VENRAY, HORST en Omstreken.
Weekblad voor
De Burgerwachten,
Mie Spek
Dit nummer
bestaat uit twee bladen.
FEUILLETON.
Een gunstige
Een dorado voor vreem
delingen.
De schuldenlast onzer
gemeenten.
Gemengd Nieuws.
Zaterdag 22 November 1919
40e Jaargang. Ho 47
PEEL EN MAAS
abonnementsprijs
PER KWARTAAL
voor VENRAY 60 c.
franco per post 70 c.
voor het buitenland
bij vooruitbetaling 90 c.
afzonderl. nummers 5 c.
Uitgave van FIRMA. VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY.
PRIJS DER
ADVERTENTIEN
van 1—7 regels 35 c.
elke regel meer 5 c.
tuiging dan doet zij een.goed wei kin
het belang van al onze staatsburgers,
tot welke partij zij behooren. Wan-
eventueele ■werkeloosheid.
Nu is bij de invoering dezer wet
gunstige bepaling
neer na êenige jaren in Europa de'voor de arbeiders, welke nog geen
Een Nederlander kan te Berlijn
als een vorst leven voor vijf gulden
per dag. «En daar onze westelijke
buren goede kooplieden zijn, maken
zij van de gelegenheid rijkelijk ge»
bruik. Zij kunnen geen voordeeliger
zaak doen dan naar Duitschland te
De bekende socialist L. Hermans
verzette zicb
rust zal zijn wedergekeerd, zullen de lid zijn van bun vakbond, nl. dat al
rustige eo verstandige sociaal-demo- de arbeiders, welke voor 1 December
craten allicht tot de eersten be»11919 toetreden lol hunne vakver
hooren om te zeggen, dat de burger» eeniging, direct vallen in de vollereizen. Hoe langer ze er blijven, hoe
wacht in Nederland goed werk rechten, welke die vakbonden in hun 'rijker worden zij."
beeft verricht. werkelooxenkasser. aan de leden »Het beetje, wat ze nog hebben,
danst l, nermann Is het gedaagd te voorspellen, zekeren. gaat over de grens. Men
de Tweede Kamer.dat WB"icllt bÜ onze oostelijke buren Welke rechten ongeveer bedragen een uitverkoop spreken
"!ot nanlroQCon In <7nnrl anirvfin
tegen een post van f 100.000, tot ge j toestaD{j van gemoedsrust, als wen
deeltelijke dekking van de kosten van helijk ZQU zijn (al worden ze goed
die nog niet verkeeren in zoodanigen 70 pCt van het loon, gerekend naai
vrijwillige burgerwachten.
Natuurlijk nam deze socialist eeu
loopje met de instelling der burger»
wacbten en vond het vooral zoo
dwaas, dat op dorpen, waar geen
enkele revolutionair te vinden was
toch burgerwachten werden opge»
richt. Ook haalde hij eenige gevallen
aan, waarbij met geweren der bur»
gerwacbten ongelukken waren ge»
beurd, en ook eenige gevallen van
pressie uitoefenen van meerderen, om
deel van burgerwachten uit te makeu.
De christelijk-historische afgevaar
digde Bakker verdedigde de burger»
wacbten, en was van meening. dat
er gemeeoten waren, die deze bur»
gerwacbten niet voldoende steunden.
De Minister van Binnenlandsche
ZakeD, Jhr. Mr. Ruijs de Beeren
brouck, heeft nog eens den socialisten
fijntjes doen voelen, dat zij zelveu de
oorzaak zijn van de instelling der
burgerwachten. «Hetgeen in het
laatste jaar in ons land gebeurd
is bij ons alles nog zoo helder in 't
geheugen," meende de Minister.
Met kracht en klem kwam de
Minister voor de burgerwachten op.
die geen instelling der Regeering zijn
maar te danken aan bet particulier
initiatief.
Wel h9eft de Regeering steun
verleend, en zal zulks gaarne blijven
doen.
De burgerwacht moet echter ge»
heel vrijvillig zijn, en daarom keurt
de Minister iedere pressie van hooger
band af.
