Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
Ontsnapt.
FEUILLETON.
Verg. Middenslandsvei'eenigiüg.
Zaterdag S Januari 1918
39e Jaargang No. 1.
PEEL EN MAAS
ABONNEMENTSPRIJS
PER KWARTAAL
voor VENRAY 55 c.
franco per post 70 c.
voor het bui'enland
b| vooruitbetaling 90 c.
afzonder!. nummers 5 c.
Uitgave van FIRM. A VAN DEN MUNCKEOF, VENRAY.
PRIJS DER
ADVERTENT1EN
van 1—4 regeis 20 c.
elke regel meer 5 c.
letters en vignetten naar
plaatsruimte. Adverten-
ticn, 3 maal geplaatst,
worden 2 maa! berekend.
VAN VROEGER JOABE.
II
Op een noa den högsten dag in de
waik was veur eurlie do Moandag;
dan eksploitierde ze volges vaste
stelregel en as d'er oas ien de locht
was, de verzoope elements, die van
daags te veurre ien 't deurep worre
blieve hange, en woarop de kalde
spekkoek bej mojer thuz al 24 uur
baal stoan waagte.
Dinsdags en 's Woensdags kwame
ze hoast altied per ongeluk bej enn
brulleft terecht, en ze zun dan noot
noageloate hebbe, den bruegem e
compelement te make 07er zien schon
vrow, die ie kreeg, al was ze dan
ok zo lellek as de naagt.
De and«r daag van cie waik, of
bej gebrek an brullefte, zagde de ze
op verkeup ?an vaste goedere, op
utruup, of ien de buurt van 't road-
huz, um doije of Jevvecitige mit an
te gaive; alleen bej brand en as de
brandspuite geprobierd wierre, bleve
ze binnoshuz, dat was eur te water-
echtig, merr zo gaauw as de row»
wigheid d'r wat aaf was, kosse ze
nie noalate, um nog te goan redde,
wat Dog te redde was, en de dreug
brandspuite, die gemèalik kort bej
enn herreberg onder dak gebracht
mosse werre, mit trug te hellepe
trekke, dat haai allemoal zien ge»
gronde reeje, die ik nie zal hoeve te
coeme.
Zondags ginge ze geregeld noa de
Hommis en wosse z'ow opeprikske
te vertelle, wat ofter geprikt was,
utganoome as et ovver de »lapperej"
gegoan haai, dan trokke ze de
schowwers op en zenn: »ennenerme
mins mugt ok niks hebbe" of zo
wat. Ze ban d'r now emoal do duvel
an gezien, as de Heeren Gaistelike ze
iea eur zwak aanviele. Veur de rest
worre ze van de uiste, twedde od
derde ruup en ok van begraffenisse,
utvaarte, vassel- en kwattertemper»
daag heel goed op de högte.
Noa de herreberge ginge ze op de
Zondaag um twee reeja d'urst was
um alle Deejs te heure en de twedde
um 't wiër te vertelle, 8D noa gelaog
et ien eure kroam te pas kwaam, d'r
wat bej of aaf te doen.
Ze sloegen ut alles vloeib're munt,
18.
By deze gedachte scheen bet alsof eeDe;
muur zich verhief tusschen hem en het
struikgewas, eene muur, die tij nooit
wagen zou over te klimmen.
Toen keerde de ellendeling zich naar
rechts, maar op het oogeoblik dat hij over
de sloot wilde spriDgou. bleef hij eens
klaps stilstaan.
De stem van een joog meisje riep hem
van achter een struik.
Het was Praccoiee Dugast, die op dit
zelfde uur den hollen weg van den anderen
kant was binnengegaan.
Hoe, zyt gy het. riep zy uit; gy hier,
mynheer Toloup
Het jonge meisje keek bem aan met
doordringenden blik. Zy was nog aityd,
zooals Lij haar gekend had eenige maan»
den geledeo; oog even echoot, als op den
25 Mei, nog schooner misschien, want
het verdrist had haar gelaat doen verble-
^eD* .eQ beproeving daarop dien onver-
J getelyken etempel gedrukt, die het ken-
teeken is van wareD zielenadel.
Haar ziende, voelde Tulcup dat hy baar
meer dan ooit tot zyne vrouw begeerde en
besloot by dadelijk zyne laatste kaos te
wagen.
