Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
De Peel.
Op den toren
Dit nummer
bestaat uit twee bladen.
FEUILLETON.
Gemengd Nieuws,
Zaterdag 28 Mei 1921
42e Jaargang. No 22
abonnementsprijs
per kwartaal
voor VENRAY 65 c.
franco per post 75 c.
voor het buitenland
bij vooruitbetaling 95 c.
afzonder!. nummers 5 c.
PEEL EN MAAS
Uitgave van FIRMA VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY. Tel. No. 51
TRIJS DER
ADVERTENTIEN i
van 1— 6 regels 45 ct
elke regel meer 7J ct
de rogge tiert er
haver en aardappelen geven flinke
opbrengsten en groene weidevlakten
voeden een mmigie huisdieren.
Zoo is het rechts van den weg,
waar verscheidene boerderijen reeds
de vlakte sieren.
Waarlijk, er is niet zonder moeite i
en kosten dio omkeer tot stand ge«
bracht.
Integendeel, het is ontzaglijke ar-
dio bier is verricht en het is
Het woord Peel heeft van ouds;
een slechten klank. Ieder, die in beid,
vroegeren tijd den Peel zag, kan jaltijd waar, dat het zweet den grond
zich nog altijd duidelijk die trooste-,vruchtbaar moet maken. Ook hier
looze en haast eindelooze vlakte'is bevestigd wat de ontginnings»
voorstellen van hei mos en gras,boeren schertsend zeggen: »Een!
waar bier en daar een kooi lag op'ontginning is een schoon ding, als ze|
een heuvel, ineen gedoken als een klaar is.'' En kosten zijn niet ge»
haas in 't gras, met het dak aan den spaard, de ontginningsboeren weten
grond, die er tot schuil diende voor bij ondervioding, dat sterke bemes»
den herder en zijn kudde; waar;ting de hoofdzaak is en blijft. Maar
elke vreemdeling wol letten moest-dan ook toont de grond zich dank»
op de kronkelende paadjes en wegen .baar en loont een zorgzame, verstan»
of hij liep hopeloos vast tusschen dei dige behandeling goed.
tallooze plassen en moerassen die 1 Nu is links aan de beurt. Zoover
de oogen dragen, ziet
hun zure dampen in don zonneschijn
verspreidden over den voozen vunzen
grond.
Akelig was de Peel ook, men
hoorde er in stille nachten de arme
verdwaalden nog roepen en zuchten
die er verzonken waren in het ver»
raderlijke. grondelocze moer men
zag er 's nachts tallooze lichtjes
zwerveD, de lampj-s der ongeluk»
kigen, die nog altijd zoekende waren
naar een uitweg. Men boot de er
zelfs in den Keistnecht de klokken
brommen, die da duivel in de
onpeilbare diepe kuilen had neerge»
ploft.
Onze reis ging den weg op van
Veoray naar Deurne, en prachtigeo
harden weg, die nu al duidelijk
toont uit ziju toestand, hoe zeer hij
daar noodig was. En de eerste in»
druk, als men op de hooge wijde
vlakte komt, is »De Peel is geen
Peel meer." Ten minste wanneer
men onder Peel verstaan wil, het
Latijr,8che veel gebruikte Palus, dat
poel, moeias beteekert
Waar men voor korte jaren
wanneer men moeizaam, soms door
rullen zandweg naar Kraayenhut
kruide, niets zag dan nel en water
en wildernis, daar is geen plek
meer te bekennen haast van vroegere
tijden. Het water is verdwenen,
door laagte en moeras voeren de
slooten den waterlast weg. De ploeg
heeft heide en moer begraven en
hunne plaats ingenomen door welige
De inval der Franschen in 1792
21
Eind, inchtte mevrouw, die waar»
lijk geene de mioate persoonlijke bedoeling
bfj bet uitspreken der hoogergemelde
woorden bad, - kind, de scboone dagen
van rnsi voor Eerk. Staat en Adel sfln
voorbij. Wat er nit dat alles nog iel ge«
boren worden, weet de hemel
Nn, joffer Link wist bot inderdaad ook
niet. De toon, waarop mevrouw graproken
bad, maakte een droevlgen indruk op haar;
zij dacht aan baren vader, van wien Lok"
ker In een paar dagen geen tjjdingtn bad
fsbraoht,
't Waa ook daarom wel dat rij het hoofdje
omwendde, naar de rjjda van het vuur,
waar mijnheer Dalk, in een warmen kamer»
japon en de voeten in vilten pantoffels
gtborgen, de zoo even aangebrachte Gazette
van Antwerpen las een nieuwsblad van
een paar baoden groot.
