De verkiezingen
voor onzen Raad.
Denkt er aan
Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
Adverteert in dit blad
EETJILEETO N
Zijn jongste zuster.
Zaterdag 22 Maart 1919
40e Jaargang. No 12
PEEL EN MAAS
ABONNEMENTSPRIJS
PER KWARTAAL
voor VENRAY 60 c.
franco per post 70 c.
voor het buitenland
bij vooru:tbetaling 90 c.
afzondert, nummers 5 c.
Uitgave van FIRMA. VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY.
PRIJS DER
ADVERTENTIEN s
van 1—4 regels 20
elke regel meer
5 c.
IV
De eerst* uitslag.
De eerste stemming in de Katb.
Kiesverenigingen van Ventsy, om
te geraken tot oen officieele csndi-
datenlijst, welke 8 April a.s. moet
worden ingeleverd, is geschied. En
iaat mij er maar aanstonds bijvoe
gen tot groote voldoerdng der
Besturen onzer Kath. Kiesvereeui-
gingen.
De tweede stemming, n.i. die op
de groslijst, zal plaats hebben Zon
dag 6 April a s.
Op de meest democratische wijze,
zonder dat den wil der kiezers in
iets geweld is aangedaan, kunnen
mat dit stelsel onze kiezers zich
uitspreken, hoe zij willen, dat de
nieuwe Gemeenteraad er zal uilzien.
Uit een oogpunt van billijkheid
hebben de Besturen onzer Kiesver
eenigingen gemeend goed te doeD,
wanneer zij vóór elk der beide stem
mingen een advies gaven aan haar
leden, om met eenige afzonderlijke
belangen rekening te houden.
Dat advies, zooals het luidde voor
de eerste stemming, die thans voorbij
is, iB men kaD gerust zeggen
trouw opgevolgd.
Op de gehuchten zoowel als in het
dorp heelt men de billijkheid van dat
advies ingezien en men heeft op el
kander^ candidaten zijn stem uitge
braebt. Dat is een glansrijk begin
en eert onze Venraysche kiezers, hun
gezond versland en hun billijkheids
gevoel. Het stemt ons optimistisch
voor het verdere verloop der ver
kiezing.
Reeds werden in een bulletin van
dit blad het stemmenaantal gepubli
ceerd. door de verschillende candi
daten behaald. Het is dus niet
ooodig, dit alsnog hier te noemen.
Nood'g is het echter het aantal
geldig uitgebrachte stemmen te
kennen, om te weten, wie er op de
groslijst zullen geplaatst worden.
Om n.i. daarop te komen moet men
1 tiende van het aantal geldig uitge
brachte stemmen (stembriefjes) be
haald hebben.
Er werden uitgebrachtin het
dorp 691 stemmen, waarvan 21
ODgeldig, in Oostrum 103, waarvan
3 ongeldig; in Oirio 185, waarvan
3 ongeldig; in Mers lo 137, waarvan
2 ongeldig en in Leunen 185, waar
van 12 ongeldig.
Totaal dus 1301 uitgehrachte
stemman, waarvan 41 van onwaarde;
dus 1260 geldige stemmen Wie 1
tiende van deze 1260 is 126 stem
men heelt behaald, komt op de
groslijst.
Gevolg is, dat van de voorloopige
lijst drie candidaten afvallen, welke
dus niet op de groslijst zullen komen.
Het zijn P. J. Steegbs Castenray,
die 123, P. M. Classens te Klein
Oirlo, die 119 en J. Verstappen te
Oirlo, die 102 stemmen behaalden
en dus bleven onder 126.
O. H. Nelissen te Oirlo heeft be
dankt, zoodat de groslijst yier namen
minder zal hebban dan de voorloopige
lijst.
Men meene nu niet, dat het pleit
feitelijk ai beslist is, en dat do 13
candidat6n welke de meeste stemmen
behaalden, zeker de nieuwe Raads
leden zuilen zijn en de vijf volgende
de officieele plaatsvervangers, d. i
degenen, die vanzelf lid van den
Raad worden zonder een nieuwe
stemming wanneer een of meer
leden van den Raad door bedanken,
overlijden enz., daarvan ophouden
lid te zijn.
