Op den toren
Loonsverlaging.
VENRAY, HORST en Omstreken.
Weekblad voor
Onderwijzers-salarissen
FEUILLETON
De nieuwe parochie in de
Peel.
Zaterdag 18 Januari 1921
48e Jaargang. No 8
PEEL EN MAAS
abonnementsprijs
PER kwartaal
voor VENRAY 65 c.
franco per post 75 c.
voor het buitenland
bjj vooruitbetaling 95 c.
afzonder!, nummers 5 c.
Uitgave van FIRMA. VAN DSN MUNCKHOF, VKNRAY.
Tel. No. 51
PRIJS DER
ADVERTENTIEN
van 1—6 regels
elke regel meei
45c
7 c.
Over de onder w ij zerssalariaaen is
den laalsten tijd heel wat geschreven.
Thans zijn ze definitief vastgesteld.
Nog altijd zijn sommigen ontevre
den. Er is zelfs van gesproken, de
opleiding voor onderwijzer stop te
zetten. Of er reden voor die ontevre
denheid bestaat? We suilen de sa-,
larissen eens nagaan; de lezer mag
dan zelf oordeelen.
Volgens de nieuwe regeling, die
reeds 1 Januari 1920 ingaat, (dus
een jaar terugwerkende kracht heeft)
begint een onderwijzer met de gewone
akte (hulpakte) met f 1600. Daarvan
gaat af S pCt. voor de plaatsen der
derde klasse, (waartoe de meeste
gemeenten behoorenj en f 50 voor
ieder vol jaar, dat de onderwijzer
jonger dan 21 jaar is. Iemand dus,
die op 18-jarigen leeftijd' de hulpakte
behaalt, heeft een salaris vau circa
f 1400. Nu vraag ik .- Is dat niet
mooi genoeg Wordt in de meeste
andere betrekkingen op dien leeftijd
meer verdiend I
En zoo vieeselijk zwaar i3 het
examen toch ook niet. Nu zullen er
misschien zijn, die door hoog kost
geld of groote uitgaven voor de
atudie in het eerst blij zullen zijn,
rond te komen. Maar is het dan zoo
erg, dat die lui zich een tijdlang wat
moeten bekrimpen Hebben anderen
dat ook niet moeten doen Of moet
iemand van 18 jaar, die pas van
school komt, dadelijk eeD paar dui
zend gulden tractement hebben
't Is een groote vraag of het voor
velen wel goed zou zijn.
Di' aanvangstractement wordt Da
1. 3, 5, 7. 8. 9. 11, 13, 15, 17,
19, 21 en 23 dienstjaren verhoogd
telkens met f 100, de vier laatste
verhoogingen alleen voor gehuwden
Eén onderwijzer dus, die na het be
halen der bulpakte heelemaal niet
meer studeert, mets meer doet om
zich verder in zjjn vak te bekwamen,
klimt van zelf op tot f 2500 (onge
huwd) of f 2900 (gehuwd). Daarbij
komt nog de kinderbijslag. Is dat
nu zoo slacht f Of zouden er niet
heel wat menschen zijn, die ook
fatsoenlijk moeten laven en heel wat
minder inkomen hebben.
Maar er is nog meer te maken.
De meeste onderwijzeressen behalen
akte nuttige handwerken; sommige!een
hebben die al een paar jaar voor
de hulpakte. Welnu, die akte geef;
f 100 verhoogicg. De meeste onder
wijzers studeeren voor de hoofdakte,
die voor ieder, die wat ijver en aan
leg heeft, toch wel te halen is.
Die hoofdakte geeft f 300 verhoo-
ging en later nog drie verhoogin
gen vaD f 100. Zoodat een onder-
week van 45 uren 45 maal 80
f 36 Dat is meer dan een beginnend
onderwijzer zal men misschien zeg
gen.
Goed Maar klimt een vakarbei
der ook met de jsreD in Iood. zoo
dat bjj na verloop van jaren van
zelf tot bijvoorbeeld f 50 per week
komt Heeft hij dat loon geregeld,
ook in den winter t En heeft hij
wijzer met hoofdakte klimt tot 'evenals dé onderwijzers op 65jarigen
f 3100 (ongehuwd) of f 3500 (ge— leeftijd een pensioen van tweederde
huwd). Vele onderwijzers studeeren s van zijn loon, waarvoor hij niets be
verder voor Fransch, Duitsch, En-'hoeft te betalen
gelsch, landbouwkunde of andere'
akte. Die studie is wel vrij zwaar,
maar elke nieuwe akte verhoogt het
salaris weer met f 100.
