van zyn kleinzoon hooren f bij vervloekte beiden, toen de hertogin zich voor bem op de knieëo wierp en genade voor ben afsmeekte. Schoolstraat, Leenwstraat, Langstraat. Paterslaan, Kruisstraat, Aotoninsstraat en Patersstraat nasr de Grooje Markt. In den stoet merktra we o. ra. op de Edelachtb. Heer H. Janssen, waarnemend Burgemeester en Voorzilter Burgerwacht, de HoogEd.Gestr. Heer J. Poels. oud-lid der Tweede Kamer, Kapitein Froeliog, meerdere leden van den Gemeenteraad en de heer Van Haaren, gemeentesecretaris. Na aankomst op de Groote Markt werden de verschillende afdeelingen voor de pui Van het oude Raadhuis opgesteld. Alsdan heette de Edelachtb. heer Hub. Janssen allen welkom en dankte hen voor de goede opkomst Na in 't kort het doel v&o dezen Landdag niteeogezet te hebben, gaf bij het woord aan luitenant G. F. Boulogne, secretaris van de Nat. Landstorm Commissie. Deze begon met mede te deelen, dat de HoogEd Gestr. Heer Duymaer van Twist, Voorzitter der Landstorm-Commissie lid der Tweede Kamer, dezen Landdag gaarne met zyoe tegenwoordigheid bad willen vereereD, maar door omstandigheden verhinderd was en daarom spreker Jiad verzocht hem hier te willen vertegen» woordigen. Vsrvolg6ns wees lt. BonlogDe in 't kort op de donkere en oDbekende toekomst welke voor ens iigt en toonde met sprekende feiten, welke zich in naburige landen hebben voorgedaan, aller» daidelykst aan, dat het voor ons nog steeds een gebiedende eisch is om V/ijw. Landstorm 6n Burgerwacht in stand te houden en zoo sterk mogelijk te makeD, om zoodoende steeds op alle gebeurlijkhe den voorbereid te tyo. Met een driewerf Leve Koningin Wilhelmina" besloot spreker zijne toespraak. Vervolgens verkreeg het woord Kapitein Froeling, die ook nog eens wees op de dringende noodzakelijkheid van bet voort bestaan dei Burgerwachten, in verband met deo butenlandacben toeitand. Nadat Wethouder Janssen beide spre» kers bedankt bad, werd de stoet ontbon den Tegen 5 nar vereenigden allen zich wederom in da groote Pat-o&aatazaal, alwaar een propagandavergaderiog ge- honden werd en als spreker optrad de Heer De Wolff nit Amsterdam. De Voorzitter opende deze bijeenkomst en deelde mede, dat \6be deo heer De Wolff Kapitein Froeling en Luitenant Boulogne nog een eokel woord weoscbteo te zeggen. Lnitenant Boulogne las daarop eerst de volgende telegrammen voor, welke werden verzonden Aan H. M. de Koningin Sage. »De Venrayscbe Burgerwacht en de afdeeling van den Byz. Vrijw. Landst. op gemseDiohappelyken Landdag bijeen, betuigen Uwe Mijesteit hunne onver zwakte tronw en aanhankelijkheid.'' JANSSEN. Voorz. Burgerw. ESSER, Ct. Landst.-afd. Voorzitter van den Ministerraad, Jhr. Rnys de Beerenbrouok, 's Hage. »De Venrayiche Burgerwaoht en de afdoeliDg^ van den Byz. Vrijw. Landst. op gemeenschappelijken Landdag byeen betuigen hnn eerbied voor de wijzer waarop de moeilijke regeeringstaak door U wordt uitgeoefend. Als het moet, kan op de Peeljongens gerekend worden. JANSSEN. Voorz. Bnrgerw. ESSER, Ct. Landst.-afd. Aan Burgemeester van Venray, O. vd Loo Bavaria, (Hi'tal Meran) Obermais, Z Tirol De Venraysche Burgerwaoht eo de Een luid eD welverdiend 'applaus viel den geachten spreker ten deel» De Heer J. Poels dankte namens da geheele vergadering den Heer De Wo'ff voor zyne prrebtige rede, overtoigd als bij was dat deze baar nnt. niet zoude missen. Verder wees de beer Poels er op, dat we ons verre moetea bonden van grootsch- heid groo'scbheid staat niet mooi spre- Toch scheen het, alsof de vloek, dieD de hardvochtige vader had uitgesproken, bem zei ven getroffen bad. Zijn beide zoons werden kort na den dood hunner zuster door een gevaarlyke ziekte aangetast en spoedig waren da hsrtog en de hertogin kinderloos. Dit is de treartge geschiedenis van dit, overigens zoo met aardscbe goederen gezegend echtpaarde zwaar beproefde ouders hebben nooit de hen toegebraohte slagen kunnen vergeten en in hun eenzaamheid toch behoefte aan liefde gevoelend#, hebben zy die geheel orerge» bracht op mejuffrouw De Mallepeyre. Juffrouw De Mallepsyre 1 herhaalde Henri in zicbzelven. In weerwil van baar jeugd is zij reedt meermalen ten huwelijk gevraagd maar al deze aanzoeken heeft zy van de hand gewezen met het oog op haar jeug» digen leeftijd de onde hertog vreest nn, dat hy zal sterven alvorers jaffrouw De Mallepeyre baar band heeft