Ei{eSen!and" cck blad voor V JEN RA.'Y, HORST en Omstreken. van '-f>
De werkeloosheid.
Op den toren
j|Pv Dit nummer
bestaat uit twee bladen.
Arbeidswet 1919
FEUILLETON.
Feestvergadering Spoor
wegpersoneel.
Ingezonden.
Zaterdag B Februari 1921
42e Jaargangj No 6
PEEL EN AS
ADVERTENTIEN
bij vooruitbetaling 95 c. elke regel meer 7 tt
alzonderl. nummers 5 c. Uitgave van FIRMA. VAN DEN MUNCKHOF. VENRAY. Tel. No. 51
De Burgemeester van Venray,
maakt bekend, dat door hem bij zijo be»
sluit van 24 Januari 1921 no. 5/100 r.j.
aan J. J. Asselbergs te Venray, wijk K
no 63 ingevolge art. 38 der Arbeidswet
1919 vergunning is verleend tot het ver*
richten van bakkersarbeid tusscbeu 8 uur
dei namiddags en 6 uur des voormiddags.
Venrey 24 Jan. 1921
De Burgemeester {van Venray,
O. VAN DE LOO.
Sen zeer magere troost is bet,
dat het spook der werkloosheid thans
bijna elk volk aangrijnst. De ontstel
lende berichten, welke dageiyks uit
alle oorden der wertld binnenkomen
geven aan de werkloosheid 't karak
ter van een ramp, welke voor som
mige landen bijna zoo erg wordt als
de verschrikkingen vaa den oorlog.
De oorzaken daarvan zijn velerlei;
alle ontspruiten echter aan de grond
oorzaak! de razernij, die oorlog heet
en die in vijfjaren het heele interna
tionale economische leven hopeloos
in de war heeft gebracht.
Die stelselmatige oorlogsvernieling
gevolgd door revolutie, stakinga-
koorts en meer dergelijke begelei
dingsverschijnselen, heeft heel wat
op zijn geweten.
De volkeren zitten bijna alle in
een benarden financieeien toestand;
de schatkist Iaat bijna overal den
bodem zien, waardoor de koopkracht
der volkeren lam geslagen is.
Vraag en aanbod hebben alle
evenredigheid verloren.
De valuta-ellende heeft den inter
nationalen handel totaal genekt.
Die 7alutastand beeft voor Neder
land nog een groote schaduwzijde
met betrekking tot de werkloosheid
ie ons land.
Hij is een van de oorzaken, dat de
werkloosheid in Nederland de arbei
ders dreigt met het prijsgeven van
hun verbeterde positie en van hun
verhoogde loonen.
Daarop willen we hier speciaal
even de aandacht vestigen.
De inval der Fransehen in 1792
6
Ik ben oiet bang van de repabli»
keioeo I beweerde de roeae trotiob, eo
rammelde weer met iijn verroest geweer
Ik ook met l riep de zwarte kroes
kop.
Als ik groot beo word ik ook sol
daat. poohts do rossa. Ik wi! ook
vecbtsD. osssD slacbteo. hoedco afslaan eo
•eboeoeo doeo uittrekken.
Als ik groot beo I zei de kroeskop.
Neen ik vraag morgeD reeds om tam
boer of trompettor to worden. Het liefet
van al trompetter.
Ik vraag niets, riep een derde ik
ga met da republikeinen mee.,.
Ja I spotte een derde, en dan
komt je vader met den spanriem
Eo de kleine republikeinen waren op
hat pont elkander aan 't lijf te willen, had
messter Marten den vrede en de rust in
die nisowsoortige Nationale Conventie niet
hersteld.
De zwarte kroeskop deelde niettemin
•enige broederlijke klappen uit, weerop
•en paar jonge eancnlotten begonnen te
•nhreeuwen.
Kom nu I hervatte de roase, die rosse
die seker de aanvoerder vso de boods
weiwfj gaan naar beneden om repu
bliek te epelsn in de etraat.
Verschillende Nederlandsche in
dustrieën zijn door de zonderlinge
valuta-verhoudingen in een zeer
hachelijke positie gekomen.
Zij kunnen de buitenlandsche con
currentie niet 't hoofd bieden.
Daarvan een paar staaltjes.
Kalkzandsteen wordt door Duitsch-
land geleverd ad 300 Mk. of pl.m.
f 16 a f 18, hetgeen met vracht op
levering tegen ODgeveer f 28 a f 30
neerkomt, of twee derde van den
Nederlandschen prijs. Belgische stee-
nen worden evenzeer tegen lager
prijs aangevoerd dan Nederlandsche.