Want behalve dat de stemmen op
anderen kunnen uitgebracht worden
dan men deed op de voorloopige
lijst, komen de candidaten, die van
de voorloopige lijst overbleven, weer
in alphabetische volgorde op de
groslijst,
Drarop wordt nu niet gestemd
door het zwart maken van de witte
stip voor hun naam, maar nu moet
Toen Poos da dsu- ope&de sloeg hem
•en dikke rook in het gelaat, doch met
een enkele oogopslag had bij gezien, dat
de brand van geen erestigeo aard was.
Hy wenkte twee arbeiders, die naby do
fabriek woonden en die op bet alarm
nader by gekomen waren, spoedig hadden
deze een paar brandslangen aan de water
leiding geschroefd en kon bet vuur
bestreden worden.
Terwijl aanhoudend twee krachtige
waterstralen in het vuur plasten, zocht de
fabrikant by het schijnsel der opfl kkerde
vlammen naar de oorzaak van den brand
lo een boek der fabriek lagen een hoop
werk en met olie doortrokken lappen,
waarmede dien m'ddag de machines ge
poetst waren, daar wss waarschijnlijk de
brand ontstaan en bad zich aan een paar
Houten werkbanken medegedeeld.
Te meer bleek die onderstelling
gegrond te zijn, omdat daar vlak bij een
kleine omvergeworpen lantaarn lag. Hoe
die daar kwam, kon van Delden niet
begrijpen, eveenrn als het losraken vaD
een laogeo drijfriem, die half over den
grond hing.
Uit die gegeveDS kon bij niet anders
opmaken of er was iemand buiten zijne
voorkennis in de fabriek geweest, die
door groote onvoorzichtigheid het ongeval
bad veroorzaakt.
Inmiddels was de eerste spuit der
brandweer aangerukt, van Delden ging
naar bniteD om te zeggen dat ze geen
water behoefde te geven, daar de brand
byna geblusckt was. Toch traden een
paar spuitgasten de fabriek binnen en
namen de waterslangen der arbeiders over.
Naarmate het vuur verminderde, werd het
donker in 'i gebouw, du en dan was het
alsof alles plotseling in diepe du sternis
werd gehnld, maar dan weer sloeg de
vlam helder op en kaatste verblindend
hul tv'üg op het g'immende staal der
werktuigeu
Anna Brenning was bang geworden, zy
durfde geen voet meer verzetten uit vrees
van tegen de machines te loopen docb
spoedig liet van Delden den gasmeter
openeo. De laa'ste vlam was gedoofd, en
de fabrikant ging overal licht ontsteken.
Anna bleef ia tyne nabijheid, zy vroeg
zich af waarom zy met hem mee'was
geloopen, daar zy hem toch van geen
dienst kon zyn, maar zij koD er zich geen
rekenschap van geven, eeo blinde angst
had zich van haar meester gemaakt en bad
baar voortgejaagd.
Op eenige schreden afs'aods vao de
plaats, waar de brand vermoedelijk ont
staan was, verhief zicb eene booge houten
stelling, die bijna tot aan de zoldering
reik'e. Daarlusschen stond de machine,
die juist gerepareerd was en weer io ge
bruik zou worden genomen.
Het bevreemde daD fabrikant, dat daar
boven een drijfriem was luBgeraakt en
eon eiGd over den grond sleepte. Hij
giog om de hosten «telling been om daar
ook een gaspit aan te steken en een
Dader onderzoek in te stellen maar een
klaps trad by verschrikt achteruit.
Vlak voor hem lag een man uitgestrekt,
doodsbleek, met bebloed gelaat.
Fors van Delden kende hem onmiddel
lijk die man was zyo zwager, Eduard
Brenniug.
Een vreeseiijke gedachte doorkruiste
het brein van den fabrikant. Plotseling j
men cijfers zetten voor eiken naam,
(minstens voor 9 namen en hoogstens
voor 18). De 18 candidaten, welke
de meeste stemmen hebben, d.w.z.
de 18, voor wier naam de meeste
keeren een cijfer staat, onverschillig
welk, komen op do officieele lijst.
Doch bet is vsn belang welkt
plaats men beeft op de officieele lijst,
omdat als men behoort tot de eerste
13, dab is men lid van den Raad en
van 1418 is men plaatsvervanger.
