Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken. Venray en de Missies. Plicht boven alles. Bericht Bij en in de Peel, Zaterdag 14 Augustus 1920 Hie Jaargang. No 33 PEEL EN MAAS ABONNEMENTSPRIJS PER KWARTAAL voor VENRAY 65 c. franco per post 75 c. voor het buitenland bij vooruitbetaling 95 c. afzonderl. nummers 5 c. Uitgave van FIRMA VAN DEN MUNCKHOF. VENRAY. Tel. No. 51 PRIJS DEK ADVERTENT1EN van t~6 regels 45 e elke regel meer T| c. Onder den titel „Neerlands Trots" geeft «de Missieklok", orgaan der aanstaande Venlosche Mis9ieweek, een gedetailleerden staat der 2329 Nederlandsche Missionaris sen, waarvan 928 Priesters, 379 Broeders en 1022 Zusters. Verdeeld over het totaal Katholieken in ons land, komt men tot de uitkomst van één Missionaris op iedere 716 communi canten, voorwaar een mooie proportie, gelijk er wellicht geen land vertoonen kan, zelfs Frankrijk niet, dat in evenredig heid bij de 15000 Priesters Missionarissen zou moeten \ellen. Dezer dagen las ik, dat er in 't geheel over heel de wereld slechts 12 500 Mis sionarissen zijn, terwijl er minstens 50.000 noodig zouden zijn. Niet zonder reden zegt dan ook „de Missieklok", dat „wij, Nederlanders, trotsch mogen zijn op onze Missionarissen". Wij meenen ons niet te wagen aan een onge gronde voorspelling, wanneer wij beweren dat het Katholieke Nederland nog pas aan het begin staat van een roemrijk apos tolisch bloeitijdperk. Immers onze niet minder dan veertien, zegge en schrijve 14 Missiehuizen, evenals de formatiehuizen der verschillende missioneerende Orden en Congregaties, zijn overvol; men zou, vooral wat de Missiehuizen betreft, kunnen spreken van overbevolking; immers de meesten kunnen, bij gebrek aan middelen, niet voldoen aan de steeds stijgende aan vragen. Ziedaar een, onder zeker opzicht, ver heugend onvermogen, dat trouwens nog goed op weg is, om verholpen te worden. Nederland, dat zoovele zonen en doch-; ters opofferde aan het glorierijke aposto laat, dat zoo vaardig zijn bloed gaf voor de nieuwere kruistochten, maakt zich met oplaaiende geestdrift op om ook zijn goed te geven en zich te belasten met het uizet ten en bezoldigen van zijn evangelisch Vreemdenlegioen, de kosten te dragen van den heiligen krijg tot uitbreiding van Christus' rijk op aarde. Wie heeft niet gehoord van de Missie actie door heei het land, vair" de schit terende Missie weken allerwege gehouden? Men wil het niet meer laten bij onvrucht bare bewondering en bij eengemakkelijken trots, men wil de daad, de milde, ruime daad voegen bij 't woord. Wat aandeel kan Venray doen gelden in deze grootsche beweging? Mag ook Venray trotsch zijn op zijne Missionarissen Heeft het zyn contingent geleverd in de vrijwillige brigade der Missies Voor zoover wij hebben kunnen nagaan telt Venray op den oogenblik 6 Priesters Missionarissen en 11 Missiezusters. Meer dan waarschijnlijk hebben wij er een of ander vergeten, vooral onder de Zusters. Eigenaardig is het, dat er geen Venraysche Broeders-Missionarissen zijn. Dus een totaal van in leven zijnde 17 Missionarissen. Schatten wij Venray op een 8000 com municanten, dan wordt de verhouding als één missionaris op de 470 communicanten. TfETJILLBTON. Js most dien Verstrasten maar ge» duoht achter de vodden rijden, 't is een geldwolf, zei er een uit den hoop. Ik tal mijn plicht doen, antwoordde de ingenieur ernstig. byo* te ernstig voor een aansporing, die Datuuriyk als scherts bedoeld was Van Buren was afgetrokken en stil bet wei duidelyk, dat zijn gedachten niet by bat zroolyke oiubje waren Men merkte bat en etak er den gek mee. De ingenieur trachtte mee te schertsen, maar voelde wel, dat hy daar voor niet in de vereisohte stemming wee. Hij stood dan ook weldra op, om heen te gaan. Ik heb je hierheen gebraoht, ik moet je ook thuis brengen, zei Willem, éveneens opetaende. Hoor eena, Ed. begon zijn vriend, toen te da «ooilteit