Uitgever
Munckhof, Venray.
Spoken.
Zaterdag 37 Augustus 1910.
31ste Jaargang
No 35.
Dit nummer
bestaat uit
TWEE BLADEN.
Gestolen goed verrijkt
niet.
School eu ouderlijk
huis.
Mengelwerk.
PEEL
Abonnementsprijs per kwartaal
voor Vbnray 50 c.
franco per post 65 e.
voor het buitenland by vooruitbetaling 85 c.
afzonderlijke nummers 6 c.
Prijs der Advertentiên:
van 1 4 regels
elke regel meer
letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertenliën, 3maal geplaatst worden 2maal berekend
20 c.
5 o.
i\rt^
De inbeslagneming der Fransche
kloosters zou een miljard, dat
duizend milioen, in de kast van het
Fransche Gouvernement brengen.
Van de interest zou men werklieden
pensioenen uitbetalen maar die
willen maar niet komen.
Van het miljard is er zooals men
weet, noch maar zeer weinig terecht
gekomen in de Fransche schatkist,
maar nogai veel in de zakken der
advocateD, deurwaarders en liquida
teurs een dezer zit vast wegens te
veel «gezakt" te hebben.
Maar er is nog erger.
Volgens den heer Caillaux, oud
minister van finaniën, heeft de oorlog
tegen den Godsdienst, sedert het
toepassen der scheidingswet niet
minder dan 150 milioen fr. gekost
Ziehier hoe de heer Caillaux dat
uiteenzet
De minister van oorlog heett
2.005.159 fr. gevraagd, waarvan
645,000 fr. voor de troepen die be
last geweest zijn met het schoone
werk der kerken en seminaries open
to breken en ze ter beschikking van
de Regeering te stellen.
1,834,600 fr. voor het vervoer
der troepen in deze omstandigheden
De processen verbaai voor »mis:
overtredingen" 't is te zeggen om Mis
te doen in zekere gevallen hebben
de agenten der veiligheid tot «reizen'
genoodzaakt.
De minister van justitie heeft uit
dien hoofde 17,000 fr. gevraagd
Hij heeft nog 676,000 fr. ge
vraagd om de kosten te betalen van
de vervolging, ingespannen tegen
pastoors en katholieken.
Daarbij moet men voegen de
overgroote kosten welke men heeft
moeten doen om de gewezen semina-
riën, bisschoppelijke paleizen en
andere geestelijke gebouwen tot
andere doeleinde geschikt te maken
het verlies van de belastingen welke
betaalt werden door de verbannen
kloosters het verlies ondergaan door
de leveraars van de kloosters; het
verlies door de nijverheid geleden,
aangezien de verdwenen kloosters
geene bestellingen meer doen.
Dus dat kost reeds 150 miljoen aan
Frankrijk het verlies van de leve
ranciers en de nijverheid onder gaaD
zal voortduren zoolang de kloosters
buitenlandsch zijn dus het zal alle
dagen, alle jaren aangroeien.
Men heeft de Franschen wijs ge-
maak dat ze giogen rijk worden met
de inpalming der kloosters.
't Is juist het tegendeel, ze moeten
nog in den zak schieten om de uit
drijving der kloosterlingen en de
inpalming der kloostergoederen te
betalen. Zoo komt loontje om zijn
boontje.
Hier komt ook een andere bemer
king te pas
M. Caillaux, oud Fransche minis
ter, acht dus dat het vertrek der
kloosters een verlies is aaD de indus
trie.
Immers die kloosterlingen moeten
toch eten en leven en gehuistvest
zijn.
De liberale bladen in Belgie stellen
het als een ongeluk zoor dat een deel
dier verjaagde kloosterlingen zich in
Belgie hebben gevestigd.
Uit handelsoogpunt beschouwd,
zooals de heer Caillaux het doet, is
het tegendeel een voordeel nu dat is
onbetwistbaar.
