Os St. Martinus-
stichting.
Op den toren
W eekblad
voor VENRAY, HORST en Omstreken.
D't nummer
Particulier', Woningbouw
met Rijkssteun.
FEUILLETON,
Vereeniging Peeibelang".
De woningnood en hel middel
lol uilkomsl.
Zaterdag 18 October 1921
42e Jaargang. No 42
PEEL EN MAAS
ABONNEMENTSPRIJS
PER KWARTAAL
voor VENRAY 65 c.
franco per post 75 c.
voor het buitenland
bij vooruitbetaling f130.
afzonder!, nummers 5c.
Uitgave van FIRMA. VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY. Tel. No. 51
PRIJS DER
ADVERTENl'IEN
van 1—6 regels 45 ct
elke regel meer 7$ ct
WAARSCHUWING
Burgemeester van Venray,
waarschuwt degenen, aan wien op hun
verzoek eene bouwpremie werd toegezegd
dat binnen ZES MAANDEN na den datum
waarop de premie werd verleend met den
bouw een aanvang moet zijn gemaakt.
Verschillende aanvragers, aan wie in de
maanden Mei en Juni jl. reed9 de premie
werd verleend, hebben nog geen bericht
gezonden, dat zij met den bouw een aan
vang hebben gemaakt. In hun eigen belang
wordt hen aangeraden thans ten spoedig
ste tot den bouw over te gaan, indien ze
de premie nog wenschen te ontvangen.
Het spreekt vanzelf, dat degenen die dezen
termijn ongebruikt voorbij laten gaan, als
regel niet nogmaals op nieuw kunnen
aanvragen-
Venray 11 October 1921
De Burgemeester van Venray,
O. VAN DE LOÓ.
Ter nagedachtenis van Pastoor Rutten
zaliger werd in het leven geroepen de „St.
Martinus-Stichting", die zich ten doel stelt
de inrichtingen van sociaal nut door, met
of onder hem gesticht voor onze meisjes
en jongens in stand te houden en zoo
mogelijk uit te breiden.
Er werd eene collecte gehouden aan de
buizen voor dit doel, en in totaal werd
ingeteekend voor een bedrag van
f 12447.95 in vijf jaren te voldoen, terwijl
doer de omstandigheid dat enkelen hunne
over vijf jaren te verdeelen gift ineens
stortten, reeds f 3966.50 werd geind, welk
bedrag bij de penningmeesteresse in kas
is.
Wat geschiedt nu met dit geld?
Op de eerste plaats wordt hiermede in
stand gehouden het meisjespatronaat St.
Agnes, waaraan verbonden eene naai
school. Op het Pinksterfeest 1920 werd
het meisjespatronaat opgericht met het
doel de jonge meisjes na het verlaten van
9chool en catechismus tot den leeftijd van
18 jaar verder godsdienstig en maatschap
pelijk te ontwikkelen en te vormen tot
degelijke, goede, brave meisjes en toe
komstige huisvrouwen. Hiertoe vereenigen^
zich de meisjes, meerendeels uit de wer
kende klasse, iederen Zondag en ontvangen
alsdan godsdienstonderwijs en godsdien
stige leiding. Zij worden aangespoord zich
in huis, op straat, op 't patronaat, overal
en altijd netjes en fatsoenlijk te gedragen
en zich stefeds van haar plichten te kwijten.;
Op de speelplaats of in t locaal
voorloopig gevestigd aan de buitenschool
der Eerw. Zusters ürsulinen wordt de
overige tijd doorgebracht met spelen»
zingen of lezen, lederen derden Zondag
van de maand heeft onder de H. Mis van
8 uur de generale H. Communie plaats.
