KovpeNrpst 70c*. Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
De voedselproductie
voor I9I9.
Scheuren van grasland.
Mengelwerk
- Haar bruiloft.
Algemeens vergadering
R. K. Hliddenstandvereen.
Zaterdag 28 Mei 1918 39e Jaargang No. 21
AmNNEMENTSPKIIS Jij-JÊi ADVERTENT UÏN
PER KWARTAAL s
van 1—4 rebels 20 c.
voor het buitenland plaatsruimte Adverten-
hii vooruitbetaling 90 c tien, 3 maal gep<aatst,
afeondert.' „Sr8 5 C. Uitgave van FIRMA. VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY. worden 2 maal berekend'.
De Minister van Landbouw maakt
zijn plannen bekend voor de voedsel
productie voor het volgend jaar, ten
einde deze zoo hoog op te voeren,
dat de toekomst met meer gerustheid
kan worden tegemoet gegaan.
De regeering rekent daarbij op
den krachtigen steun van alle land»
bouworganisaties, van wie ze ook
gegronde bezwaren en raadgevingen
tegemoet tiet.
Een algemeen bouwgebod wordt in
de practijk onuilvoerb 'ar geacht. Van
dwingeude voorschriften zal slechts
in bijzondere gevallen (als iemand
b.v. zonder noodzaak beb lywbare
gronden braak laat liggen) worden
gebruik gemaakt.
De tot dusverre gevolgde prijzen»
politiek zal iu hoofdzaak blijven ge
handhaafd.
Om het scheuren van grasland aan
te moedigen, zullende prijzen voor
slachtvee en zuivel niet in dezelfde
mate verhoogd kunnen worden als
die van bouwlandproducten, geschikt
voor menschelijk voedsel, waaronder
broodgraan, peulvruchten, koolzaad
en aardappelen een eerste plaats in
nemen.
Teneinde aan de landbouwbedrij-
ven op zandgrond, die over het al
gemeen te lijdon hebben van den
druk der tijdsomstandigheden, de
behulpzame hand te bieden, wordt
overwogen de prijzen voor rogge en
boekweit voor zooverre deze ge
teeld zijn op zand of veengrond
belangrijk hooger te stellen dan die
van tarwe.
De prijzen van veevoeder-gewassen,
waaronder ook baver is te rekenen,
zullen naar verhouding lager worden
gesteld dan die vsd gewassen, meer
rechtstreeks dienstbaar te maken aan
de voeding van den mensch.
De zuivere tuinbouwbedrijven met
inbegrip van die voor de bollenteelt,
zullen in de teellregeling worden op
genomen en de verbouw in deze be
drijven zal moeten worden geregeld
terwijl de teelt van exportgewassen
sterker dan thans moet worden in
gekrompen.
Onder meer zal de verbouw vaD
karwijzaad geheel verboden moeten
worden. Van andere fijne zaden is
inkrimping van de cultuur niet wel
mogelijk; betzelfde geldt voor vlas.
De verbouw van suikerbieten zal
zoodanig worden beperkt, dat enkel
de binnenlandscbe behoefte aan suiker
ar door wordt gedekt.
Bijzondere gewassen als hennep,
geneeskrachtige kruiden, bloemzaden
en wilgenteanen. zullen thans ook in
de teeltregeling worden opgenomen.
Het inzaaien van bouwland tot
grasland en het aanleggen van boom
gaarden moet aan regelen gebonden
worden.
Het beginsel, dat de oppervlakte,
die iedere verbouwer met een be
perkt gewas mag betelen, afhanke
lijk is van de oppervlakte, daarmee
beteeld in de jaren 1913, 1914 en
1915, zal gehandhaafd blijven.
Aangezien de bouwgronden meer
en meer uitgeput raken, zal op groo-
ter schaal dan tot nu toe het gras
land moeten worden aangesproken.
De minister is van meening, dat
daarbij niet uitsluitend mag worden
vertrouwd op de indirecte middelen,
maar dat de verplichting tot scheuren
wettelijk moet worden geregeld. Een
daartoe strekkend ontwerp is bij de
Staten Generaal ingediend.
De minister overweegt de moge
lijkheid 100.000 H A. grasland te
scheuren.
Met het oog op de groote beteeke-
nis van den koolzaadbouw voor de
vetvoorziening, zal voor dit gewas
een hooge prijs worden gegarandeerd
Daarnaast ligt bet in de hedoeÜDg
een organisatie in het leven te roepen
die den verhouw van dit gewas op
gescheurd grasland in streken, waar
men de cultuur van dit gewas niet
kent, op krachtige wijze in de hand
zal werken.
