Weekblad voor VENRAY, HORST en
Omstreken.
Venray en de
Missies.
Plicht boven alles.
Bericht
Bij en in de Peel,
Zaterdag 14 Augustus 1920
Hie Jaargang.
No 33
PEEL EN MAAS
ABONNEMENTSPRIJS
PER KWARTAAL
voor VENRAY 65 c.
franco per post 75 c.
voor het buitenland
bij vooruitbetaling 95 c.
afzonderl. nummers 5 c.
Uitgave van FIRMA VAN DEN MUNCKHOF. VENRAY.
Tel. No. 51
PRIJS DEK
ADVERTENT1EN
van t~6 regels 45 e
elke regel meer T| c.
Onder den titel „Neerlands Trots" geeft
«de Missieklok", orgaan der aanstaande
Venlosche Mis9ieweek, een gedetailleerden
staat der 2329 Nederlandsche Missionaris
sen, waarvan 928 Priesters, 379 Broeders
en 1022 Zusters.
Verdeeld over het totaal Katholieken in
ons land, komt men tot de uitkomst van
één Missionaris op iedere 716 communi
canten, voorwaar een mooie proportie,
gelijk er wellicht geen land vertoonen
kan, zelfs Frankrijk niet, dat in evenredig
heid bij de 15000 Priesters Missionarissen
zou moeten \ellen.
Dezer dagen las ik, dat er in 't geheel
over heel de wereld slechts 12 500 Mis
sionarissen zijn, terwijl er minstens 50.000
noodig zouden zijn.
Niet zonder reden zegt dan ook „de
Missieklok", dat „wij, Nederlanders, trotsch
mogen zijn op onze Missionarissen". Wij
meenen ons niet te wagen aan een onge
gronde voorspelling, wanneer wij beweren
dat het Katholieke Nederland nog pas aan
het begin staat van een roemrijk apos
tolisch bloeitijdperk. Immers onze niet
minder dan veertien, zegge en schrijve 14
Missiehuizen, evenals de formatiehuizen
der verschillende missioneerende Orden
en Congregaties, zijn overvol; men zou,
vooral wat de Missiehuizen betreft, kunnen
spreken van overbevolking; immers de
meesten kunnen, bij gebrek aan middelen,
niet voldoen aan de steeds stijgende aan
vragen.
Ziedaar een, onder zeker opzicht, ver
heugend onvermogen, dat trouwens nog
goed op weg is, om verholpen te worden.
Nederland, dat zoovele zonen en doch-;
ters opofferde aan het glorierijke aposto
laat, dat zoo vaardig zijn bloed gaf voor
de nieuwere kruistochten, maakt zich met
oplaaiende geestdrift op om ook zijn goed
te geven en zich te belasten met het uizet
ten en bezoldigen van zijn evangelisch
Vreemdenlegioen, de kosten te dragen van
den heiligen krijg tot uitbreiding van
Christus' rijk op aarde.
Wie heeft niet gehoord van de Missie
actie door heei het land, vair" de schit
terende Missie weken allerwege gehouden?
Men wil het niet meer laten bij onvrucht
bare bewondering en bij eengemakkelijken
trots, men wil de daad, de milde, ruime
daad voegen bij 't woord.
Wat aandeel kan Venray doen gelden
in deze grootsche beweging?
Mag ook Venray trotsch zijn op zijne
Missionarissen Heeft het zyn contingent
geleverd in de vrijwillige brigade der
Missies
Voor zoover wij hebben kunnen nagaan
telt Venray op den oogenblik 6 Priesters
Missionarissen en 11 Missiezusters. Meer
dan waarschijnlijk hebben wij er een of
ander vergeten, vooral onder de Zusters.
Eigenaardig is het, dat er geen Venraysche
Broeders-Missionarissen zijn. Dus een
totaal van in leven zijnde 17 Missionarissen.
Schatten wij Venray op een 8000 com
municanten, dan wordt de verhouding als
één missionaris op de 470 communicanten.
TfETJILLBTON.
Js most dien Verstrasten maar ge»
duoht achter de vodden rijden, 't is een
geldwolf, zei er een uit den hoop.
