Eerste Blad
De Volkstelling.
Op den toren
Het Groene Kruis
Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
FEUILLETON
afd. Venray.
Gemengd Nieuws.
Zaterdag 1 Januari 1921
4». Jaargang. No 1
ABONNEMENTSPRIJS
PER KWARTAAL
voor VENRAY 65 c.
franco per post- 75 c.
voor het buitenland
bij vooruitbetaling 95 c.
alzonderl. nummers 5 c.
PEEL EN MAAS
Uitgave van FIRMA. VAN DEN MUNCKHOF. VBNRAT.
PRIJS DER
ADVERTENTIEN
Tel. No. 51
van t—6 regels
elke regel meer
43c
7 c.
Burgemeester en Wethouders
▼nu Venray,
brengen ter algemeens kennis dat
dit jaar zal gehouden worden de 10a
algemeene volkstelling.
Deze heeft ten doel de aanwijzing
van allen, dis te middernacht tus>
«chen 31 December 1920 en 1 Jan.
1021 hunne werkelijke woonplaats
biDnen Nederland hebben, ook al
bevinden zijn zich tijdelijk in bet
buitenland.
Deze allen worden aangewezen,
onverschillig of zij opgenoemd tijd»
stip in hunne woning al dan niet
aanwezig zijn.
Ook worden aangewezen zij, die
zonder werkelijke woonplaats binnen
Nederland te hebben, op genoemd
tijdstip aldaar aanwezig zijn.
Omtrent deze allen moeten de op»
gaven verstrekt worden, die ge»
vraagd worden op de kaarten, welke
tusscben 26 December 1920 en
1 Januari 1921 zullen worden rond»
bezorgd en dadelyk na Nieuwjaar
zullen worden teruggehaald.
Door of voor ieder moet zijne
woning worden ingevuld
eene Gele Kaart voor een man (of
jongen) niet in gestichten of instel
lingen,-
eene Witte Kaart voor een vrouw
(of meisje) niet in gestichten of in»
stellingen;
eene Blauwe Kaart voor een man
(of jongen) in gestichieu of iDstellin
gen;
eene Grijze Kaart voor oen vrouw
(of meisje) in gestichten of instel
lingen;
Bovendien moet door of voor ieder
san de woning waar hij (zij) lijdelijk
aanwezig is ingevuld worden
eene Oranje Kaart voor een tijde
lijk aanwezigen man (of jongen);
of eene Rose Kaart voor een tijde
lijk aanwezige vrouw (of meisje).
Het hoofd van ieder gezin, elke
afzocderljjk lavende persoon of de
bestuurder van iedere instelling, ge
bouw. gesticht of schip, waar de
kaarten in omslag worden bezorgd,
is verplicht voor de behoorlijke in
De inval der Framchen in 1792
vulling, ook voor de vragen op d®
omslagen gedaan, zorg te dragen.
Deze zorge er dus voor, dat aan
den teller, wanneer hy de kaarten
bezorgt, worde opgegeven hoeveel
gele, witte, blauwe, grijze, oranje en
rose kaarten er in de woning noodig
zijn-
In eiken omslag bevindt zich boven-
dien een groene kaart, waarop be-
drijfshoofden moeten worden beschre
ven, omtrent wier bedrijven enkele
bijzonderheden moeten worden ver
meld-
Schippers en bewoners van woon
wagens moeten onderzoeken of zij
staan ingeschreven in het bevolkings
register der gemeente waarin zij
thuis bthooren
Overtreding van de voorschriften
betreffende de volkstelling wordt
krachlens artikel 20 der wet van 15
April 1886 Staatsblad no 64 gestraft
met hechtenis van ten hoogste veertien
dagen of geldboete van ten hoogste
honderd gulden.
De nauwkeurige, door de volks»
tellieg te verkrijgen kennis der be»
volklng is een zaak van algemeen
belang. Tot het verkrijgen dier
kennis is noodig, dat alle vragen op
elke kaart en op eiken omslag met
de meest mogelijke nauwkeurigheid
en volledigheid worden beantwoord
Op verzoek der Regeering noodi»
gen Burgemeester en Wethouders
allen met aandraDg uit, door nauw
keurige en volledige invulling der
kaarteu en omslagen tot het wel»
Js'.agen der volkstelling mede te
werken.