Welke plaats nu iemand op de
officieele lijst ontvangen zal, maken
de kiezers weer uit.
Ze geven aan eiken candidaat,
(minstens 9 en hoogstens 18) een
cijfer vanaf 1; het cijfer 1 geeft 18
punteD;2 geeft 17 punten; enz.
Wie nu van deze 18 candidaten de
meeste punten heeft, komt bovenaan;
en zoo vervolgens.
Eq daarom ligt het geheel en al
aan de kiezers op de groslijst, wie
tot de 13, wie tot de groep van 14
tot 18 zullen beboeren.
In eon volgend artikel zullen we
dit nog verduidelijken.
Nog een enkele opmerking.
Zooals iD ons tweede artikel is
gezegd, luidt het in het tweede poli
tiek advies, dat gegeven wordt vóór
de stemming op Je groslijst o,a. dat
ten sterkste wordt aangedrongen bij
de kiezers, om een cijfer onder 14
te geven aan 5 candidaten uit 't
dorp en aaD dien candidaat van elk
gehucht, die bij de stemming, welke
verleden Zondag plaats heeft gehad,
daar de meeste stemmen behaald
heeft eo dus de voorkeurman is van
dat gehucht.
Nu blijkt het, dat de voorkeur man
van elk gehucht, ook overal elders
de meeste stemmen behaald heeft.
Dat levert dus geen moeilijkheid op.
Deze voorkeur-mannen zijn
voor Oirlo-Castenray J. H. Geurts;
voorMerselo J M. Michels;
voor Oostrum G. Camps;
en voor Leunen G. flouben.
Het federatief bestuur raadt dus
ten sterkste alle kiezers der gemeente
Venray aan, om ziker aan deze vier
te voorschyo kwam.
Op baar gillen kwamen oogeoblikkelijk
eeoige personen toegeschoten, ook een
politieagent, die met de brandspuit was
meegekomen.
Wie is dat, vroegen verschillende stem
men
Wat is er gebeuld
Van Deidsn antwoordde niet. Met oogen
onafgewend op zijn zwager gericht, bleef
by als aan den grond genageld s'aan
maar in zyn hart ziedde en kookte bet,
daar lag da nnn, dien bij herhaaldelijk
op de onbaatzuchtigste wyie uit den nood
bad geholpen, die hem, ondanks al zijn
weldaden uit nijd of uit afgunst een
kwaad hart bad toegedragen en nu zyn
diensten belooDde door als een geraeeoe
brandstichter zijn fabriek te willen vsr
nielen. Het speet hem niet, dat Eduard
bij zyn raisdad-g werk zijoe straf bad
ondervonden. Nu bad hij hem in zyon
maebt du kon bij zicb de voldoening der
wraak verschsfl'-n.
Hij wist dat de zaken vaD EJuard
slecht stonden, dai bij blij was geweest
een gedeeits der bestelimgeo van hem,
Fons van Deldeo, te mogen overnemen,
terwijl de nood'ge reparatie's aan de
machines werden verricht.
Hij kon nu den ondankba e ru'neeren
tot den laatsten cent, meer nog. hy koi
zijn naam schandvlekken, hem als inbreker
en brandstichter later veroordeeleD en by
dacht er oiet eens aan. dat die ongeluk
kig* de broer zyner vrouw was.
Maar als bij eens dood was, als by
voelde bij een zachte baud op zyo arm leen ongeluk gekregen bad of in den rook
(leggen, bet was die van Anna. die niet'was geslikt? Langzaam kreeg de fabri»
vermoeden kon welke vreeseiijke ontdek»!kant zijne kalmte terug en kwam tot
king zij zou doen. Met starre oogen zag. inzicht, dat hy voorzichtig mosst zyn in
de fabrikant baar aan en wees met den de keuze zijner woorden.
viDger naar den man, die aan bard voeten
'lag uitgestrekt.
I lo een oogenbiik had zij alles gezien.
Eduard, Eduard, gilde zij en zonk naast
den ongelukkige op de knieöa- Deze ver
roerde zien Dist, hij lag daar met gesloten
£jWat baatte bet eoD doode te betichten
en aldus schande te brengen over zijn
eigene familie.