Ik tal mijn plicht doen, antwoordde
de ingenieur ernstig. byo* te ernstig voor
een aansporing, die Datuuriyk als scherts
bedoeld was
Van Buren was afgetrokken en stil bet
wei duidelyk, dat zijn gedachten niet by
bat zroolyke oiubje waren Men merkte
bat en etak er den gek mee. De ingenieur
trachtte mee te schertsen, maar voelde
wel, dat hy daar voor niet in de vereisohte
stemming wee. Hij stood dan ook weldra
op, om heen te gaan.
Ik heb je hierheen gebraoht, ik moet
je ook thuis brengen, zei Willem, éveneens
opetaende.
Hoor eena, Ed. begon zijn vriend,
toen te da «ooilteit verlaten hadden. Ik
bab wel gezien, dat je van kleur verschoot
toen ik den naam Veratraaten noemde.
Daar zit wat achter, en voor je besten
vriend zal je dat tooh niet willen geheim
bonden.
De ingeni&ir aarzelde even, toen reikte
hij Willem de nand. Jou wil ik het wel
■eggen, mear andere ook niemand Een
paar maai heb ik de doohter van Ver*
itraaten gezien, een aerdig meisje. Maar
er is niets tussoben one, volstrekt niets.
Miesobien heeft ze niet eens notitie van me
genomen. Je begrijpt, welk een verschil
tnesohen ene ik heb niets, en zij is
•enig kind en rijk. Van avond, toen ik
den brief van den minister gekregen had,
dacht ik aan haar. Hoe dat kwam, weet ik
Dus een gunstige verhouding. In „de
Missieklok" klaagt de HoogEerw. Heer
Deken van Venlo, dat hij slechts 5 Ven
losche Missionarissen kent.
Laten wij, Venrayers, niet te fier zijn
en niet indutten op onze lauweren. Zullen
wij wel lang fier kunnen blijven Wij
mogen wel eens over het volgende denken:
Van de 11 Venraysche Missiezusters zijn
er 8 Ursulinen. 't Is bekend, dat vroeger
jaren bet noviciaat voor onze Oost alhier
gevestigd was en zeer natuurlijk is, dat
de jongedochters welke zich naar de
Missies gétrokken voelden, bij voorkeur
alhier bij de E.E. Z.Z. Ursulinen intraden;
de gelegenheid maakt den heilige en
voorbeelden trekken, 't Lijkt ons onver
mijdelijk, dat devocaties voor de Missies 1
onder onze Venra3rsche vrouwelijke jeugd j
zullen verminderen, ja reeds merkbaar j
aan 't verminderen zijn.
Wij hebben, God zij dank, in Venray
een schitterende Katholieke Studentenclub 1
van de 4050 leden, die zich bijzonder
bijzonder verdienstelijk maakt op meer
dan één gebied en speciaal op dat der
Missieactie. Maar hoeveel Venray ers
studeeren nog tegenwoordig in de ver
schillende Missiehuizen, of treden de
kloosters in met het oog op de Missies?
Zoo er nog zijn, is hun aantal niet aan
't dalen Bestaat er voor ons ook geen
reden om nederig het treffend gebed te
herhalen van den HoogEerw. Deken van
Venlo„Heer, wek in onze families
Missionarissen op
Of Venray trotsch is op zijn Missionaris
sen, daadwerkelijk trotsch, zullen we op
den aanstaanden Venrayschen Missiedag
met rekenkundige zekerheid kunnen vast
stellen. Vergissen wij ons niet, dan heeft
onze beminde en ijverige Herder, de ont
werper van dezen Missiedag, weer iets
eenigs voor ons uitgedacht. Nog nergens,
meenen wij, is een Missiedag gehouden
ten bate van de eigen Missionarissen, van
de eigen parochiekinderen, die, al gaan zij
nog zoo verre, toch nog zoo innig en
hartelijk aan hun geboorteplaats gehecht
blijven. Zoo het niet oneerbiedig was,
zouden wij zeggen, dat de proefneming
gewaagd is. om openlijk van een volk te
laten getuigen of en hoeveel in zijn oogen
waard zijn zijne missionarissen. Een
fiasco zou een ramp zijn, een onuitwisch-
bare smet op Venray en geen kleine
versterving voor de betrokken missionaris
sen. Maar onze goede Herder kent zijn
schapen en Venray zal bewijzen, dat ook
de schapen hem kennen en begrijpen.
