Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
Bekendmaking.
Vogelbescherming.
Soberder leven.
FEUILLETON
De dochter van den kapitein.
Openlucht-meeting te Venray
Zaterdag 81 Mei 191Ó
40e Jaargang.No 22
ABONNEMENTSPRIJS
PER KWARTAAL s
voor VENRAY 60 c.
franco per post 70 c.
voor het buitenland
bij vooruitbetaling 90 c.
afzonder!, nummers 5 c.
PEEL EN MAAS
Uitgave van FIRMA. VAN DEN MUNCKHOF, VENRA7.
PRIJS DER
ADVERTENTIBN
van 1—7 regels 35 c.
elke regel meer 5 e.
Da Burgamaaater van Vanray,
brengt ter slgemeene kennis de hierna"
volgende legerorder
Miniaterieele kennisgeving van 6 Mei
1919, afd. Dienstplicht no. 162 M. vertrek
naar het door de Belgen bezette gebied van
Duitsohlard.
Nederlendsobe militairen, die naar bet
door de Bilgen bezette gebied van Daitscb-
land wenscben te vertrekken, moeten bet j
volgende in acbt nemen:
le Zy moeten voortien zijn van een
door de bevoegde militaire autoriteit afge»
geven bewys, dat zij gedemobiliseerd zijn;
2e Zij moeten burgerklseding dragen;
3e Zy moeten toestemming cm vanger
hebben om het bezette gebi id te bi treden
Voor het onder le bedonlde bewi 8 z&'
knonen dienen de hun uitg>re:kte verlof
pas.
De toestemming bedoeld onder 3e. moe'
blijken uit een z.g. -perm's ie circulation'
afgegeven door bet Bureau de C ronlation
(Direction Sureté Militaire) te Brassel. De
-permis de circulation'' moet recblatreekg
of door tusschenkomst van een Belgisch
coosuhat in Nederland worden aaoge»
vraagd. Het verzoekschrift moet zyo ge*
schreven in bet Fra&sch of in bet Hol*
laudsob en in het laatste ceval vergezeld
gaan van een Fraoscbe vertaling. Uit het
versoeksebrift moet blyketi bet doel de"
re s, de reisroute en de plaats, waarheen
belanghebbende zich wenscit te begeven.
Het verdieDt aaobevel ng, deze opgaven,
alsmede de noodzakelijkheid van de reis to
doeu bekraohtigeo door het hoofd van de
plaatsdyke politie.
Onderdanen van onzydige staten kunnen
het bovenbedoelde bezette gebisd niet
anders binnen komen dao via de Belgisch»
Daitscbe grens.
Het bovenstaande berust op voorschriften
van de buitenlandscbe autoriteiten.
Nederlandsen® militairen moeten echter,
wanneer zy naar het buitenland wenscben
te vertrekken, behalve van de bovenbedoel*
de stokken, voorzien tyn van een door de
Nederlaodsche autoriteit afgegeven bewijs,
houdende toestemming om zich in het
buitenland op te boaden.
Deze toestemming moet worden aange
vraagd by den Commissaris der Koniogia
in de proviocie waar belaügfcebbeDde wooDt
indien by onbepaald [klein) verlof of groot
verlof geniet- Io alle andere gevallen moet
zy worden aangevraagd aan den Minister
van Oorlog.
Voor zooveel het betreft personen, die
tot de Zeemacht bebooren, moet de toe
stemming tot verbiyf boitenslaods steeds
worden aangevraagd by den Mioister van
Marine.
De in deze kennisgeving ooder 3e be
doelde toestemming is ook noodig voor
beo, die naar het door de Belgen bezette
gebied van Doitschland wenscben te ver
trekken en geen militair zyo.
Venray 14 Mei 1919
jee.
o. van de lo
De Burgemeester van Venray,
<r.v> nr T O0.
Jaren lang heb ik mij bepaald ge
ërgerd over den directen en indirec-
ten rogelmoord in 't groot, welke
hier in onze gemeente, vooral in 't
voorjaar, wordt gepleegd.
't Is vooral de dorpsjeugd, die er
op uittrekt eu met eeo ijver, een
betere zaak waardig, uren in den
omtrek alle heggen, boomen en
struiken onderzoekt, om eieren en
jonge vogeltjes te rooven.
't Is bepaald ergerlijk
't Is eveneens ergerlijk, hoe ouders
't dulden, dat bun zonen heele risten
van uitgeblazen vogeleieren als
wandversiering tn hun vertrekken
ophangen.
t Is nog meer ergerlijk, dat
vaders in den vroegen Zondagmorgen
met hun zonen op neslroof uittrek»
ken.
