Bij en in de Peel. Plicht boven alles. W eekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken. EBUTLLETONT. Vergadering Groene Kruis Gemengd Nieuws. Zaterdag 16 October 1920 41e Jaargang. No 42 PEEL EN MAAS ABONNEMENTSPRIJS PER KWARTAAL v voor VENRAY 65 c. franco per post 75 c. voor het buitenland bij vooruitbetaling 95 c. afzonderl. nummers 5 c. Uitgave van FIRMA. VAN DEN MUNCKHOF, VENRAT. PRIJS DER ADVERTENTIEN Tel. No. 51 van 1—6 regels 45 e elke regel meer 71 e. SLOT. Als men een goed eind den harden weg van Deurne naar Venray ge volgd heeft, ziet men drukke bedrij-i vigheid. In vergelijking met de hooge prij zen, die tegenwoordig hij gebrek aan steenkool voor turf gemaakt worden, was vroeger het turfsteken geen winstgevend bedrijf. Om een kar turven te steken, droog te maken en thuis te brengen was alles samen een dag arbeids ge moeid Als men nu een vracht van Deurne naar Helmond op 10 stuivers rekent en daarbij weet, dat men voor J een kar 22 stuivers ontving, waarvan t de verkooper echter nog 2 stuivers moest missen, dan ziet men dat da turfboer alleen zijn arbeid als een armzalig dagloonertje eraan ver» diende. Hierbij kwam nog, dat de boeren, die zich veel op den verkoop van turf toelegden, hun landbouw- werk, dat toch het voornaamste moest zijn, lieten versloffen en zoo de boerderij lieten onderkomen, zoo» dat er voor hun goed als het geveild werd nauwelijks 'n kooper te vinden was. Aan den accijns op turf, die fot 1863 werd geheven, trachtte men natuurlijk dp allerlei wijzen te ont komen. Dat het (usschen den ambtenaar en smokkelaar nift altijd goed afliep is te begrijpen. Er werd in mijn jonge jaren verteld van een ambte naar, die zich in een turfmijt had verborgen en 's nachts bij het opladen van den tutf te voorschijn kwam. Er ontstond een gevecht op leven en dood, waarbij de ambtenaar het hachje inschoot. Verder gaande komen we aan een plaats, waar op een groote poort te lezen staat «IJsselstein". Hier zal men eer: dorp stichten, dat den naam van den tegeuwoordigen minister van Landbouw zal dragen. De plaats van kerk en school, henevens van ean 30tal boerderijen werden reeds aangewezen. Reeds daagt In de verte de groene rand van den Overpeel op. We na deren de welbekende herberg »de Nachtegaal", waar geen enkel reizi ger die de groote vlakte is overge trokken, voorbijgaat, zonder eerst eens te hebben uitgerust. Nu volgen' de boerenhuizen elkaar op grootere en kleinere afstanden en komen we' in het gehucht Veltum, met 'n kapel toegewijd aan den H. Antonius Abt! en den H. Hu'oertus. Door eene prachtige lindelaan en nette volgebouwde straten komt men j midden in Venray, ook wel eo niet ten oDrechte »de Koningin der PeeT' 13. Verstraaten was een dief, en hij zelf sou lijn medeplichtige worden, indien by het bedrog bemantelde en els bet ware ■anotionneerde. En al mooht hij daardoor walliobt Clara behouden, iets veel kost baarder» sou hij verspelen de achtiDg voor lioh zelf en een iniver geweten. Hij ion geen rost meer hebben, onophoudelijk ton by door wroeging vervolgd en gefolterd wordeo. De wereld mocht hem een eerlijk man noemen, voor zich zelf zou hij een plichtverzaker, een dief zijn. Voor een man als da iogenienr mooht de strijd pijolijk en zwaar wezen, de over winning was Diet twijfelachtig, daar bij niat, als zoovelen in onzen tijd, bniten God rekende, maar integendeel Hem steeds voor oogen had Toevallig atak hij op dit oogeebiik de hand in zijn tak en haalde daaruit den brief te voorschijn, dien hij dien morgen van Clara ontvangen had. Weemoedig be- eehonwde hij hear schrift. Het zou de laatste brief zijn, dien zij hem had