70 c*. Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken. SSsr
Adverteert in dit blad
Een Zalig Nieuwjaar.'
De ex-kroonprins.
Vergadering Groene Kruis
Zat-rdag 28 December 1918 89e Jgargatgg. N? BS
PEEL EN MAAS
ABONNEMENTSPRIJS
PER KWARTAAL
PRUS DER
ADVERTENTIEN
van 1—4 regels 20 c.
KH°«nnnl!lh1óliü!n»<3 0(1 r l'ël1' 3 DUWd geplaatst,
afzond^rL nummers 5 c! Uitgave van FIRMA. VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY. worden2 maal berekend.
Voor de vijfde maal heeft sinds
het uitbreken van den wereldbrand
de jaarsverwisseling plaats en nog
tien wij eene bange toekomst tege
moet.
Weliswaar ts aan het onmensch9-
Ijjka bloedvergieten een einde ge
maakt, wel rust het zwaard een
oogenblik in de schede, maar het
verschiet is daarom voor ons niet
minder donker.
Werd de bicnenlandscbe revolutie,
dank zij dan trouw van bet over-
groote deel van het Nederlandsche
volk, dat zioh eendrachtig om den
troon van Oranje schaarde, dank tij
het kloekmoedig optreden der Lim
burgers en niet het minst der Ven-
rayers, die hun goed eo bloed veil
hadden voor ons Vorstenhuis, den
kop ingedrukt, de houding van een
deel der buitenlandsche pers baart
thans groote zorgen.
Met allerlei drogredenen tracht
men de buiteDlandsche Regeeringen
tegen ons op te zetten en ods te be-
rooven van een deel van ons grond
gebied. Maar vast besloten schaart
zich het volk om zijne Koningin,
bereid Hare réchten tot het uiterste
te verdedigen.
Ook de voedselvoorziening loopt
door gebrek aan kolen ernstig ge
vaar, het vervoer per spoor is daar
door eveneens tot het uiterste be
perkt.
Met dergelijke vooruitzichten
treden wy het jaar 1919 in.
Moge echter door de hulp der
Voorzienigheid alles ten beste worden
beslist, moge het jaar 1919 dan ein-
lyk ona brengen den werelvrede, die
de volkeren eendrachtig doet samen
werken tot hei! der menschheid, en
daarmede gepaard gaande de spoe
dige terugkeer der normale omstan
digheden, waarnaar wij allen zoo
vurig verlangen, en in deze hoop
wenschen wij allen
J. J. Bekaar sobrijft in bet Handels*
blad
De aankomst op Wieringen, aan bet ge*
buobt den Oever, wal triest van g rij ten
killen mist. Langs een glibberigen steeoen
dam kom je op den even giibberigen weg
naar Oosterland. Grouwe gordijnen van
mist sluiten alles af na eo dan komt
•vea een hooiberg te voorsobijn, waarvan
de kleur gedoofd is of een spits dak v&d
een boerderij. Dan verschijnt 't kerkhof
van Oosterland met de recht opstaande
grafsteenen. Op Wieringen rasten dt.
dooden nog midden in bet dorp der leven*
den. Daarachter ligt de vreedzame pastorie
waar nu een der bevelhebbers in de milli*
oasen veldslagen gevangen zit.
Ik be! san. Is bij thnis
De kroonprins Neen, die wandelt
aren en area langs de see, of bij zit thuis
by een van de dorpelingen. Men weet nooit
wear by is.
Maar ik wii een karakterschets van hem
hebben, zoo joist als die in korten tyd op
te maken is. Laat oos das de Wieriagers
hooren over dea merkwaardigen bewoner
van ban eiland.
Hy komt hier vaak helpen in de
werkplaats, vertelt de smid, nou ia belpen
zoo'n beetje slaan met den voorhamer voor
de lol. Ik zeg al: je moest me eigenlijk
leergeld betalen, want je kent er nog niks
van. Eo dan gaat ie langs de zee wandelen.
Die vindt ie mooi; wy zien ze alledag, wij
hebben daar zoo geen erg in.