weggeschon ken, en daarom wil hij het peetkind zijner vrouw reede voor haar huwelijk een bruiloftsgeschenk geveD ik heb de aote opgesteld en wensch nn. dat gij d e heden middag in persoon naar den hei tog breDgt die u om één uur te ryoen hnize wacbt. Onwillekeurig eprong Henri op Ik vraagde by, ik caar den hertog De Preslac gaan 't Is waar gewooniyk verricht de onde heer Contel dergelijke commissies, maar ik bebosf u niette verzwygen, dat ik in dit geval liever bad, dat gij hetdeedt. te meer, daar de hertog zelf my die wensch beeft kenbaar gemaakt. Waarom w#n«cht de hertog, dat ik zyn bu;s kom t afdeeling van den Byz. Vryw. Landst. ker was het nooit geweist en hoopte 't op gemeenschappelijken Landdag byeen, ook nooit te wordeD, Toch vermeende by wensohen U een spoedig gezondheids- thans 'n beet j a van dat grootsoh gevoel herstel toe en brengen U huTde." gewaar te worden, nu hy hier zoo'o volle JANSSEN, Voorz. Burgerw. «aal vuor zich zag en als by nog dacht ESSER. Ct. Landat.-afd. j aan den optocht van straks. By dit alles Vervolgens wees luitenant Boulogne nog bekroop hem weer dalzelfde gevoel, het» eens met een enkel woord op onze natio> ,u U-J 1A,° A Dale saamhoorigbeid boe deze tijdens en vooral na de mobilisatie tot uiting was gekomen en oonoludeerde ten slotte, dat er ter wille van het algemeen belaDg voorloop'g nog geen einde kon en mooht komdn aan het voortbestaan der Burgor» waohteD, den Byz. Vrijw. Landstorm en het korps L'mburgsche Jagers. Kapitein Froeling zetle daarna nog eens duidelyk niteen boe de Burgerwachten een. zegeo en hoe zy een gevaar voor de burgerlyke bevolking konden zijn. Spre» ker noemde de Burgerwacht een gevaar, wanneer zy over te zwakke vliegende vendels kon beschikken. Hij bewees zulks met voorbeelden, die zich in het naburige Duitscbland haddan afgespeeld, De Vliegende Vendels moeten minstens een derde van de sterkte der Burgerwacht bedragen en waar zulks het geval is. daar noemde rprsker de Burgerwacht een zegen. Hy kon dan ook niet Dalalen om hier allen, by voorkeur de jgngeron en ongebuwd8n. aan te sporen plaa's te nemen bij de Vliegende Vendels, wyl dat de kenrbecde was van de Burgerwacht. Deed men zulks, dan toonde dat liefde en opofferlogssin en dit is de beste zekerheid voor de veiligheid van eigen hu s en haard, van eig8n dorp provincie en land. De Voorzitter heette hierop den Heer De Wo ft, die inmiddels ter vergadering gekomen was, hartelijk welkom en dankte hem by voorbaat, dat bij zoo bere:dwi>Tg geweest was bij deie gelegenheid naar Venray te komen, teneinde hier de propa» ganda rede te honden en gaf hem hiertoe dan ook het woord. In een boeiende en herhaaldelijk door uilbncdig applaus onderbroken rede toonde de heer De Wolff allerduidelijkst aan, hoe noodzakelyk bet was om in dezen tijd steeds mobiel te biyven. Spreker wees erop, hoe wy als Kitholieken ver plicht waren orde en gezag te handhaven hij toonde aan hoe de toekomst nieuwe politieke, sociale én economische toestander sou soheppeu en wij op allo gebeurlijkheden voorbereid moesten zyn. Het Christelijk solidarisme, hetwelk staat tusschen het liberalisme en socialisme, diende met alle kracht tc worden gepropageerd. Tenslotte wees spreker er nog op, dat wij allen ledeo zijn der lydsnde, strijdende en zegepralende kerk en indien wy voor onze beginselen weten te lyden en te strijden, dan zullen wij ook zeker over winnen» Dat weet ik niet. De hertog kent mij toch niet Daarop moet ik u het antwoord scbu'dig blijven. Voor mij is hit ook esn onbegrypelyke raak, maar men moet nn eenmaal den hertog anders beoordeelen dan andere menschen ik heb u immers ge» d, hoeveel leed hij ondervonden heeft en boe gevoelig het noodlot hem getroffeD heeft. Hij leeft afgezonderd van de wereld, en by na alleeu mat de her togin, en na den dood van ban jongsten zoon bobben de oude lieden niemand dan juffrouw De Mallepeyre bij zich geiien deze is eohter zeer dikwijls bij ben, daar de hertogin baar lief heeft ais een moeder, ea nauwelijks meer van haar eigene dochter heeft kunnen houden. De notaris had zijn jongen secretaris niets me9r mede te deelen en deze ging dus weer naar zijn lessenaar* Hij was meer opge wonden, dan by wilde laten blyken. De naam van dsn hertog kende hij sedert verscheiden jaren, reeds voor dat bij den bezitter van dien naam zelven gezien had. en zonder