Zalig Nieuwjaar aan hen, die
door hunne recommandatie er toe
bijbrachten om het aantal abonné's
van «Peel en Maas" steeds te ver-
grooteu, hetgeen wij hier met dank
baarheid constateeren.
Zalig Nieuwjaar, in één woord
aan allen: boeren en burgers, rijken
en armen, kleinen en grooten
Ju „II
nut van het Groene Krnis inziende,
verleende eene jaarljjkscbe subsidie.
Dat alles gaf moed op den inge
slagen weg voort te gaan.
Besloten werd wijkverpleging in
te voeren. Vraagt niet, of deze in
stelling een zegen voor velen is.
Vraagt het aan de honderden, die de
liefderijke verzorging van de Zuzter»
i, Kleinen en grueieu. Iw
Het ga u dit jaar allen goed in kens van Lief ie ontvingen,
alle omstandigheden,- hebt steeds 't Groene Kruis ging nog verder,
voorspoed in al uwe zaken en blijft1 Een ieder weet, dat de tuberculose
bevrjjd van ziekten, ongelukken en jaarlijks duizenden ten grave sleept
tegenspoeden. jen by hoevelen zou de wraede kwaal
Gods beste zegen zij ruimschootsj in de kiem gesmoord zijn en hoe
'l-i" 1 'J-!- L-
uw aller deel, dan voorzeker zal het
aar 1921 voor allen een gelukkig
aar zijn, hetgeen wij van harte
wenschen
Burgemeester
sn Wethouders voornoemd
O. VAN DE LOO
De Secretaris,
VAN HAAREN.
richten wij bij het verschijnen van
dit nummer tot alle onze lezers en
lezeressen'.
Een zalig nieuwj&ai dan aan allen
binnen en buiten Venray, die »Peel
en Maas'* lezen en den ouden Ven-
rayschen vriend hun onmisbaren
steun verleenen in den zoo moeilijken
strijd om het bestaan.
Zalig Nieuwjaar, gij getrouwen,
die niettegenstaande de concurrentie
de Venraysche Courant steeds blijft
Op Zondag 18 November 1792, in den
namiddag, klom een man da trap op, die
naar da hooge galerijen van den O.L.V*
toren van Antwerpen leidt.
Die man waa Marten Davits, de klokke
Bilt of beiaardspeler.
Mat aan koortsachtiger stap volgde by
de schier eiodelooze wenteltrap, en bereik"
te weldra de galerij, waar zyn groo aob
en wijdklinkecd orgel, het klokkenspel
sioh bevond.
Daar. op dat vierkant van eenige voeten
groot daar waa xyne plaats, zyn eigen»
lijke wereld, xyn wezeolyk thuis; daar
■tond do planken kluis, waarin 't klavier
van het klokkenspel verborgen was. I
De man was trotsoh op zyn spel en acht»
te zich veel hooger dan de organist, die
beneden in de kerk, gedurende de godde» 1
ïyke diensten, bet orgel bespselda en den
gewaden lofiang begeleidde.
Dia tooh bad sleohts een in evenredigheid
klein publiek tot aanhoorder; by, hy zat
boven allen verbeven; ganscb de atad was
styn publiek en kwam bet orgel in de kerk
tegen de steeoen bogen des tempels, bet
tyne reikte schier tot in da wolken en 't
was daarenboven een door leder bewonderd
kunstwerk een, zooals men zagt :ult
versteende kint gemaakt meesterstuk.
Ds klokken wareu Marten's vrienden
jon zij vertelden hem dingen, die bet onin»
gewijde pnbliek nooit verstaan zou.
Ver boven het gewoel der menscben ver»
heven, kon Marten Davida zich daar in
geselschap van die heldere en harmonievolle
klokken, reobt gelukkig droomen.
Nu echter was dat geluk sedert lang
S beneveld.
Keizer Joseph II, »de koster van Wee
oen" sooals Frsderik van Pruisen hem
«pottend noemde, heersobte willekeurig
over Belgie en by bad zoowel baat sao
de oude klokken gezworen, als aan elk
I andere instelling welke maar eenigssios
imet bet godsdienstige gevoel in betrekking
'stond.