Maar 't is tocb jammer, dat we
geen Daitsch kennen. Hy is puur vrien»
delyk en niks blea, me&r je weet niet
altyd wat ie bedoelt, voegt z'n vrouw er
by.
Hy wil altyd Duitscb tegen je praten
Ik zeg ga je gang maar, verstaan doe ik
je toch niet.
Hy loopt op klompen, vertelt een
vissober. Eerst kon ie 't niet, hy keek
tooh zoo wantrouwig naar z'n eigen voeten
Maar nou gaat 't goed. Je bent 'n ecbte
Wieringer. zeg ik tegen bem.
Hij zit bier heele avonden, vertelt de
bandelaar Bosker, dan loert hij m'o kleinen
jongen Eogelsch en dio leert hem Hol»
landsch, Daar heb je z'n portret met z'n
handteekening, dat heeft hy me zelf ge
geven. 't Is zoo'n portret zooals alle mili»
tairen by zich moeaten hebben, met den
naam erop, dat men de ly ken zon herken*
nen, als ze mochten sneuvelen.
Een jongen komt vertellen, dat de prins
tbnis is. Ik tref bet: als ik aanbel wil by
joist alweer uitgaan en kan ik bem op»
vacgen. Leng. slank, vry smal io de
schouders, staat hy voor me, in gebreide
witte trai met sportpet en booge laarzen,
't Is niet geheel het weinig zeggende gezicht
var verwenden jongen man, dat we van
de foto's keDneD, 't is smaller, bleeker en
fijojr, vermoedelijk in dea laatsten tyd zoo
geworden.
De oogen van blauw porcelein staan
duidelijk scheef als by een Japanner, de
wangen beneden 't jakbeen zyn te ge
prononceerd, de kia wijkt sterk terag. De
blik is wat onrustig; 't gezicht wisselt
telkens van uitdrukking, als van een zeer
jongen man, die zyn aandacht niet concen*
treort, maar is toch steeds vao iemand,
die zich dwingen wil tof. beleefd luisteren
en antwoorden, 't Haar om de slapen is
sterk vergrijsd.
De prins is bereil mij enkele vragen te
beantwoorden.
Hebt u dezelfde opvoeding gehad als
de keizer, die eerst de openbare lagere
school beeft bezoobt
Neen, ik bad thuis leeraars tot ik
op 't cadettencorps kwam."
U, is toen verder geheel militair
opgevoed
Ja. Maar ik heb later een jaar de
electro-teohmscbe hoogeschool te Berlyn
bezocht, omdat ik altijd veel voor natoar
en scheikunde gevoeld heb."
Hebt a diezelfde onrustige behoefte
aao reizen van den keizer
O neen. Ik vind reizen prettig Ik
beb Britscb-Indië bezocht en 't schitteren»
de koloniale stelsel der Engelsche be
wonderd. Toen zoa ik naar Java gegaan
zyn, ale daar geen pest geweest was....,
maar ik ben even graag thuis.
Had u den oorlog zien aankomen f"
Ik beb dadelijk, toen de Oosteoryk»
sche troonopvolger vermoord werd,
gedacht, dat bet oorlog zon worden.
Maar overigens ben ik buiten de voor
bereiding gebleven icb war gar niobt
darüber orientiert ik was die dagen met
mijn familie in een badplaats aan de
Oostzee."
Was deze oorlog, naar uw meeniDg,
noodig Al mobiliseerde Rusland in stilte
dan nog eischt, dnnkt my, de mobili
satie in dat land zooveel tyd, dat er by
de ultimatums geen baast was."
Rusland mobiliseerde al in 1913
toen al kwamen er Siberische troepen in
Rusland, er was toen wel baast.''
Hoe weet u dat
Door Maar dat mag u niet op
schrijven (belaas is my dat van meer in
teressante dingen verboden] Maar dit wel
Als Rusland niet al lang bad gemobiliseerd
hadden de Siberische troepen nooit in
Aagnstns 1914 in Rusland kannen zyn.
En toen waren te er al.
