en
Uitgever
Van den Munckhof, Venray.
.Zaterdag 35 September 1 909
30ste Jaargang
No. 39
TWEE
Dit nummer
bestaat uit
BLADEN.
Hoe er met 's lands geld
omgesprongen wordt.
Mengelwerk.
brandspuit-oefening.
i
Abonnementsprijs per kwartaal
voor Yenray 50 c.
franco per post 65 e.
voor het buitenland by vooruitbetaling 85 e.
afzonderlijke nummers 6 c.
MAAS
van 1 4 regel
eike
t'rijs der Advertentièn:
20 c.
««--er 5 c.
letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentiën, 3maal geplaatst worden 2maal berekend.
Daarvan geeft het Verslag dei'
Algemeene Rekenkamer eenig denk
beeld. De Haagsche correspondent
der .Tel." ontleent er cenige sterke
staaltjes aan
Een aardigheid vooraf.
Verleden jaar hebben we aange
toond, dat op 't ministerie van Land
bouw ongelooflijk hoo'ge sommen
waren betaald voor verschillende
meubels. Met scheen toen, of men
een koninklijk paleis insledevan een
werkbureau moest meubileeren.
Minister Talma bad zich toen
tegen 't verwijt inzake de Reken
kamer verdedigd met te zeggen, dat,
indien de meubelen waren vervaar
digd in de rijkswerkinrichting te
Veenhuizen, dat nog méér zou heb
ben gekost. Het blijkt nu, dat minis
ter Nelisson over die mededeling
t oos is geworden en z'n ambtgenoot
van Landbouw een briefje heeft ge
schreven. Dit briefje is gevolgd door
.eeu uitvoerige correspondentie"
0, heerlijke papieren inkt-wellust.
Het slot van de geschiedenis is, dat
minister Talma beloofd heeft, .een
proef met de Veenhuizer meubelen"
te zullen nemen. Het schijnt dus dat
men op z'n departement alweer
nieuwe meubelen noodig heeft
Maar o wee, ook nu weer komt
het landbouwdepartement er niet
zonder kleerscheuren af. De Reken
kamer deelt mede, dat zij versier
commissie genoten een presentiegeld
van, f 25 (vijl en tv. intig gulden)
per dag. Een rijksbouwmeester, lid
dezer onmmissie, genoot dus dit geld
eveneens boven z'n salaris Men zou
toch zeggen een i Ijksboüv. meester
die moet adviseeren over een op te
richten rijksgebouw, do-t z'n vone
werk De Rekenkamer protesteerde
tegen dit ailes, zonder resultaat. Is
het depaitement van Landbouw duur
of niet
HI. Met kracht komt de Reken
kamer op tegen het toekennen van
belooningen van f 85 en f 05 aan
ambtenaren van de Rijksverzekurings
bank, voor het uitbrengen van ad
op Ie: ugstorting. zuilts ine', medeweten van een rijks
Vil. Een frappant glsafij»: In i bouwmeester, die het zoo erg niet
1908 werd eeu belooning van f 4000 vond, omdat de verblijfkosten laag
aan rijksbouwmeester waren De Rekenkamer wilde, dat
vies omtrent de bekwaamheden van
departement niet altijd naar zuinig
heid woidt gestreeld". En met het
oog op de voorbeelden heeft de
Kamer schoor, gelijk.
Hier volgt een en ander.
Allereerst verschillende commis
sies, De wijze, waarop hierbij met
het geld wordt omgesprongen, is in
één woord ergerlijk.
I. Een referendaris bij het depar
tement van justitie, onlangs afgetre
den, heeft jarenlang zitting gehad
als secretaris van een examencom
missie. Hij was, zegt de Rekenkamer
belast met administratieve werk
zaamheden, waarvoor geen inspan
nende voorbereiding scheen to worden
gevorderd. Met andere woorden hij
had zeer weinig te doen. Hij onUingt
boven z'n salaris een vergoeding van
f8 per dag, of, over drie jaren,
totaal een douceurtje van f 1 1800.
Deze secretaris, die dus weinig te
doen had, werd bevendien bijgestaan
door een ander ambtenaar, die voor
schrijfwerk f 350 per jaar in rekening
bracht! Na veel moeite heeft thans
de Rekenkamer gedaan gekregen,
dat het presentie-gel i van f 8 op
f 6 per dag is gebracht.
Toch nog meegenomen.