B!ood«Marieke aarzelde een oogenbiik.
Mag ik zoo onbescheiden zijn, u
•ven in nw lezing te onderbreken, mijn
heer Dalk 1
De onde heer zag vriendelijk on
Wat verlangt bet lieve kind t
Is er eenig belangrijk nieuws uit de
•tad, mijnheer 1
Ik ben op soek. Ziehier eene pro»
olamatie van generaal Labooriloonaya tegen
men er
zwarte ploegvoren en tusschen de
zachte glooiingen, de gele zandrug»
gen der waterleidingen, die overal de
vroegere poelen en waterige laagten
doorsnijden. Ganzen en eenden en
kievilten zoeken tevergeefs het plekje
waar ze het eerst de zon zagen cp»
komen over hun stil en onbestreden
gebied, terwijl ze met schrik het
gewoel der nijvere arbeiders aan»
schouwen en het rooken der ploegen
de machines.
Io nauwelijks een half jaar is hier
zeer veel tot stand gebracht. De
regeering besloot de ontginning de
woeste gronden in ons land te bevor
deren door het verleeuen van voor»
schotten tot bestrijding der hóoge
kosten van eerste bewerking en be»
mestingen van oprichting van nood»
zakelijke gebouwen.
Te Venray werd een stichting ge
vormd voor dit doel en het Rijk gaf
voorschot voor de vorming van 15
boerderijen, elk van 12 H A.
Op 20 November 1920 werd ca
inschrijving het ploegwerk opgedra»
gen aan de Firma Peters-Kfssels,
vertegenwoordigster van de Hansa
Lloyd-Werke te Bremen, die binnen
enkele dagen twee tractors aan het
werk had en toonde, wat er volbracht
kan worden, als reuzenkracht wordt
bestuurd door menschelijs: vernuft.
Het ploegwerk is uitstekend, een
der hoogste landbouwautoriteiten van
ons land. die uit belangstelling het
de talryk» stroppare en trainards die obz»
dorpen sfloopen. zonder recht belastingec
beffen en de boeren op eene schacdslyke
wij»? seba'plichtig maken. Stelt het lieve
Marieke daar belang in f
Slechts een betrekkelijk belang.
Nn, 't mag tooh een goede maatregel
genoemd worden want bet stelen en
planderen der heerea citoyens onverdrsge»
lijk 1 onderbrak mevrouw Eo dat ge»
beurt...
Krscbteos de Franscbe vrijheid ec
broederlijkheid, fluisterde juff-r Liuk.
Generaal Labou donnrye protpsteert
luid, zeide mijnheer Dalk. maar op hem
is het spreekwoord toepassslijk leeft
naar myae woorden en niet naar mijne
werken. Vrijheid is losbandigheid ge»
lijkheid is beheerscbing var> den meer'
dere door deD mindere broederlijkheid is
bokken voor het geweld, 't Ware hoog
tijd dat men de proclamatie op hem zelf
toepaste.
Mij dunkt dat de Fiansche omwente
ling eene andere drievuldighdid kan aan»
Demen, waagde bet scherpzinnige blondje
te zeggen,
En die is
Inkwartiering, rrquisilie en assig
nat en.
Ja, dat zijn hoofdtrekken in het
karakter der omwenteling, zeide mynheer
Dalk. Laat ons nu eens zien, of wij
iets in Hanske [kunnen vinden, dat aan
onze lieve gast eeoig belang kan inboeze»
men.
Mijnheer Dalk doorliep al mompelend,
de ver8ohilleDde berichten uit het buiten»
land doch tot aan gene zij der greDzen
reikte de staatkundige kennis van bet
werk in de Peel bezocht, roemde het J
sis het beste, wat hij tot nog toe(
bad gezien En nu is er omstreeks
200 H.A. om. De boeren, aan wien j
de vijftien boerderijen zijn toegewe» j
zen, zijn druk bezig met de verdere
bewerking van den grond, meeren*
deels terinzsaiing van een groenbe-
mestingsgewas, terwijl enkele per»
ceelen reeds beteeld worden met
voedingsgewassen.
I-Iet is nu een bcoid even hoopvol,
als het vroeger troosteloos was, een
prachtwerk van hooge beteekenis.