En als slot zijner rede zeide de
Minister het volgende, waar wij
vooral in Limburg groote aandacht
moeten schenken
Het nut der burgerwachten, mits
goed en zelfstandig geleid, staat bij
mij vast, en wanneer de Regeering
dan ook zonder te dwingen ten deze
eenige leiding kan geven door over
onder den duim gehouden door een
den neer Hermans niet onbekend
regeerder) het geval zich voor zal
kunnen doen, dat dien regeerder het
niet gelukken zal de rust te band»
haven
Wanneer dan de revolutiewind in
de richting van Nederland zou waaien
zou hij bij de grens niet ophouden en
dan zou er gevaar bestaan voor ber»
baling, misschien eeu geslaagde her»
haling van de Novemberoperette van
verleden jaar.
Al bestaat er wellicht geen be»
paalde behoefte aan de burgerwach»
ten ten bate van de zuiver binnen»
landsche orde, tegen dien buiten»
landschen invloed kan en moet zij
optreden, op verstandige wijze geleid
en dan zal ieder zeggen: gelukïig
dat zij er is.
Gelukkig, dat dit menschelijk in»
stituut er is, waaraan natuurlijk
gebreken kleven, maar dat den steun
verdient van particulieren en ge»
meenten en ook van de Regcering
niet bet minst in de moeilijke dagen
die het beleeft in sommige gemeen»
ten, waar de critiek het niet spaart.
eens 45urige arbeidsweek.
De arbeiders welke niet aansluiten
worden verwezen naar het Armbe»
bestuur.
De R.K. Bouwvakarbeidersbond
St. Jozef, bet groote belang inziende
dat in deze bepaling voor den arbei»
denden stand ligt, beeft bereids in
tal van plaatsen in Limburg ver»
gaderingen belegd om zijne men»
schen bekend te maken met deze
gunstige bepaÜDg.
Limburgsche arbeiders begrijpt
uw belang, verschillende teekenen
wijzen er op, dat gij dezen winter
met een vrij groote werkeloosheid
zult te kampen hebben. Sluit u voor
1 Dsc. aan, opdat gij en uw huis»
gezin niet de dupe wordt van uw
achterblijven.
De «Werkeloosheidsnoodwet" van
onzen katholieken Minister van Ar»
beid, mr. Aalberse, is door dn
Tweede en Eerste Kamer der Staten
Generaal aangenomen
Op 1 November is deze wet reeds
in werking getreden.
Door deze wet vervallen alle uit»
keeringen, door middel van plaatse
lijke Steuncomité's aan werkeloezen
gegeven, behoudens enkele uitzon»
deringen. Alle arbeiders worden nu
verwezen naar hunne vakvereeniging
willen zij eene uitkeeriog krijgen bij
Wantrouwend kykt zij hem aao.
Waarom vraag je dat alles
Waarom ik dat vraag Dat is mijn
zaak Nou, gegroet hoor Ik weDScbl
je veel geluk met je brave bevliegingen en
boop dat se je nog veel vreugd en vermaak
mogen bezorgen.
Ia tartenden jeoever-overmoed begint
by een gemeen straatliedje te neuriën en
verwydert zicb, na baar met een breeden
armzwaai gegroet te hebben. Io droeve
gedachten verdiept, oogt Mie bem na.
zooals by zicb daar voort beweegt, moei»
zaam en onzeker, met loome, slepende
voeten en bet bovenliji eenigziDS voorover
gebogen.
Hy is verloren, reddeloos verloren
zoo spreekt, somber eo treurig, een stem in
haar bart. Zyo gevoel is verstompt, zijn
wil gebroken, zijn geest versuft. Voor
geen enkelen zacbten indruk, voor geeo
enkel teeder gevoel is bij meer vatbaar.
Slaaf van zijn hartstochten, geknakt naar
Hcbaam en ziel, verkeert by reeds in die
deerniswaardige periode waarin men zicb
blindelings, io steeds toenemende vaart
afglijden Iaat van bet hellend vlak dat naar
des afgrond der vernietiging voert.
Het is stil, heel stil geworden in bet
vertrek. Alleen de groote Fricsche hang
klok aan den wand mompelt io de stilte
met een zonderlinge, doffe stem. Het is
geen tikken bet is een stem die mom
pelt, dreigend en somber
Jou... schuld .- Jon., schuld 1
Jou... schuld
Zij hoort bet duidelijk. Het klinkt
vreemd en gesmoord, als van onder den
grond. Het klinkt langzaam en eentonig,
als de telkens en telkens in onveranderden
vorm herbaalde klacht van een lijdend
kind, als bet geroep van een nachtuil iu
bet duister, als een verwyderd donder'
gerommel een spookachtig geluid, dat
haar buiveren doet.