II. Den 2-n Maart 1908 werd
ingesteld een commissie tot het op
maken van een prijsvraag voó. een
goedkoop slachthuis. De leden dezer
candidaat-klei ken
IV. Het voorbereidend notorieel
examen kostte in 1908 aan het rijk
f 195 per candidaat en f 190 per
geslaagde Hoofdzaak hiervan is de
examen-commissie. Bij elk schrifte
lijk examen, waaraan 10 personen
deelnam a. waren a commissie-leden
aanwez'g, terwijl 2 ruimsch ots vol
doende zou zijn geweest.
Leden die niet eens geëxamineerd
hebben, wonen toch de zittingen bij.
Als-ze ataeluu! -dig zij» k. mei
ze toch haar Den Haag en strijken
zoodoende het presentie-geld op.
V. De leden van een bepaalde
commissie genieten een toelage van
f 100 's maatrds, voor zooverre zij
geen bezoldigd staatsambt bekleeden
f niet reads uil anderen hoofd» een
bezo'digiug of toelage uit de scha'
kist- genieten Van bedoelde-com
missie is ook lid de directeur van
de Nsd.-Indische Bestuursaeademie,
die een salaris van f 3000 per jaar
heeft. Ook aan dezen werd I 100 per
maand uitbetaald. De Rekenkamer
protesteerde, omdat de persoon -een
bezoldigd staatsambt" bekleedde.
Neen, zeide minister ldenburg, een
staatsambt wil zeggen, dat tiet salaris
op de Slaatsbegrooting staat en dat
van dien directeur staat op de
Indische begroeting! De R leen
kamer ging op tiaar achterste boenen
staan tegen deze verbazingwekkende
spitsvondigheid, maar 't verloor
natuurlijk Brven z'n 3000 hou li
bedoelde persoon f 100 's maauds,
tegen hel duidelijke voorschrift in.
I. De regelingscommissie voor de
paardenfokkerij in Gelderland was
ran oordeel, dat er in Engeland een
hengst gekocht, moest worden. Dus
gingen 3 leden der commissie naar
Engeland. En alleen die reis kostte
den staat ('572. 'ioen was de hengst
er natuurlijk nog niet. Behalve naar
Engeland ging de Geldersche com
missie naaT Berlijn (f 107), naar
Oldenburg (f500), naar Normandië
(f350), naar Parijs (f295). Ali's
om hengsten tekoopen. Een gespe-
cifleerde rekening diende de commis
sie nooit in. De Rekenkamer pro
testeert weer. De minister van Land
bouw belooft beterschap. Wat bleek
naderhand rog Dat de commissie
een bedrag van f 10 per persoon en
per dag had gedeclareerd als presentie
geld, waarop ze absoluut geen recht'
toegekend
voor de leiding van en hei hoofdtoe
zicht op den bouw van stallen op
Het Loo. Geen peulschiftje dus. Do
Rekenkamer schrijft aan der, minis»
ter van Financiën, dat, naar haar
meening, lu i toezicht op dien bouw
behoorde tot de gewone werkzaam
heden van den rijksbouwmeester,
waarvoor de man z'n talans oilt»
vangt. Wat antwoordt de minister
Alsdat hij do beschouwing der
Kamer zéér waardeerde maar van
meening was, dat op,pleze aange»
legenheid niet kon worden lerugge»
komen.
Eu de Rekenkame hoog het
hoofd.
VIII. Vervolgens verschijnt ten
tnoneele het lustige w uwtje. Van
1893 tot 1908, dus 15 v lie jaren, is
aan een Haagsche Weduwe, dio
hertrouwde en daardor r haar recht
op pensioen verloor, 1 ch pensioen
uitgekeerd. Vijftien jaren achtereen
verklaarde oen am'oteiiaar der ge»
meente dar de wedi. -e niet was
hertrouw d. Hij w ist uurliik niet
beter. Wel had een b'uk in het te»
volkingsregister aangetoond, dat de
weduwe wél hertrouwd was, maar
daar dacht meti niet aan. Men ver»
trouwt blijkbaar op de braafheid der
weduw vrouwen En nu het mooiste:
toen de Rekenkamer vroeg, of men
d.rvi niet telkens bij uitbetaling van
het pensioen informeerde of de
weduwen hertrouwd waren, aut»
woordde het gemeentebestuur onl»
kennend, omdat vele dames boos
w orden bij die vraag Maar in het
vervolg zal men de bevolkingsregis»
Iers raadplegen. Het is niet in
Kop nick gebeurd.
IX. Evenals in het vorig verslag
moest ook nu weer worden gecon»
stateerd, dat dubbele betaling voor»
kwam. Hel meubilair voor 'n nieuw
kanlongerecbtsgobouw was tw eemaal
betaald. De Rekenkamer, financierde
Sherlock Holmes, kreeg list echter
n de gaten. Ook aan een lid van
oen Voogdijraad, een functie, die
belangloos dient te worden waarge»
somen, was saiatis uitbetaald. De
man uioet het teruggeven.