Ja. ik ben het, juffrouw Franooise,
hij, ik ben genezen en kwam en uwe
beouders bezoeken,
nen Hy kwam een weiDig dichterby en
wisse van alle vechtparteije, stroat-
en durrepschandoale ot honrfieoe,
sprooke mit de serieuste gezichte
van de waireld ovver de polletiek
van Europa, de hondsdolheid, de
errepelziekte, ovver Thorbecke,
startsterre, et bombardement van de
Krim, den Duitschen Bond en de
Sinttuonisziekt onder Je verrekes,
van de gemènteroad, zonneklips,
schampieters, zeebrand, moaosver-
duustering en geloofszake.
Ze zenn ow op ennen halve eens,
wat rog, weit, haver, boekend, mail,
koffie, riest. schoaps-of schipperstar
soeker, errepel, iezer, koper, tin,
blek, lood, vleisch, spek, vetkerse,
stink-, roap-, lien- en bomolie per
pond of per lieter. koste.
Ze vurspelden ow wair en wiend,
nattigheid of dreugt, welt en erre»
moei, hongersnood en pest, orlogen
vrede, duurt en goeiekoop, e vet of
e mager joar, op- en aafsloan van et
vee, doodgoan of durkomme, trowwe
of utrake, sneij ofraigen, verdriet of
plezier, ennen harde of zachte winter
ennen dreuge of natte zommer. ien
ee woord alles.
't Worre rondlcopende yroagteikes
mit antwoorde
Remedie han ze veur alles, veur
tand-, maag- en butpier, veur de
kremmer ien den rug, eksterooge,
verstoekings, durloope, winterhand
en vuut, schroajigheid, beurwurm,
rïigh, verstopping, aafgang, terring,
vrieze, korts, pleuris, hart- en nier-
kwoale. kwoaij ooge, hardheurigheid
en drupneuze, kroom been; stief
nekke, poesterig-, niksig- en kweb-
beligheid, pien tusse et hart en den
boek of erges anders.
Ze leun ow ut, hoe ge de kiender
most opvoeje, hoe ge de vrow en de
booje most bchandele. Stehze pèrd,
kwoaj varre, kreupel schoap,
schrewwende verrekes, vee wor de
pierk ien zaat, kwoaj hund, katte die
nie muuze en benne die nie legge
won.
Ze zenn ow, hoe ge et an most
legge um de ratte kwiet te raoke en
hoe geuJleke most vaDgen, wage
ow jonges en megjes most loate
leere en mit wie ge ze most loaten
trowwe, hoe go den akker most
behandele, en hoe zeije. meije,
bouwe en miste, um kort te goan,
ze wozse alles, behalve dat ze zelf
te veul pruufde en et was deurum
ok, dat ze veur alle goeij en wieze
roadgaivingeD, die ze aii ieder gave
stond du tegenover en een beetje lager daD
Francoise, juist op deselfde plaats, waar
de arme Jean Beauregard zijD leveD ver»
dedigd bad.
De hoopvolle verwachtingen vaD den
heer Tuloup dnurdeo niet lang.
Francoise kruiste de armen over elkaar,
eene uitdrukking van diepa minachting lag
op haar gelaat.
En wat komt gij ons vertelleD
mijnheer Tulcup Bekent gy eindelijk
Tuloup riep al lijn moed te hulp.
Ja, riep hij uit. ik beken, dat ik u
altijd meer en meer bemin, en als ge
mijoe vrouw wilt worden
Francoise viel bem in de rede.
Uwe vermetelheid i« groot, mijnheer
Tuloup. Na Jean Beauregard te bebbeD
willen vermoorden, wilt gij hem ook «yne
bruid ontstelen.
Toloup knarste op zijne tanden en balde
woedend de vuisten
Hoe, riep hij, ik heb niets misdaan
dan mij verdedigd en nu behandeld gij mij
zoo 1
O, zeide Francoise, de rechterhand
opheffende, als riep zy God tot getuige
mij zult gij niet bedriegen, mijnbeer Tu»
loop. Het is de Voorzienigheid zelve, die
ods hier op deze plaats tegenover elkaar
stelt, en my veroorlooft althans eeomaal
tot n de waarheid te zeggen Daar, in dien
struik hebt gy u op 25 Mei verborgen, om
hem te vermoorden en van deze plek af
hebt gij u op hem geworpen. Ontken dat,
ontken dat eens als ge durft, ik ben er
zeker van, ik we8t het.