Op de aan dit patronaat verbonden
naaischool, voorloopig gevestigd in een!
der lokalen van het oude Raadhuis, ont
vangen de meisjes op verschillende dagen
van 24 uur nam. onderricht in de hand
werken. De meisjes leeren zelfstandig
maken en herstellen, datgene wat in eene
huishouding voorkomt. Op 't patronaats-
feest of in het octaaf wordt het jaarfeest
gehouden en eens in 't jaar heeft eene
prijsuitdeeling plaats voor 't trouw bezoeken
van patronaat en naaischool, goed gedrag
en vlijt.
Met voldoening mag geconstateerd
worden, dat deze instellingen zoowel door
de ouders als de kinderen meer en meer
gewaardeerd worden, en het afgeloopen
jaar het gedrag en ijver der kinderen
goed en de resultaten, de beperkte
middelen in aanmerking genomen, zeer
bevredigend waren.
Op de tweede plaats wordt hiermede in
stand gehouden de landbouwhuishoud-
school voor de jonge meisjes uit den
boeren-, burger- en kleinboerenstand,
welke cursus officieel uitgaat van de
vereeniging voor landbouwonderwijs, en
welke cursu9 nog buiten de officieele
lessen is uitgebreid met handwerken, naai
en verstelwerk.
Hieraan werd deelgenomen door 20
meisjes uit Venray, Leunen, Merselo,
Oostrum en Oirlo—Castenray- Deze cursus
duurt twee jaren er wórdt onderwijs
gegeven in LANDBOUW veevoeding,
melkbehandeling, zuivelbereiding, bemes
ting, plantenteelt, natuurkunde, scheikunde
plant- en dierkundeTUINBOUW teelt
van bloemen voor pot en perk, teelt van
fruit, groententeelt onder glas en in den
vollen grond HANDWERKEN mazen,
verstellen en knippen van onderkleeding
en bovenkleedingHUISHOUDONDER-
WIJS inrichting van woning en keuken,
gezondheidsleer, koken en verdere toebe
reiding van spijzen, warenkennis, strijken,
behandeling der wasch enz., inmaken van
groenten en fruit.
Met bijzondere voldoening kan er op
worden gewezen, dat aan alle meisjes bij
het examen, hetwelk werd afgelegd onder
toezicht van den WelEd.Gestr. Heer
Bulder Inspecteur van het Landbouw
onderwijs, een diploma uitgereikt kon
worden, dat zij den cursus met vrucht
hadden gevolgd.
Op de derde plaats worden hieruit voor
zoover noodig bestreden de kosten der
gecombineerde land- en tuinbouwcursussen
voor die jongelieden, die reeds met vrucht
de gewone land- en tuinbouwcursussen
hebben gevolgd. Aan deze cursussen,
welke eveneens twee jaar duren, wordt
behalve land en tuinbouwonderwijs in
meer uitgebreiden vorm. tevens onder
richt gegeven in staatsinrichting en wordt
daarenboven een sociale cursus gehouden
waarin de katholieke maatschappijleer
wordt gedoceerd. Ook deze cursus werd
door een vijf en twintigtal jongelieden
zelfs ouderen en gehuwden uit de
geheele gemeente zeer trouw en met
groote vrucht gevolgd.
Al worden de twee laatstgenoemde
cursussen van rijkswege gesubsidieerd,
al werken de Eerw. Zusters geheel belan
geloos ter liefde Gods, toch blijven er nog
altijd betrekkelijk hooge kosten te maken,
welke gelukkig bestreden worden uit de
RENTE van 't reeds gestorte kapitaal van
het Martinusfonds.
De inval der FranscJien in 1792
38.
- Na, alt ge meegaat, tallen we dezen
v eg volgen, en ge zalt straks aan de haven
wat meer plezier hebben dan biBr want
er ligt een Fracseh schip en er is een
jongen op, die, o zoo wonderlijk flaiten
kan
O, dat moet Dj ik zijn riep ik, en
nu ging bet er op een drafje op los,
ioodat de kleine koopman mij niet volgen
kon.