Hetzelfde is het geval ten aanzien
van dakpannen, grashuizen enz. De
uitvoer daarvan staat in verband
daarmee natuurlijk vrijwel geheel
stop, ook die naar Noord Frankrijk.
In de Ieder- en schoenindustrie is
thans een sterke invoer uit Czecho
Slowakije opgetreden. De detail
prijzen zijn lager dan de Nederland»
sche kostprijs. Duitsche fabrieken
exporteeren naar Nederland tegen
prijzen varieerend van 160 tot 175
Mk per paar.
Het loon van een looiersgezel in
Duitschiaod bedraagt per uur 7 Mk.
(60 cent in, Nederland)
Wat de glasindustrie betreft, wordt
de positie gekarakteriseerd door het
feit, dat Oostenrijk en Duitschland
tegen 10 en 13 ct. per flesch kunnen
leveren (Nederland 18 ct)
Grondstoffen voor de zeepindustrie
worden, voor zoover zij door Oosten»
rijk en Duitschland geleverd worden,
hoog in prijs gehouden. Gevolg van
deze omstandigheden en van het
verschil in arbeidsloon is, dat hier
te lande uit Oostenrijk zeep wordt
aangeboden tegen een prjjs van f 1,30
en f 1.40, die aan zelfkosten hier te
lande op f 2,35 zou komen.
Ziehier enkele staaltjes, die de
hachelijke positie van veie takken
onzer industrie voldoende illustreeren
Dat de industrieëelen onder deze
omstandigheden geheel of gedeelte»
lijk hun bedrijf stopzetten, ligt voor
de hand.
Een zeer lastige positie levert dit
op voor overheid en volk.
Het staat vast, dat werkloosheid
en drukking der prijzen haDd aan
hand gaan.
Werkloosheid is er reeds in ont»
stellende mate, terwijl prijsdaling
van beteekenis eigenlijk nog komen
moet.
Hoera 1 weerklonk hst door deo toroD
so ds rosse schavuit zwaaide met het oude
geweer.
Nog eenigen tijd boorde meester Marien
het gediuisch der zich verwijderende voet
stappen en het gehuil der jongens,
In deo toren beersohte nu weer etilte
men boorde niets dsn deo zwaren tik vso
bet ourwerk en deD wind. die soms akelig
somber door de booge gewelven gierde.
De klokkenist was bedroefder dan te
voren,
Het bezoek der joogens bad bem reeds
een fi-.uw denkbeeld doeo opvatten van 'c
geen er benedeD voorviel, en ais hij too
wat geglimlacht bad om de pruik van deo
schoolmeester eo de schoenen vao meester
Link twee bervormiogsgezioden dan
toch bad hij zijn hart sneller voeien klop
pen bij bet vernemen dat Blond-Marieke
de vlncht bed genomen.
Blond-Marieke 1 och, die naam was
immers vroeger een der beelden in zijne
droomen geweest vroeger toen bij nog
een zoon bad
Davits zette zich op een der balken 063r,
en liet bet hoofd in de band rusten.
't Was wel de naam van BloDd-Marieke
welke in hem beelden van bet verledens
opwekte.
Oeruimen tijd bad meester Marteo aan
de gezegden der buren, en vooral aen die
van vader LiDk die zoo bitter jegens
zijnen zoon was geworden geon geloof
geslagen maar eindelijk moest bg de
waarheid erkennen.
Zijn Huibert was een straattooper, eeo
deugniet geworden maar die slim geooeg
was zijn gedrag langen tijd verborgen te
honden.
Da tijd daar tusschen in is de
lastigste en gevaarlijkste.
Immers, het staat vast, dat ter
wille van het behoud der industrie
reeds in deze periode het accep»
teeren van lager loon gebiedende
eisch is, waarbij moet kunnen ge»
rekend worden ;op het gezond ver»
stand van den Nederlandschen arbei»
der, dat hem niet zoo spoedig in
den steek laat.
Zondag 30 Januari j.l. hield de afieeling
Venray e o- van de Nat. R.K. Vereeniging
van Spoor- en Tramwegpersoneel -St.
Raphaël" hare jaar- en tevens feestverga
dering in de saai van den heer van de
Voort te Ooatrum.
Na opening door deo voorzitter en voor
lezing der notulen hield de heer Donné uit
Venlo eene rede, waarin hij bet nut van
splitsing der afdeeliog uiteenzette.