verlaten hadden. Ik bab wel gezien, dat je van kleur verschoot toen ik den naam Veratraaten noemde. Daar zit wat achter, en voor je besten vriend zal je dat tooh niet willen geheim bonden. De ingeni&ir aarzelde even, toen reikte hij Willem de nand. Jou wil ik het wel ■eggen, mear andere ook niemand Een paar maai heb ik de doohter van Ver* itraaten gezien, een aerdig meisje. Maar er is niets tussoben one, volstrekt niets. Miesobien heeft ze niet eens notitie van me genomen. Je begrijpt, welk een verschil tnesohen ene ik heb niets, en zij is •enig kind en rijk. Van avond, toen ik den brief van den minister gekregen had, dacht ik aan haar. Hoe dat kwam, weet ik Dus een gunstige verhouding. In „de Missieklok" klaagt de HoogEerw. Heer Deken van Venlo, dat hij slechts 5 Ven losche Missionarissen kent. Laten wij, Venrayers, niet te fier zijn en niet indutten op onze lauweren. Zullen wij wel lang fier kunnen blijven Wij mogen wel eens over het volgende denken: Van de 11 Venraysche Missiezusters zijn er 8 Ursulinen. 't Is bekend, dat vroeger jaren bet noviciaat voor onze Oost alhier gevestigd was en zeer natuurlijk is, dat de jongedochters welke zich naar de Missies gétrokken voelden, bij voorkeur alhier bij de E.E. Z.Z. Ursulinen intraden; de gelegenheid maakt den heilige en voorbeelden trekken, 't Lijkt ons onver mijdelijk, dat devocaties voor de Missies 1 onder onze Venra3rsche vrouwelijke jeugd j zullen verminderen, ja reeds merkbaar j aan 't verminderen zijn. Wij hebben, God zij dank, in Venray een schitterende Katholieke Studentenclub 1 van de 4050 leden, die zich bijzonder bijzonder verdienstelijk maakt op meer dan één gebied en speciaal op dat der Missieactie. Maar hoeveel Venray ers studeeren nog tegenwoordig in de ver schillende Missiehuizen, of treden de kloosters in met het oog op de Missies? Zoo er nog zijn, is hun aantal niet aan 't dalen Bestaat er voor ons ook geen reden om nederig het treffend gebed te herhalen van den HoogEerw. Deken van Venlo„Heer, wek in onze families Missionarissen op Of Venray trotsch is op zijn Missionaris sen, daadwerkelijk trotsch, zullen we op den aanstaanden Venrayschen Missiedag met rekenkundige zekerheid kunnen vast stellen. Vergissen wij ons niet, dan heeft onze beminde en ijverige Herder, de ont werper van dezen Missiedag, weer iets eenigs voor ons uitgedacht. Nog nergens, meenen wij, is een Missiedag gehouden ten bate van de eigen Missionarissen, van de eigen parochiekinderen, die, al gaan zij nog zoo verre, toch nog zoo innig en hartelijk aan hun geboorteplaats gehecht blijven. Zoo het niet oneerbiedig was, zouden wij zeggen, dat de proefneming gewaagd is. om openlijk van een volk te laten getuigen of en hoeveel in zijn oogen waard zijn zijne missionarissen. Een fiasco zou een ramp zijn, een onuitwisch- bare smet op Venray en geen kleine versterving voor de betrokken missionaris sen. Maar onze goede Herder kent zijn schapen en Venray zal bewijzen, dat ook de schapen hem kennen en begrijpen. De Missiedag, wij willen er niet aan twijfelen, zal een triomf, een reuzensucces zijn, vooral zoo vele brave zielen den zegen Gods afroepen in de algemeene Commu nie over deze heilige en stoute onder neming. Venray's eer staat op 't spel en beter alles, ook eenige dikke spaarpen ningen verloren, dan de eer. En wat nog kostbaarder is dan de eer, is de zegen Gods. S. H. P. Venraysche missiezusters. Jacoba Janssen, Soeur Douritille, Ursuline, Buitenzorg Petr. Friesen, Mêre Aurélie Urs. Weltevr. Joh v. Kessel, Soeur Gertrude Nella Emonds, Mère Pauline Agnes Emonds, Mèjre Gerardine Anna Potten, Mère Emelda Josefine Verbeek, Mère Martina Cath. Gitsels, Mère Pelagie rustend te Vucht Maria Haenraels, Zuster Oda, Samarang Dina Lucassen, Zuster Leandra, Curacao Petr. v.d. Pa9ch, Zuster Aureliana Samarang NB. De Venraysche priesters-missio narissen zijn genoeg bekend en komen voor op de