dat by wist, in welke verhouding hjj tot den hertog zonde kannen komen. welk hy had in 1918. toen hy daar in Den Haag onze Venraysobe jongens zag. Gaarne bekent spreker, dat by toen grootsch was, eoht grctsch op onze Ven raysche jongens. Zeer zeker, werd volgens spreker de politiek wel eens wat al te zwart inge zien en spreker vertrouwde ook. dat er mets ernstigs zou gebeuren, maar dit alles nam volgens hem niet weg, dat Burger wacht en Vrywillige Landstorm paraat dienden te blijven. En dat we op onze Venraysohe jongens zullen kunnen reke nen ais 't er op aan komt, bewees vol doende de trouwe opkomst op dezen Land dag. Toen ik straks met Loco Bargemeester 'n auto aan den optocht deelnam, aldus de heer Poels, zag ik tot m'n leedwezen zoo links oq rechts van den weg nog veel te veel van die beeren staan, die feitelyk in deQ stoet thnishoordso en bob ik dit dan ook aan meerderen gezegd. Dit waren, volgens spreker, echter van die heereD, die niet meedoen uit laksohheid, die zioh t« groot gevoelen of die zich voor anderen geneeren maar het zyn meestal ook die die, als de nood aan den man kemt, het hardst om tulp roepen. Aan dezen tocht bad iedereen moeten meedoen, onver schillig tot welke klasse by behoorde. De hoogere siand moest hier eigenlyk het voorbeeld geven en dan volgen de anderen vaozelf. Spreker hoop'e bii 'o volgende creleg»»- beid meerdere leden by den stoet te zien en sloot me) een driewerf hoera op H. M de KoniDgin. De heer Esser bedankte vervolgens de leden voor hanne trouwe opkomst en allen •die hadden medegewerkt om dezen Laod* dag zoo schitterend te doen slagen, in t bijzonder bracht spreker dank aan den beer de Wolf. Verder spoorde by de leden aan om steeds daadwerkelijke leden te zyn van Burgerwacht en Landstorm en niet alleen op papier. Hij dsed een beroep op alleD, om iudien het nocdig moobt zyn, desnoods met de wapenen in de hand voor de goede zaak op te komen, hy voor zich zou niet terugschikkeo om in de voorste gelederen plaats te nemen. Tot slot speelde Venray's Fanfarecorps bet Wilhelmus, waarna allen ten zeerite voldaan huiswaarts keerden. goed en lief voor Valentine 1 Een schenking een huwelyksgift Als hy daaraan dacht, huiverde bij. EeD huwelijksgift l Das Valentine zoude eenmaal aan een ander toebehooren Alles eohemerde hem voor de oogen. Die gedaobte was nog niet n hem opgekomen. Hij werd in booge mate jaloersch en meende iedereen als een doods vijand te moeten besobonwen wien Valen tine eenmaal het jawoord tonde geven. Op den bepaalden tyd begaf by zich met de aote naar de woniDg van den hertog. Twintig jaren geledeD heerichte in dit hnie een leven en een bewegrag, zooals dit nauwelijks in een koninklyk paleis bet ge val kondo wezen. Maar sedert dien tyd scheen het bnrs met zyn grooten tuin en talrijke stallen en bedienden-woningen als uitgestorven de zware eikenhouten dear, met de kanstig gesneden versiersolen, werd slechts een of tweemalen daags geopend de Zwitser in het kamertja van den portier "verveelde zich en de in 't zwart gokleede bedienden slopan zacht, en zonder een woord te spreken, docr de de lange gangen. Allen in het paleis schenen gedrukt, allen verkeerden in een stemming, alsof zy op eeo kerkhof waren, waar het lachen ver boden is. en elk vroolyk woord reeds is onderdrukt, alvorens het op de lippen is gekomen. Allen, ^zelfs de in de volière stil zittende, zioh vervelende papegaaien schenen te deelen in den ronw, die jaren Alleen wist hy, dat er zich ooder de nage» laten papieren zyns vaders een brief bevond aan hem gericht, welks inhcud luidde geleden hier zyn intrede gedaan had, en Vergeet nooit den naam van dsn hertog Uiet zonde ophouden, voorde bezitteis van De Prielao. en, als gy aan hem deokt, bet buis zelven zonden opgehouden hebben herinner u dan, dat bij het is, die den dood J te bestaan. uwer moeder heeft veroorzaakt. Welk Toen HeDri aan den portier vroeg of de I geheim was toch verbonden aan deo naam hertog te spreken was, naderde hem een I vac deD grijsaard, dien by tweemalen ge- bediende en vroeg met een eerbiedige zien Lad. dien by nn moeit gaan bezoeken buiging en voor wien hy, ondanks de geheimzinnige Mynheer komt van notaris Fromeatin woorden van dan brief, een diep medelijden Jawel, gevoelde 1 En wat waren de oude meoioheu Dan verwek ik u mij te volgen,

Peel en Maas | 1923 | | pagina 1