De vogelwet zal hierin verbetering
brengen, zoo dacht ik en velen hoop
ten 't met mij. Maar hoewel die wet
sedert 1 JaDuari 1914 in werking is,
bloeit bovengenoemde moord- en
oofzaak in gelijke mate als voorheen
Ds afgnvaardisde Tydeman zei 14
Maart 1912 in de Tweede Kamer
woordelijk
«Jammer, dat 't NederlaDdsche
volk nog niet beschaafd genoeg is,
om uit eigen beweging de vogels te
beschermen."
Welnu, als vogelbescherming een
maatstaf is voor de beschaving van
een volk, dan staat 't Venraysche
belaas op zeer laag peil.
Maar 't is niet alleen een kwestie
van beschaving, 't is vooral ook een
zaak van groot economisch belang.
Niemand minder dan Prof. Ritse-
ma Bos verklaart, dat de beste ver
delgers van emelten en dergelijk
ontuig in de akker- en weilanden de
spreeuwen, roekeu, merels, kwik
staarten enz. zijn.
En vernietigen meezen, vinken
bastaard nachtegalen, roodstaartjes,
enz niet dagelijks een zeer groot
aantal schadelijke insecten in onze
boomgaarden 1
Landbouwers, bescherm de vogels
verdrjjf de nestroovers van uw
eigendommen
Dit kan iets helpen, maar
meeste hulp verwacht ik in dezen
van de politie.
Er is een jachtwet, maar ook een
vogelwet.
Om een overtreder van de jacht
wet te bekeuren, offert men zijn
nachtrust op, waagt men weieens zijn
leven, terwijl de overtreder van de
vogelwet vrij lijn snood bedrijf kan
uitoefenen.
En wat beeft meer bescherming
noodig, 't wild, dat 't jonge graan en
de klaver afvreet of de vogels, die 't
land en de boomgaarden zuiveren
van ongedierte
meen nut krachtig worden aangevat.
De bovengenoemde schrijver wijst
als voorbeeld op de demping der
Zuiderzee, waardoor atraks ooit
meer productieven landarbeid zal
vrij komen.
En vooral dringt hij er op aan,
dat bjj de invoering van den 8urec
dag de vrijgekomen tijd buiten ambt
of vak in arbeid op het land, den
tuin. het huishouden zal worden
besteed.
Dat tijd geld is, moet nu vooral
worden verstaan.
E.ne Noord-Brabsiilscbe
dorpsgeschiedenis.
SLOT.
Iedereen meende dat hierop geen hod
son worden gedaan, maar toen de ve'd»
waobter, meer voor den vo-m dan dat men
sr heil van verwaohtte. de gebruikelijke
eeomaal, andermaal, aanhief, stond eens.
klapa een joDge boer, dezelfde die kapitein
Max tegen de boeren in beaoLerm'ng nam,
reoht, en aprak met luider stemme
Men-er de notaris, net voer m ij o
nog i&O rieageo op de massa.
Dit evan verrassends als onbegrjjpsltjk
bod verwekte onder de dorpelingen eeoe
groot. opschudding zoo zelfs dat oog de
veldwachter, nog de notaris zioh kondeo
doen verstaan, en toen de notaris, wion
de saak eveneens vreemd voorkwam hem
vroeg of bfj goed veritaan had, herbaalde
de dorpeling
Ik beb gezeed 150 eloage, meneer
de no'erie.
Ne eenige oogenbhkken las de klerk
De massa ingezet op 2000 gulden
gehoogd met 50 boogen en opoienw ge.
hoogd door Willem Sanders mot 150
hoogen, wordt toegewezen aan gezegden
Willem Saodere voor f 2500 als zijnde dn
massa honderd galden boven het bedrag
De »N«d." bevat enkele wijze
vermaningen, waarmede wij geheel
insieuimen.
»Wij zullen, zegt het blad, om
aan de armoede der wereld, ontetaan
door vernietiging en door het on
productieve oorlogsambacbt, bijna
vijf jaren lang, door millioenen ge
voerd, het hoofd te bieden, op be
scheidener voet ons moeten inrichten
van weelde uitgaven ons moeten
spenen; trachten mouten te sparen en
op deze wijze de stijging van den
levensstandaard dragelijker maken.