De Missiedag, wij willen er niet aan
twijfelen, zal een triomf, een reuzensucces
zijn, vooral zoo vele brave zielen den zegen
Gods afroepen in de algemeene Commu
nie over deze heilige en stoute onder
neming. Venray's eer staat op 't spel en
beter alles, ook eenige dikke spaarpen
ningen verloren, dan de eer. En wat nog
kostbaarder is dan de eer, is de zegen
Gods. S. H. P.
Venraysche missiezusters.
Jacoba Janssen, Soeur Douritille, Ursuline,
Buitenzorg
Petr. Friesen, Mêre Aurélie Urs. Weltevr.
Joh v. Kessel, Soeur Gertrude
Nella Emonds, Mère Pauline
Agnes Emonds, Mèjre Gerardine
Anna Potten, Mère Emelda
Josefine Verbeek, Mère Martina
Cath. Gitsels, Mère Pelagie rustend te Vucht
Maria Haenraels, Zuster Oda, Samarang
Dina Lucassen, Zuster Leandra, Curacao
Petr. v.d. Pa9ch, Zuster Aureliana Samarang
NB. De Venraysche priesters-missio
narissen zijn genoeg bekend en komen
voor op de aanplakbiljetten.
Het Missie comité verzoekt beleefd en
dringend de ouders, wier kinderen hebben
deelgenomen aan den optocht der H.
Kindsheid, te willen zorgen dat hunne
kinderen ook aanstaanden Zondag om half
4 aanwezig zijn in de buitenschool der
Eerwaarde Zusters.
Overbodig zal 't wel zijn de ingezetenen
van Venray uit te noodigen van hunne
deelneming in den Missiedag blijk te geven
door het uitsteken der vaderlandsche vlag.
zelf niet meer. Om die gedaohte kwijt te
raken, ging ik de deur uit.,..
Was het hem dat t zei Willem.
En nu treft het al heel toevallig, dat
baar vader de bouw is opgedragen. Ik
wist, niet eons dat by er naar gedaan had
Ik had al hoeren zeggen, dat hij van zij n
renten zon gaan leven. Wat dunk je
Willem, vervolgde by na een oogenblik
gewacht te hebben. als ik eens be>
dankte I
Bedankte Waarvoor
Wel, voor myn benoeming.
Dat zon dwaasheid zijo. Ed.
Ik zal nu dagelyks met Veratraaten
te doen krijgen, ik zal Clara allicht zien
eni... en.,,.
En zoo'q prachtige, zoo'n eonige
kaos zou je willen weggooien f Wees
wyzer, Ed. Als Clara vaD je houdt en
alt ze een goeden smaak beeft, twijfel ik
daar geen oogenblik aan heb je nu
een mooie gelegenheid om den ouden beer
ia te palmen.
Maar myn plicht
Je plioht 1 Wel dien dos je natuur
lyk. Verstraaten is toch geen scburk
Natuurlyk Diet. Hy heeft een ge
vestigde reputatie, is rijk en
Nu. dan hoef je je ook Diet ongerust
te maken. Als je bet een beetje verstandig
weet aan te leggen, wordt Clara je vrouw
Zie zoo, nn ben je thuis. Ga du maar
gauw naar bed en droom van al bet geluk,
dat je op één avond beschoren is.
Zal je zwygen, Willem t
Als bet graf.
Met een warmen banddrnk namen beide
vrienden afscheid.
IV
Het was in bet jaar 1863, dat de
bakens in de Peel zouden worden
Terzet of beter gezegd, dat er de
bakens werden gezet. Ieder der aan.
grenzende gemeenten werd bet tot
bier toe en niet Terder door een
duidelijke grensscheiding aangewezen
Er werd gemeten en greppels gegra»
ven en weldra gaven de talrijke
bakens, in rechte lijn geplaatst, aan
hoever de eigendommen van iedere
gemeente zich uitstrekten.