aanplakbiljetten. Het Missie comité verzoekt beleefd en dringend de ouders, wier kinderen hebben deelgenomen aan den optocht der H. Kindsheid, te willen zorgen dat hunne kinderen ook aanstaanden Zondag om half 4 aanwezig zijn in de buitenschool der Eerwaarde Zusters. Overbodig zal 't wel zijn de ingezetenen van Venray uit te noodigen van hunne deelneming in den Missiedag blijk te geven door het uitsteken der vaderlandsche vlag. zelf niet meer. Om die gedaohte kwijt te raken, ging ik de deur uit.,.. Was het hem dat t zei Willem. En nu treft het al heel toevallig, dat baar vader de bouw is opgedragen. Ik wist, niet eons dat by er naar gedaan had Ik had al hoeren zeggen, dat hij van zij n renten zon gaan leven. Wat dunk je Willem, vervolgde by na een oogenblik gewacht te hebben. als ik eens be> dankte I Bedankte Waarvoor Wel, voor myn benoeming. Dat zon dwaasheid zijo. Ed. Ik zal nu dagelyks met Veratraaten te doen krijgen, ik zal Clara allicht zien eni... en.,,. En zoo'q prachtige, zoo'n eonige kaos zou je willen weggooien f Wees wyzer, Ed. Als Clara vaD je houdt en alt ze een goeden smaak beeft, twijfel ik daar geen oogenblik aan heb je nu een mooie gelegenheid om den ouden beer ia te palmen. Maar myn plicht Je plioht 1 Wel dien dos je natuur lyk. Verstraaten is toch geen scburk Natuurlyk Diet. Hy heeft een ge vestigde reputatie, is rijk en Nu. dan hoef je je ook Diet ongerust te maken. Als je bet een beetje verstandig weet aan te leggen, wordt Clara je vrouw Zie zoo, nn ben je thuis. Ga du maar gauw naar bed en droom van al bet geluk, dat je op één avond beschoren is. Zal je zwygen, Willem t Als bet graf. Met een warmen banddrnk namen beide vrienden afscheid. IV Het was in bet jaar 1863, dat de bakens in de Peel zouden worden Terzet of beter gezegd, dat er de bakens werden gezet. Ieder der aan. grenzende gemeenten werd bet tot bier toe en niet Terder door een duidelijke grensscheiding aangewezen Er werd gemeten en greppels gegra» ven en weldra gaven de talrijke bakens, in rechte lijn geplaatst, aan hoever de eigendommen van iedere gemeente zich uitstrekten. Den 1 Juni 1864 werd de akte van verdeeling opgemaakt en bij be» sluit van 17 Juni d a t. door Gede» puteerde Staten van Noord-Brabant goedgekeurd. Bij de verdeeliug zagen Beek en Asrl6»R'xtel zich ieder 1/8 Helmond 1/4 en Bakel 2/4 der gronden toegewezen. De nbooge Oomes" hadden hun goedkeuring eraan gehecht, maar niet de bewoners uit Bakel. Met toornige woorden en gebalde vuisten gingen ze te keer tegen bun dorpsbe stuurders, die zij de schuld gaven dat ze .hun" Peel kwijt waren. Tegen betaling van een kleine ver» goeding hadden Helmond Aarle, Beek, gelegenheid gebad eeuwen lang hun turf etc. uit de Peel te betrekken. Zoodoende was een soort reebt op die gronden ontstaan en dit bad de verdeeling eindelijk ten gevolge gebad. Zoo oDgeveer rede» neerden de lui. woordde haar man. Ma dunkt, ik heb die raam mear geboord. We hebben bem een keer of wat ge tien bfj de Van Bom'a, vei mevrouw. 'i Ia nog een jong menacb. en bet aobean mij toe, det Clara nogal indruk op bam maakte. Ik beh er bem esn paer maal op betrapt, dat bij haar aao tafel atark fixeer de. Wat aeg jeEo je heb me daar nooit iele van verteld. Je zoo daar waarschijnlijk ook oiet veel om gegeven bobben, aei mevrouw tamelijk bit,, Er zijn wel meer jonge lni, die Clara een aardig meiaje vinden, zonder dat je je daarvoor iotereeaeart. Toen miaacbien niet, No kan bet tijn beteekenie hebben. Wat bedoel ja daarmaa, Veratraaten t Hoor eens. vrouw, we moeten open kaart met elkaar apelen. Je weet nn. boe de taken slaan Kan ik op dese aaooemiog □iet minataoa eeo halve too verdienen, dan ban ik een verloreD man. Maar ik begrijp niet, Laat me uitpraten, vrouw dan tal bet je duidelijk worden, wet ik bedoel Een balve ton kan ik onmogelijk verdienen aia aan de voorwaarden van het beeiek streng de band wordt