Ik. was militair, vervolgt de piins,
maar niet oorlogszuchtig. Mijn meening
was steeds dat Duitscbland militair sterk
moest zyn maar oorlog beb ik nooit
gewild.
Toch herinner ik my, dat u tijdens
de Marokkocrisis in den Rijksdag demon
stratief getoond bebt, dat u 't eens was
met de al Duitschers J
Als met eeu schokje staat de prios
reoht, raioder noDobalant te leunen,
Zeker beb ik dat; ik was 't toen
volstrekt niet met de regeeriDg eens. Nu
we eenmaal een zeer nadrukkelijke bon
ding hadden aangenomen, eo den kruiser
«Panter» naar Agadir gezonden [wat we
overigens niet hadden moeten doen) toen
hadden we niet direot wear moeten terug
treden da macht man sich doch für
die ganze Welt veracbtlicb.
Ja maar. dat bad dan tocb op oor»
log kunoeD uittoepen.
Dat boefde niet. We hadden best
met Frankryk tot een voordeeüge schik»
king knonen komen.
U bebt natuurlijk, zooals bet pu
bliek in bet algemeen, van my den iodruk
dat ik zoo'n wandelende -Kriegsbetze* ben
Om te oordeelen, moet men de geschiede
nis meegeleefd hebben. Van uit de verte
krygt men een verkeerden indruk. Zoo
bad ik een totaal verkeerde mseoicg over
de Fransoben. Door de groote vereering
voor de vrouwen io dat land daobt ik,
dat zy een verwijfd volk waren. De
statistieken van bun tuberculose, bun al*
cobolmisbruik kende ik ook. Daarbij de
anarchie, ik meende: een groot deel van
bun soldaten zal niet willen veohten. Wel
nu, bet waB geheel anders. In tyd van
gevaar of van groote spanning zyn het
niet denkbeelden van jaren die ods leiden,
maar diepere oorzaken, de instincten van
eeuwen oud. Eg bun kracht ik beb
diep respect gekregen voor bet Frauscbe
volk, to#Q ik zag. boe bet de vier oor
logsjaren beeft gedragen.
Bijna vier jaar ben ik in het door
mjj bezette deel van Frankryk gebleven.
Ik koD met de bevolking goed opschieten.
Toen we bet gebied ontruimden moesten
we het vee meenemen, maar ik liet zeven
tig melkkoeien voor d9 zwakken en zieken
achter. Sommige oudjes te Cbarleville
zeiden me Hoogheid, toeo u hier was,
hadden we althans rust, Hoe zal 't nu zyn
zool&og u weg is en de Fraoscbe generaals
nog geeD orde op bun zaken hebben ge
steld.
Vier jaar w?s er maar ik had iD
October 1914 al dea vrede willen aan
bieden; ik wist toen dat wy den oorlog
niet meer konden winnen. Niet een vre»
desaanbod door diplomaten, maar door
kooplieden bijv. achter de scbermeD. Zoo'n
onderhandeling moet eeu positieve basis
gevonden hebben, voor ze van achter de
coulisseu op het tooneel komt. Maar Lu-
dendorff wilde niet
Maar u had toob ook grooteo in»
vloed
Ik was alleen militair. Men gaf my
spoedig te kennen, dat ik me Diet met
politiek had te bemoeien.
U had toch minstens veel invloed op
den keizer
De keizer had niet zoo'n groote maoht
als men denkt. Daar zal ik u een voorbeeld
van geven. De gardedivisie zou voor deu
vierden keer ingezet worden. Ik kende ze
door 6D door, ik wist dat ze ontzettend
zware verliezen aan officieren en onder
officieren geleden bad eo ik drong er op
aan, dat er andere troepen moesten komeo
De keizer was bet met my eens. Maar
Ludendorff hield vol, dat de garde moest
aunvallea en bood tenslotte zyn-ontslag
aan. Daar dreigden de boogste militaire
chefs telkens mee en de verantwoor
delijkheid daarvoor durfde de keizer natuur»
lijk niet te dragen.