Een duizeling overvalt baar half be
wusteloos laat zij zich in een stoel neer'
zygen.
Jou... schuld 1 Jou schuld
Jou..- sobuld
Altijd mompelt 't zoo maar voort, al
tyd maar voort...
Zij denkt weer aan Driek Kersteo. Wat
zag bij er verloopeu uit Zijn kleeren zoo
haveloos, en zyn gezicht... een valsche,
gluiperige, boef-aebtige tronie, eo onder
de zwarte weokbrouwen een geniepige
flikkering, ale van kater-oogen. Vreeselijk,
zoo vervallen by er uitzag Hij vermoordt
zichzelf, laDgzaam maar zeker En boe is
by er toe gekomen Wie heeft bem er
toe gebracht
Jou... schuld Jou... schuld
Jou... schuld 1...
Welk eeu onstuimig leveo moet by daar»
ginds, in Duitschland, geleid bebben Eo
de makkers die met bem meegegaan waren
en nu nog altijd daar zyn... die zyn stel»
lig eveneens hoe langer boe verder afge»
dwaald, vooral door het ergerlijk voorbeeld
dat bij gaf!... Wat sprak bij ocsamen*
vraag rijst toch,
Het is eigenaardig, maar tragisch
te7ens, dat de Duitschers zelf in
hun land gebrek lijden, terwijl de
vreemdeling er een wonderland
vindt, waar hij voor heel weinig kan
leven. De democratische «Berliner
Morgenzeitung*' schrijft dan ook
bitter
.Wie in den laatsten tijd het
twijfelachtig genoegen smaakte een
reis door Duitschland te doen, kon
waarnemen, dat de sneltreinen op de
groote lijnen meer dan voor de helft
waren bezet door vreemdelingen
En wie eeDigszios op de hoogte is
van den toestand in de Beriijnsche
hotels, weet dat de meeederheid der
gasten bestaat uit neutralen of ge»
wezen vijanden.
»Het verarmde Duitschland is
thans een dorado, waarin de vreem»
delingen bijna voor niets leven,
waar zij alle goederen bijna cadeau
krijgen.''
kan van
Maar de
waarom al deze
vreemdelingen passen en visa
krijgen. Het is dringend noodzake
lijk dat aan dezen wantoestand een
einde wordt gemaakt. Wel is het
onaangenaam vreemdelingen, die
zich bij ons zoo lekker thuis gevoe»
len, den toegang te weigeren. Maar
er moet nu eenmaal meer gelet
worden op onze belangen, dan op
die van de vreemdelingen. En wij
gaan de volkomen ruïne tegemoet,
indien de levensmiddelen en voor»
werpen van dagelijksch gebruik nog
8chaaracher worden. Duitschland is
geen kermis, waar iedere bezoeker
naar goeddunken koopen en zich
vermaken kan. In Duitschland moet
gewerkt en alleen gewerkt worden,
en de regeering moet allen streng
weren, die met andere bedoelingen
tot ons komen."
Ook de »Vorwiirts'' bespreekt dit
onderwerp en zegt «Vroeg of laat
moeten wij tot een strenge uitvoer
politiek komen. Er dient een eind
gemaakt te worden aan het ver»
slingeren van Duitsche J
naar het buitenland."
elk jaar weer wat dieper in de schuld
raakt.
De tering naar de nering zetten, daar
van is bij onze stedelijke gemeentebe
sturen geen sprake.
Tot de geldschieter gaat spreken t
En in die periode beginnen wij lang
zamerhand te komen. De gemeentebesturen
beginnen moeilijkheden te ondervinden bij
het leenen van geld.
De gemeenten schijnen, wat haar solidi
teit betreït, niet meer in zoo'n goeden
geui te staan als voorheen.
De geldvoorraad is in ons land lang niet
jering, maar voer gemeenteleeningen is
het niet gemakkelijk geld los te krijgen.