Daarbij wordt in de meeste dorpen
gedurende de wintermaanden her-
halingsonderwijs gegeven. De onder
wijzer daarmee belast, heeft f 2, het
hoofd f 2.50 per uur. Dit geeft voor
velen nog een bijverdienste van
t 200 tot f 300.
Een onderwijzer kan verder hoofd
eener school worden. Dat lukt na
tuurlijk niet iedereen, maar veleD
brengen het toch zoo ver. Voor dat
hoofdschap du wordt betaald f 700;
als de school meer dan 180 kin
deren telt f 800. Een hoofd van een
gewoDe dorpsschool klimt dus (ge
huwd) op tot een salaris vzn f 4200
of 4300, waarbij nog komt de kin
dertoeslag. VaD dat salaris moet
natuurlijk worden afgetrokken 8
pCt.
Over scholen voor uitgebreid en
meer uitgebreid lager onderwijs
spreek ik heden niet.
Dóel van dit schrijven is alleen
té laten zien, tot welk salaris een
onderwijzer aan een gewone lagere
school komen kan.
En dan wensch ik te vragen zjjn
die tractementen zoo slecht, dat ieder
moet afgeraden worden, zjjn kin
deren onderwijzer of onderwijzeres
te laten worden Of geeft het onder
wijzersschap een fatsoenlijk bestaan
Mij dunkt van wel. Er zijn er ten
minste genoeg, die het met veei min-
dei moeten doen.
Thans over nog een bewering.
Men heeft herhaaldelijk kunnen lezen
dat een onderwijzer minder verdiende
dan een geschoolde arbeider. Is die
bewering waar 1 Mjj dunkt van niet
Een arbeider in de bouwvakken
verdient tegenwoordig, laten we
zeggen 80 ct. per uur. Dat is in
De inval der Franschen in 1792
3
Marten, Marten I daar zyn se daar
styn de republikeinen Ik tie de geweren,
•abels, pieken., ik sie er tien, twintig*
dnisend. honderdduizenden... Zie...
En nieuwsgierig geworden, legde Davits
do ook bet oog voor bet glas en sag
indardaad tussohen bet geboomte, rond de
bier en daar verspreid liggende hoeven, op
de vlakten overal, eene ontelbare
menigte soldaten, die heen en weer trok»
ken. sich eindelijk neersloegen om te
bivakketren kortom, een wezenlek
mierenneit van menaohen.
Er waren voetgangers, er waren ruiters
de geheele omtrek was ar door bedekt.
Daar zyn se, daar zyn 10 1 *'ieP nog
maals Link opgewonden, die. met een
oogslag bet repablikeinache leger tot bon
derddaisenden bad doen opklimmen. -Daar
t\jo onze verlossen weg met de Vijgen
En "Herman verdween in twee of drie
sprongen van de galerij, en rolde meer dan
by lisp da trap af, om Jo de stad da blijde
tyding te gaan verkondigen.
Dwase 1 inehte meester Marten, en
by keerde naar de leaning terng, waar
Link dan aobeepskyker bad achtergelaten.
De Novemberzon, die van tyd tot tyd
uit de grauwe wolken te voorsobyo kwam
daad de pieken en bajonetten alsbliksem-
En dan, hoe dikwijls zit de arbei
der zonder werk Hoeveel duizen
den zijn er op het oogenblik niet
zonder werk Hoeveel duizenden
zijn er op het oogenblik niet werke»
loos en leest men niet alle dagen dat
opnieuw fabrieken zyn stopgezet
Neen, laat meD het loon van den
arbeider niet metjdat van den onder
wijzer vergelyken. De eerste moet
daarvoor te ver bij den laatste ach
terstaan Venrayer.
flitsen glinsteren
Hier en daar steeg esn zware walm in
bet open veld op 't waa bet brivakvuar.
waarom heen grospsn maonen «tonden of
neerlagen. Anderen kwamen beladen aan
on verspreidden zioh weer in versohilUnda
richtingen. Wat braobten de mannen naar
die in de open luoht opgerichte keukeu f
Marten Davits kon bet Diet ondersohei
den maar ter syde aan dan hoek van de
hoeve ooder het geboomte gelegen, sag hy
dnidelyk dat men bezig wat met bet
slachten van een rund een weinig -erder
dreven eeoige manschappen eeniga sohapen
voor zien nit nog verder droeg men
hooi en stroo voor de paarden, die aan de
boomen waren vastgemaakt.