Bij de Tweede Kamer is ingediend
een wetsontwerp tot regeling inzake
do omzetting in bouwland van gras
landen, klavers of kunstweiden.
De regeering betoogt, dat het on
mogelijk zal blijken ot:s volk uit de
opbrengst van eigeil bodem te voeden
indien de grond zijn tegenwoordige
bestemming behoudt.
Inkrimping van den tuinbouw ten
behoeve »an de teelt van granen,
peulvruchien of late aardappelen zou
wei iets opleveren, doch zou ons
tevens berooven van een der weinige
belangrijke ruilohjecteo, welke wij
nog bezitten.
Voor elk bedrijf moet afzonderlijk
worden beoordeeld, hoeveel weiland
gescheurd kan worden.
Indien krachtens deze wet beiang»
rijke oppervlakten weiland inbouw»
land worden omgezet, zal Uit met
aanzienlijke kosten gepaard gaan.
Hoe boog deze zullen zijn, is niet
juist aan te geven, omdat de huur»
waarde der te scheuren perceelen
niet bekend is.
Bij een gemiddelde huurwaarde
van f 100 per hectare kan als scha»
devergoeding 20 millioen worden be
taald aan de eigenaars en 10 millioen
aan de gebruikers van de gronden,
indien honderdduizend hectaren wor»
den gescheurd.
Bebalve weiden, zullen ook gras»
perken voor scheuring in aanmerking
komen.
Het ligt in de bedoeling, dat al»
vorens scheurdwang wordt opgelegd,
een voorloopig plan van de te
scheuren gronden zal worden opge»
maakt. Belanghebbenden zullen ge»
durende eenigeu tijd in de gelegen»
hi id gesteld worden, tegen dit plan
op te komen.
Zij zulbn o.m. kunnen voorstellen
zelf bevrijd te worden van de ver»
plichting als zij kunnen aantoouen,
dat een buurmaD bereid is eenzelfde
hoeveelheid land te scheuren.
Ook zal iemand, wien is opgelegd
een bepaald stuk te scbeuren, kun»
nen aanvragen, dat een ander stuk
van zijn land wordt aangewezen,
i.
Rika, de dochter van baas Heesters uit
Weiveld, giog trouweD; zij was eeo braaf,
werkzaam, bu-setyk me:sje, en haar goede
hoedanigheden werden nog verhoogd door
een mooin huwelijksgift, want baas
Heesters, ttoewel klompenmaker van zijn
geloof, bad een vetten spaarpot bijeenge»
gpaard.
De gelukkige echtgenoot van Rika was
de dorpssecretaris. Je kan denken hoe blij
de klompenmaker was dat zijn dochter ging
trouwen met een van de -hoogeo" uit het
laad; vuor deD uitzet van Rika ha? bij zich
dan ook Diet karig getoond, maar de dub
beltjes laten rollen.
Het kleed der bruid was van wit moiró,
zij droeg een kroontje van oranjebloesem,
schoentjes van wit satijn met gouden veters
eDz. Maar het merkwaardigste was een
cricoline, een meesterstuk van de naaister
nit de stad.
Crinolines waren toen in de mode; die
kloedingstukken. welke haar, die ze dragen,
het voorkomen geven van eeQ asperge op
een regentoo, waren iu die dagen het top
punt van goeden smaak.
Het praatje, dat Rika zoo mooi aange
takeld zou zijn, ging in het dorp vaD mond
tot moed; men vertelde olkaar woDderen
van dat fameuze kleed, dat slecht eokele
vertrouwde vriendinnen hadden mogen zien.
Zes stalen veeren zaten er in en daaromheen
liep een hoepel, waardoor het kleed tot den
vereisebten omvang werd uitgezet. Het
was verbazend I Nooit, nooit was er zoo
iets in Weiveld gezien.
De dag vao het huwelijk brak aan. De
koster kreeg last een half uur voorde
plechtigheid uit voile macht te luiden,
want de kl' mpenmaker deed alles io het
groot. Op de bruiloft had hij slechts de
voornaamsten van het dorp genoodigd, zijo
arme vrienden van vroeger liet by links
liggen.
Onder het getal dergeoen, die wegens hun
armoede van bet feest waren uitgesloten,
behoorde Peer de turfooer. Dat was anders
de beste man van de wereld, vroolyk en
vol grappen.