Antoine Tülonp schuimbekte van woede
en kon geen enkel woord uitbrengen cm
zich te verdedigen tegen deze beschuldiging.
die ze an won heure. genne cenSj
noome, bogstens enn borreltje um|
genn ruzie te krirge, went goed
vriend worre ze van alleman 'en dat
wo'n ze ok blieve, al zun ze er des
coods veur 't oog van de rnirise um
hebbe motte vechte
Um te weete hoe ze ien de kracht
van eur beetnemende hendigheid
worre, moste ze ien euren echten
doei zien, en wel op die momenten,
dat ze de grotte van euren roep
vuulde, dan eurst zaag me, boe ze
aafgericht en iengestudierd worre cp
alles, wat et plezier en de verneu»
kerej, in de goeie zin van 't woord
koz verböge en boe ze deurdronge
worre van iever veur 't »vak,"
Dan zaag me, boe ze mekaare op
enn heurke kende, en mit niks te
zegge, mekaare toch varstonte
lederen trek, iederen rimpel op
eur gezicht was enne volzin, iedere
beweging van vinger, hand of doem
e commando, iedere knip van enn
oog, et vergroote of verkleine van
e neuzegat, et opzette van enn
wenksbrouw, was enn teike woarnoa
gehandeld wier.
Dan kreegde do ovvertuuging,
dat ien oogenschienlik domme minse
mei groote sj-miêje veur de kemeedie
begraave ligge en wat veur ennen
trap van volmaktheid, dreuge ke»
miekkigheid kan bereike deur wille,
ambic-sie en duk doen
En zo woar, as dat Venrooi mit
den lied van joare nog gebrek an
foozen turf gut kriege, ze han mit
eur onwetend sj^me, meonig ke»
meediegezelschap beschamd kunne
make
Eur rölle han Zn altied goed ver»
deild en begos et speulke gemeinlik
dat er zich enne van 't klubke
kwasie veur lende, um zich van
alleman te loate beetneme en veur
't lepke te loate balde, en den
domme mos ufhange. Et was de
zogenamde dorrmekragt, zuo de
timmerluj zegge en wor ge duk mehr
mit ut kunt voere, as mit alle slim»
migheid.
Denn' ze dor veur gebiuukteen
zich dor ok tigge vergoeing van de
bebeurlike natiighaid veur lennde,
baai deur enn speuling van de natuur
en de utviendigheid van zien kame
róade den bej naam van t Spook ge»
urreve.
An lellekigheid was genn gebrek,
en zudde bej 't eurste geziebt erop
gezworen hebbe, dat 't iemes was,
Een kreet slakende, die ver in dan om
trek werd geboord, wees Francoise met
een vinger naar Tuloop
Daar staat hij, zjo stilzwijgen be
schuldigt hem. Ü9 onschuldige is in het
bagno, en hier s'aat de scbnidige. Ga
weg. ellendeling, weg, moordenaar, ik
vervloeit n.
Voordat Tuloup zyne zinnen bij elkaar
bad, was het jonge meisje verdwenen.
De schaduwen van den nacht begonnen
zich reeds uit te spreiden over het aardrijk
Meer dood dan levend snelde Tuloup op
weg naar Chateaubriand, waar hij aan
kwam tegen acht uur dei avoods. bij zich
zelve overwegende, hoe bij zich het best
zou kunnen wreken.
Wetende dat Francoise Dugsst het recht
niet had hem moordenaar te noemen,
vooral na de veroordeeÜDg van Jean Beau
regard en hopende, dat zy voor dit feit
zou moeten terecht staan, begaf hij zich
regelrecht naar de kazerne der marechaus
sees en vroeg den brigadier te spreken.
Men liet bem in de kamer van Ludaober
binnen, waar deze bezig was, zicb mvt een
zijner onderboorigen te onderbonden.
Hem ziende, stood Lutscher op.
Colas, zeide bij,
Brigadier
Laat mij met dien heer alleen.
Colas giog onmiddellijk heen eo Lutscber
t sloot de deur achter hem, daarna bood bij
zijn bezoeker een stoel aan en ging zelf bij
de schrijftafel zi ten.
- Ik heb bet genoegen u te groeten,
mijnheer Toloup. Wat verlangde n
Tuloup bemerkte, dat de brigadier hem
uit de hoogte eo met miuaebliDg behan
delde en inderdaad, reeds- vanaf 25 Mei
deou net as de neejmodese porte*i
monnees, ut ee stuk was gefabrie-,j
cierd. j
't Was enne reedelike lange
zwarte kei, bove en onder host aive!
dik, zowat noa de papechtige kant, j
e grof stuk mins, enn ekstrantig;
ding, min of meer van de pokke
geschonde, mit enn liekkleurige'
mopsneus, woarop e stuk of wat
witte baggenechtige heurspierkes
florierde, hieronder enöe lange
sneej mit moebelechtige lippe, die
noa 't pannelekke stonte en zoveul
as de mond verbilde mos, tot op 2
vingers van de oore.