De afdeelicg, die tbans omvat het baan
vak vanaf station Blenk tot station Vier*
lingsbeek, zon dan gesplitst worden in
twee gedeelten, waarvan het eene zou
omvatton het baanvak BterikMeerlo
Tienrsy, het andere bet baanvak Meerlo
TienrayVierlingebeek.
Biertoe werd na eenige discussie in
principe besloten.
Ook kwam ter sprake de aansluiting bij
de stand3organisatie. Beslo'-en werd tot
gezamelyke toetreding De twee leden-
ambtenaren, die ingevolge besluit van het
Doorluchtig Episcopaat niet tot aansluiting
verplieDt zijn, gaven als hua wenscb te
kennen, ook inzake standsorganisatie aas
dezelfde egde te willen staan als de overige
leden en ook in deze aangelegenheid soli
dair te zijn.
Hiermede was het zakelijke gedeelte
ofgeloopeu en werd overgegaan tot de
eigenlijke feestvergadering.
Met medewerking van den beer Hub.
Lucasseo en eeoige leden der Oostrnmscbe
fanfare -Sub Matris Tutela" werden een
tiental leake voordrachten ten gehoore ge
bracht, die ten zeerste de lachspieren in
beweging brachten.
Nog werd door deo heer Doodó eene
toespraak gehouden to; de vele aanwezige
vrouwen, hen aansporende *ocb vooral te
zorgen, dat banae mannen lid zoaden zijn
van de Roomsen Katholieke stands- en
vakorganisaties, waot dit is ook voor de
vrouwen van het grootste belang.
Ia genoeglijk samenzyu werd de avond
verder doorgebracht.
In zijn slotwoord dankte de voorzitter
allen die hadden medegewerkt om deze
feestvergadering te doen slagen, in bet
bijzonder den heer Donoé en de leden der
Oostrumscbe fanfare, die geheel belangeloos
huane medewerking hadden verleend.
Allengs kwam de zoon des avonds later
thnis. Dat griefde den vaden nog dieper,
dan dat hij zoo wispelturig was gweest in
het kiezen van een ambacht.
Hij toch was een barger van den goedeD
stempel, opgevoed in eerbied voor zijne
onder8. in gehechtheid aan de voorvader
lijke zeden, eenvoudig, opreoht, godsdien
stig.. en die denkbeelden bad bij in zijnen
zoon overgeplant willen zien.
't Is waar, de zoogenaamde wijsgeerige
invloed bad reeds eeo harden stoot aan die
onde zeden en gewoonten toegebracht
maar al wat braaf en barger was. hield er
zioh nog stevig aan vast.
Jongens van Huibert's ouderdom moch
ten de herberg nog niet bezoeken, en het
wareD ook maar sommigen burgers, de
hervormingsgezinde denkbeelden toegedaan
die den twintigjarigen -knaap" in hnn ge
zelschap konden dalden.
De smeekgebeden van vader Davits
werden niet aangehoord Huibert luister
de er zeifs niet Daar eu de schouders op
trekkende, ging hg heen als de klokkenist
bet wasgde hem een vermaning te geven.
Marten Davits herinnerde zich nog
levendig deD dag, toen bg eeDs in de oude
met engelenkoppen saters en eikenloof be
sneden kast zijnen spaarpot ooderzocht, en
er meer dan tien gulden ontbraken»...
De klokkenist zweeg maar weinige
dagen daarna opeDde hij'andermaal bevend
de oude kast bevend, want hg vreesde
zijn kind nogmaals op diefstal te znllen
betrappen.
De kleine schat verminderde zichtbaar,
en toen de vader den zood, met traneD in
de oogen, daaromtrent ondervroeg, gaf bg
hem een barsoh antwoord.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie
Mijnheer da Redakteur.
Beleefd verzoek ik U onderstaande
regels in Uw blad te willen opnemen. Bg
voorbaat mijn dank.
In «Peel en Maas" van 15 dezer kwam
-Venrayer» ons eventjes in een, twee en
een halve kolom lange praatje vol met
vragen en -mg duokt's" verkondigen, dat
bet met de onderwyzers-salariasen nog zoo
trearig Diet gesteld is.
We zullen ons even de moeite getroos
ten om eens na te gaan hoe bet op het
oogenblik gesteld is met den onderwijs
toestand (dl hebben we dan ook reeds die
praohtige salaris regeling De lezer mag
dan ook zelf oordeeleo.
In -de Vaoature" van 10 Dec. 1920
werden gevraagd
8 hoofden van scholen.