Den 1 Juni 1864 werd de akte
van verdeeling opgemaakt en bij be»
sluit van 17 Juni d a t. door Gede»
puteerde Staten van Noord-Brabant
goedgekeurd. Bij de verdeeliug zagen
Beek en Asrl6»R'xtel zich ieder 1/8
Helmond 1/4 en Bakel 2/4 der
gronden toegewezen.
De nbooge Oomes" hadden hun
goedkeuring eraan gehecht, maar
niet de bewoners uit Bakel. Met
toornige woorden en gebalde vuisten
gingen ze te keer tegen bun dorpsbe
stuurders, die zij de schuld gaven
dat ze .hun" Peel kwijt waren.
Tegen betaling van een kleine ver»
goeding hadden Helmond Aarle,
Beek, gelegenheid gebad eeuwen
lang hun turf etc. uit de Peel te
betrekken. Zoodoende was een soort
reebt op die gronden ontstaan en
dit bad de verdeeling eindelijk ten
gevolge gebad. Zoo oDgeveer rede»
neerden de lui.
woordde haar man. Ma dunkt, ik heb
die raam mear geboord.
We hebben bem een keer of wat ge
tien bfj de Van Bom'a, vei mevrouw.
'i Ia nog een jong menacb. en bet aobean
mij toe, det Clara nogal indruk op bam
maakte. Ik beh er bem esn paer maal op
betrapt, dat bij haar aao tafel atark fixeer
de.
Wat aeg jeEo je heb me daar
nooit iele van verteld.
Je zoo daar waarschijnlijk ook oiet
veel om gegeven bobben, aei mevrouw
tamelijk bit,, Er zijn wel meer jonge
lni, die Clara een aardig meiaje vinden,
zonder dat je je daarvoor iotereeaeart.
Toen miaacbien niet, No kan bet
tijn beteekenie hebben.
Wat bedoel ja daarmaa, Veratraaten t
Hoor eens. vrouw, we moeten open
kaart met elkaar apelen. Je weet nn. boe
de taken slaan Kan ik op dese aaooemiog
□iet minataoa eeo halve too verdienen, dan
ban ik een verloreD man.
Maar ik begrijp niet,
Laat me uitpraten, vrouw dan tal
bet je duidelijk worden, wet ik bedoel
Een balve ton kan ik onmogelijk verdienen
aia aan de voorwaarden van het beeiek
streng de band wordt gebonden. Daarom
liaDgt er voor mü alles ven af, wis de
opzichter ia en boe die xiob tegenover mij
houdtof die een oogje diaht weet te
doen en wat door de vingers tiet. En nu
dunkt me, ela die Van Buren door Clara
kao wordeo ingepalmd...
Maar, Veratraaten, waar denk je
aan I
Aan ona belang, vrouw, en dat
brengt mee, dat Van Buren op goeden
voet komt met Clara. Eo als js aagt, dat
De heer Veratraaten vouwde gejaagd dete indrnk op bem gemaakt heeft, dan
Die 19e eeuwsche oneenigheid
was niet de eerste kweBtie, die er
over de limietscheiding rees.
Vau eeuwen her dagleekenen die
geschillen reeds. Zoo leest men io
een boekje getiteld de Commanderij
der Duitsche Orde te Vugbt, met
een aanhangsel over die te Gemer'
door J. C. A. Hezemans, een oor»
koude van 1434, waarin Philips
van Bourgondië uitspraak doet tus»
schen de Commanderij van Gemert
aenerzijd8 en de gemeente Helmond
Bakel eD Aarle anderzijds over de'
meentegroden de Peel genaamd.
In de «Oorkonde van Helmond"
gaf Aug. Sassen een stuk uit 1463
waarin het gebruik van de Peel
tusschen de ingezetenen van Bakel
ter eener en die van Aarle en Hel«
mond ter anderer zijde nader ge»
regeldwerd.