Kloosters werden aangerand, uitgèplun»
derd, afgeaobaft en de kloosterlingen uit
hunne schuilplaats verdreven; prooessies,
too eigen aan bet Vlaamsobe land, werden
I werden verboden of tenminste haar-getal
I sterk verminderd; de broedersobappen war»
den door 's keizers edioten afgeschaft;
geestelijke officiën en benefieiëa door bem
geregeld; paroobiekermissen moesten zelfs
verdwijnen en wat nog erger was. de oude
vry beden, wior instandhouding too pleoh»
tig bezworen was, werden op de aanstoote»
I lijkste wyte miskend en vertrapt.
1 Ja er was aan die oude samenleving veel
te bervormeD, te verbeteren, maar onder
vinding en tyd hadden in dit geval de
j grootste hervormers moeten zijn.
Nu had de keiter niets dan puinen ge
sticht en by begroef sioh ten laatste daar
onder.
Het misnoegen bad zich in bet bart der
bnrgers opgehoopt en de vloek, die lang
verborgen bleef, was ten slette tegen den
troon van den Oostenryker gericht en bad
Voor tien jaren werd in Venray
een afdeeling van 't R. K.Limburg-
jsche Groeoe Kruis opgericht.
By den aanvaDg telde deze Ter»
eeniging een betrekkelijk gering aan
tal leden. Op zeer bescheiden voet
trachtte zij haar leden door 't koste»
!oos in bruikleen afstaan ven enkele
verptegingsartikelen ten dienste te
staan.
De geriDge inkomsten lieten
aanschaffen van meer materiaal nietj
toe. Het Bestuur begreep ech
ter. dat 't Groene Kruis enkel door
't verschaffen van verpleglngsarlike»
len niet in die mate in groei kon
toenemen, als «y dit wenschte. Er
moest meer gedaan worden.
Herhaaldelijk werd in de bestuurs
vergaderingen het groots nut van
Moedercursussen en wijkverpleging
bepleit, doch men schrikte terug
voor de groote kosten.
Eindelijk, toen Dr. Struben en de
medische adviseur Dr, Janssen, het
geven van moedercursussen als een
dringende noodzakelijkheid erkenden
werd hiertoe besloten.
En waarlijk, die eerste cursus had
succes, buitengewoon succes, an met
genoegen kon Dr. Struben korten
tijd daarna constateeren, dat het
geld aan dien cursus besteed, zijn
doel niet gemist had.
Maar behalve dit succes was ook
een groote ledenvermeerdering daar
van het gevolg.
Het Gemeentebestuur, het groote
O
velen zouden van de besmetting be
vrijd zijn gebleven, zoo men bekend
was geweest met de doelmatige be
strijding.
En al waren de uitgaven groot,
toch)oordeelde men, dat ook hier de
reddende hand uitgestoken moest
worden.
Wel geeft 't Rijk en de gemeente
subsidie, maar de uitgaven overtref
fen verre de inkomsten, zoodat er
slechts een beperkt getal tuberculose
lijders naar een sanatorium uitge
zonden kunnen worden, om daar
genezing voor hun kwaal te vinden.
Hoe jammert doch het bestuur is
machteloos in deze.
Daarom doet het by deze een be
roep op de bekende liefdadigheids
zin van zijn leden.
Als de jaarkwitanties aangeboden
worden, hoopt bet dat velen meer
zullen geven dan waartoe zij als lid
verplicht zyn.
En dat tevens zij, die tot nog toe
verzuimden lid dezer nuttige ver-
eeuiging te zijn, ten spoedigste zich
hiervoor aanmelden.
't Programma van 't Groene Kruis
is op verre na Diet afgewerkt.
in 'l Oud-Belgische Vluchtoord bij Uden
afgebroken, n.l. de Pastorie eo 't Znster-
kloo8ter bet bont «erd gedeeltelijk naar
Frankrijk verzonden.
Een verdwaalde.
Op eerste Kerstdag beeft de beer H. S.
te Woensel eon gelen citroenvlinder gevan
gen.
Verdronken.
Zaterdagavond is, os een bal to hebben
'bijgewooDd, mej, B te Asseo, in de Koik
te water geraakt en verdronken. Zondag»
morgen is bet lijk opgevisobt.