Ook verloor ik hem weldra ait het
oog. Wat gaf my die kleine jood met zijn
■obaren en messen 1 Djik was in de haven
en ik werd, als de naald naar den magneet,
derwaarts getrokken.
In de haven van het kleine stadje lagen
«enige kleine sohepan dingetjes die note
doppen schenen te tyn, vergeleken by bet
fregat van mijn vader maar mijn bart
klopte toch, toen ik de maaien, al schenen
zy dan ook maar boonstaken te wezen,
ontwaarde.
De kleine koopman had de waarheid
geiegd- Pas was ik het water genaderd, of
ik hoorde in den tcp van den mast een
baan kraaien.
Ik hield myne band boven de oogen,
om te tegen het soherpe licht der zon te
beschotten en zag naar boven, om te
onderzoeken vanwaar die stem kwam.
Al deze stichtingen zijn echter nog in
wording, zij zijn allen ondergebracht in
geleende kosteloos afgestane noodlocalen.
Op den duur kan dat zoo niet blijven.
Overal klinkt echter de kreet „bezuini
ging", daarmede zal ook rekening moeten
gehouden worden met het maken van
verdere plannen. Er dient, alvorens iets
naders kan worden bepaald, afgewacht te
worden hoe de regeering zich ten opzichte
van het verlecnen van steun stelt, en aan
welke eischen voor gebouwen enz. wordt
vast gehouden.
Zoodra echter deze plannen vasten vorm
burgemeester vau de Mortel, van
Cuyk, werd gedechargeerd. Het kas
saldo bedraagt thans f 2316,89. Dit
jaar zal de gewone contributie wor
den geheven.
De heer K. Dilling gaf een over
zicht van dtn stand der werkzaam
heden van Peeibelang. Het bestuur
heeft de plannen Bongaerts met de
ministers van landbouw en water-
Djik zat boven io deo mast, zoo om
trent als een baantje op eeo kerktoren.
Djik. Djik riep ik en toen by naar
beoefen zag en my herkende, schoof by
als een bliksem zoosnel Daar beneden, om
bij zyo vriend Mare te zyn.
Ik dacht wel, zei Djik, dat ik u
hi8r zou terug tien.
Waarom dacht Djik dat i Ik heb be
hem niet gevraagd, maar ik weet wel dat
de eerste woorden welke ik bem zeide,
deze waren Ik ga r-iet meer naar
dien brompot van een oom terug ik blijf bij
u. Hoe de zoon van den zeilmaker in
Oostende gekomen was, vroeg ik bem niet
Onze ontmoeting kwam ons zoo natnurlijk
voor, dat wy alle verdere uitlegging
onnoodig dachten. Later wist ik, dat Djik
bet vaderiyk buis ootloopen was, en, aao
boord van het kustschip zyng broeders, zyn
eerste reis wy dachten het *00 om
de wereld deed.
Neen, herhaalde ik, terugg&aD,
doe ik niet meer.
Nu. dat is goed, zei Djik, en even*
als toen by te Duinkerken was, wist by
reeds a! bet merkwaardige der kleioe baven
en wy slenterden er rond, vergezeld van
den grooten hond des patroons, die behoor»
lijk, op bet kommando, Djik'a schoenen,
muts of baadje droeg, en die voorwerpen
enkel vallen >liet. om tegen dezen of genen
hond zyu borstelige haren te gaan opzetten
Dezen avond, zei de zoon van den
zeilmaker, gaan wy samen naar den
vuurtoren, die ginder op het strand staat
en waar mijn oom wachter is, en morgen
gaan wij onder zeil en trekken naar
Duinkerken terug.