Steeds hooger rente wordt geëischt. De
gemeente Dordtrecht ziet zich al genood
zaakt te gaan leenen tegen 6 pet
Voor de gemeenteraden zij dit een aan
sporing om wat zuiniger te gaan zijn en
oor de gemeentenaren om niet te morren
over zuinigheidsmaatregelen van bun
stadsbestuur.
De statistiek van de gemeentelijke finan
cien toont aan, dat de schuldenlast der
Nederlandsche gemeenten in 1916 steeg
tot ruim 600 millioen gulden, of ruim f 91
per inwoner.
Ruim de helft hiervan komt voor reke
ning der drie grootste gemeenten.
's Gravenhage heelt ruim 74 millioen
schuld of f 222 per inwoner, Rotterdam
bijna 131 millioen of f 268 per inwoner en
Amsterdam bijna 169 millioen of f268 per
inwoner.
In de jaren 1917, 1918 en 1919 is daar
natuurlijk nog een respectabel sommetje
bijgekomen.
Steeds hooger stapelt zich de schulden
last onzer gemeenten op.
„En het merkwaardigste is, dat onze
onze gemeenten zich daar tot nu toe vrij
weinig van aantrekken. Het wordt als een
heel gewone zaak beschouwd, dat men
op by zich op den oplichter gewroken
had... too vreemd, zoo met zichzelf in
tegenspraak 1 Zon 't werkelijk waar zijo
wat zij oit zijn woorden beeft opgemaakt
dat hij dieD opzichter... vermoord beeft f
Zou hij waarlyk zoo diep gezonken zijn
Jou..: schuld Jou... schuld Jou.
schuld
De avondschemering neemt hoe langer
hoe meer toe en gaat van lieverlee in
duisternis over. De dingen worden flauw
en vaag. de omtrekken doezelen weg. Het1
is of er leveo in komt. Ze bewegen. De
tafels, en stoelen, de wanden, de platen
en schilderijen... waarachtig, ze bewegen.
Wat is dat daar in den uitersten hoek,
naast bet buffet Rijst daar niet een ge»
stalt* op 1.... Bloed 1... Bloed Een
stoere mannengestalte met een zwarten
baard... In de borst een diepe wond,
waaruit gutsend bet bloed stroomt. Moor»
decaarmompelt bij, en steekt zyo gebal
de vuist op en staart, met zyn glaiige,
doode oogen ten hemel, alsof by van daar
of bulp of wraak verwachtte...
Jou... schuld Jou... schuld Jou,
schuld
Weg I Ga weg I
Met haar armeo maakt zy afwerende
gebaren de versohijning deinst sidderend
terug, om opeens te verdwyoeD, als weg
gezonken in den grond.
Maar die stem Die vreemde, spook»
achtige, ondergroodsche stem
De kamer is er vol vaD. De eene stem
dooreen»wemeleo. Haar slapen kloppen op
dsnzelfden maatslag en in haar hoofd gonst
en zoemt betzelfde drukke, bedrijvige ruste'
looze roexezoemen, als van een verren
ooderaardscheo waterval. Zy rijst eo daalt
met baar stoel, zy draait en wendt en tolt
in bet rond mot haar stoel.
Moeder Moeder Help 1
Een rauwe gil klinkt baar toe. Rook
wolken stygen kronkelend omboog woes
te vlammen, okergeel, bloedrood. .«hagel
wit, spiralen op, als vurige slangentongan
Eon verdoemde, die smeekend de armen
naar baar uitstrekt.
Moeder Moeder Help
Jou schuld 1... Jou... schuld Jou.
sobuld I
Haar boezem hygt en zwoegt nauwe
lyks kan zy adembaleD. Het is of er een
swaar gewicht op baar borst drukt. Daar
verdwyot bet visioen. Alles wordt weer
rustig en stil. Daar staan de tafels, de
stoelen. Daar hangen de platen, de schil
deryen. Daar hangt de klok, die tikt.
Het geluid is mets anders dan van do klok,
die tikt. Tik-iak I Tik»tak Tik-tak
Hoe zeurig en monotoon, altijd dezelfde
dreineode dreuo
Het isofzy uiteen baDgen droom out
waakt. Wat meende zy te zien Wat
meende zy te hooren I Haar geest is mat
als met een doffen slnier bedekt. Zy weet
't niet meer... O ja Jon schuld 1
Dat was het 1... Driek Kersten
Plotseling herinnert zy zich hoe bij naar
verwekt de endere, ifj vermeDievuldigen|Tienui Kaeg, r»ar Grietje Bijeen vroeg
,ich met buitengewone anelheid. Het 11 een Welk een londerlijke uitdrukking nam
Een strenge winter.