Tregisoh is dat een broer vso mej. B.
voor eenige jaren terug eveneens op der*
gelijke jvjjie bet leven verloor,
Overredon,
Een sekere J. te Groesbeek kwam te
Craneoburg onder de elec'r. tram eo
werd zoodaning gewand, dat bij aan de
gevolgen overlaad.
Ontslag.
De beer A. W. ,en Hout is door H.H-
Gedeputeerde Staten van Noerd.Brabsnt
ontslag gegeven als wetbonder en reads,
lid der gemeente Mill, wegens vereoden
leverantie van grint aan die gemsente.
Slapte.
De N.V. gebr. Tan Sobnppen's sigaren-
i fabrieken beeft baar pe-soneel in Vesnen-
daal an in Wageoicgen, ongeveer 200
werklieden, tegen 31 dezer, ontalag aan-
gtzegd. Ds fi-ma wit op de basis van da
huidige loonregeling (10 percent bijslag,
'geldende tot I Februari a.t.) geen voor.
raden vormen.
Arbeidsinspectie
Da Minister vao Arbeid beeft met ingang
ran I Januari 1921. den hoofdinspecteur
van den arbeid H. M. van VeiBem werk
zaam gesteld in bet 1ste district der
arbeidsinspectie, ter standplaats Veolo, en
hem aangewezen als boofd van den dienst
der arbeidsinspectie in dat district.
Invaliditeitswet.
Het aantal varpliobt verzekerden krach»
Itecs de invaliditeitswet op 1 December
1920 bedroeg in totaal 1817687 verseke
ringspiicbtlgeo.
liet %'luchtoord Uden
opgeruimd.
Deser dagen zijn de laatste gebouwen
Jaehtwet.
Door den R. K. Nederlandscbe Boeren»
bond is eeoe Kommissie in het leven ge
roepen, welke opdracht kreeg om de
nieuwe Jachtwet la beslndeeren eo aan
bet hoofdbestuur eveDtuaele voorstellen te
[doen. om bepalingen strijdig met de be»
j langen van den land eo tuinbouw te doea
wysigen.
De kommissie bestaat uit de beeren J.
iTb. Verbegaen (L.L.T.B,) voorztter N»
Dekker (L.T.B.) P. J. van Haareo (N.C.B.)
|j. L. Pauwen 1A.B T.B en Joh. Uytte»
waal (Silcbtaohe Boerenbond).
Gasverstlkklng,
Io bet Bastedelingenbuis te Kampen
werden Dinidagmorgen in de ziekenzaal
twee verpleegden door gasveratikkiug dood
op bed gevonden, terwyl de toestand van
den oppasser ernstig is.
De fietseode „duivel".
De heer R. van Sandiok vertelt io De
Kampioen
Io de Kerstvecantle van 1871'72
{maakte ik een vélocipétocht van Deventer
over Utrecht naar Leiden en Rotterdam.
Io de provincie Zuid-Holland had men,
naar ik meeD, toen nog nooit eeo vé!ooipéde
gezien. De paarden gedroegen aicb meestal
als krankzinnigen en de rechtvaardige
woede der tengelroerdera kende geen palen.
{Maar ook andere meoscheo waren van
ontsteltenis buiten ticb zelf, vooral als de
kinderen begonnen te gillen. Ik herinner
dezen doen wankelen.
Eens noemde men Antwerpen bet Tjrus
van het Noorden, want nadat die stad aan
j Brugge de kroon dei bandeis bad ootno-
mee, was zij bet middelpunt van den
handel geworden.
Eo in het Ooatenrykschs tydvak, dat
wij hier bespreken
Toen groeide het gras in de straten en
de vorsten van het laod sohenen z'ch alleen
om Belglë's welvaart te bekommeren, om
dat de zuidelykeNederlanden bun dertien]
duizend soldaten eo zestien millioeo golden
behalve de leecingen, konden besohikken.
Daarbij, Antwerpen bad destyds eeo
anderen Druon Antigoon, die. erger den
deze reus uit den fabeltyd meester over
de Sobelde speelde en de rivier gesloten
hield.
In bet laatst dèr vorige eenw noemde
zich die reus de Bataafsche Republiek. ge-
wapend met bet doodstraotaat vao Mun
ster.
De Schelde droeg geen scbepen, de los»
plaatsen waren ledig; nijverheids of hao-
delsbewegius: was in de straten met te
vinden; de fabrieken kwyoden of het werk
•tond geheel stil.