De vuurtoren dat laoht my toe,
Vrijdagmiddag had de algemeene
bestuursvergadering plaats van
RPeelbelang'' in hotel Central te
's Bosch, onder voorzitterschap van
burgemeester van Beek uit Deurne,
die betreurde, dat niet meer bur
gemeesters tegenwoordig waren. Hij
meende, dat er wegens de ncodige
bezuiniging in de naaste toekomst
niet veel voor Peeibelang zal kunnen
gedaan worden. Er is echter reeds
veel en van groot nut verricht. Daük
de stuwende kracht der vereeniging
zijn in verschillende gemeenten reeds
verscheidene wegen aangelegd gd
boerderijen opgericht. Spr. was van
oordeel, dat door de regeeriüg voor
ontginning wel wat meer mocht
worden gedaan. Tbans dreigt weer
de verhooging der grondbelasting,
die het ergste zal zijn voor de groote
en kleine ontginners Deo landbouw
wacht een zware tijd, maar men is
vol goede hoop. Spr. wenscht den
heer Roelvink geluk met de bem
door H M. de Koningin verleende
onderscheiding en dankte hem voor
wat hij voor PeelbelaDg heeft gedaan
Op 31 Dec. 1920 bedroeg 't kas
saldo f 1441,43. De penningmeester
en ik was vaster dan ooit aan Djik ven
kleefd, omdat by weer een wonder meer
te zien gaf.
't Is du straks vijf en twintig jaroD
geleden, en nog zien ik dieu vuurtoren,
dien wy stcut opklauterden ik zie nog
bet licht dat den zeeman tot baak moest
dienen ik bevind me nog in de tegen*
woordigheid van dien oaden gryzen zeerob,
met zyn gcölieden mantel aan, xynen
zuidwester op. aan wien .de wacht was
toevertrouwd
Ik herinner my Dog, boe by deo trap
op en afgirg, om naar bet lioht te zien,
en zich dan weer grommend beneden in
zyn klein scbuilkamerke neerzette, om by
den Aanwen schijn van een lampke, in
eeo groot boek, met perkamenten omslag,
te lezen.
De oude rob was niet tevreden over
my en beknorde Djik dat hy my ophield
en alzoo, myne familie in de grootste
onrust zou doen terkeeren, maar toen de
oudste broer *ao Djik eeu oogenblik op den
vuurtoren was geweest en hem beloofd
had, my gezond en frisch thais af te zetten
was hy een weinig beter geziDd en liet toe.
dat wy met op- en afklommen.
Des avonds stak de storm op de
zee stond bolzij sohuimde, klotste en
bulderde tegen den voet dss toren de
I regen sloeg kletterend tegen de groote
lantaarn van de baak de bliksem ver»
liobtte bij poozen de schuimende en brul
lende zee en de donder rommelde ontzettend.
De onde oude wachter was zeer kalm
de belscbe Djik lachte en vroeg me telkens,
of ik dat nou niet recht plezierig vond
Maar ik, ik was bang by het heoren van
al die woeste geluiden, en, in een hoek
/oooara ecnier oeze piauucn vasicn vurui n -
hebben gekregen, zal het bestuur van Staat besproken. Zij zullen deze m0t
patronaat, naaischool, huishoudcursus en alle kracht bevorderen. Met het oog
hoogere landbouwcursus niet aarzelen met 1 hnlancrpn van nrnrfnrtiA nader-
het comité van het Martinusfonds in °P 1e ""'angim van proauctie, neder
overleg te treden zetting en werkverschaffing was da
Wij spreken dan ook de hoop uit, dat, Minister van Waterstaat bereid een
wanneer binnen enkele maanden de tweede 1
termijn van het Martinusfonds wordtcommissie te benoemen tot onderzoek
opgehaald, elkeen
zijne verplichting zal kwijten en het
toegezegde geld reeds gereed zal hebben
liggen.
Eenieder toch zal thans wel overtuigd
zijn van het groote nut, dat reeds met de
RENTE van 't kapitaal is gesticht en zoodra
de tijd rijp is zullen deze inrichtingen,
zeker in den geest van Pastoor Rutten
zaliger worden uitgebreid. Laten we zorgen
dan gereed te zijn 1
Namens het Comité der St. Martinus-
stichting,
O. VAN DE LOO,
Burgemeester, Voorzitter.