De geweren stonden in rotten en op de
uithoeken waakzame schildwachten
En de bewoners van bat voorgaboroble f
Hier en daar op den wag an in de vlakte
tag de klokkenist vlnchtends boeren, kin
daren en vrouwen, die bet weinige dat
zy konden redden, op de sohouders
droegen en gewis de itad of de naburige
dorpen hoopten te bereiken.
Stil I Marten meende bet gedrnisoh van
bet legerkamp te booren. ten minste trof
bet flauwe geroffel der trom zyn oor.
Wat al veraodering sou er, door de
komst dier republikeinsoha benden, ronde
om hem ontstaan 1
Da republiek, men wist het reeds, wilde
de wereld als een handsoboen zoo gemak-
keiyk omkeeren en voorwaar bet land, dat
door hat leger van Dumoriez besoobt werd,
gaf er de krachtigste bewyzen van.
Van de Fransobe grenzen tot in bet
hartje van België, teekenden sich de drie
dergenen die minder gedrukt door
de zorgen voor het gezin, liever wil
len werkeloos worden, dan toe te
staan, dat de loonen ook maar met
een cent zouden dalen. De kiem van
verzwakking der vakorganisatie zit
ook daarin.
Sprekend is 't wel, dat de Be-
drijfsraad voor de Metaalindustrie
eenparig van gevoelen was, dat, bij
het sluiten eener C. A. O. thans niet
langer dan ééoe maand moet wor
den gecontracteerd en de loonbepa-
ling geheel daarbuiten gehouden
'moet worden.
Dat wijst op komende toestanden
zooals wy niet hadden kunnen voor
zien.
Dat maant tot voorzichtigheid.
Het wil ons voorkomen, dat aan
daÜDg der loonen niet te ontkomen
zal zijn, wil men niet een aanzieDlyk
deel onzer industrie bet doorwerken
Ibezwaarlijk maken.
Volgens het Patroonsblad zitten
wij al midden in de krisis en moet er
noodzakelijkerwijze loonsverlaging
komen.
Zelfs al zouden de werknemers,
blind voor wat om hen been gebeurt
en valt, aan de bestaande loonen
willen vasthouden, dan zouden zij,
door de economische omstandigheden
en toestanden gedwongen worden,
dien opzet te laten varen.
Moeilijke tijden worden dat.
Tijden van krisis ook voor de vak
organisaties. Deze zullen staan voor
een moeilijke keuze. Ofwel de baDge
tijden van werkeloosheid meemakeo,
of er bij berusteD, dat in gezamenlijk
overleg de loonen eenigszins in over
eenatemming worden gebracht met
de mogelijkheid waaraan de industrie
kan voldoen.
In bet eerste geval dat n.I. de
leiders der arbeidersvakbonden vast
houden aan de bestaande loonen
zien wij bij troepen de leden de vak
organisatie verlaten, om op eigen
gelegenheid voor lagere loonen te
gaan werken de voorbeelden zijn er
reeds bjj honderdtallen.
In bet andere geval hebben de
leiders te duchten de ontevredenheid
kaal geaohoren banen van lijn leger af. ^trouwen.
Daar waar de hongerige SaeicalotteD den
voet bad getet, waa er Diets overgebleven
dao vertrapte akkers, uitgeplunderde
lobureu. ledig g.atoleu boeven en dorpen,
geblakerde geraamten van buizen en atel.
lingen.
In plaats van bet voorvaderlijk beiit
bad meD nieia achtergelaten den holklin»
kende proolamat do, verich geplante wry-
heidaboomea, en bier en daar nltrulgende
prooonanle.
En tocb begroette meD die tnobtelooie
beodeo all verlossets I
Ussr Uertsn dscht op dat oogenblik
niet meer tan bet kamp gindi bniten da
alad bij had dea kijker laten lakken en
leunde met gebogen hoofd. den atrakken
onbepaald voor tioh nit riohteode, tegan
een der pijlera van den toren
Beelden nit bet verledene verdrongen
tioh voor rijn geeat.