Heeft de kleine wereldburger zijn
zevende levensjaar bereikt
dan verlaat hij den engen kring van
het familieleven, en doet aan moeders
hand zijn eerste stappen naar de
school.
De school neemt nu een flink stuk
der opvoeding en de geheele onder
wijs voor hare rekening.
"Een flink deel", zeg ik, want ook
tie familie behoudt hare gewichtige
taak, die haar nooit kan worden
ontnomen en de school vindt in haar
voortdurend steun en voorbeeld.
Er is dus geer. lang bewijs noodig
voor de waarheid, dat school en
huisgezin in de Dauwste betrekkingen
tot elkander staan, dat derhalve elke
voortgang in de opvoeding en ont
wikkeling van het. kind afhangt van
de innige samenwerking dezer beide
opvoedingslactoren.
"Waarin bestaat deze samenwer-
king?"vragen wij ons af. "Welke zijn
hier da plichten van het ouderlijk
huis, van het gezin"?
Van zulke plichten kan met alle
recht reeds voor het schoolbezoek
door het kind sprake zijn.
Het ouderlijk huis heeft tot dan toe
immers voor de geheele opvoeding
van het kind te zorgen, hem alles bij
te brengen wat de school hij de nieu
welingen onderstelt.
Vooreerst komt hier een zekere
dosis godsdienstige kennis in aanmer
king. Hot kind moet het kruistee»
ken maken en de gebeden opzeggen
kunnen, die voor hem passen.
Eene verstandige moeder zal zich
dit tot taak stellen
Verder dienen de karakterfouten
reeds vroegtijdig bestreden te wor
den. Bij 't eene kind is 't koppigheid
en eigenwijsheid bij het aodere
zucht tot twisten, weder anderen zijn
weinig oprecht, leugenachtig enz.
Indien moeder vader is natuur
lijk niet uitgeslotenverder bedenkt
dat zij in hare kleinen ook den zin
voor orde, zindelijkheid en netheid
moet aankweekeD, kan zij over ge
brek aan werk bij de opvoeding
werkelijk niet klager,.
Zij zal zich daarom van harte er
over verheugen, dat zij in de school
eene hulp verkrijgt, die baar werk
zaam zal steunen.
Daarom zal zij ook alles trachten
te vermij den, wat er toe kan bijdragen
iD het gemoed van het ind angst en
vrees voor de school o'p te wekken.
Ja, hoe menige moedei bedient zicb
van de naam "School" tegenover haar
wilde jongeDS altijd als en afschrik
kingsmiddel, om hen tot gehoorzaam
heid te brengen
Bezoekt het kind reeds de school,
dan is het van het grootste gewicht
dat het ouderlijk huis de schoot
niet tegenwerkt.
En toch, hoe slecht ziet het in
dezen vaak wel uil in ha werkelijk
leven.
Antoon heeft ztjn onderwijzer oji
grove manier belogen, en heeft daar»
voor een gevoelige st^if gekregen.
De jongen weet echter^hoe licht de
moeder hem gelijk gft en thuis
weet hij zoo mooi te praten dat
moeder in drift naar de® hooi loopt,
om don welmeenenden onderwijzer de
scherpste eu meest onvero ende ver
wijten in de tegenwoordigheid van
Antoon naar het hoofd t- slingeren.
Zulke dwaze moeder iketop zulke
dwaze wijze alles, wat iqthare macht
is, om het gezag des o iderv ijzers
te vernietigen.
Ouders die op de aangegeven wijze
de school in baar opvoedingswerk
tegenwerken, zou ik K volgend
wfflvm toeroepen; 1
Ouders, die in dwaze kinderliefde
zonder zwaarwichtige redenen den
onderwijzer verwijten doen, omdat
dezen hun kind heeft gestraft, beleven
heel vaak veel leed en schande van
hun kind 1"
In plaats van den onderwijzer te
kleineeren, moet steeds met hoogach»
ting en liefde van hem in huis worden
gesproken. Meent men een re len tot
klagen te hebben, dan spreke men
daarover niet in tegenwoordigheid
der kinderen, maar ga tot den ouder
wijzer om de zaak op minnelijke
wijze te schikken.