Ondeitusscbeo waren alle aanwezigen
naderbij gedrongen.
't Is myobeer Eduard Brenniog,
oogen, stil als een doode, terwyl een fyn fluisterde eea dor fabrieksarbeiders, by
straaltje bloed langzaam onder zijne hareo^ schijnt een plank van den stijger op 't
heeren bij de stemming op de gros-
lyst een cijfer onder 14 te geven.
Zooalg vroeger reeds is opgemerkt,
is hiermede het federatief Bestuur
niet persoonlijk in zijn advies, omdat
reeds lang voor dat iemand wist,
wie de voorkeurman zou zijn van
ieder gehucht, werd aangeraden op
hem te stemmen, wie het dan ook
zijn zou.
In het volgend artikel zullen wij
de stemming voor de groslijst nader
verklaren en tegelijk het politiek j
advies, dat betrekking heeftop deze
stemming op de groslyit.
Nog zij tenslotte opgemerkt, dat
het propaganda maken voor een be
paalden candidaat niet per se te
verwerpen is, mits
le men zich streng boude aan
het politiek advies,- en
2e die propaganda geen minder
waardige zij, b.v. door drank
of andere veroordeelenswaar
dige verkiezingszeden,- en
3e de candidaten zich als mannen
van eer houden aan bun ge
geven woord, omhoede
stemming ook uitvalle geen
candidatuur buiten de Kath.
Kiesvéreeniging te zullen
aanvaarden.
De gemeentebesturen zijn thaüs
bezig met het opmaken van de nieuwe
kiezerslijsten.
Zooals men zich herinnert, zijn er
het vorig jaar in verschillende Lim
burgscbe gemeenten klachten gerezen
omdat vele 25jarigen niet op de
kiezerslijst waren geplaatst, hoewel
zij daarop volgeDS da nieuwe wet,
die het algemeen kiesrecht invoert,
recht hadden.
4.De statistiek heeft uitgewezen,
dat niet ten onrechte geklaagd is.
Uit de kiezersstatistiek van het
Bureau voor de statistiek zien we,
dat er in Limburg slechts 90 pet. der
25jarigen op de kiezerslijst waren
boofd gekregen te bebben, zie maar.
Wie is dat vroeg een ander.
Hebben ze daar den brandstichter,
vroeg iemand, d e wat acl ter afstond.
Anna had die woorden gehoord. Met
een sprong was «ij overeind en bad n'
bare zelf3beheeraching terug gekregeD,
Krampachtig greep zij baar zwagor bij den
arm en zei met trillende stem
Fons. 't is mijn broer hy is dood.
Van Deldeo zag dnidelyk op haar
betraand gelaat hetgeen zy hem vragen
ilde
Blyf bedaard, Anna. z-ide hij. 't zal
zoo erg uiet zijn Daarop wenkte hij een
van de arbeiders eo teide
Mijo zwager moest van avond nog io
de fabriek zijn, eo schijnt bij ongeluk een
plank van den stijger losgeraakt en op
zijn hoofd gevallen te zijn. Mag ik hem
naar uwe woning laten brengen, die is het
dichtste bij, dan kunt gij aanstonds een
dokter gaan ha'en.
Qoed, mijnbeer, antwoordde de
knecht.
Door vier sterke mannen werd de
gewonde opgeoomen en naar het dichtst
byzijüde woning gebraebt De ove-ige
verlieten de fabriek, om den volgende
morgen, elk op zyo manier, bet Dieuws
te gaan vertellen.
In de kleine arbeidswoniog lag Eduard
Brenniog op een eenvonding bed u tge»
strekt.
Het bloed was van zya gelaat gewas-
scben en Anna bad, geholpen door de
arbeidersvrouw, zoo goed mogelyk een
verband om zijn hoofd gelegd. Toen
Eduard bet koude water aau zyne slspsn
voelde, bad bij een oogenbiik de oogen
geopend, wezenloos bet kleine vertrek
rondgestaard eD ze daarna spoedig weer
gesloten.
Zijo zuster zat bij bet bed en de fabri
kant zat bij het raam, in gedachten ver»
diept.