Hoe vrieodsehappelijk Herman Link
tioh too even getoond had, toch wiet
Marten Davits ster wel, dat vroeger bet
verschil vso staatkundige gevoelt» de
broederlijke genegenheid Inseoben beiden
•terk bekoeld had.
Deielfde herberg werd olet altijd meer
door beiden besoobtop de bank. voor
de deur van den rijken Link, werd maar
telden eene plaats voor deD klokkenist
ingeruimd.
Vroeger sle Link en Dsvite, in den
Zoeten Inval, een pot sobuimend bier ledig
den, of els tij tornt onder de boogt,
boomeo, die deo stadswal in sen lommer,
rfike waodeliog hersohspen hadden, voort,
etspteo, bad Link wel eens geisgd
Uw Huibert moet met'mjjn Marieke
Dat is een uiting van hel Patroons
blad, doch merkwaardigerwijs vindt
men ernaast eeo citaat van »De
metaalbewerker St. Eloy", dat in
dezelfde richting gaat. Het blad
vraagt
Hoelang zal bet duren, dat men
in werkliedeDkringen gaat inzien,
dat alleen verlaging van arbeidsloon
bet product goedkooper maken kao
nu de grondstof in prjjs reeds daal
de. Dat enkel verlaging van arbeids
loon of verlenging van arbeidsduur
voor hetzelfde loon wat identiek
is de artikelen brengen kan bin
nen den kring der groot konsumptie
Dat enkel verlaging van arbeidsloon
in welken vorm ook de econo»
miscbe wereldkrisis zeer snel kan
beëindigen, die voorlapruit uit con
sumptiebeperkiDg
Die duur beslist ook over den duur
der economische wereldcrisis. Wad
op hetzeltde moment waarop hetpu
bliek zjjn consumptiebeperking laat
vareD, komen voor groothandel en
grootindustrie en grootkuituur-de
kanalen weer vr(j die tot nieuwe
productie, dientengevolge tot ophou»
den der werkeloosheid voeren, dien»
tengevolge tot nieuwe welvaart.
In verband met deze uitingen her
inneren wij aan de uitspraak van
den Werkloosheidraad »dat het peil
der productiekosten staat op een
niveau, waarop het sich niet kan
handhaven'' eo dat »een moeilijk
aanpassingsproces onvermijdelijk en
aanstaande ie", een proces «waarvan
de gevolgen te betreuren zullen zijn''
doch dat »ale zoodanig ekonomisch
juist is en de eenige weg om te
geraken tot herstel van evenwicht".
In dien Werkloosbeidsraad zijn
werkgevers en werklieden vertegen»
woordigd. Zoowel het R. K. Vak»
bureau als hat N.V.V. zit er in.
En bovenstaande konklusie werd
aangenomen mot algemeene stemmen
nadat vertegenwoordigers van alle
partijen aan bet debat hadden deel»
genomen.
Men kan dus aannemen, dat er
van verschillende zijden moeilijk»
heden worden verwacht en bij zulke
strubbelingen ontslaan gemakkelijk
arbeidskondikten.
Het is dus op 'n goed tijdstip, dat
de minister Aslberse zijnjarbeiders»
gescbillenontwerp heeft ingediend,
dat is een ontwerp om geschillen te
voorkomen of op te lossen en dit reeds
op 9 Febr. a,s. in de Tweede Kamer
in behandeling te brengen.
Ja, waa het oa.eraoderljjke ant
woord van deo klokteolat geweestja
dat ion ik van barte wtoaoben,
Blotd Marieke waa inderdaad «ene
soboone partijmaar Hnib deugde niet.
Neen, al waa bij dan ook vader, meester
Marten moeit bet bekennen bij deugde
niet.
Marteo Davits huiverde bij die gedsoh'.e
en bij wilde de herinnering aan rijn soon
verletten, door endermaal dan kijker op
te liobten en naar het kemp te aien
maar bij kon bat denkbeeld niet verdrin
gen.
Bij de geboorte ven dien xooo v
Marlen'! vronw neer een beter leveo
overgvgaan, en de beiaardspeler bad al
ijjne liefde op het kind overgebraoht.