X. Hoe ambtenaren onuitgegeven
geld declareeren blijkt uit liet vol»
gendeEen opzichter der landsge»
bouwen, in het bezit van eenabon»
nementskaart op de Staatspoorwegen
diende toch geregeld reisdeclaraties
in. en kreeg z'ii (niet uitgegeven)
reiskosten geregeld uitbetaald. Hij
legde daarbij steeds de vereischte
verklaring af. dat wegens reiskosten
niet meer is in rekening gebracht,
dan hetgeen daarvoor door hem is
uitgegeven.
men op onderzoek en bleek, dat nog
andere ambtenaren precies op de
zelfde wijze bandelen ze hadden 'n
abonnement en brachten geregeld
reiskosten in rekening. Bij dezen kon j houske staat
het kwaad worden
maar van den eerste bleek
de bedoelde opzichter al het teveel
genotene in termijnen zou terugbeta»
len, maar Minister Regout vond dat
te hard. De man komt er met een
terugbetaling van f 200 af.
XL Vermakelijk is in het verslag
de polemiek tusschen den ministei
van Oorlog en de Rekenkamer over
de legeradministralie. De minister
klaagt, dat de Rekenkamer zoeveel
stukken en papieren vraagt, terwijl
de Kamer aantoont, hoe zij reeds
jarenlang bezig is, de legeradminis»
tralie te vereenvoudigen. Eigenaardig
is hare mededeeling. dat door de
meeste regimenten infanterie nog
altijd stukken worden overgelegd,
die door de Rekenkamer reeds acht
jaa" geleden overbodig werden ge»
acht. Ook komen massa's onnoodig
opgemaakte kwitanties in van het
regiment grenadiers en jagers in drie
maanden ruim 300. Waarlijk het
papierengevaar wil van het Oorlogs
departement nog maar niet wijken.
Dit zijn eenige grepen uit het, ais
altijd interessante, Rekenkamerver
slag.
Wie er kennis van neemt, komt tot
de bedroefde overtuiging, dat zuinig
heid in hel dagelijksch beheer nog
niet tot de departementen is doorge
drongen. De Rekenkamer is jaar in
jaar uit bezig, daarop de aandacht
te vestigen. Wordt het geen tijd, dat
ook eens in de Staten Generaal
worde gesproken Het loopt niet zoo
in het oog, omdat het geen reuzen
bedragen zijn, maar het betreft bon»
derden gevallen. Hier is iets goeds
te doen, G.
Neen het is nooit een feestdag vooi
schooljongens geweest! 'i YYns hun trou
wens ook nimmer bekend, wanneer Oil
ouwe trouwe dorpsmcube! zoo is vooij
efkes uit zijn huiske zou gehaaid a arden
Alleen de kuster onze opperbrandm-esler
wist 't wel.
Die kwam zoo is een of tv. -e keer pei
jaar met een meest gewichtig gezicht
dat een oppefbrandweerman kuster wel
zetten kon. bij je en zei: .Woensdag.om
vijf uur worre. bij 't branclhouske kommen."
En terwijl 's mans stem aanmerkelijk
daalde en er een ondeugend plezier straal
de in z'n oogen kwam er nog: „Vur de
man nog vijf putjes bier worreen wei;
was ie.
Ja. ja. de brandweer is een mooi ding
en overal tot in Loosbroek toe hebben
ze een spuit. Wel is deze niet veel grooter
dan een gieter, zoodat ze bij brand ge
woonlijk door een der spuitgasten onder
den arm naar de plaats des onheils wordt
gedragen maar toch bestaat daar ook
naar ik meen, een leden rijke brandweer
Misschien gaat daar ook een kuster
magische bierspreuken fluisterend de
dorpsbrandblusscher af? Ik weet het niet.
Maar koeren we tot onze eigen brandweer
terug, de brandweer staat onder rccht-
Toen 't uitkwam, ging streeks comando van den opperbrandweer,
den kuster. 't Is Woensdag kwart voor
vijf. Rustige rust ligt over het dorp. Alles
werkt, de straat is stil en niets zelfs geen
straatjongen verraadt iets van de groole
gebeurtenis dio aanstaande is.
Maar bij de school waar het brandspuit
dat tevens den weidschen
ondervangen, titel van arrestantenlokaal voert, is de
'kuster reeds een of twee dagen in dc
(lat hij
houske en van het brandspuilhouske naar
z'n werkplaats, wis wel vijftig keer op een
dn^ en nu. nu heeft ie eer van zijn werk
en' mag alles gerust gezien worden rt Is
voor do inspectie klaar.