De rrouw dee bnitee wee mat een
boodschap near Tan Daldeoe woning en
de warkman telt naar den dokter.
Fooi, sprak het meieje op geemoor.
geplaatst. Op Limburg volgde Drente
met 95 pet. en daarna Zuid Holland
met 96 pet. vervolgens Noord Hol»
land met 97 pet.
In de overige provincies stonden
overal meer dan 98 pet. der 25jarige
mannen op de kiezerslijsten voor de
Tweede Kamer, in vier provincies
ytrecht. Friesland, Overijssel en
Groningen zelfs ruim 99 pet.
(Iet gemiddeldo over bet geheele
rijk was 97 pet.
In Limburg waren op 2 Januari
1918 93,132 mannen, die den leeftijd
van 25 jaar bereikt hadden. Daarvan
waren slechts 83.876 op de kiezers
lijst voor de Tweede Kamer ge
plaatst.
Hoe ongunstig dit cijfer is, kan
uien opmaken, wanneer men het met
dat van andere provincies vergelijkt,
Men vergelijke b.v. eens
25jarigen kiezers
Utrecht 74,199 74,033
Frinsland 94 337 94,179
N.Brabant 161,704 159,410
Zeeland 56,586 55,722
Overijssel 101,705 100,977
Groningen 83,078 82,332
Limburg 98,132 83,876
Wellicht had de Katholieke Partij
bij de Tweede Kamerverkiezing een
zetel meer gehaald, wanneer in onze
provincie de kiezerslijsten beter
waren opgemaakt.
De uitslag der verkiezing voor da
Provinciale staten, die op 31 Maart
nog volgens de thans van kracht
zijnde kiezerslijst zal gehouden wor
den, kan in Limburg onmogelijk een
zuiver beeld geven van de sterkte
der verschillende partijen.
Moge dit belangrijk werk dit jaar
overal met de uiterste zorg geschie
den. Daarvoor is noodig, dat de be
sturen der Kath. Kiesrereenigingen
of propagandisten de lijsten, wanneer
deze van 23 Maart tot en met 21
April ter inzage liggen, goed gaan
controleeren.
Er hangt te veel vanaf
den toon.
De fabrikant hief het hoofd op.
Wat is er, vroeg bij.
Anr.a beproefde te spreken, maar tranen
verstikten hare stem.
Fons, herhaalde zij eindelyk aarzelend
beloof je mij EJuard te sparen en geen
•achtbaarheid te geven aan de zaak.
Ik zal handelen naar omstandigheden,
antwoordde by koel.
Het meisje weende.
Ik za! u al de schade vergoeden,
sprak zy, maar heb medelijdeo met Eduard.
als hij ten minste nog ia leven blijft
doe je bet niet om tem. doe bet dan ten
minste om mij, ik smeek bet u, en met
hare g.-oote zwarte oogen zag z^j hem
treurig aan.
Van Delden antwoordde niet.
Ik weet Diet of hij in 't leven zal
blyveD, vervolgde zy een bik werpend
op den gewonde, maar doe Diet met Eduard
gelijk, hy met u gedaan heeft, en maak
ook my niet ongelukkig.
Wacht ten miDSte, totdat alles van
zelf zal worden opgehelderd.
Sinds wanc-eer heb ik je brcer
behandeld, gelijk bij mij behandeld heeft
vroeg de fabrikant bits.
Enfin, om u zal ik wachten en niets
doen voor je broer volkomen hersteld is.
Meer kan, meer wil ik u niet beloven.
Op dit oogenbiik kwamen de werkman
en de dokter binoen.
Deze laatste onderzocht den gewonde,
schudde bedeokelyk het boofd en zeide
Ik durf niet zeggen, dat by verloren
is volstrek niet, maar ik mag u ook niet
met al te groote boop vleien.
De hersens scbyoen geraakt to zyn
er zullen koortsen komen, voor bet
oogenbiik is er echter dog geen ODmiddel»
lijk gevaar.
Vao Dalden vroeg of de gewonde ver
voerd mocht worden.
Als hy over eenige uren de koorts
krygt zal bet niet meer gaaB, sprak de
dokter, nu is bet nog te wagen.
Wordt vercolgd.