ge» ■ohrevaD. Onwillekeurig begon, hij hem voor de sooveelste maat te lezen. Plotseling kwam io zijn geest een ge- daobte op, die een nieuwe foltering voor hem was. Indien zij dien brief eene ge. aehreven had in overleg met baar vader ten einde hem afwezig te doen zijn. ale het Vooral de groote parochiekerk is het bezichtigen waard. Io 1404 werd met den bouw ervan] begonnen. In 1462 evenwel was het gebouw door de oorlogstroebelen en andere rampen zoodanig vervallen en geruineerd, dat Paus Pius II op verzoek van Gijsbrecht van der Gaet, pastoor van Venray een bijzonderen aflaat schonk aan allen, die tot herstel en bouw van de kerk zou den bijdragen. Door deze tusschenkomst van den Paus is de machtige kerk tot stand Op 'n uur afstand ten Noorden van het dorp werden van beste tichelaarde de zware steenen ge bakken, De overlevering verhaalt, dat op bepaalde dagen de van wjjd en zijd toegestroomde geloovigen, de pauselijke bulle letterlijk opvol gend, van de Smakt tot Venray langs een ruim 4 K.M. langen men» schenketting elkander onder het ge» zamenlijk bidden van het aflaatgehed de baksteenen overreiklen. Urenver ziet men 't hooge gebouw met zijn 72 M. hoogen toren als een baken op den rand der onoverzien» bare Peelvlakte. Onder de antieke voorwerpen die Venray's kerk nog bezit, noemen wij als wel het meest vermeldens» waard de machtige koperen koor» lezenaar, het overheerlijk beeld van den H. Petrus, alsook het zeldzame Marianum, dat voor enkele jaren op de tentoonstelling te 's Bosch, zoo zeer de aandacht der kunstkenners trok, is een waar kunststuk. Bij 't verlaten der kerk staat men onmiddellijk voor de schoone gebouwen van het klooster en Pen» sionaat Jerusalem, der Eerw. Zus» ters Ursulinen. In de 8ste eeuw verbleef daar ter plaatse een konings dochter uit Schotland, de H. Oda. Zij voorspelde, dat op die plek eeDs eene stichting van godgewijde maag fjzer kwam 1 Indien alles eens comedie» spel geweest was en C:aralbem een val strik bad geapannen O het was slim overlegd dat moest by bekennen Dien avond zouden zij in bet cpenbaar verloofd «yo. de heele wereld zon van hue enga gement weten. En als by dan den volgen den dag cp hst werk terugkwam en het bedrog ontdekte, zou hy wel bobben moeten zwijgen, wilde tij niet met Ver- straaten zich zelf oeteereD. Bet hoofd van den iogenieur duizelde, toen deze gedaebten ais een bliksemstraal in zijo brein opkwamen en elkaar ver drongen. Clara, dia by als eeo engel bad bescbonwd, een intrigante, de medepliob- tige baars vaders I Dit denkbeeld pijnigde hem meer dan ieder ander, emartle bom meer dao het verlies van zjjn gelok het was de doodsteek van zjjn hart. Maar de reaotie bleef niet uit. Zyn ge tond verstand baalde spoedig de overwin ning op de phantasieës tyner verhitte ver- beeldiog. Clara kon niet sobuldig syo, met de medeplichtige haara vader, zij was tot zulk een laagheid niet in staat. Zij wist Diets van de knesigrepen, die haar ondera in het werk stelden, en indien dat briefje tegen baar kon getuigen, wss het zeker, dat zij daatie geheel te goeder trouw had gehandeld. Wat moest de ingenieur thans doeD Hy zou niet naar de Verstraaten'a gaan dat stond vast. Ging hfj, dan zeu hij deD j aannemer moeten zeggen, dat deze een be- 'drieger en dief was, dan zou zijn komst 1 eeu wreede marteling voor Clara zijn, veel wreedet dan tyn wegblijven. Maar wat verder t Hij was het nog niet met zich zeiven eens. Misschien was het ook beter den zou verrijzen. In 1422 ging die voorzegging in vervulling. Tijdens den 80 jarigen oorlog werden do gebouwen herhaaldelijk verwoest en uitgeplunderd totdat de Fr&nsche Revolutie