Met loonsverboogingeu atiéén
ze zijn in menig geval noodzakelijk
en onontkoombaar wordt niet alles
bereikt. Enkel loonsverhooging
drijft de pi ijzen alweer op. Niemand
minder dan de radicale Max miliaan
Harden heeft dazer dagen geschre
ven
Er is maar één middel de regeer
ing d.w.z. de Duitsche socialis
tische regeering moet, desnoods
door bijbetaling uit de schatkist,
een aantal levensartikelen verlagen
in prijs, maar dan tevens: de ioonen
een flmk eind naar beneden drukken.
Het kan niet anders willen we weer
op normalen voet komen.
Daarnevens persoonlijke bezuini
ging-
Een schrijven in de Nationale er
kent, dat deze bezuiniging veel
dieper in bet gemeenschapsleven
zal ingrijpen dan oppervlakkig voor
de hand ligt.
Als we bezuinigen bijv. op tabak,
zal een belangrijke inkrimping van
tabakbouw, maar ook van sigaren
fabrieken en handel daarop moeten
volgen.
Werkeloosheid in allerlei bedrijf,
texiiel, confectie e.d. zal het gevolg
zijn, bijzonderlijk in de weelde,
artikelen-bedrijven. Inderdaad een
troosteloos vooruitzicht. En ander
werk zoeken zal gemakkelijker ge
zegd dan gedaan wezen.
Daarom moeten werken van alge
Zondagmiddag had alhier voor de R.K,
Werkliedenvereenigiog nit den kring Ven
ray, waa-onder ressorteeren de gemeenten
Venray, Horet, Sevenom, M*eilo, Tien-
ray en Waossum, eene openlncbtmeetiog
plaats, die uitstekend geslaagd mag heeteo.
Omatreeks 2 uur werden de verschillen
de deelnemende vereenigingen door Ven»
ray's Fanfarecorps aan het Patronaat af»
gehaald en in optocht trok men van
daaruit naar de Parochiekerk, alwaar om
half drie een plechtig Lof werd gebonden.
Na het Lof trok de stoet onder de
vroolyke tocen van Venray'a Fanfare
langt Hofstraat. Kerkstraat, Eind eD
Schoolstraat- Daar bet Henseniusplem, al
waar de meeting xon plaats hebben.
De vooriitter der afdeeling Venray
opeode de meeting met den ohristelyken
groet -Geloofd zij Jezus Christus", heette
de talrijke aanwezigen hartelijk welkom eD
sprak de hoop uit, dat de woordeD, welke
zoo aanstonds door de verschillende
sprekers zonden gesproken worden, door
de leden zouden worden ter harte genomeo
eD de buitenstaanders er door aangespoord
mochten wordeD, om alsnog toe te treden
tot hunne respectievelijke vakorganisatie,
opdat deze meeting vele vruchten in het
algemeen belang en bijzonder in dat van
den kring Venray mocht afwerpeD. Hy
gaf vervolgens het woord aan den heer
Maantn.
De beer Maaoen begon met te wyzen
op den atryd die op vandaag s'ond ge»
streden te worden, den strijd tnsschen
waarheid en leugen, tusschen geloof en
ongeloof, tusschen macht en recht.
Verder wees bij er op, hoe de revolutie
in Rusland uitgebroeid, zioh langzamer
hand over Hongarye en Duitscblaud had
verspreid en zich ook wellicht reeds over
ons land zou hebben u tgebreid, indien
we bier niet gehad baddeo zulk eeo
krachtig Christelijk Ministerie dat, onder
de bekwame leiding van onzen onversaag-
den Jhr Ruys, het roer van het schip
van s'aat met vaste haDd weet te sturen.
Ook wees by op de sociale verbeteringen,
welke door deze RegeeriDg reeds waren
tot stand gebracht en op de hervormingen
die zyn in u'tzioht gesteld, en was bet,
volgens spreker, zoowel de taak van
werkgever als van werknemer naar ver
mogen mede te werken, cm die planDeD
ten uitvoer te brengen.
der gezamelijke inkoopen.
Mng ik weten of ge de goederen
voor u z*lf of voor een derde gekocht hebt.
vroeg de notaris.
Alle dorpelingen spitsten de ooren om
bet antwoord te vernemeo, maar buone
nieuwsgierigbeid zou niet bevredigd worden
waot op den notaris toetredende, fluister
de by dezen eenige woorden in bet oor-
Een fijn glimlachje speelde om den mond
van den magistraatspersoon en hy beloof
de de zaak in orde te breDgeo.
Een uur later, toen al de kaanjes in
bier waren omgezet en het bier in de
ruime magen der dorpelingen verdwenen
was, begaf ieder zich naar bnis, druk
redeneerende over bot vreemde en geheim
zinnige eiDde,
Emelie stond nu alleen op de wyde
wereld.