Met Heesters had bij vroeger samen de
koeien naar de wei gebracht, naast elkaar
hadden ze op de schoolbanken gezeten eu
altijd wareD ze dikke vrienden geweest,
maar toen Heesters ryk werd was het uit.
Heesters keek hem niet meer aan, vooral
Diet sinds zijD dochter met den secretaris
aan het vrijen ging. en als by Peer op
straat legenkwam, groette bij hem zelfs
niet meer.
Daarover was Peer schrikkelyk boos, hy
zwoer zich te wreken
Op den morgen van deu trouwdag zwierf
Peer roud de woning van den rijk gewor
den klompenmaker, en toen by de kans
schoon zag, sloop hij stilletjes naar bioDeo,
na korten tyd kwam bij er weer uit met
dezelfde voorzichtigheid en hield een puntig
mes ónder zijn blauwen kiel verborgen.
Akelig I een mes En waarom die geheim
zinnigheid
II
Heel Weiveld liep ait om de trouwpartij
te zi6n eu zijn oordeel te velleo over bruid
on bruidegom. Opeens begon de klok te
luiden; maar wat was dat, het was niet
het gewone vroolyk, glashelder geluid,
maar ze klonk dof en schor alsof ze ver
kouden was.
Baa3 Heesters kwam Daar buiten schie
ten en wilde ;Daar de kerk den f kloklui
der een standje gaan schoppen, maar deze
kwam hem al tegemoet geloopen.
Wat voer je toch uit, stommerik
vroeg Heesters.
Da klok is behekst I schreeuwde de
koster-
Je beöt zelf wel behekst.
Nee, ik ben goed bij myo vers'and.
maar het is daarboven in deo toren nietm
orde, kom zelf maar eecs kijken.
Heesters giog bet portaal vao den toren
in, maar ai gingen er ook tien man aan
bet klokketouw hangen, ze gaf altyd bet
zelfde naargeestige geluid.
Da koster heeft gelijk, ze is behekst,
zeiden de aanwezigen.
Dan maar niet meer luiden, beval
Heesters, het is anders wel jammer.
Hij spoedde zich naar huis om aan de
geooodigden zijn teleurstelling mee te
deelen; maar in zijn opgewondenheid had
hy Peer den tuifboer niet bemerkt, die
bij de kerk had staan te schudden vaD
het iachen.
Vrienden, zei de klompenmaker tegen
2ijn gasten, na de klok niet kan luiden
zullen we toch muziek hebben. Ik heb een
boodschap gestuurd naar de vier rond
reizende muzikanten, die gisteravond io
het dorp gekomen zijn
Een kwartier Jater kwamen de vier, de
eeD met een horrelvoet, de stoet werd ge
vormd, de vier muzikanten voorop en de
processie toog kerkwaarts.
De bruid had ontzaglijk veel bekyks,
haar crinoline schommelde met gelijkma
tige bewegingen joeg stofwolken op en
deed de steentjes over den wegrollen.
Vader Hessters gaf haar den arm, dat
is te zeggen, by hield zijn arm zoo ver
mogelijk gestrekt om d en vao zijn dochter
te houden en moest daarbij oppassen met
over haar .japon te struikelen; 't was wel
niet gemakkelyk, maar wat waren de
meisjes van Weiveld jaloerach 1
Dicht by de kerk stond Peer te grin»
neken.
Ga op zij, kerel, beval Heesters.
Maar opeens hoorde bij een knappend en
krakend gelnid, plotseling waren de zes
stalen veereu in de crinoline van zijn doch
ter gesprongen en staken haar scherpe
punten door baar kleed vao wit moiró.
De klompenmaker, die met zyö beenen
in de ijzers verward raakte, viel byna op
zijn neus, de braid werd rood als een
kreeft en de manoeD keken elkander ver
wonderd aan, terwyl de vronweu het uit
gierden van de pret.
Dat komt ervan als je zoo den ryken
duivel wilt uithangen, snauwde Peer de
turfdrager.
Eeu bruidsmeisje was er in geslaagd de
stalen hoepals te verwijderen, de japon, die
on veel te lang was, hing glad eo sleepte
van voren en van achteren en veegde de
straat tot groot vermaak der nieuws
gierigen,
't Is toch zonderling, mompelde baas
Heesters, die veeren waren toch stevig
vastgemaakt en goed met gareD omwondeD
onmogelijk konden zy vanzelf losgaan.
Zaker heeft de een of andere nit jalonzie
Rika een streek willen spelen,
Wat zeg je vroegen er een paar.