ten slotte alles vernietigde Id 1802 werd het klooster aange» slagen en verkocht' In 1838 kwamen er werderom 8 jeugdige Ursulinen uit Thildonk om de bouwvallen van het klooster te betrekken. Den 27sten Augustus 1888 zou het 50 jarig bestaan van de herleving schitterend herdacht worden. Het was juist 12 uur op den middag, toen men de brandklok en hulpkreten uit het klooster Jerusalem hoorde. Onder leiding van den grooten architect Cuijpers werd hard gewerkt om te redden wat te redden was uit den brand. Toch kon men .niet ver hinderen, dat de prachtige versierin gen die deze architect uit bijzondere sympathie voor de Zusters op zich genomen had, geheel in vlammen opgingen, Sedert is Jerusalem onder Gods zegen zichtbaar vooruit gegaan. Uit alle landen van Europa, ja zelfs uit Azie, Afrika en Amerika woiden door de eerste famillies hun doch» ters naar het Venraysche Jerusalem gezonden, om hun opvoeding te vol tooien. Venray is de^geboorteplaats van den beroemden Jezuiet Godefri» dus Hensenius, geb. 21 Jan. 1601. overleden te Antwerpen 11 Sept 1681, eeD man die onder de ge» Irerdste geschiedkundigen wordt ge rekend en een waardige plaats in de rij der Bollandisten inneemt. Zijn standbeeld staat op het door hooge lindeboomen omgeven Henseniusplein Langs Mer^elo gaan we de Peel ver laten. Even buiten het dorp passeeren wij een der drie kruisbeelden, die in den nacht van 14 op 15 Aug. 1918 door heiügschenoende handen werden vernield. Onzen weg vervolgend komt men aaD een schilderachtig heuvelterrein, dat tot een heerlijk park ten dienste der pensionairen van Jerusalem is ingericht en naar de H. Oda, het Odspark is genoemd. Aan de ander zijde ligt het Kap» palletje, waar de H. Oda wordt ver eerd. De devotie tot deze heilige is altijd levendig gebleven. Vooral door ooglijders wordt haar voorspraak in geroepen. Duizenden trokken bij het uitbreken van den oorlog van de kerk Daar deze kapel om door de voorspraak van deze Heilige te vra» gen van den gruwel des oorlogs be vrijd te blijven. Het dorp Merselo, waarover we bij de geschiedenis van den luchtbal lon geroeg schreven, gaan we zwijgend door en keeren langs de Hazenhnt naar ons uitgangspunt terug. Als wij nu bij het verlaten van de Peel de groote vlakte in het rond nog eeDs overzien en haar vergelijken met de troostelooze eenzaamheid van 'vrorger, dan heeft men moeite te ge- looven hoe treurenswaardlg het er in dit gewest uitzag en de katholieke bevolking er aan zulke verdrukkiog blootstond. Onze voorouders in den omtiek van de Peel, ze hebben in het zweet huo aanscbijns gezwoegd en gewerkt, geleden en gestreden om 't met Gods hulp zoo ver te brengen er wel op bedacht zijnde dat de werk» zaamheid is de moeder van het geluk en de deugd, in het volste vertrouwen op God, den avond van hun leveD gelukkig en tevreden afwachtend. Eo welk een toekomst ligt voor deze streek nog opeD. Ze begint nu pas te leven. Moge het werk dat gaai beginnen ODder Gods zegen ge dijen, en mogen de grootsche plannen die worden opgezet ten uitvoer ge» bracht wi rden tot groei en bloei, tot heil en welvaart van de gaoscbe streek. W. S. dat bij sicb nog eeDs btdacht alvorens een besluit te oemen waarvan alles afhing Doch boe r u y den middag, den lange» avond doorkomen, e' éêi mat zyn treurige gedachten Als by eers raar Willem ging. zyn trouwen vriend, dre niet kon vermoeden, dat deze dag, die de gelukkigste moest zyn de rampzaligste vao zyn leven wss Wil lem zon hem raad kunnen geven, in ied:r geval zou bfj voor hem zyo bart kannen uitstorten, en dat zou hem verlichten. Nadat de iogenienr zijn bevelen gegeven had, ging hij been, onderweg