KeDde u het plan van den veldtocht
Neen, ik wist alleen wat de oberste
Heeresleitung noodig vond, me mee te
deelen. De opdracht van mij was: Loogwy
den Maa8overgang de Argonoeo. Ik
bad zeer bekwame generaals: von Emem,
vod Butier, von Bóbm. En wal de boudiDg
der Duitsohe soldaten betreft te was
6t*eds boven allen lof verbeven. Bij onvol»
doende voeding en in de moeilijkste om
standigheden hebben ze bun plicht gedaan.
Maar nu ga ik been, zegt hy opeens,
met een vluchtig militair saluut.
Ik realiseer Dog eeDs, dat by zich met
moeite aaD zoo'n interview en aaD bet
lange stilstaan onderwerpt. Tocb weet ik
r^barmhartig, bem tot voortzetting van be'
gesprek vanmiddag te bewegen,
Ik heb geen tijd meer.
De priDS spriDgt op de fiets en rijdt weg
dapper zijn evenwicht bewarend op da
uiterst smalle en glibberige paadjes, die op
de modderwegen van Wieringen eenigszins
uitgespaard zijn. Maar twee rijtuigen hou
den dwars over den weg stil twee
buigende boeren hoed in de hand, bonden
den prins aan. Journalisten. En goedig
loopt bij mee voor hem is er geen
rust op dit kalmste aller eilanden.
's Middags ontvangt de prins me op bet
kantoor van den welwillenden beer Bosker
op wiens buis eo telefoon dagelijks zoowel
de Duitsehers als eed aantal journalisten
beslag leggen.
Ik be{Sio dadelijk.
Wat herinnert u het best uit den
oorlogstijd, wat maakte den meesten in
druk op u
De contrasten. Die geestdrift, toen
we oittrokken want toen was er wer
kelijk als een golf van geestdrift over bet
gebeele land &n dan de eerste gewon
den Ale men dat ziet, is bet als een
koudwetarbad.
Of dit we hadden na den Maasovergang
een boogen berg op den westelijken oever
genomen; ik was m de auto gevolgd en
zag van boven waar js tot ver io de Ar»
gonne keek, onze troepen voortrukken.
Ik stond in een moestuin. Om me been
brandde het dorp Daar begint ineens vlak
by in eeD half verwoest hu>s een piano
te spelen Puppchen, du bist mein Au-
genstern.
Een van onze soldaten was er binDeo
geslopen. Dat zijo van die vreemde con
trasten och, überhaupt, dat 's morgens
in den dood gaan van een troep en dan
des avonds die mufiek en dat daoseD. dat
trof me iederen keer.
De plotselinge overgave van Duitscb»
land heeft me verbaasd.
Het leger was wel vermoeid, de Ver
bande scbwaob, Ersatz sparlicb maar
men kon volhouden. Wie niet meer kon,
was die Heimat. Ik ben in 1917 een paar
dagen te Berlyn onder bet volk geweest,
io de gezinnen van de kleine beambteD,
den kleinen middenstand. Die verhongerden
toen al de Heimat kon met meer.
Heeft de tegenwoordige revolutie u
verrast of had u eenig voorgevoel ervau
Neen, was het categorische antwoord
Ze beeft me totaal verrast, dat de troepen
krygsmoede waren, dat wist ik Diet
dat dit zou komen.
Omdat u seide, u toch nogal onder
bet volk te bewegen.
De revolntie is uit Duitscblaud naar
myn leger gekomen; ik was in ongeveer
acht maanden niet ia Duitscblaad geweest,
ik bad maar veertien dagen verlof per
jaar. Ook myo vrouw beb ik io al dien
tyd uiet gezien.
By de vechtende troepan aan het front
schoten de revolutioDDaire denkbeelden
eerst geen wortel. Wel bij de etappe
troepen.
Waarom is u toen naar Holland
gekomen
Ik moest gaan, die Bedingungen
batten sich so verandert, ik koD niet meer
verantwoordelijk blijven als opperbevel
hebber. Dat kan ik u wel wat nader uit»
leggen er waren
Maar dit mag n niet opscbry ven.
Een zwaar besluit was het, dat kan
u gelooven.