De klompenmaker keek woedeed rond.
Ja, riep bij uit, een vao de jonge
meisjes, die 't zeker met verdragen kon,
dat Rika zoo mooi was opgeschikt, heeft
bet garen om de stalen hoepels losgetornd
dat is gemeen, dat is laag; ais ik wist wie
bet gedaan bad
Toen giog et' een storm op; de jonge
meisjes weerden verontwaardigd die be
schuldiging af, haar onders kozen voor
haar partij, aDderen weer waren op de
band van Heesters en *t zou een vechtpar
tij geworden zijn, als de koster niet was
komen roepen Gauw, gauw naar de kerk
de pastoor staat te wachten.
II
In het huis van Heesters was Leen, de
keukenmeid, bozig met de zorg voor den
maaltijd. TieD kippen draaideD langzaam
aan het spit, een groot stak kalfsvleesch
stond op het vuur. daarnaast een pot var»
keo8v!eescb, een ketel erwi6D en verderop
sisten eeoige meters worst.
De meid had bet drnk genoeg, overdruk
zelfs, toen zy opeens Peer den tarfboer
zag binnenkomen.
Goeden morgen, zei Peer, bij de kerk
zag mij baas Heesters en vroeg of ik je
niot een handje wou gaan helpen en daD
tevens de twee viatjes wijn aftappen, die
hij verledeu week gekregen heeft.
Goed, dat je komt, Peer. De vaatjes
liggen in den kelder.
is 't daar niet donker
Ik zal even meegaan en een kaars
aansteken, ik kan nu wel een minuut of
vijf uit de keuken.
In den kelder wees Leen de twee vaaljes
en een stapel leege flessehen aan. zette de
kaars neer en wilde Daar haar fornuis
terugkeeren.
Nee, zei Peer, eerst een glaasje
drinken.
LeeD bad er niets op legen, wijn was
voor baar een onbekende drank en bij zoo'n
gelegenheid eens sooepen, na dat mccht
wei.
Peer maakte met een boor een gaa'je
onder in bet vat eo liet een glas vol loopen
dat bij de meid aanreikte.
Lekker, lekker, zei ze.
Nu van dien aDderen, maar houd even
je viDger op de opening, dan steek ik bet
aDdere vat op.
De meid gehoorzaamde; en iu de andere
ton werd cp dezelfde wijze een gat geboord
Die wyn is nog veel lekkerder, ver
klaarde Peer.
Laat eens proeven.
Aanstonds Maar drommels, nu heb
ik de pinnen vergeten om in die gaten te
slaan. Gelukkig, dat gij er bent Leenv
Houd nu je andere hand op het gaatje in
deze ton, dan ga ik er gauw een paar
maken.
In de keukenkast. op de derde plank
liggen ze nog.
Peer holde de trappen op.
Pas nu op, dat je geen wijn laat
wegloopen, riep bij, hy kost minstens
honderd gulden de ton.
- Leen zat neergehurkt met uitgestrekte
armen voor de twee toDner; vijf minnteD
gingen voorbij, zij dacht aan haar kippen
en aan baar kalfsvleesch, dat op het vuur
stond-
Ia de keukenkast op de derde plaqk,
riep zij.
Ik vind niets, antwoordde Peer.
Er kwam een renk van gebrand vleesch
naar omlaag.
Gauw, Peer. gauw
Ik zal in den tuin een paar pinnen
gaan snijden.
De stank nit de keuken werd Dog sterker
Leen wilde naar boven snelleD. maar nan-
welijks had zy deu vinger van een der
vaten verwyderd of een straal wijn spoot
door den kelder. Wijn van honderd gulden!
Peer, Peer. kom non Al mijn saus
en mijn vleesch brandt aaD. Kom nou I
Gemeene rakker, zal je komen
Peer stond boven aan de keldsrdeut'.
Neen. ik kom niet, zeide hij bedaard.
In de keuken hing een dikke blauwe
walm, de stank was niet om uit te hou
den en de kippen, bet vleesch, de worsten
stonden te dansen op het vuur.
Och Peer, och Peer, riep Leen. die
begon te schreien. Ik wordt zeker wegge
jaagd, wat zal de baas du zeggen.
Hij kan zeggen wat by wil, 'i kaD
mij niet si heleD; maar vertel hem maar
gerust wat er gebeurd is. Je baas is een
echte trolschkop en na ai het vleesch
verbrand is, moet bij vandaag maar
brood met kaas eteo.
Och Peer, verlos me toch.