90 onderwijzers en onderwijzeressen,
98 gemeentebesturen adverteerden 14
zetten er bij -herhaaldelijke oproeping,"
li gemeentebesturen dachten als Vrouw
tje Ulebuut -Je hebt het toch maar voor
het vragen'' en adverteerden bij akte (n)
ZQS of zoo strekken tot aanbeveling.
In dia van 10 Januari 1921 (dus juist
66D maand later) vinden
15 hoofden 5 leeraren 167 onder
wijzers eo onderwijzeresven 113 gemeente
bestaren adverteerden w.o. 19 met her
haalde oproeping.
Als Venrayer dis getallen eens aan
dachtig bekgkt, dan zal bg tooh tot de
oonolnsie moeten komen, dat die prach
tige (I?) salarisregeling de sohnld is van
dien achteruitgang.
Neen -Venrsyer" Uwe verkapte propa
ganda voor het onderwijzersambt, met zijn
gemakkelijk exameD, (vele der in der
tgd gedropen candidaten zijn maar wat blij
dat ze het niet tot onderwijzer gebracht
hebben) dat in het vervolg gedaan zal moet«d
worden na een 8-jarige zware en vermoei
ende stadie, te weteii:
3-jarige H. B, S en 5 jaar kweekschool,
zal naar wij ten zeerste hopeD, geen
oadrenbart er toe brengen bun zoon of
dochter ts pressen of aan te moedigeD
opvoeder of opvoedster der jeugd te worden
tenzij natuurlijk de salarissen beter zullen
worden.
Ouders 1 Er iyn waarlijk beter baantjes
voor Uws kindereD. waaraan geen zware
rxameDS verbonden zyn.
Leest -Venrayer' wel kranten Ja daD
heeft bg kannen lezen
dat er te Waardlaod na herbaalde op
roeping zich 1 (tegge en scbryve ééo)
sollicitant aanmeldde... en 't was nog
iemand, die op wachtgeld stond en... 60 j.
oud was
dat bet te Noord-Sobarwonde en Ond
karspel (2 zeer groote en bloeiende dorpen
in Noord-Holland) zelfs niet mogelijk is
tgdelgke leerkraobten te kragen
dat er Da herbaalde oproeping te Opmeer
geen enkele sollicitant kwam en dat de
gemeenteraad ten einde raad toen maar
besloot aan H. M. de Koningin te ver
zoeken bet aanvangssalaris voor onder
Oob, zoo bad nooit, in zyo tgd, eeD
kind tot sgn vader gesproken I
Een»; in den wioter, had de klok elf
geslagen en de zoon was nog niet thuis
de vader zat bg den baard en hot kleine
olielsmpke, dat op de eikenhouten tafel
stoöd, wierp een droevig licht door de
woonkamer.
Meester Davits nam een besluit hg
trok ign wgde overjas aan, nam zgn lan
taarntje in de hand dat in dien t|jd on»
m'sbaar was en waagde zich op straat
om zgn zoon op te sporen.
De snernw had gatscb de stad in een'
wit doodskleed gehuld.
Zwart staken de gevels der donkere
buiten tegen het helderwitte van de sneeuw
af. OeeD licht brandde in de straten, teo-
*ij hier en daar een flauw pitje een
glimwormke voor eeD heiligenbeeld op
den hoek der huizen, 't Was als eene stad
der dooder, eeo met ontelbare graven
overdekt kerkhof, waarboven hier en daar
eene graflamp hing te waggelen.
De wachter op den hoogen toren blies
op tgnen hoorn, en er was zelfs geen echo
die den toon herhaald.
Waar ging meester Marten heen Hg
wist het zelf nietmaar binnen, in die
donkere kamer, kon bg op zgn zoon Diet
blijven waohten.
De klokkenist had hier en daar aan een
hnis geluisterd, waar hg dacht dat zgn
zoon vertoeven kon doch niets verraadde
daar eenig leven"
Een dof gedraiacb naderde een zwarte
gestalte verscheen in de verte op de witte
snienween lichtpunt danste flauw over
het witte donskleed, evenals een dwaal
licht.
wijzeres aldaar te stellen op (schrik niet
-Venrayer') 2000 gulden; dat voor de
R. K. School te 't Veldt (N. H) ook na
herhaalde oproeping geen enkele sollicitant
kwam. Deze vacature kost bet bestour
dier school na reeds f250 aan adverten-
tiekosten, (Van subsidie voor die kosten
spreekt de Onderwijswet niet -Venrayer")
Die bestnnrslai zgn echter tot coDciusiia
gekomen, dat het hem zit iD de onvoldoende
salaris regeliog (-VeDrayer" natuurlijk
niet 1) dat de school te Mandervean wel
dra zal gesloten moeten worden wegens
gebrek aan personeel. (Wat znllen de kin
deren daar plezier hebben
Nu eenige gvoorbeelden van M. U. L O.