Spoedig echter stond baar een trooster
ter tyde. het was dt< pastoor der parochie
Hij deed wat l.y kon om bet meisje
moed voor heden en hoop voor de toe
komst in te boezemen.
Eme'ie schikte zioh naar de randgevin-
gen van den pastoor, de laatste pensioen
uitkeering van den kapitein was voldoende
om voorloopig in hare behoeften te voof»
zieo en in dien tusscbentyd z >u er w«l ïe's
gevonden worden, dat haar mtkomst
bezorgde.
Op zekeren aobtermiddag kwam de
herder Emelie opoieuw bezoeken
Zijn gelaat teeiende tevredenheid en
vergenoegen, hy moest ongetwyfeld goede
lijding hebben, en de niidrnkking xyoer
oogen gaf dat zoozeer te keoneD, dat
Emelie onwillekeu ig uitriep
Hebt u eeoe betrekking voor my
gevonden mijnheer pastoor f
Gy zyt wel voorbarig, myn kind,
sprak de pastoor goedig, maar bet ver
langen om een eigen thuis te bebbeu,
doet uw ongeduld verschoonbaar zyo.
Een eigeo thuis, zuchtte het meisje,
voor de arme. verlateD wees bestaat
dat met meer. Ik zou al blij mogen zyo.
zoo de eeoe of de andere familie my wilde
opnemen en my in rail voor m^ja geringen
arbeid brood en onderdak wilde geven.
Ik bewonder uwe scherpzinnigheid,
vervolgde de pastoor, die u deed ver
moeden dat ik met eenig voorstel voor
den dag zou komen, maar het rechte
zant ge toch niet raden. Ik wilde
namelyk voorstellen dit bnis te blijven
bewonen
Onmogelijk, myoheer pastoor, de
kooper moet en zal te eenigeD tijd zyn
eigendom opeiscben en behalve dat....
Ik weet wat ge zeggen wilt myn
Tenslotte wees de heer Maanen op
door deD R.K. Werliedenbond
reeds was opgericht eo tot stand gebracht,
o.a. de Secretariaten van Arbeid, de Ka
tholieke Arbeidsbeurzen, de Gaarkeukens
en Gezelienbu>zeo eu zyo de plannen voor
het bouweo van eeo herstellingsoord voor
de arbeiders io voorbereiding. Door de
Centrale Wouingbouwvereeniging -Ons
Limburg- zijn tot op boden reeds 3000
woniDgeu gebouwd en meerderen zullen
spoedig volgen, want geen mensoh, aldus
spreker, heeft meer reebt op eene goede
eo gezonde woniBg. dan juist de arbeider,
i Een daverend applaus viel den beer
Maanen ten deel.
Alsdan verkreeg het woord de heer
Drubbers, die iu eeo takelyk betoog de
vrageD behandelde
a Waarom is vakorganisatie principieel
noodzakelyk en
b waarom in 't algemeeD noodzakelijk.
Spreker vergeleek daartoe deo toestand
der rakvereenigingen van 10 jaren terug
met dien van beden eu bleek daaruit dat
bet ledeDtal gedurende die 10 jaren ge-
8'egen was van 10000 tot 110000 ledeu.
Ook vergeleek spreker de lage oontributie
van voorheeD met die van thans en be
taalde men nu daaraan nog meer per week
dao toen per jaar.
Tenslotte spoorde de heer Drubbers de
a&Dwezigen aan om allen toe te treden
tot hunne respectievelijke vakorganisaties
en de R. K. VakbewegiDg zooveel moge
lijk te steunen tot heil van Kerk, Staat
eo Maatschappij.
Ook deze spreker oogstte een luiden
byval.
De voorzitter bedankte de beide sprekers
voor hunne interessante en leerrijke rede
voeringen en hy koesterde de hoop, dat
bet gesprokene door de aanwezigen zou
worden ter harte genomen en voor de
buitenstaanders een aansporiDg mocht zyo
om alsDog toe te treden tot buDue stands-
organisatie, respectievelijk vakorganisatie.
Vervolgens kreeg het woord de Weleerw
Pater Cassianus, die io een heerlijke en
meermalen door applaus onderbroken rede
de standsorganisatie wees op den plicht om
haar leden by te brengeD
le verataodelyke ontwikkeling;
2e sociaal, politieke ontwikkeling en
3a godsdienstige ontwikkeling.