Neen, je blijft zitten Vertel maar
aan den baas dat de torenklok vanmorgen
niet behekst was, maar dat ik. Peer de
turfboer. een bos hooi aan den klepel
gebonden heb.
Mijn kippen, mijn saus, mijn erwten.
Zeg maar, dat ifc met mijn mes van
morgen da veeren mt de crioolien van
Rik» beb losgepeuterd; toevallig zag ik
Lm ding in de zykamer up tafel liggen en
ik bob de kans waargenomen. Bonjour,
ik ga, want aanstonds komeo ze uit de
kerk.
Toen baas Heesters thuis kwam, vond hij
het hnis vol stank, het vleesch totaal
verbrand en de meid in den kelder; by
raasde en tierde, maar er was niets aan
te doen en bij kon zijn gasten niets anders
voorzetten dan brood met kaas.
Of by de les beeft ter harte genomen,
valt te betwijfelen.
Io ieder geval is zyo verstandhouding
tot Peer er niet beter op geworden.
Deze vergadering was wederom zeer
slecht bezocht. Aangezien bet aangekondigde
unr reeds lang versirekeu was. opende de
voorzitter omstreeks half 9 de vergadering
met deo ohristelijken groet, heette de
aanwezigen bartelyk welkom, in bet by-
zooder deo ZeerEerw. Pater Amant'us
Janssen, die hier over eeD. ook voor de
Middenstanders zoo belangrijk onderwerp
bet woord zou voeren; spreker verzocht
vervolgens den secretaris de notulen dar
vorige vergadering voor te lezen en wer
den deze na voorlezing ongewijzigd goed
gekeurd.
AlsdaD verkreeg bet woord de Zeer
Eorw. Pater Amantus, die eene spreek
beurt zou boaden over de Commissie van
Beroepskeuze.
Z.Eerw. begon met erop te wijzen, dat
bet kiezen van een beroep een der ge
wichtigste momenten van het leven was,
daar deze kenze beslisito, zoowel over
de toekomst van den persoon zelf als over
die vao de maatschappij en van bet huis
gezin en bewees bij zulks met voorbeelden
uit bet dage!ijk8ch leven. De Commissie
van Beroepskeuze nu, aldus epreker,
wenscht geen invioed uit te oefenen by
bet kiezen van een beroep maar daarbij
slecbts met voorlichting en raad te dienen
eo, zoo mogelijk, fioantieeleD stean te ver
loeren.
De Commissies van Beroepskeuze worden
over bet gebee.e land in bet leven geroepen
en waar bet particulier initiatief te kort
schiet, wordt vau gemeentewege de gele
genheid aangegrepen om zoodanige Com
missies samen te stellen.
VervoigeDS vergeleek Z»Eerw. de Com
missies van Beroepskeuze met de Gilde»
meesters uit deD bloeitijd der GildeD.
Verder zette spreker de werkzaamheden
dezer Commissie breedvoerig en duidelijk
uiteen en wees daar by op het buitenge
woon groot sncces, dat haar in het eerste
jaar vau baar bestaan reeds was ten deel
gevallen en waardoor zy getoond had wel
degelijk levensvatbaarheid te bezitten. De
Commissie wil bet de menechen gemakke
lijk maken zoowel in bet weltyo van het
kind als io dat vao de toekomst van
Veoray
Ten slotte sprak Z Eerw. de hoop uit,
dat de Commissie van Beroepskeuze steeds
op den steun, de achting en medewerking
der Middenstanders zoa mogen rekenen en
dat deze zich niet zouden schamen om by
de Commissie om raad eo voorlichting te
komen vragen.
Een daverend applaus viel Z.Eerw. ten
deel voor zyne interessante en duidelijke
rede.
De voorzitter bedankte Pater Amamins,
ook namens de gebeele vergadering, voor
de duidelijke uiteenzetting van het doel en
bat nut der Commissie van Beroepskeuze
en sprak by de boop uit Pater Amactius
nog meermalen in bun midden te mogen
zien.
Vervolgens gaf de Heer W. Laureosse
op het daartoe io een vorige vergadering
door ean der leden gedaan verzoek eeu
breedvoerige en duidelijke uiteenzetting van
het doel en de werking der Bossche flan-
zebaok en wees by daarbij op de vele
voordeelen. welke deze bank den Midden»
standers biedt in tegenstelling met andere
Bankinstellingen en den thans hier te iande
ingevoerde Postcheque en Girodienst.
Spr:ker waarschuwde verder tegeo de
concentratie der groete particuliere Bark-