De vrede des buizes en vooral het
welzijn van het kind blijven dan ver
zekerd.
Eindelijk heeft het ouderlijk huis
den plicht, de werkzaamheid van het
kind te controlceren.
Met zachtzinnigheid en overleg
moet hel kind ertoe gebracht worden
op tijd behoorlijk zijn icssen te leoren
en zijn schriftelijk huiswerk netjes al
te doen.
Een goed vader houdt zich van
alles op de hoogte, wat zijn kind in
school en daarbuiten doet.
De onderwijzer is bij hem een
huisvriend, dien men gaarne ziet
komen en die er met onderscheiding
wordt ontvangen.
Twee vriendinnen waren overeengeko
men, datdc eerste, die sterven zou. aan de
andere zou verschijnen, indien de hemel
het verloofde. Kort daarop rukte een kwij
nende ziekte een dezer vriendinnen weg.
De andere had van dit tijdstip geen
gerust oogenblik meer, omdat zij de ver
schijning der overledene vreesde. Hoezeer
men haar ook trachtte te overtuigen, dat
de dooden niet terugkceren, viel zij toch
telkens in zwijm en werd ten slotte beden
kelijk ziek. Op zekeren morgen, dat zij
sluimerde, liet zij eensklaps een ijselijk ge
schreeuw hooren en zette zich in haar bed
overeind, terv'jl zij de eene hand st<
de andere geklemd hield. Men wekte haar
en zij verzekerde dat hare vriendin, schit
terend van licht, haar verschenen en haar
de hand gedrukt had.
Een geestelijke, acht en zeventig
oud. had een merkwaardige verschijning
'n de maand December i 801Hij werkte
Sedert verscheidene uren in zijn studeer
vertrek", toen hij plotseling achter zich
jongmensch bespeurde, die hetgeen hij ge
schreven had, bekeek. De pastoor keek
weinig vreemd op, keerde zich om, maar
zag niets meer. Hij begon daarom weer te
schrijven, maar dadelijk kwam de jong-
ling terug, raakte met /ijn vinger het uit
einde der pen van den grijsaard aan.
verdween zoodra deze zich voor de twe
de maal omkeerde. Nu. blijf als ge wilt,
zeide de onverschrokken pastoor, cn ging
voort met schrijven, totdat hij uitgeput
van vermoeienis in zijn leuningstoel neer
zeeg. Nu zag hij er duidelijk vijf mannen
van een menigte, kinderen omringd, in
alle richtingen door de kamer loopen. D<
ze vervolgden hem vervolgens aan tafel
te bed, in de kerk, zoolang tot hij eenige
geneesmiddelen gebruikt en het overmati;
werken vaarwel gezegd had.
De uitmuntende herberg „de kroon ii
eene kleine stad, werd op eens totaal
geschuwd, sedert een wit spook met een
sleutelbos en een lamp gewapend, inliet
bed was gaan liggen van een reiziger, die
zelf gebruik van wenschte te maken
Ook de herbergier en zijn stalknecht had
den het gezien toen zij in de verdachte
kamer waakten. Was het niet beter in
.den groene Boom" te gaan logecrcn, dan
r te loopen een spook tot slaapka-
meraad te hebben? De herbergier uit 'de
Krrv.p" lvi.I nim op rl'v/.e r-d.-n.-erinf.,
zeggen, die hem rumoerde, en hij meende
juist zijne herberg te sluiten, toen zekert
kapitein zich aanbood in dc kamer te lo
geeren, waar het spook zich verscheidene
malen vertoond had. Des avonds, toen ie
dereen naar bed was, wapende de kapitein
ch met twee pistolen, en wachtte het
spook af, dat niet lang op zich liet wachten
cn naar hedging,na op tafel zijn bos sleu
tels neergelegd te hebben. Dat is d
scherts wat ver gedreven, zeide de kapi
tein en zonder zijne tegenwoordigheid vai
eest te verliezen naderde hij het bed
aar hij de dochter van den herbergi
in diepen slaap gedompeld vond. Zij was
eene slaapwandelaarster.