Toen bet wichtje nog geen woord
•tamelen kon, nam Marlen bet reedeop
den arm of op den eobouder, en klom er
mee naar boven eo bet kind lachte van
tevredenheid, went het bield veel van da
Klingelende klokken.
Op den toren, rondom Merten'e voeten
id bij de toonen van bet vrooljjke klok
keolied, leerde de kleioe kruipen, wagge
lend geen, loepen ao eindelijk kleuteren.
Hij kroop bet eeret leege deo bonten
setel eijes vaders in de hoogte, om langs
deer op bet kiavier te gereken en met >ijn
vuietjea op de booten toetsen Ie klopper.
Dat gaf den klokkenist lome tranen in
da oogan want hij daoht raede dat lijn
geest in hel kind wee overgeplant daar
bij de kneep hed bet oog der moeder
dat lieve oog. waarin Marteo ale jongaling
ala echtgenoot slob met aooveel liefde
gespiegeld bad I
Ala jorgeke wee kleine Huibert op de
Men beeft dezer dagen in de krant ge
lezen, dat Z. D. H. Monseigneur Diepen,
Bisschop van Deo Boson, een nieuwe
parochie beeft opgeriobt te Dé Rips in'de
gemeente Bakel Milbeeze.
Van Bakel had man allicht eens geboord;
van Milheese misschien doob van De Rips
De boven-Moerdyksohe tetter vermoedde
dan ook een vergissing en maakte er De
Ryp van een zeer vergeeflyke dwaling,
daar by dien vreemden plaatsaaam te
vergeefs op eüd landkaart zon gezocht
hebbeB een nieuw-bewerkte stafkaart
staat niet iedereen ten dienste.
Tcoh ia bet te voorzien dat het nieuwe
kerkdorp ook zyn mikroskopiecb kringet
je op de kaart zal krygen, want eindelyk
gaat de Peel voor de besohavlDg open. en
De R>ps zal bet eerste dorp zyo dat mid
den op de mooie, wyde vlakte in zekere
ma'.e ook door een drang der economische
eo sociale omstandigheden tot stand geat
komen»
Allerwege dringt de overtuiging door. dat
van de Peel iets goeds te maken it. waar
van trouwens de proef reeds ia geleverd.
Eindelooss akkers, des zomers met weel
derige vruchten begroeid, en uitgestrekte
weide treft men aan, waar voor ettelijke
jaren nieta te zien was dan de bruioe
beide. Hetgeen onder de vakkund'ge
leuning der galery gektommen en bad
vandaar de stad, de Scbelde en de men-
schen willen zien. By vond bet zoo aardig
dat, van boven gezien, de atad op eena
groote docs met speelgoed, de Sobelde op
een blouw kronkelend lint en de merseheo
op kabontera geleken.
De knaap bad da vogels nagestaait die
in de blanwe laohtzee en om den ranken
torantcp dreven by bad de wolken nsge-
spied, die zioh aao de spits des torens
sohenen te zullen vastbeobten.
Later wat by met de mymering vau el
dat onbegrepene niet tevreden, en bet
bloed begon te bruisen.
Stout klom by naar boven altijd
booger totdat by aiodeiyk den top bereikte
en juichend vyftien of twintig torens telde,
die hy by beider weer en op aren afstand
met het bloote oog onderscheidde.
Hy roofde de vogelnesten, die bier en
daar in eene belte van den muur ver
sobolen waren, en gaf ze blyde aan Blond-
Marieke, die wel eens met meester Davits
aarzelend den toren beklom. Om zyn moed
te toonen slingerde Huibert, voor Marieke,
ala een slang door het balkwerk beon om
baar te vermakeD, klopte by hier op eene
klok en deed baar, buiten bet nur galmen
wierp daar een steen naar beneden kraste
giDder haren naam op de gaanderijen en
jubelde met bet vroolyke beiaardspel mee.
En al was Blond-Marieke dan ook baog
als de hamer donderend bel uur aloeg, en
al vluobte zy dan ook, de ooren toege
stopt, in een boek des toreDS toch
kwam iy gaarne terng ca&r boven, an
waa ar recht fler op by bare kleine ge
zellinnen, dat zy op dien «oboooen. boogen
toren mooht komen spelen.