onophoude lijk vervolgd door allerlei trooztelooze ge daebten. maar vol medelijden met de arme Clara, wie dien avond een zoo pijnlijke teleurstelling wachtte. Willem was ten hoogste verbaasd, toen bij Van Buren zijn kamer zag binnentre den. Jij hier, Ed Vandaag... Eo van avond. Ik ben zoo ongelukkig, Willem, krenode de ingenieur, zich op een stoel la'ende vallen en bet geleet met beide banden bedekkende. Maar wat is er dan toob gebeurd, Ed t Als ik iets voor je doen kan, dan kan je over me besobikkeD, dat weet je wel. Kom, vertel alles eens op Wie weet of jij de zaken niet te zwart inziet. i Neen, neen, Willem, 't is bet ergste 'wat kon gebeuren O, die vrees, die ik j heimelijk zoo vaak gekoesterd beb, die mij soms de keel toeacbroefde... Ik beb er je vroeger al eene over gesproken, Willem, j Willem ging thans een liobt op Hij be greep wel, dat het heel ernstig moest zijn en tevergeefs zocht bij naar troostwoorden Zondag IO Oct. om half zes De voorzitter opent de vergadering met den chri8telijkea groet en aebt het zyn plicht op de eerste plaats een woord van waardeoring te wijdeo aan de nagedach tenis van wijlen den heer G. H. d» Ponti. Spreker memoreert de daden van den heer de Ponli als bestuurslid, niets was hem te veel a's bet gold de belangen der vereeDig^ng voor te staan. Bij hoopt, da' de leden der ve-eeniging hem in bnone gebeden zullen berdenken. Daokbaar maakt de voorzitter gewag van eene gift groot f 175, voor het aan- schsffiQ van een rijwiel ten diensteder wijkverpleegsters. De notulen der vorige vergaderiog werden ongetsyz'gd goedgekeurd. De beer de Haeo te Leunen, aftredend bes uurslid. werd als zoodan:g herkozen mot 40 stammen. Uitgebr«oht werden op den heer de Haan 40, op Jacobs 5 en op Verkley eveneeDS 5 stemmen. nu bij zijn vrieod thans als oen getuoker man «oor zich tag zitteD. Ik had die be'rekkir g nooit moeten aat nemen hernnm do ingenieur. Ik was zoo gslnkkig. toen dat wsrk my werd oevertrouwd. ik meende daarin een gun stig voorteeken te zien voor e«.-n schitte rende toekomst. Alles lachte mij toe, mijn zoetste wensch werd vertuid. Eo du is alles weg. toekomst, geluk, waot ik zal haar moeten missen, die ik reeds in stilts de myce mocht noemen baar die ik boog achtte en liefhad om baar geniën bart, haar edel gemoed, haar geest, al die groote hoedanigheden, die my aan haar zyde een gelukkig leveu waarborgden, 't Is verschrikkelijk, Willem... Help me, want bet is alles donker en zwart om my been ik zie nergens nitkomst. nergens licht, Help me, Wil Hem! Dat beroep op zyn bulp roerde Willem tot in de ziel. Zeker, je kan op my staat makeD, Ed. Wat ik voor je geluk kan deen zal ik beproeven. Alles, boor I Maar vertel me nn eerst eeDs precies wat er is gebeurd. Dan znllen daard en kalm overleggen. Deze woorden en de toon. waarop zy gezegd waren, oefende op den* ingenieur een kalmeerende invloed uit. Ja, dat is goed, zei bij En nu vertelde hij alles zooder iets te verzwygen. Hoe by dien In plaats van wylen den heer de Ponti werden oand daat gesteld de heeren Peters en Nelissen te Oirlo eD Hcubaen Kieyu te Oo8trnm en werden u'tgebrscht op den beer Peters 25, Nelissen 14 Kieyn 8 en Houba 5 stemmen. Aangezien op eene desbetrcff nda vraag niet met zekerheid kon worden gezegd of de beeren Nelissen en Peters 1:4 waren van het GroeDe Kruis, werd.met 83 'egen 20 stemmen besloten de benoeming aan te bonden tot een volgende vergadering. De Burgemeester, ter vergadering aan wezig, spoorde allen aan deze prscht-ge instelling naar best vermogen te s'rnnen. De voorzitter bedankte den bnrgemees'er voor zyae sympathieke woorden en sloot de