Nu zoo vroeg sneeuw is gevallen en bet
eenige dagen gevroren beeft, vreest menig»
een voor aan atreDgen en langen winter.
Het jaar 1876 beeft bewezen, dat die
vrees ongegrond is. Io dat jaar was
•oala nu het weer in September en
October zacht, dat dnurde tol 12 Novem»
ber.
Toen viel er ineens een dik pak sneeuw,
maar zonder vorst. Na een paar dagen
was de sneeuw weggedooid en er volgde
weer zacht weer.
't Weer was zoo mooi en in de weiden
stond nog zooveel gras, dat de boer6D,
die wegens den saeeuwstorm bun vee ge
stald hadden, dit weer in de weide lieten.
Ruim 4 wekeo lang tot Kerstmis --
bleef bet weer zacht toen viel plotseling
eeD Siberische kou in, soo erg, dat het
buiten niet uit te houden was. Den eersten
nacbt vroor bet 30 graden en men liep
over bet ya der Friescbe meren, waar
voor een etmaal nog de schepeu voeren.
De strenge vorst streoge beeren re»
geereu niet lang duurde 3 dagen, ia
kanalen eu vaarten zat bet ys 20 c.M.
dik.
Plotseling keerde zicb toen het weer
om en bet dooide zoo bard, dat binnen een
week al bet ^js weer verdwenen was en
overal de schepen weer konden varen.
De vorst bad voor goed afscheid ge
nomen.
Doinela i\ieuwenhuig
overleden
Te Hilversum is op 73-jarigen leeftijd
overleden de Heer Domela Nieuwenbuis.
De overledene behoorde in zyn tyd tot de
mee9t bekende politieke persoonlijkheden.
Hy was in ons land de warme verde»
diger van bet onvervalscbte, revolutionaire
socialisme, dat niet langs parlementairen
weg, maar door geweld een gebeelen om
keer in de maatschappij brengen wilde.
Zijn Daam is vooral onafscheidelijk ver
bonden aan de beruchte spoorwegstaking
in 1903.
ben
O God, dat zou verschrikkelijk zyo
Zij haalt baar paternoster uit den zak.
Het eene kraaltje na bet andere glijdt
haar door de vingers. JHaar lippen preve
len, haar ocgen staren haar geest is
afwezig. Zij weet dat zij aan bet bidden
is maar de woorden van baar gebeden
gaan van baar nit als vogels uit eeD don
ker woud. Het is niet door overvloeiende
volheid van gedaobten maar door vol
strekte gedachten-loosheid, dat zij zonder
aandacht ie.
Eensklaps worden baar oogen beider.
Het is of een denkbeeld door baar geest
geschoten is en al baar ingesluimerde
veerkracht opeens wakker gesobud. Haas
tig bergt zy baar rozenkrans en spriDgt
op.
Ik moet hem voor zijn 1 roept zij
uit.
Zij zet baar witte plooimuts op, verlaat
het buis en spoedt zicb in alleryl voort
door de donkere, verlaten straat.
II.
In bet gezellige woonvertrek der boereo-
hofstee De Olmenhoeve zitten Tienus Kaag
en zyo vrouw, Grietje Bijnen, aan de tafel'
Zy bebben zoojuist bet avondmaal gebruikt
eo blyven nu, ouder gewooDte, samen nog
wat keuvelen alvorens zicb naar bed te
begeven. De twee kleinste spruiten zyn
reeds naar bon -kribje" gebracht. Grietje
is voor een kwatiertje op haar kousvoeten
Daar de voorkamer geslopen, om zicb te
gonzend en zoemend roezemoezen van korte, zü° gezicht aan toen zy hem sprak van j overtuigen dat de sluimering hun oogjes
sombere geluiden, die als een muggen- bun lieve, eDgelachlige kinderen 1 Zou by geloken bad.
u" Sm*m Krvk-Wordt vervolgd.
eohuppsUnd-.. «ou hö iels misdadigs ie den «iu bet, k