Mevr. Dr. JANSSEN,
Bestuurslid St. Agnes-Patronaat,
Secr.-Penningm.
zich met graagte van]der genoemde plannen. De Staten
der provincie Noord-Brabant en Lim
burg hebben besloten samen te wer
ken voor het oprichten van eer
waterschap en de spoedige onteige
ning van een strook grond voor het
kanaal. De ministers bleken in be
doeld onderhoud bereid bereid om de
benoodigde gelden bij de Kamer aan
te vragen. Men heeft in den Haag
veel sympathie voor de plannen ^an
Peeibelang en met den grootsten
ernst wordt er aan de uitvoering
De voorzitter gaf een uiteenzetting
boe het kanaal zal loopen en drong
op den grootsten spoed aan.
De heer van de Ven, Zeeland,
meende, dat er nog veel gewerkt
moet worden, waarmede de voorzit
ter het eens was, waarop de heer
Dilliog waarschuwde niet pessimis
tisch te zijn.
Burgemeester Thijssen, van Uden,
betoogde de wenschelijkheid van
oprichting van een Peelw aterschap
De voorzitter verklaarde, dat in
1922 dit waterschap er zal zijn, de
machtiging ervoor is reeds verkregen
Spr. meent, dat bet kanaal-complex
er voor rekeniDg van bet rijk moet
komen.
De beer Dilling deed vooral een
beroep op de Statenleden om de
plannen te bevorderen, wat den voor
zitter deed opmerken, dat men over
de medewerking der Staten niet te
klagen beeft, terwijl burgemeester
Verstraatec, van Mill, de overtuiging
uitsprak, dat de Statenleden zicb
niet tegen oprichting van water
schappen zullen verzeilen.
De heer Dilling constateerde nog
dat overal medewerking van de
geestelijkheid wordt ondervonden.
Besloten werd de algemeene ver
gadering te houden op 3 November
van de schuilkamer gezeloo, parelden mij
de tranen ait de oogen.
Op dat oogenblik had ik liever bij
mijn barechsn oom, op zijn landgoed,
gezeten daar toch spookte bet zoo Diet
als in dien akeligen toren.
Oeruimen lyd zat ik daar alleen
want Djik wei met lijn oom naar boven
geklommen. Ik boorde menecbenBtemmen
buiten op bet airand en boven op deo toren
ik schrikte, niet alleeu bij den feilen don,
derslag, maar ook by het kaoooacbot, dat
zicb tus8cben bet onweer mengde.
Ik begreep oieta van dat alles maar
ik baatte op dat oogenblik deo boozeo
Djik, die my daar op die plaats gebracht
bad eo ik jammerde om mijoe moeder.
Dat verward woest eo vreemd ge
druiach dourde geroimee tyd voort, toeo
Djik als oaar benedeD kwam gerold eo my
toeriep, dat er 6en sobip, een groot sobip
io nood waa dat bat op eenigen afatand
van de had staan draaien op de golven ale
een tot, en eindelijk pardoes in deo
kabeljauws.kelder waa gezouken.
Nu waa man aan 't radden, en Djik
anelde naar buiten, boe pikdooker het dan
ook moobt wezen, maar ik bleef bevend in
een boek zitten, totdat de deur geopend
werd, eo twee of drie zwarte manuee,
even wonderlijk toegetakeld als de wachter
op den toren, een man, een lijk misschien,
binnen droegen,
Men legde bem op een bank neer, eo
wat er gebeurde weet ik uiet, maar dit
weet ik, dat er eeD oogenblik later eeo
matrood binnenstormde, die aogstig, koorts
achtig nitriep -Is de kommandaot ge.
red en toespringende 'knielde by by deo
aobipbreukeliog en ichreeuwda bem toe,
om 2 uur des namiddags te Mill.