Toen de Fransche generaal Marceau in
17% te Altenkirchen, nabij Coblentz, ge
sneuveld was. liep het gerucht inde stad
dat hij nachtelijke wand dingen aan de
oevers van de Rijn deed. Hij was in ja-
ersuniform, te paarden met de sabel in
de hand door patrouiles en burgers gezien-
De Fransche commandant van Coblentz wen
hende zijn ouden generaal te zien. ging
hem op zekeren avond met cvn detache
ment grenadiers t gemot t. Hij was hem
poedig genaderd en k^n zich. teen hij ivm
staande hield op zijn gemak overtuigen
dat het gewaande spo -k t- n schip;.
was, die, ten einde de door de ITanw!:.
blokkeerde Pruisische vesting Ehren
brei tslein van proviand te voor/i n. op het
idee gekomen was, dfe Rijnoever in het co>-
tuum van Marceau te doorloopen, lerwiji
zijne schuiten met levensmiddelen beladen
-n stroom overstaken.
In de hoofdstraat van het stadje S. staal1
een mooi huis, dat in de laatste helft der
vorige eeuw een zonderlinge vermaard
heid bekomen had. Men zei namelijk, dal 't
er spookte. Van den bouw af was t echter
altijd een fatsoenlijke woning geweest, en
door dc nobelste burgers betrokken, zon
der dat men er ooit iets van spoken ver
nomen had-
Ten tijde van ons verhaal echter werd
dit huis verhuurd aan een schraapzuchti-
gen en hierdoor rijk geworden koekebak-
ker, die zijn winkel aan kant gedaan heb-
nde, nu eens prachtig wilde wonen. Drie
maanden ging hét goed. Doch kort nadat
de eerste huur betaald was, kwam onze ex-
koekebakker met allerlei spookhistorietjes
oor den dag, en, hoe dwaas dan ook,
werden deze door buren en bekenden gretig
aangehoord en geloofd, waartoe vooral dc
bevestiging zijner huishoudster met weinig
het hare bijdroeg.
l'it beide verhalen, zoowel van den heer
als van de huishoudster bleek, dat het
altijd een zeeman of matroos was, die bij
deze nachtelijke vertooningen de hoofdrol
speelde. En hoe toevallig! daar
herinnerde zich zijn buurman Gerritse,
een slimme snijder, wel eens gehoord te
hebben, dat, lang geleden, misschien wel
vijftig jaren, het verdachte perceel door
een zeekapitein was bewoond geweest
die zijn vermogen verkwist en tot over de
ooren in schuld zittende, de handen aan
zich zei ven geslagen had. Nu was er wel in
het geheele stadje niemand anders dan
Gerritse, dit- van deze kapiteinshistorie
ooit gehoord haddoch onze snijder, wiens
voorzaten van ouder tot ouder in S. ge
woond hadden, werd overal geloofd en
niemand vond het nu langer vreemd dat
de koekebakker zulke verschijningen ge
zien had. Algemeen werd dc goede man
dus beklaagd, behalve door drn snijder.
Deze, die een slimme vogel was, en den
bakker door en door kende, bevroedde
snel uit welken hoek dc wind waaide.