Is bet voor u niet iets wonderlijks,
bier nu als eed gewoon mensob onder de
menscheo te verkeeren.
Ik beb id Dnitschland ook vaak als
gewoon burger ooder de meuscben verkeerd
Ja, maar dan was u toch kroonprins
de groote afstand bleef.
Niet op de jaobtiu Beieren en Tirol.
De jagers noemden my gewoon: du; als ik
bun gezinnen kwam was de verhouding
als van meDsch tot menscb.
Wat denkt u vaD de toekomst
Ik kaa er met iu8er van zeggeo dan
u. Ik hoop dat alles sich ruhig eDtwic»
keln zal en dat er een levensvatbare repu
bliek zal oDtstaan.
Ik vertrouw op het gezond verstand
van bet Duitscbe volk en hoop dat bet
niet in bet moeras der Bolsjewiki zal ver
dwalen. En ik boop dai de geallieerden
Duit8obland geen Ge waltfrieden zullen op
leggen, want daarmede ware bet zaad
voor een latereu oorlog gezaaid.
Ed ik hoop, dat ik later als een
eenvondigen burger in Du tscbland zal
knunen terugkeer en en er op eenige wyze
wie jeder beliebige Deutsche nuttig za!
kunnen zijo.
U blyfc u dus voelen als Duitscber
Zonder twijfel, meD kan zic'u zoo
maar niet van zyn geboortegrond los
rukken.
Even kort als den vorigen keer maakte
de prins een eind aan bet interview. EeD
beieefJe verontschuldiging, militair saluut,
weg was by, bly aan den dwang ontsnapt
te zijn.
Ik beb niets tegen den kroonprins,
maar hij moet Diet zoo op klompen binnen
komen. We zijn dat op WieriDgen Diet
gewoon, voor de kamerdeur trekken we
onze klompen uit, scoorde mejuffrouw
Bosker mijn overpeinzing.
Zondag; 22 Dec.
De voorzitter opende de vergadering
met den chrietelyken groet „Geloofd z{j
Jezus Christus» en heette de aanwezigen
hartelijk welkom. Uit de talrijke op»
komst bleek, zyns inziens, voldoende, dat
men bier in Veoray ook steeds meer begon
te voelen voor bet Groene Kruis en het
groote nut dezer vereenigiDg begon in te
zieD. Verder deelde de voorzitter mede,
dat er, zooals de leden wellicht reeds in
de courant zoudeD gelezen bebbeD, met
ingang van I December bier ter plaatse
eeDe gediplomeerde huisbezoekster was
aacgeateld om tot eene krachtdadige
bestrijding der tuberculose te geraken en
zou de secretaris Dr. Struben io verband
daarmede straks nog een en ander mede»
deelen.
De notulen der vorige vergadering
werden daarop door deD secretarie voor
gelezen en ongewijzigd goedgekeurd.
Vervolgens bracbt de beer Dr. Janssen
namens de Commissie van onderzoek
verslag uit en deelde bij mede, dat zy de
rekening en verdere bescheiden van den
penoiDgmeester nauwkeurig hadden Dage
zien en in orde bevonden en brsobt by
namens de Commissie een woord van dank
aan den penningmeester voor zyu accuraat
beheer.
Daar de penniogmeeeter wegens ziekte
verhinderd was, las de voorzitter de be»
grooting voor 1919 voor en bleek daaruit,
dat de inkomsten geraamd werden f 1250,
en de uitgaven op f 1230.
De begrootmg werd aldus goedgekeurd.
Tbaus kwam aan de orde de verkiezing
van twee bestuursleden, wijl aan de beurt
van aftredeu waren de beeren E. Messe»
maeckers en Dr. Stroben.
Ds voorzitter deelde mede, dat voor
deze verkiezingen naast de aftredende leden
nog candidaten konden worden gesteld dóór
de vergadering. Wijl hiervaD echter geeD
gebruik gemaakt werd, werden door net
bestuur naast de aftredende leden alsnog
caudidaat gesteld de beereu Dr. Janssen
en R. Willems.
By de daarop gebonden stemming wer
den de aftredeude bestuursleden echter met
een overgroote meerderheid van stemmen
herkozen.