Zdw. M.
Er wordt nog steeds en met
reden geklaagd over woningnood.
Men wil den bouw door particu
lieren steunen; men wii bouw van
gemeentewege, men wil vereeni»
gingsbouw, en... het blijft alles nog
te veel bij een willen. Van een door
tastend uitvoeren zal niet veel meer
terecht komen, nu he.t premiestelsel
ophoudt.
In Holland worden de aicoofwo-
ningen aan kant geschoven. Door
den nood gedwongen worden de
bouwsels weer ineen gezet.
Tegen de éénkamerwoningen is
met recht te velde getrokken maar
practisch hebben die woningen nooit
in die mate bestaan als nu. Iedereen
verhuurt nu kamers. Wie maar één
vertrekje missen kan, zet er een bed,
tafel en stoel in want zoo'n
kamer brengt f25 per maand op en
velen zijn verplicht, wegens gebrek
aan iets beters, er hun intrek te
nemen.
We! roept men den particulieren
bouwer sinds een paar jaar loe:
bouwt toch woningen, laat het par
ticulier initiatief zich eens toonen,
maar men vergeet, hem dit mogelijk
temaken, met goedkoop geld.
Waren voorheen, toen bet geld
niet meer dan 3 a 4 pet. opbracht,
geldbeleggers te vindeD, die, om een
procentje meer te verdienen, wonin
gen bouwden, dit behoort thans lot
bet verleden. Met effecten wordt
meer verdiend 6, 7 en hoogere pet
Wat men wél opvallend ziet, is,
het eene bankgebouw na bet andere
verrijzen.
Vraagt de bouwer een goedkoop
bouwcrediet, dan krijgt hij al spoedig
een paar pillen te slikken 7 d 8
pet. rente, plus 3 pet. afsluitprovisie
plus administratiekosten enz.
En- als de man dan nog eenige
borgen heeft opgeduikeld, die ook
een stukje van den koek vragen,
dan is hij er, maar.... dan is tevens
de lust om te bouwen totaal bij hem
verdwenen.
Rijksbouwcredietbanken, zoo ver
klaart een practisch bouwer met na
druk aan den Limburger Koerier,
het eenige middel, waarmee de
als om hem vao gene zijde dis grafs terug
te roepen kommandaot Cordonnet,
kommandaot Cordonnet l
Ik vloog op, droug door de ometan»
ders en op het lichaam vallende, kermde
ik vader, vader I
De Alcyon, van de Aotilleo terug
gekeerd en onmiddellijk Daar de Vlaamsche
kusteD gezonden, was vergaan sieohta
weinigen vao bet scheepsvolk hadden zich
kunnen redden maar miju vader was eeu
dezer, en toen hij tot het bewustzyn
kwam eu mij herkende, klemde bij my
aan het hart, zoDder te begrijpen hoe hy
daar, op die plaats, zijn kiüd mocht om»
helzec. Neen, toen was ik Diet meer
kw*ad op Djik, Deen waaraobtig niet 1
Nog denzelfden nacht wist myn
vader gansch myne geschiedenis hy be»
koorde my Diethij zegende integendeel
het wonderlyk toeval, en hij, die vroeger
zoo koel streng voor my was, wist niet
hoe hy nu z^jn vaderliefde jegens mij zou
uitdrukken.
Aao boord van het kustschip van Djik's
broeder keerden wy uaar Duinkerken
terug. Myn vader was, gij begrypt dit
lichtelijk, mismoedig, neeralaohtig in den
vollen zin des woorda.
Met zijn fier f.-egat de vlag in top,
gezwollen teilen en gapende kanonnen had
bij de haven verlaten, en nu zou by, be»
roofd vau alles, naakt uitgeschud. taop een
ellendigen kustvaarder, aau welks boord
hij schier uit medelijden was opgenomen,
in diezelfde hsven aanlanden*
Wordt vervolgd.