Zooals ik wel hoorde vertellen van
snuffelaars in oude papieren, liggen
op de meeste archieven van Helmond
en omliggende dorpen heele pakken
papier volgeschreven betreffende ge»
schillen over limietescheidingen in
de Peel alle latere eeuwen door,
0—
Het eerste gevolg van de verdee»
ling van 1864 was het maken van
een paar djjken of
door de groote vlakte.
De eerste of Gemertsche dijk. die
de scheiding vormt van Stippelberg
en Beestenveld, loopt van Gemert
langs Hazenhut naar Venray.
Voor de ontginningen had deze
dijk weinig beteekenis Slechts een
enkele kleine koopman in sajet ga»
rena en band uit Vechel of een uil
Gemert met wat linnen* en pellen
trok over den eenzamen heiweg. En
wie kent hier nog den kleinen koop
man uit Merselo die wekelijks met
zijn juk op deu nek met twee zwaar»
beladen korven naar de Helmondsche
markt trok om zijn eieren aan den
man te brengen. Was de markt niet
gunstig en kon hij geen 2i/z cent
per stuk maken, dan nam hij zijn
eieren weer op en probeerde ze voor
een halve cent meer in Gemert aan
den man te brengen.
Een andere dijk loopt van Milheeze
midden door de Peel langs Hazenhut
op Venray. Eerst later is deze weg
van iets meer beteekenis geworden
krant open.
Wie is bet I vroeg mevrouw
Van Buren, E, F. ven Buren, ant» Van
l
[dunkt me. dat bet moeilijk aal vellen,.
I Je tal tooh wel wijier lijn, hoop ik
Bnreu bezit niets, dat weet ik. Ik
heb er naar geïnformeerd.
Zooveel te beier, dan aal bfj ook
gemakkelijker te winnen ijjo.
Maar oote stand.,.. Het soi
mésalliance tijn, Veratraaten.
Hij keek tijn vrouw acherp aan. Een
móaalliance I xei bij spottend. Voor bem
misschien, det ie mogelijk. Hü beiit niets,
seg je. Goed maar bij tel promotie maken
Det bij nn al, too jong nog, door den
minister voor dit werk uitgekoteo, bewijst
bet. Eo wet bezitten wij I Minder dan
nieta Scbuld i
Mevronw Veratraaten tweeg. Zü had
oiet beter geweten, of tij wnreo vermo
gend, tooali tronwena iodoreeo dacht.
Eerst,van morgen bad bear man baar
gezegd, dat alias op was, eo dat bij lijn
laatste kaart had nitgeipaeld door oaar het
groote werk mee te dingen. Zij kon zich
nao die gedachte oog niet gewennen. Zü
bad geschitterd, :ij bad een eerete plaata
ingenomen in den kring barer vrieDden en
bekenden Zü hield van mooie kleeren, van
uitgaan, van feeatjea, en nooit was de ge
daohto by baar opgekomen, dat dit wel
eene eeo einde kon nemun, dat bun gelde*
lÜke middelen al die uitgaven eigenlük
niet veroorloofden Zorgeloos bad ze van
deo eeoen dag io den anderen geleefd, eo
haar man bad baar altüd in den waao ge»
laten, dat zy aan geen geldelyke torgen
hoefde te denken, ook, nadat gewaagde
specniatiea hem op tware verlieten weren
te staan gekomen.
Eerst thans had bü baar de vreeaelüke
waarheid onthuld, haar ioeene brutaalweg,
den toestand blootgelegd. Zü koo siob daari
niet aoo aanstonds indenken. Zü bed aieb
j voor Ciara een sobitterende toekomst ge»
droomd, en nn Eenekiape was het ge»i
bouw, dat sy in baar verbealding bad op»!
getrokken, ingatort, en met weemoed ver»
mengd met bitterheid, staarde xy naar de
pniohoopen. De eerste ingenienr de beate
0—
Toen er eenmaal verkeerswegen
waren al waren ze er soms ook
naar 1 begon men op de moeras
gronden zich toe te leggen op de
teelt vsd boekweit. Dit werd door
verschillende heeren, meestal in com
binatie begonnen.