Zien ooge worre scboapig-goeig,
iet of wat knippereebtig, kroom ge»
flimt, mit enn heultere lood, as of
et ien de gawwigheid gemeniejd
was.
Ovver het geheel was ie vettig en
wennig van zegge, droeg ien alle
vier joargetiejeenne soekereikleurige
slupjas, toegemakt mit twelf kneup
van verschillige kwaliteit, grotte en
kleur; doarover e schotsvel, of wel
enne verschoote aide witblouwsig
geblekte keel, denn Parries en
London al is gezien baai en now
op 'I end van zien laive angewezen
um Spook's utterlik eun mehr min»
selik anzien te gaive, en um as
protest tigge de scheldnaam, die de
waireld um bej al zien erremoei en
zwartigheid baai toegedogt. dienst
te doen.
Zonder hoogen hoed mit de beker
de igenschappe, zsg d'em zelden of
nooi. Spook en hoed worre oraf
scheidbaar en geleuf ik zeker te
weite. dat et deksel van ziênne ver.-
stancLbiandkast, mit um, noa e
smartelijk liejo en verlost van alle
hudbraikerej, in de halfduumsdikke
zes voet lange en anderhalve voet
breeje kanoedasse kiest van dan
erdboijem verdwenen is.
Alvorens deze vergadering te openen,
deelde de voorzitter rnedo, dat van de hes-
ren W. LnureDsse en G. Ambroiina bericht
wss ingekomen, dat zij verhinderd waren
deze vergaderiog bij te wonen.
Vervolgens heette hij alle aanwezigen
en speciaal de molenaars, die in zoo een
groote getale tegenwoordig waren, harte
lijk welkom en boopte by, dat deze ook
op de a.s. Zondag te Roermond te houder,
vergadering goed souden vertegen woordgd
zijn. Na verder nog een speciaal woord
was Lutscher Dooit goed overtuigd ge
weest van de schold"1 vaD Beauregard en
bet was hem niet gelakt zekere verdenkin
gen te onderdrukken.
Maar Tn'oup was vsst besloten alles te
trotseeren om voldoening te verkrijgen,
Brigadier, zeide bij, men beeft my
een moordenaar genoemd.
Eeo verdacht lachje speelde om den
mond van den brigadier;
O, o, zeide by, dat is erg, zéér erg,
waarvan beschuldigt men u 1
Dat ik Jean Beauregard 'heb willen
vermoorden.
Dat is eene afgedane geschiedenis
waarop niet valt terug te komeD. Maar
wie heeft u beschuldigd
Francoise Dagast.
Het jonge meisje van La Fressaie.
Ja.
Zy blijft bij hare meening, bet arme
kind hield toch wel veei van dien schoen
maker. Heeft zij u in het openbaar be
schuldigd
Neeu,
En waar is dat gebeurd
In den hollen weg, op de plaats waar
gij mij gevonden hebt.
Kijk, wat grngt gij daar doeü
Tuloup had deze vraag niet voorzien, by
vloekte iüwendig en wilde niet bekeoneu
dat hy op weg was geweest naar La
Fressaie.
Ik wandelde, zeide bij.
Een zondelinge wandeling, merkte de
brigadier lachende op, maar wat zal ik u
zeggen, mijnheer Tuloup. Als gij alleen
juffrouw Dugasi hebt gezien kan ik niets
tegen haar beginnen, letterlijk niets.
Eo opstaande, om een einde te maken
van welkom te hebben toageroepen aan den
WeiEerw. Pater Petrus Nielon eo den
geesfcelyk Adviseur Kap. Smeets, opeude
de voorzitter de vergadering roet den
cbristeiijken groet en verzocht hij den se
cretaris de notulen der vorige vergadering
voor to lezen en werdeD deze Da voorlezing
ongewyzigd goedgekeurd.
3. Ballotage Dieuwe ledee.
D9 voorzitter deelde mede, dat 'egen de
toelating van de op de agtnda ganoemde
nieuwe 1» den gaene bezwaren waren ioge-
bracht en konden deze dus bIs .'id worden
toegelaten; spreker heette daarom de nieu
we leden hartelijk welkom in de vereeni»
ging en hoopte, dat zij allen trouwe en
ijverige leden zonden wórden en blijveD.