gebonden. Daarom liaDgt er voor mü alles ven af, wis de opzichter ia en boe die xiob tegenover mij houdtof die een oogje diaht weet te doen en wat door de vingers tiet. En nu dunkt me, ela die Van Buren door Clara kao wordeo ingepalmd... Maar, Veratraaten, waar denk je aan I Aan ona belang, vrouw, en dat brengt mee, dat Van Buren op goeden voet komt met Clara. Eo als js aagt, dat De heer Veratraaten vouwde gejaagd dete indrnk op bem gemaakt heeft, dan Die 19e eeuwsche oneenigheid was niet de eerste kweBtie, die er over de limietscheiding rees. Vau eeuwen her dagleekenen die geschillen reeds. Zoo leest men io een boekje getiteld de Commanderij der Duitsche Orde te Vugbt, met een aanhangsel over die te Gemer' door J. C. A. Hezemans, een oor» koude van 1434, waarin Philips van Bourgondië uitspraak doet tus» schen de Commanderij van Gemert aenerzijd8 en de gemeente Helmond Bakel eD Aarle anderzijds over de' meentegroden de Peel genaamd. In de «Oorkonde van Helmond" gaf Aug. Sassen een stuk uit 1463 waarin het gebruik van de Peel tusschen de ingezetenen van Bakel ter eener en die van Aarle en Hel« mond ter anderer zijde nader ge» regeldwerd. Zooals ik wel hoorde vertellen van snuffelaars in oude papieren, liggen op de meeste archieven van Helmond en omliggende dorpen heele pakken papier volgeschreven betreffende ge» schillen over limietescheidingen in de Peel alle latere eeuwen door, 0— Het eerste gevolg van de verdee» ling van 1864 was het maken van een paar djjken of door de groote vlakte. De eerste of Gemertsche dijk. die de scheiding vormt van Stippelberg en Beestenveld, loopt van Gemert langs Hazenhut naar Venray. Voor de ontginningen had deze dijk weinig beteekenis Slechts een enkele kleine koopman in sajet ga» rena en band uit Vechel of een uil Gemert met wat linnen* en pellen trok over den eenzamen heiweg. En wie kent hier nog den kleinen koop man uit Merselo die wekelijks met zijn juk op deu nek met twee zwaar» beladen korven naar de Helmondsche markt trok om zijn eieren aan den man te brengen. Was de markt niet gunstig en kon hij geen 2i/z cent per stuk maken, dan nam hij zijn eieren weer op en probeerde ze voor een halve cent meer in Gemert aan den man te brengen. Een andere dijk loopt van Milheeze midden door de Peel langs Hazenhut op Venray. Eerst later is deze weg van iets meer beteekenis geworden krant open. Wie is bet I vroeg mevrouw Van Buren, E, F. ven Buren, ant» Van l [dunkt me. dat bet moeilijk aal vellen,. I Je tal tooh wel wijier lijn, hoop ik Bnreu bezit niets, dat weet ik. Ik heb er naar geïnformeerd. Zooveel te beier, dan aal bfj ook gemakkelijker te winnen ijjo. Maar oote stand.,.. Het soi mésalliance tijn, Veratraaten. Hij keek tijn vrouw acherp aan. Een móaalliance I xei bij spottend. Voor bem misschien, det ie mogelijk. Hü beiit niets, seg je. Goed maar bij tel promotie maken Det bij nn al, too jong nog, door den minister voor dit werk uitgekoteo, bewijst bet. Eo wet bezitten wij I Minder dan nieta Scbuld i Mevronw Veratraaten tweeg. Zü had oiet beter geweten, of tij wnreo vermo gend, tooali tronwena iodoreeo dacht. Eerst,van morgen bad bear man baar gezegd, dat alias op was, eo dat bij lijn laatste kaart had nitgeipaeld door oaar het groote werk mee te dingen. Zij kon zich nao die gedachte oog niet gewennen. Zü bad geschitterd, :ij bad een eerete plaata ingenomen in den kring barer vrieDden en bekenden Zü hield van mooie kleeren, van uitgaan, van feeatjea, en nooit was de ge daohto by baar opgekomen, dat dit wel eene eeo einde kon nemun, dat bun gelde* lÜke middelen al die uitgaven eigenlük niet veroorloofden Zorgeloos bad ze van deo eeoen dag io den anderen geleefd, eo haar man bad baar altüd in den waao ge» laten, dat zy aan geen geldelyke torgen hoefde te denken, ook, nadat gewaagde specniatiea hem op tware verlieten weren te staan gekomen. Eerst thans had bü baar de