Een zeer moeilijk werk ook. Het
bestuur dor stichting begreep, datj
het verantwoordelijk was tegenover
de regeering en tegenover de boeren.
De regeering moest het bewijs zieD,
dst, zoo ergens, dan toch zeker hier,
bet Rijksgeld in 's lands belaüg
wordt besteed. Aan de boeren moest
de gelegenheid geboden worden zich
op te werken tot zelfstandige, onaf»
hankelijke eigenaars, die door noes»
ton arbeid eeD passend loon en een
vrij bestaan verwerven.
Het is niet moeilijk een ontginning
tot stand te brengen, wanneer er niet
behoeft gelet te worden op de onkos»
ten, omdat ten slotte alle onkosten
moeten verhaald worden op de eige»
naars der boerderijen.
Wie bekend is met den gang van
zaken, weet dan ook, hoevele plan
nen en berekeningen zijn onderzocht,
voordat 'n v&st plan was gevormd.
Dan volgde de uitvoering met eeD
kracht en voortvarendheid, zooals
men alleen hier durfde verwachten,
waar aan het hoofd mannen van
kennen en van doen al bun kunnen
beschikbaar stelden.
Er is gegronde hoop. dat de Peel»
ontginning eene verovering zal zijc
zonder slachtoffers.
De grond, geploegd en ontwaterd
kost een zeer matigen prijs; wanneer
nu nog de voorzichtigheid wordt be»
tracht bij het oprichten der Doodige
gebouwen, ziet de toekomst zich niet
donker aan voor do boeren, want de
lasten zullen beduidend geringer zijn
dan wanneer se een lang bestaande
boerderij moesten koopen of pachten.
Er wordt dikwijls de vraag gesteld
of de boeren het er wel zullen bol
werken, maar dan past de weder
vraag, welke boeren zich dan wel
staande zullen houden, als deze het
niet kunnen.
Zeker, de grond is moeilijk te be»
oordeekn en twee perceelen, die
meisje niet.
Nu, dan de tydiDgen uit Leuven
vroeg by glimlachend.
Dat benadert reeds min of meer
mijne belangstelling.
De Oostenrijkers hebben de alad ver
laten en de Franschen hebben baar bezet.
Dot is bet liedje van den dag. zegt
mevrouw.
De boofdgeneraal Dumou-ies, zoo
leest mijnheer Dalk, wird om 2 neren
namiddfig p'eg;'g!yk gecomplimenteerd eo
ingehafld. By gaf de opgedrage Stads
s'eutels met edelmoedige bele&f:h»yd weder
aan dsn magistraat eo deed alom veylig»
heid, iust eo oider herstellen. met ver»
zekering van de viyheid, de Stad en de
Universiteit te beschermen.
Ik wenacbie wel, dat generaal
Dumouriez eens ovsn inspectie langs dezen
kart kwam roakeD. zeide Marieke.
Al was het maar om u uit uwe gevan»
genschap te verlossen, plaagde de onde
heer
Neen, ik viüd mijne gevangenschap,
zooals u myn verblyf op Berkenhof gelieft
te noemen, zeer aangenaam en dewyl er
spraak is van gevangenis, zouden er ook
wachters dienen te zijn, en dau noem ik de
myne engelbewaarders.
Ja, maar de engelbewaarders zeiven
zitten gevaogen 1 liet mevrouw daar cp
volgen.
-- Juist zoo. Ik sprak ook slechts in
de veronderstelling, door mijnbeer Dalk
[geworpen Weet ge hoe ik, met uw wel»
nemen, de zaak beschouwd I vervolgde
i Marieke.
1 Nu spreek maar, gij, slim dingetje I
Gansoh Brabant, ik bedoel ganech
naast elkaar liggen, kunnen zeer uit-
eenloopen in gesteldheid (hetgeen
alweer tot overleg en zuinigheid
stemt) Maar de ondervinding iD de
naaste omgeving maakt het zeer
waarschijnlijk, dat goed werk goed
loon hier zal vinden.
Het is treffend met wat een ijver
Venray hiervoor werkt.
Venray heet in de volkstaal Ven-
rooy en beteek ent gerooid veen. Het
is of ze er beseffen, dat ze dien naam
eigenlijk niet waard zijn, zoolang
Diet alle veen is gerooid.