Z Eerw spoorde tens otte de aanwezigen
aao, om de standsorgamsatie zooveel moge
lijk te steunen io baar moeilijke taak om
by baar leden met vasten wil diepere gods
dienstzin en geloofskennis aan t9 kweeken.
Daverend applaus.
De Zeereerw. beer Dr. Derekx, daarop
't woord uemende, bedankte namens den
voorzitter Pater Cassianus voor tyn heer
lijke eo leerryke rede en by sprak de hoop
uit, dat deze voor de toekomst rijke vruob»
eo moest afwerpen.
Als aalmoezenier van deteB kring wilde
Z Eerw. echter ook een enkel woordje
zeggen. Spreker riohtte zich dan hoofd
zakelijk tot de nog al talrijke aanwezige
vronweD eD wees ZEerw. er dezen op, dat
ook voor haar ontwikkeling noodzakelyk
was. Tevens wees by er haar op, dat zy
meestal de oorzaak waren, dat bare echt-
gen ooien en zoods zulke fliuwe leden
buoDer organisatie waren.
Ten slotte bedankte Dr. Derkx allen,
die. op welke wyte dan ook. hadden
penoingen betaald wareD
Na lezing was bet meisje van verbaziDg
niet in staat een woord u t te brengen.
Ik begryp gij eene verklaring van
my verlangt, Emelie, hervatte de pastoor,
welnu, dezelfde persooD, die wist te be>
werken dat gij uwe meubels mocht behou
den, beeft eveneens het buis aangekocht
en ter uwer beschikking gesteld.
Maar ik bezit voor zoover ik weet,
geen enkelen bloedverwant
Ge knot een vriend hebben, die zioh
uw lot aantrekt.
Zoo gy die vriend waart, mynheer
pastoor,
Ge vergeet, dat ik slechts een arme
dorpspastoor ben, die een he6le kudde te
weiden heeft.
Dit is waar, maar nu wordt my de
zaak nog ingewikkelder.
Kent gij Willem Senders Emelie
Die j >Dgeling, die myn vader tegen
de boeren in bescherming Dam, mijnbeer.
Welnu bet is dezelfde, die u alles io
vollen eigendom overlaat.
Maar ik mag zulk eeu geschenk niet
kind, maar indien ik u zei, dat huis enajt zijne band aannemen, hy is my een
grond uw eigendom zyo. j vreemde, eD daarvan neemt een jong meisje
Dan zou ik antwoorden, dat n soberst, geene geschenken aan*
mijnheer pastoor, de verkooping is tochUc waardeer uw kiescb gevoel
wel degelyk doorgegaan. Emelie, doch alvorens gy een bepaald
Dit papier moge bet u oplossen. I besluit neemt, wilde ik o een gewichtige
1 Dit zeggende reikte de pastoor aan het yraag stellen*
'verbaasde mesje een document over, 't, Gevoelt ge roeping tut een hnwelyk
welk iDhield dat bet huis en grond door £;Qq zachte blos overtoog de waugeo
Mejuffrouw Max aangekocht en de koop- VAD bet meisje, terwyl zy sprak, welk
eene vraag myotieer pastoor.
Eeoe ernstige vraag, Emelie.
Da joDgeling heeft eeoe ernstige
genegenheid voor u opgevat* Ook gy knnt
genegenheid voor hem opgevat hebben en
dan moogt ge myns inziens zyn hand met
een gerost geweten aannemen. Is hy u
onverschillig, dan znlt ge, verstandig ge
noeg zyn uw tydeiyk en eeuwig heil niet
voor eigen belangzuchtige berekeningen
in de waagsobaal te stellen.
En biermede heb ik myn zending
volbracht, welke ik op dringend verzoek
van SaDders op mij genomen beb. die niet
teu onrechte aanvoerde, dat een reoht-
streekscbe aanvrage in uwe positie minder
geweDsoht mocht beeten.
Eo nu verlaat ik u. Denk bedaard
over mijn voorstel na en bidt God om
voorlichting en raad en dan moge uw
hart en gewt-ten uitspraak doen.
's Meisjes hart en geweten hebben
uitspraak gedaan en ten gunste van
Willem Sanders.
Toen de lieve Mei in het land kwam
werden beide jongelieden een gelukkig
paar, bet geheele dorp vierde feest, en zy
leefden rustig eo vreedzaam io de nette
woning, die door aankoop van vruchtbare
'akkers ec door de zorg eo het overleg
der jonggehuwdeD eeu der bloeiendste en
wiDstgeveudste boerderyen van het dorp
werd.
KINDE.