I De tamste leeuw springt eindelijk ter
gensmoede, bulderend op; ook zoo was bet
volk tegen Oostenr^jk's keizer te wapen
gekomen.
De zoogenaamde -Brabantscbe Revolutie
was echter in bet begin gesmoord eo de
Vygen sooals bet volk de Oostenrijkers
noemde, baddeo weer oppermachtig bezit
genomen van het verarmde en afgebeulde
land.
Eene nieuwe straal van boop, zoo daobt
de party van Vonok tenminste, daagde
in bet zuiden op; de Fraosohe Republiek
moest de verlosser der verdrukte Neder
landers zynl^I
Den 6 November 1792 versloeg Dumou
riei te Jemapes de Oostenry ksobe troepen
en droog met een ordeloos, maar dapper
leger Belgie bmoeo.
Het was te Bergen dat de Franiche
generaal eeo trotsoh en met machtspreu
ken doorspekt manifest, io twee talen uit»
g»f. meideode dat de baodeo die Belgie
aan Ooslenryk hechtten, verbroken waren
dat het laod uitgeooodigd werd zyn eigen,
I vrijq regenten te kiezeD; dat zyne soldaten
als vrienden en bondgenooten kwamen,
maar ook dat hy die gemeenten, welke
zouden weigeren den vrybeidsboom te om
helzen, vijandelijk behandelen zou.
Hoe kon het anders of de Fraoschec
werden als verlossers begroet.
Marten Davits was echter geen republi»
jbeinscb gezinde; neen, hy was deo oudea
stand vao zaken toegedaan en vreesde maar
al te zeer van deir drup in den regen te
komen.
Ja de republiek zou aan zyoe blijde
klokken, die de Vygen aan boeien legden,
ds vrybeid"<6eergeven, ja. se zouden weer
vroolyk kunnen galmen; maar toob, Mar
ten Davits bad geen vertrouwen in de repu»
blikelnsobe hervormers en hy tenminste
zag hunne komst met geen onvermengd
gevoel vao vreugde tegemoet.
I Sedert eeo paar dagen werd de tyding
der nederlaag van de Ooitenrykers te
Jemmapes bevestigd, door de aankomst
van een paar «ohaiten met gekwetsten,
die io het kasteel de laatste sohuil»
plaats der Vygea werden geherbergd.
Nu ook was bet geruobt in de stad
verspreid, dat de verlrsssrs in aantocht
waren eo dat deed, zooals wy zeiden, dsn
klokkenist zoo driftig naar boven klimmen.
Op de tweede galery des torens hield de
man bygeod stil en met de ellebogen op
de steenen Isuning rustend, staarde Marten
met eeo kloppend bart in het rond.
Wy moeten den klokkeoiet nu eerst
wat sader beschouwen.
Martin Davits ia een man omtrent zeven
tig jaar; zyn baar moet reeds vergrysd
zyn, maar zyn gebruind wezeo. zyoe leven
dige blauwe oogen duiden oog vee! levens
kracht aan; zijne vuist is gespierd eu
moet oog onvermoeid op het zware bouten
klavier van bet klokkenspel kunnen klop
pen.
In de uitdrnkhjog van zyn wezen ligt
iets goedhartigs, men zou zeggen iets
zoets.
De kleine hoed, souifschepper geheeten.
bedekt sleohts het bovenste gedeelte van
het voorhoofd en wy zien daar een paar
rimpels geschreven, die ons sohynen te
zeggen, dat bet leven van dsn klokkenist
niet altyd kalm en efian is beengevloeid.
De kleeding van meester Marten ie die
van den gewonen burger op bet einde der
aohttiende eeuw; zy bestaat uit eeneD
bruinen kazak, breed van snede, tamelyk
wyd van mouwen, met groote opslagen,
groote zakken tsr zyde en met knoopen
zoo groot als ryksdaaldera.
Het witte, met gekleurde bloemen door»
weven vest en met breeden schoot valt
zeer laag en beeft, evenals de jas. reeds
1 zyn beste dagen beleefd. Voeg by dit alles
nog ds korte zwarte broek, gryze komen,
schoenen met gespen en de kleediog is
volledig. Wordt vervolgd.