Dat werk moge zich uitbreiden
snel en voorspoedig, dat dra het
laatste veen verdwenen is. Het moge
zich uitbreiden over de vele Lim»
burgsche gemeenten, wier woeste
gronden nog wachten op vruchtver-
wekkenden arbeid, dat remt de ge<
weldige opeenhooping van menschen
in de steden, die iedereen met bange
zorg vervult, dat verhoogt de zeker»
held van 't- volksbestaan.
Wie tegenwoordig in de velden de
verwachting ziet van den komenden
oogst, hij ziet ook, dat het niet in
de eerste plaats de arbeid der men»
schsn is, die het volksbestaan ver»
zekert, maar de arbeid der natuur»
krachten, die voeden en verzadigen
al wat leeft; hij ziet ook dat in de
eerste plaats de menschelijke arbeid
van een land moet zijn, de leiding der
natuurkrachten tot de hoogst moge
lijke vruchtbaarheid.
Wanssum. P. J. RUTTEN
(Land en Vee)
O© valsche munters t©
Helmond,
Na de arrestatie van V., a>t Wc-enael
eu T uit Mierlo, wegens het vervaardigeu
en u tgaven -an vaizche ryksdaa'ders. ia
tlissa nog gearresteerd de vrouw van T.,
a t Mierlo. die onmiddellijk bekende, In
baar woning werden nog 10 valscbe ryks»
daalders gevooden Ia bet geheel zijn er
tbar-8 20 in beslag genomen. Verder is
gebleken, dat V. io Parys eo B' Ussol met
de justitie in aanraking gewees*. is en te
Luik veroordeeld ia geweest tot 10 jaar
gevangenisstraf ereueecs voor muutmis»
dryf
T. ia op vrye voeten gesteld. Het eebt»
paar V. eebter is in bewariog gesteld.
Vergiftige worst
Te Deventer zy° eemge vergiftigings»
gevallen voorgekomen als gevolg van bet
gebruikeo van worst, gemaakt vaD kalfs»
vleesob, dat van elders was aangeroerd,
dr Stutterbeim, die van de worst een
proefje nam, werd ook ongesteld Gelukkig
bebbeo zich geen gevallen met doodelijken
afloop voorgedaan.
JBy nader onderzoek ia gebleken, dat
bet aangevoerde kalfsvleescb. door de ge»
brekkige vleeschkeuriog bier ter stede,
by den slager, die bet tot worst verwerkte
ongecontroleerd was gebleven. De slager
zelf gaat vry uit.
Moord
De café ouder Vao BaHegooy order
Percis (Rotterdam li ste Zondagmiddag
terwijl by onder den invloed van stotken
drank verkeerde, na een woordenwisseling
twee revolverschoten op tyo vrouw, d'
34-jarige M. Krcmors. Het een schot trof
onder bet hart, bet andere rechts in den
tuk. Na korten lyd is de vrouw be>
zweken De dader is gearresteerd
Door eeu stier doodgestooten
Men schrijft uit Zeveoaar
Id bet naburige Angerlo w.lde dezer
dagen de landbouwer B een stier naar
buiten leiden Door een ongelukkig toeval
sti'u kelde by en kwam te vallen. De stier
maakte onmiddeliyk van deze gelegenheid
gebruik om B. met da horera op do borat
te s(poten. Toegeschoten bu!p ontzette den
landbouwer, die ooderiusscheD dermate
door bet woedende dier bewerkt was, dat
hy na een paar dagen smartelijk lijden
gestorven is. drie jeugdige reeds halfver»
weesde kinderen nalatende.
bet land is eene soort van gevangenbuis
en onze wachter is aen vreemde vagebond
die ons den sfrcp om den hals slaat en
bezig is met ons te worgen, altijd roet de
woorden, stil maar, 't is voor uw wel»
zya,-lieve beste vrienden.
Mevrouw lachte.
Zeer juist, telde zy, maar hadden
de Vonckisten, door hunne overdreven
denkbeelden, geene aanleiding gegeven en
den vreemdeling niet op onzen grond ge»
lokt, om zoo hunne denkwyze te doeD
zegepralen
Ik beken, mevrouw, dat zs daar'm
verkeerd hacdelden, mija *ader betreurt
nu ook de dwaling...