vreeaelüke waarheid onthuld, haar ioeene brutaalweg, den toestand blootgelegd. Zü koo siob daari niet aoo aanstonds indenken. Zü bed aieb j voor Ciara een sobitterende toekomst ge» droomd, en nn Eenekiape was het ge»i bouw, dat sy in baar verbealding bad op»! getrokken, ingatort, en met weemoed ver» mengd met bitterheid, staarde xy naar de pniohoopen. De eerste ingenienr de beate 0— Toen er eenmaal verkeerswegen waren al waren ze er soms ook naar 1 begon men op de moeras gronden zich toe te leggen op de teelt vsd boekweit. Dit werd door verschillende heeren, meestal in com binatie begonnen. 't Was een aardig gezicht en het trok ook heel wat nieuwsgierigen als ua het omhakken van deu bovenkorst talrijke arbeiders in lange rijen ge» schaard zich met groot: opeu vuur» tessen aan lange staken over het land bewogen om het moer in brand te steken. In de asch werd dan de boek» weit gezaaid. Velen zullen zich nog wel herinneren hoe soms weken achter elkaar de lucht ver iu den om trek was vervuld van een dikken rook. De opbrengst was in een gunstig jaar wel loonend. Maar wee de nachtvorsten in MeiDan kon deze zoo teere schaar in een nacht verloren gaan. Bleef de boekweit gespaard dan was het een verrukkelijk gezicht die onafzienbare wit bebloemde velden, waarover duizende bjjen gonsden, die hun honing verzamelden en naar de bijgebrachte korven voerden. Bij de verpachting van den boek» weit kon het er nog wel eens druk ziju. Het jeneverglaasje zonder voet, deed aan de heeren goede diesten en maakte veler lippen los tot het doen van een (bod dat later berouwde. Bij latere verkoopiugen ia 't vaak oiet anders gegaan, is wel? De concurrentie met het buitenland en het riskante van het bedrijf deed het verbouwen van boekweit lang» zamerhand verminderen. Voor aeu baaltje boekweit van 50 K G. kon men niet meer dan 5 gulden gemaakt krijgen. Vergelijk daarmee eens de prijzen van tegenwoordig. Een ander dat echter nooit groo» ten omvang heelt aangenomen, kwam tot bloei, namelijk het mosvisschen Op de groote uitgebaggerde moer» kuilen werd het door Hollandsche ondernemers begonnen en later door de inwoners voortgezet. Por kar en verder per schip werd het gedroogde mos naar Scheveningen elders ver» voerd om gebruikt te worden bij den scheepsbouw. Tot voor eeu zou voor Clara een welkome pertü moeten tÜo. Haar man tei, dat het moeat, maar aia tü niet wilde t Zü hoefde bet geluk van baar dochter toob niet aan zyn wille» keur op te offeren. Veratrsateo begreep wat er in bet hoofd eo het bert van zyn vroow omging, en dit prikkelde bem. Nu, weet jy een anderen uitweg t vroeg by ruw. Zy bleef twügeo, zich koppig voornemen de biets te zeggen, al de scbnld vso ban ongeluk aan bem gevend, en oiet bedeakend dat tü zelf door haar verkwiatiog, door baar zacht tot aitgaan ao faeaten minatena even schuldig was. Det swygen van aün vrouw wond Ver. traeten nog meer op. Ik beb een ver» ■tandigen voorslag gedaan, de eenige, die one in onae omatandigbeden keu redden, en jy blijft nog mear denken dat Clara miaa» tens een prins moet hebben. Maar bü zag apoedig in, dat dit niat de goede manier was om tot een oplossing te komen. Wil je er eens over nadenken, Marie I vroeg by, bear wear met haar jongmeia» jasoaam aansprekend, Je weet, dat er voor oos allee vso afhangt, boe Ven Buren one gezind li. En aia nu Clara ieta voor bem voelt.... Dat ia jniat de vraag, aei mevrouw, baar atiliwygen verbrekend, op een loon, die van eenige toenadering getnigde. Daar heb je gelük in, Marie, maar met een beetje goeden wil ken jy daar wel wat aao doen. Bedenk eena, wat ar voor ona op bet spel staat Als bet niet nood» aakelük was, zon ik Clara en u alle vry» beid laten. Mear wie weet, hoe ver Van Buren bet nog kao brengen. Iemand, die zoo joog al zoo onderscheiden wordt Over eeo paar jaar kan by' al hoofdingenieur zyo. Wordt vervolgd.

Peel en Maas | 1920 | | pagina 1