4 Vei slag van den afgevaardigde
CoDgre6 Utrecht.
5. Verslag van de Algemeane Verga
dering Roermond.
De voorzitter deelde mede, dat deze
verslagen, wegens afwezigheid van den
afgevaardigde, de heti' W. Laurensse,
moesteD worden n tgesteld tot de volgende
ver^aderiug en gaf bij bet woord aan den
WelEoi w. Pater P. Nielen.
6. Rede door de WeiEerw. Pator P.
Nielen uit Weert.
Pater Nielen, het woord nemendo, zeide
dat het bem een groot geooegen deed hier
m VeDray nogmasls bet woord te mogen
vceren.
Spreker wees dan vooreeist op den ont
zettende rood van den Middenstand en
schreef hy de schuld daarvan voor eeu
itroot gedeelte toe aan het gebrek aan of
fervaardigheid, dat er bij d8 meesta Mid»
dens'anders heerscht; boewei de Midden
stand overigens cog al vrijgevig is, aldus
spreker, waar bet de verhtffiog van zyn
eigen s and betreft, daarvoor voelt bij nog
veel te weinig. Gebrek aan offervaardig
heid was, volgeDS spreker, de oorzaak,
dat de Middenstandsorganisatie nog niet
was wat zij zijo koD en zijn moest. Spre
ker wtez daarbij op de noodzakelijkheid
der contribniieverbooging.
Vhrvolgens setts spreker nog ocn'3 op
'breedvoerige en duidelijke wijze zoowel de
Zfdelijkeals s'offjfyke voordeelan der Ra»
batspjarzegelver. uiteen en spoorde bij de
aanwezigen aan, om deze bier ter plaatse
nog jeugdige vereeniging toch io het leven
te houden.
Ten slotte weea spieker nogmaals op
liet gebrek aan offervaardigheid en spoorde
bij de Middenstanders aan om toen voor
de verhfifiag van hun eigen stand eene
wat meer over te hebben, opdat hun or
ganisatie hecht en sterk worde en zy roet
rnosd eo vertrouwen en een blij optimisme
de toekomst vair Limburg kon tegemoet
gaan.
Een daverend en welverdiend applaus
viel den gewijden epreker ten deel voor
zyn gióedvolie en leerrijke rede.
De voorzitter bedankte Pater Nielen
voor zyne boeiend* rede en hoopt* hy dat
de aanwezigen deze ter ba ta z'uden nemen;
ook boopte spreker, dat de bij de Rabat»
spaarzegelvereeoiging aangesloten leden
bnune verplichtingen dien aangaande zon-
aan hot onderhoud, voegde hij er by
Arme mijoheer- Tuloup, mijne schuld
is bet Diet dat er menschen zijn die ge»
looven dat gij Jean Beauregard hebt wil
len vermoorden.
Te boo8,.danidat by woorden bad kan
nen vlndea om den brigadier te groeten
ging bij been en zich opsluitend in zijne
eigene woDicg.
Daar vond bij de oude meid. die hem
gedurende een tiental jaren al mopperen
de bediende en die, toeD zy fcem in zulk
een opgewonden toestand thuis zag komen.
Diet na kou laten, hierover hare verwon
dering te kennen te geven.
KomaaD, gy zyt weer zoo rood als
een pioenroos, mijnbeer Tuloop. Gy hebt
stellig met iemsnd getwist. Waarom blyft
gij niet rustig thuis Gy zyt rijk genoeg
om hier gelukkig te leven.
Tuloup baalde de sobouders op.
Houd uw mond Rosalie. Gy zijt
zeer nieuwsgierig naar heel veel zaken die
u niet aan gaan
Werkelijk Nu we tullen eens zien
of ik na St. Jan nog in dit gevloekte buis
zal blyven om u overdag te booren jam
meren en 's uachts te hooren schreeuwen.
Schreeuwen ik
Ja gy, uw proces heeft u bet hoofd
op hol gebracht, en iederen nacht boor
ik u rede Louden met de justitie, de mare-
cbaussees en den schoenmaker, die Daar
het schynfc komt spoken om u uwer mis
daden te verwijten.
Toen bij Rosalie zoo hoorde sprekeD,
j werd Tuloup achterdochtig. By vreesde dat
zij al zyne geheimen had geraden en al
zijne wroeging kende.
Wordt vervolgd.)