Lief kind, en mevrouw nam goedig
de hand van bet meieje en drukte ze innig;
ik heb niet de mioste bedoeling gehad,
uwa vaders denkwyze te beleedigen,
Vergeef mij. mevrouw, zeide Mmeke;
ik bad uw woorden niet aldus moeten
opnemen en toen bet lieve kind de oogen
op'icht'e, glinsterden er tranen in.
Ta, ta, ta 1 deed de oude beer
daar zyn de dames weer in twist.
Mevrouw is Van der Nootist, joffer kiest
party voor de Vonckisten maar ik kleef
geen der twee leiders reobtstreeks aan.
Gy zijt dus de beste scheidsrechter,
zside mevrouw iRchend.
Van den Noot is geen politiek man
en deed meer kwaad dan goed aan de zaak;
Vonk is inderdaad een politieke leider,
maar zyne handelwijs brengt ons tot den
ondergang.
Eo uwe denkwyze dan
Ik splyt de noot io twee, geef san
twee partyen een ledigen dop en boud de
pit voor roy dat is, een vry land
Dierenkwelling;.
Van twee transporten varkens per
Geld, Overij8 Stoomtram van Borculo
naar Deventer vervoord, bleken bij aan
komst aldaar een 5 - tol doodgedrukt te zyn
De politie doet onderzoek.
Heftig verzet tegen de politie.
Doordat eeo eg6nt vaa pnLtie Zondsg»
avord tegen 10 uur in do Tweede Lom»
bard8tiaat te Rotterdam eeo aao de deur
postend vrouwpersoon naar binnen joeg en
de omwonende voor [baar party trokken,
is er een vechtpartij ontstaan tusschen
agenten en eenige fcu erers, die met dr.k»
pannen en steenen noar beneden wierpeo.
De politie, in het nauw geraakt, zag zich
cedwcDgen eenige echctec ia de luebt te
osson om vrij ba*n te maken. U't de om»
liggende paadeu werd dit echtar met
soboten beantwoord eo er ontstond eeo
heftigs schietpartij, Vanuit de politiepost
aan de Galerij werd spoodig assistentie
ontvacgeu en zoo slaagde men er in na
eenigeo tyd de verzetp'egera terug te
dringen en de omüggendo at'ateo af te
zetten.
Tijdens de scbietparty. die natuurlyk
een groote mecscheDmaasa op de been
bracht, werd de 30»jirige koopman J, W.
uit de Tweede Lombardsiraat. door een
kogel niet erust'g aan bothoofd verwond.
De man werd in het ziekenhuis aan den
Coolgiogel verbonden.
Arrestaties hadden er met p'aata.
Verbrand.
Terwyl de machin-at M. van de R T.
M., Zondagmorgen 4 ure bezig waa stoom
te maken voor den dienst 4 30 van Burgh
naar Rotterdam, sprong de vuurbak uit een
waardoor M. zoodanig door deu ontsnap»
zocder Joaephisten. met onze oude voor»
rechten en privileg e^; maar met die her-
co-mingen, welke daarmee wyaelyk ia
betrekking staau.
't Zy zoo. zeide Marieke, altyd
voortnaaiende
- Ho. bo I lachte mevrouw, en wat
kuonen wy mat onze ledige doppen doen I
Mevrouw laat ons zachtjes aan den kant
van myobeer Dalk plaats nemen, io de
hoop. dat by ooa wel een enkel sty'tje
«-an de algemeene noot zal willen mee*
dselen.
Het w^der w?s jaiat oiat zeer gunstig
de wind deed de boomtoppen «ao Berken-
bof gooien donkere wolken joegen langs
den bemal en dreigden met regen.
De dumes hadden voorgenomen een be
zoek bij de zieke weduwe, op eeo kwar»
ter uurs afstand van het bnitea, af te
leggeD. Dat bezoek was zelfs hoogst nood»
zakelyk, aangezien men da arme vrouw
in twee of drie dagen niet bad bezocht.
Mevrouw vreesde echter deo invloed van
het weder mijnbeer had eeoige bepalingen
mst zijn pachtsrs af te bandelen man sou
dus bet bezoek uitstellen Maar Blond»
Marieke w l gaan de jager of de hoveo'er
kuaoen haar vergezellen. Daarby de
omtrek is immere veibg, en wat bet weder
betreft, och I zy is jong ze loopt zoo
luchtig over den weg. en zal z ch warm
in. hareo pelsmantel wikkelen. Eer
mevrouw en mynheer het denken kunnen,
sou zy reeds terug zijn 1
Wordt vervolgd.