Hierna gaf de secretaris, de heer Dr.
Struben, een duidelijke beschouwing over
de tuberculosebestrijding. Aan de band van
statistische gegeveDS toonde by aan, hoe
Det sterftecijfer aan tuberculose iu Neder
land van 1901, toen dat cijfer nog 11000
per jaar bedroeg, tot 1914 geleidelyk
dalende was geweest en ie 1914 nog
8400 sterfgevallen aan tuberculose voor
kwamen, zoodat er in die 13 jaren eene
winst van 2600 menschenievens viel te
boekeD. In de oorlogsjaren 1915 en 1916,
toen de algemeene welstand bier in Neder
land nog weinig geleden had, was bet
cyfer van 1914 zopwat stationair gebleven,
maar in 1917 was het sterfteoyfer weder»
om gestegen tot 10000 en zeer waar
schijnlijk zal 1918 nog een slechter cyfer
brengen, zoodat de winst v&d 13 jaren
wederom io 2 jaren is verloren gegaan.
Deze oyfers, aldus spreker, zullen u
doen begrijpen, dat er naar middelen ge
zocht werd om de tuberculose te bestrijden.
Dat deze ziekte ook bier in Venray nog
zoovele slachtoffers maakt is voornamelijk
te wijten aan de bestaande minder goede
bygiëoische toestaodeo en aan de verkeer
de begrippen, die bier nog beerschen.
Do beatryding der tuberculose ii eebter
absoluut noodzakelijk en ten eiüde deze
bestrijding met kracht ter band te nemen,
heeft zieb bier te lande eene vereenigiog
gevormd, genaamd «Nederlandsche Cen
trale VereenigiDg ter bestrijding der
Tuberculose- en welke zetelt te 's Hage.
Deze vereenigiog traebt de tuberculose
te bestrijden
le door de verspreidiog van meerdere
kennis aangaande de tuberculosa
2e door eeD geregeld deskundig
huisbezoek by den tuberculoselijder;
3e door bet treffen van maatregelen
om de bronnen van besmetting te
vernietigen.
4e door bet bevorderen der oprichting
van vereenigiogeu ter bestrijding
der tuberculose, en
5e door bevordering eener doeltreffen
de geneeskundige behandeling.
Vervolgens gaf spreker een uitgebreid
overzicht vao de vele werkzaamhedeD, die
de buisbezoekster voor de tuberculose»
bestryding te verrichten had en wees hy
daarby op de zeer omvangrijke en moeilijke
taak. welke deze verpleegster bier wachtte;
spreker hoopte evenwel dat de Eerw.
Zuster Deodata, die baar sporen op dit
gebied reeds verdieDd bad, m baar edele
pogingeo zou slagen eu haar tegenryken
arbeid met succes moebt bekroond zien,
opdat Venray in de toekomst met eeu
steeds dalend sterfteoyfer in de statistiek
zal vermeld worden.
Een luid en welverdiend applaus viel
den geaobteu spreker ten deel.
De voorzitter bedankte den secretaris
voor zyne duidelijke uiteenzetting, als»
mede voor zyne correcte notulen, waarin
by. ondanks zyne drukke praktijk, nog
talk een mooi verslag bad opgenomen van
de door Dr. Eijkel gebonden JeziDg en by
koesterde de hoop, dat de leden de daarby
gegeven wenken zouden ter harte nemen.
Nog deelde de voorzitter mede, dat uit
de aanstelling dezer bnisbezoekster vol
doende bleek, dat het bestuur ook niet had
stilgezeten en gaarne nog meer zoude doen
o a. eene kraamvrouwenverpleging instel»
len, docb daartoe nog de middelen ont»
braken.
Spreker spoorde daaram alle aaoweci»
gen aan om trouwe leden te bli]veo. de
vereenigiog zooveel mogelijk flasntieel te
stenoën en daarvoor by vrieoden eo ken»
nissen propaganda te maken.
Wyl verder niemand meer het woord
verlangde, sloot de voorzitter de verga»
deriog met den cbristelyken groet.