vergadering met den chriatelyken groet ten 7 nur. Limburgsch schoon. Dhr. Vivian Brantstn schrijft in de* N. R C.: Op de oniaDgs verschenen begrooMng voor de afd. K. en W. wordt o.m. voor gesteld aan den eigenaar van bet in December 1918 afgebrande kasteel G.ys'.e- ren voor hst'herstel van de binoenplaate met znilengaDg een subsidie van f 10.000 in 2 termynen te verleeoen. Na zal niemand ontkennen, dat deze Florentyniche zailei gang een merkwaardige getuige s van d^n invloed der Renaissance in d<t Nooid- L;mlargsche kasteel, maar wanneer men weet, dat een jaar voordat de brand er woedde, diezelfde eigenaar voor 'oa^en gouds al de schoonheid der na<uar. die G^yateren met zyo kasteel tot een der lieflykste oordoo vaD Limburg stempelde, volkomeo eo onherstelbaar vernietigd het ft dan staat men in twyfei waar men zich wel mser over verbazen moet, over den eige« Daar, die in deze omstandigheden om hulp vraagt dan wel over den minister, die een dergelijke subsidieenng ondersteunt Neen 1 Baron de Weichs do WeDne moge al zyn Italiaansche binnenplaats met bet geld der Nederlandscbe belastingbetalers weer opbouwen, het lk-felyke Geysteren is hopeloos verloren en het is de vraag wie hier we! het grootste aandeel in de ver woesting heeft gehad de toevallige vlam men dan wel de opzetteiyke aks Doodgereden. Zaterdagmiddag kwam een motorrijder nit VeeneDdaal op de Mooksche baan Daby de Pla8moleD, by een draai in den weg, met zijn motor io de tramrails terecht, met bet gevolg, dat by van zijn fiets werd ge slingerd. Met gebroken schedel werd hy opge nomen en-naar bet ziekenhuis te Nijmegen vervoerd, waar by reeds is overleden. Zegeltjes plakken. De kantonrechter te Brielle veroordeelde iemaDd, die de wet behoort te kenneo, tot 18 ra f 3 boete subs, 18 m 2 dagen hechtenis wegens het niet plakken van zegels voor zyo werkster. ijser gekeurd bad en telcgrapheerde eerst dien avond te kamen komen hoe hij het bedrog van Verst-aaten had geconstateerd, dat in eens al zyo droomeo van geluk in rook bad doeD opgaan. Ook verbeelde bij Wtllem niet. dat in zyn verbys errag een oogeobiik de gedachte by hem opgekomen, dat bet briefje van Clara een doorgestoken kaart met haar ouders was geweest. Maar ik beb die gedachte ver wegge worpen, besloot de ingenieur Ciare kan my onmogelijk bedrogen hebben haar edel bart is tot geen valschheid en slecht heid in staat. Ziezoo. Willem, nu weetje alles Van morgen was ik nog de geluk kigste der stervelingen, nn ben ik de ramp* zaligste In p'aats van Clara's hand te ontvangen, zal ik baar vader als een dief moeten aanklagen. Ik kan je niet zeggen, hoeveel mede- lyden ik met je beb, Ed, maar kaD je js niet vergist hebben f Je bent zoo fijn van geweten ik maak je daar geen verwyt vaD, integendeel en na is bet best mogelijk, dat je een missobien kleine af wijking van het voorgeschreven model veel te hoog opneemt, te-meer daar je vroeger al eens argwaan tegen Verstraaten gehad hebt. Neen, Willem, ik beb er mij veel te nauwkeurig ran vergewist om my te kun nen vergissen. Daarvan hing voor mij morgen een brief van Clara bad ontvangenimmers alles af, en ge begrypt wel, dat met verzoek spoedig te komen boe by ik Verstraaten niet lichtvaard'g zou be- 'verheugd was. aan die nitDoodigiDg, welke [schuldigen. Maar ik kan toob mijn pl'cht geheel met ïyo weoachen strookte, gevolg j niet verzaken, zelfs niet om wat my het te ge7en. toen plotseling de gedachte bij liefst en het dierbaarst is. hem opkwam, dat er dien dag een aan- 1 zienlijke bezending yzer moest komen Wordt vervolgd, hoe bij besloot niet te gaan voordat by bet j i 1

Peel en Maas | 1920 | | pagina 1