Hij had gemerkt, dat het mooie huis met
den fraaien tuin den koekebakker zoo wel
beviel, dat hij er gaarne eigenaar van wil
de worden; doch zooals vrekken eigen
voor een spotprijs. Het plan van den
listigen gierigaard doorziende, besloot hij
iaarop het zijne te bouwen, en den koe„
kcbakkcreens fijntjes te foppen. Hij hield
zich daarom alsof hij alles geloofde, wat
men van de spoken vertelde en had zelfs
opzettelijk het verhaal van den zeekapitein
er bij verdicht, om daardoor dc zaak nog
waarschijnlijker te maken.
Zooals de kleermaker voorzien had
sprak de koekebakker weldra van verhui.,
zen; doch de looze vos wachtte hiermee
echter zoo lang, fot het huis daarnaast aan
:1e linkerzijde -- de snijder woonde aan
den rechterkant -- o ponk wam. Waarom
hij dit deed zal weldra duidelijk worden.
Nu stond dan het fraaie gebouw zoolang
een sieraad van het stadje leeg. Ikt begon
jen eigenaar eindelijk zoo te verdrieten,
ia. fiffc spoken -te trots eeren
n er zelfs zijn intrek te nemen: hopende
Idus den goeden naam van zijn pand
ireer te herstellen.
Zoo gedacht, zoo gedaan. De gevel
kreeg een kwastjeer kwamen weer gor
dijnen voor de glazen en het geheel kreeg
zijn oude gedaante terug. Toen alles klaar
was kwam, ook de eigenaar en toekomstige
bewoner deftig aanstappen tot niet geringe
rwondering der buren, die den moedigen
man angstig aanstaarden.
Daar hij toch wel een beetje bang was
had hij iemand meegenomen die hem, in
geval van nood, zou kunnen bijstaan.
Het was zijn knecht, een beste vent met
heel veel moed op de tong, maar bitter
inig courage in het hart. Mijnheer had
ïësloten, den eersten nacht wakende door
brengen, en Jan zoo heette de knecht
ad op zich genomen, mijnheer den slaap
t de oogen te houden, door veel te ver
Hen, iets waarin hij zeer knap was.
Alles was en bleef rustig in het huis
n omstreeks half twee in den nacht, toen
Jan op eens zachtjes
oven zich hoorde
open.
Mijnhc
zal al eea we;mg in zijn arm*
dutten. Hij stiet daarop terstond
r aan, en zi ide fluisterendO
vroeg
Zij
rden r
ra beiden zeer opmerkzaam
i vernamen duidelijk voetstappen boven
ch. Kort hierop hoora -n dc trap kraken,
aarop Jan zoo moedig werd. dat hij de
deur op het nachtslot draaide, llij scheen
niet te welen, dat dc spoken ook tl lor het
itelgat kunnen kruipen. En dit gebeurde
ook "hier, want niettegenstaande hij de
zoo zorgvuldig gesloten had, werd
die, toch weldra op zka v,jze geopend.
Dit maakt ons heldha; g m ie zoo vlug
dat hij met pak en zak in bed vloog, en
zijn heer, dien hij tegen het spook be
schermen moest alleen voor het gelag liet
zitten. Deze had echter moed genoeg het
spook af te wachten. Nog was er niemand
binnen gekomen en bleet het bij het openen
van de deur. Doch in de gang hoorde
men dat'i was. Mijnheer, niet geneigd het
gezelschap binnen te ontvangen had den
moed de deur andermaal tc sluiten, doch
met een ruk werd ze weer geopend. Men
zag echter niemand, en tiaar om bad Jan
de stoutheid eens even door een reetje
van het bedgordein tc gluren; doch juist
op dat oogenblik scheen een der dansers
uit den pas tc geraken, wipt even het
vertrek binnen maar verwijderde zich
dadelijk weer, na mijnheer ter loops gegroet
te hebben. Hoe kort deze visite ook geweest
was. hadden mijnheer en Jan echter maar
al te wel gezien, dat deafgedwaalde danser
een varensgezel was. Het dansen duurde
nog eenige minuten voort, waarna het weer
zoo stil werd als te voren.
Toen men niets meer hoorde, stond