soholen. (Over deze soholen zweeg
-Venrsyer". want daar is bet salaris in
ééa woord bar
Ziehier: Voor eeD vaoature aao de
M. U. L. O. school te Heusden meldde zich
ondanks herbaalde oproepingen geen enkele
mannelijke sollicitant aau,
Men beeft ei ten slotte een onderwijzeres
benoemd, die solliciteerde.., omdat baar
ouders er woonden.
Voor de vacature aan de M. U, L. O.
school te Lochum was één sollicitant.
Aan de M.U.L O. school te Vlaardingen
zond de benoemde onderwijzer in de eerste
week van 1921 bericht van niet aanneming.
Een voorbeeld uit de buurt Welzeker
Voor 2 vacatures aan de U L.O school te
Boxmeer meldde zich één sollicitant aan.
(Schrale oogst, niet 't Is dicht in de buurt
-Venrayer" en U kuot U dus gemakkelijk
van de waarheid gaan oveituigen.)
En last not least I
Brielle 15 Jan. E9D 74-jarig gepen
sioneerd Onderwijzer te Brielle, die reads
9 jaar geleden dan diecst verliet, ontving
vao het gemeentebesluur aldaar het ver
zoek om zich weer als tijdelijk onderwijzer
bischikbaar te stollen. Hierop - Venrayer"
is comments* tooh zeker wel overbodig f
En over een paar jaren -Venrayer"
komt er een collectie Dnitsohe onderwijzers
om de weggeloopen Nederlandsche te ver
vangen. evenals ze nu in Den Haag reeds
van plaD zya om er 200 naar Indië te
sturen.
Loopen de onderwijzers niet weg Wacht
even 1
Onderwijzer, 31 jaar Hoofdacte. Pransoh
stud, voor Eogelsoh, zoekt wegens geringe
salarisvooruitz ebten anderen werkkring.
Br. enz.
Onderwijzer met Hoofdacte, Fr. Duitsch,
Engelsch en Wiskuode zoekt oen betrek
king die hem betere vooruitzichten biedt
dan het onderwgs. Br. enz.
Helpt Ons II! 6 leden vaD personeel van
de O L S. te Egmocd aan Zee, bieden
zich uoodged wongPD aan voor een passende
betrekking buiten het onderwgs.
Adres J. P. Geensen, Egmond aan den
Hoef.
Onderwijzer, res. offioier, 26 jaar, zoekt
wegens onvoldoende voor uitzichten inge
volge salaris besluit andere, betrekking.
Bezit H B.S 5 jaar C, Hoofdakte, Fr.
#n Engelich en studeert Duitsch ex. 1921
Br. enz.
Onderwijzer zoekt wegens teleurstelling
Me68'er Davi's verborg zich in de
scbaduw van een breedeD lu-fel en tegen de
dtur vao eeo der huizen.
't Was de nachtwacht, de bannekenuit.
gedoffald in een zwaren mantel, een piek in
de eene, de lantaarn in de acdere band.
Eeo groote doghond vergezelde den
wachter.
De waker zoDg, onder het langzaam
voorbijgaan, het eentonig lied vaD bet unr
en dat kloDk inderdaad als een uileoge»
schreeuw op het wijde kerkhofde hond
souflelde in bet rond.
De eerste zon deo zoekenden vader zgn
voorbijgegaan de tweede Die*. Grommend
en met borstelig haar stond bet d er voor
de deur, waar de klokkenist zich verborg.
Wie daar riep de nachtwacht, eea
reusachtige kerel.
Goed volk 1 was 't antwoord van den
man. die zijoe lantaarn onder zgo winter
jas had verborgen.
Kom naar voren 1 gebood de haooe-
kecuit. Hier Tnrk 1 en de man hief
zijne lantaarn op, om den nachtwandelaar
in bet aangezicht te kunnen zieo.
O, zijt gij het, meester Davits I
Ik zelf, Duivel was 't antwoord,
want de klokkenist kende den waker zoo
goed, dat hij hem vrymoedig met zgn bg*
naam aanduide.
Hoe sakkelt gy nog zoo laat op
straat, meester klokkenist
Ik zoek...,
Ik weet wat gy zoekt, meester 1
hervatte de man-
De klokkenist zweeg.
Wordt vervolgd.