't Was een aardig gezicht en het
trok ook heel wat nieuwsgierigen als
ua het omhakken van deu bovenkorst
talrijke arbeiders in lange rijen ge»
schaard zich met groot: opeu vuur»
tessen aan lange staken over het land
bewogen om het moer in brand te
steken. In de asch werd dan de boek»
weit gezaaid. Velen zullen zich nog
wel herinneren hoe soms weken
achter elkaar de lucht ver iu den om
trek was vervuld van een dikken
rook.
De opbrengst was in een gunstig
jaar wel loonend. Maar wee de
nachtvorsten in MeiDan kon deze
zoo teere schaar in een nacht verloren
gaan.
Bleef de boekweit gespaard dan
was het een verrukkelijk gezicht die
onafzienbare wit bebloemde velden,
waarover duizende bjjen gonsden, die
hun honing verzamelden en naar de
bijgebrachte korven voerden.
Bij de verpachting van den boek»
weit kon het er nog wel eens druk
ziju. Het jeneverglaasje zonder voet,
deed aan de heeren goede diesten en
maakte veler lippen los tot het doen
van een (bod dat later berouwde. Bij
latere verkoopiugen ia 't vaak oiet
anders gegaan, is wel?
De concurrentie met het buitenland
en het riskante van het bedrijf deed
het verbouwen van boekweit lang»
zamerhand verminderen. Voor aeu
baaltje boekweit van 50 K G. kon
men niet meer dan 5 gulden gemaakt
krijgen. Vergelijk daarmee eens de
prijzen van tegenwoordig.
Een ander dat echter nooit groo»
ten omvang heelt aangenomen, kwam
tot bloei, namelijk het mosvisschen
Op de groote uitgebaggerde moer»
kuilen werd het door Hollandsche
ondernemers begonnen en later door
de inwoners voortgezet. Por kar en
verder per schip werd het gedroogde
mos naar Scheveningen elders ver»
voerd om gebruikt te worden bij
den scheepsbouw. Tot voor eeu
zou voor Clara een welkome pertü moeten
tÜo. Haar man tei, dat het moeat, maar
aia tü niet wilde t Zü hoefde bet geluk
van baar dochter toob niet aan zyn wille»
keur op te offeren.
Veratrsateo begreep wat er in bet hoofd
eo het bert van zyn vroow omging, en dit
prikkelde bem. Nu, weet jy een
anderen uitweg t vroeg by ruw.
Zy bleef twügeo, zich koppig voornemen
de biets te zeggen, al de scbnld vso ban
ongeluk aan bem gevend, en oiet bedeakend
dat tü zelf door haar verkwiatiog, door
baar zacht tot aitgaan ao faeaten minatena
even schuldig was.
Det swygen van aün vrouw wond Ver.
traeten nog meer op. Ik beb een ver»
■tandigen voorslag gedaan, de eenige, die
one in onae omatandigbeden keu redden, en
jy blijft nog mear denken dat Clara miaa»
tens een prins moet hebben. Maar bü zag
apoedig in, dat dit niat de goede manier
was om tot een oplossing te komen.
Wil je er eens over nadenken, Marie I
vroeg by, bear wear met haar jongmeia»
jasoaam aansprekend, Je weet, dat er
voor oos allee vso afhangt, boe Ven Buren
one gezind li. En aia nu Clara ieta voor
bem voelt....
Dat ia jniat de vraag, aei mevrouw,
baar atiliwygen verbrekend, op een loon,
die van eenige toenadering getnigde.
Daar heb je gelük in, Marie, maar
met een beetje goeden wil ken jy daar wel
wat aao doen. Bedenk eena, wat ar voor
ona op bet spel staat Als bet niet nood»
aakelük was, zon ik Clara en u alle vry»
beid laten. Mear wie weet, hoe ver Van
Buren bet nog kao brengen. Iemand, die
zoo joog al zoo onderscheiden wordt Over
eeo paar jaar kan by' al hoofdingenieur
zyo.
Wordt vervolgd.