Zwierig slingerden zich de grijze slangen
om 't ijzeren hek tier speelplaats, De
brandzeilen door den kuster gelapt, met
oen vaardigheid welke tic flinkste huismoe
der lot cere zou verstrekken, liggen uitge
spreid op het gras onder linden voor de
school, en in het braodhouske staat van
allo spinnen ebben, vleermuizen, stuf en
kalk ontdaan, de brandspuit te wachten
op het gewichtig oogcnblik, dat ze voor
n minuut of tien uit haar somber myste
rieus verblijf zal gehaald worden.
Want weet het wel, het brandspuithouske
is den dorpsbewoners 'n soort hindoetempel
waar slechts de kuster als brandspuitbra-
mann zoo nu en dan mag binnentreden
om den ouden afgod wat af te stoffen en
op te lappen.
Echter het is onder de hand vijf uur
geworden en met zweetdroppels van in
spanning, agitatie en onrust over het
wegblijven der overige brandmeesters,
wacht de kuster op z'n ondergeschikten:
maar vooral op Jaon. die als Wethouder
en obcrfeuerinspector, zijn oog zal laten
gaan over de deugdelijkheid van de
aan de hoede en voortdurende zorg des
kusters toevertrouwde gemeente voorwerpen
de behendigheid der spuitgasten en de
verdere deugden, welke den echten
brandweerman dienen te sieren. Want gc
begrijpt het toch immers goed: brand
meester is de hoogste onderscheiding,
welke men den dorpsmensch kan vereeren,
t is de militaire Willemsorde van den
plnttelandsgcmcenteraad.
Daar komt vijf na v ijf eindelijk over 'i
molenpedje jaon de wethouder aangesloft.
Dij is z.oo een beetje op zijn Zondagsch;
een skonne teschneuzik hangt nonchalant
over zijn boord van zijn rechter jaszak
zijn klompen zijn krijtwit geschuurd en
hij val een snuifkc uit zijn nieuwe snuifdoos
terwijl hij tegen den kuster zegt.Het
ziet er skon out kuster; ik zie de ander
•g nie gelijk
Doch weldra komt van den meulen den
'■"Ider in zijn hemsmouwen aanzetten
en door het riet en over de boterstukkrn
en langs het kerk eland zie je Drick en
Tin us en Bertus en Hein en Arjaen de
scheper komen aanslenteren Daar grijpen
zes paar rappe vuisten de kettingen en
trekstangen en rolt de brandspuit door
de kuster van achter aangeduwd het
huuske uit.
Dan gaat duur het zandige wagenspoor
over hult en bult naar de rietsleuj of als
hgi een mirakels dreugen zomer is, naar
dl iirandkuul bij Bertus aan don Driesch
Vin gensvlug worden de slangen aange
schroefd het pompen begint, het water
loet de grijze slang zwellen en ontelbare
luiiieinen wijzen even zoovele lekken aan
iv.u tic kuster maar niet begrijpen kan én
Ii i evenmin en Bertus en zijn makkers
>t'i. .ii niet, wijl "t nimmer ia hun hoofden
/.d komen, <Jat de lands des tijds ook
kn-igi u tlurli om een brandspuilslang.
I '.ui beveelt Jaon Da «Jficjen derm is
lot ugend nazien mot worden en T vol-
.1 jaar spotten nog 'Jó fonteinen meer
niet de wcUiouderlijke bevelen en des
kusters zweet.
Maar desalniettemin een tiksche straal
rsp; ooit velden en wegen. Bumpers en
kuster, de man die de siraaipijp voert,
zijn moe en Jaun, die met een gerust hart
kan getuigen dat de kuster mar schon op
hel brundgrei wil te passenen de andere
lijk goed trekken en pompen kunnen
geelt het sein tul den aftocht. Weg is de
•i rist
Met luide kreten van verlichting en
itugde, als hadden ze zoopas een kind
uit de bovenste verdieping vau een New-
Yorker wolkenkrabber gered sjorren ze
hel oude vehikel weer naar hel brand-
sjuiitiiuuske terug. Weg is de eerbied
Je spuit en dc nog sijpelende slang.
Weg de piëteit toch zeker verschuldig aan
Je brandzeilen welke galen en lappen zoo
!c getuigen zijn van een eerbiedwaardige!)
ouderdom.
Ze hebben al wat huizen heipen afbran-
len! Rammelend* rolt de brandspuit dc
poort binnen vlug gooit Tinns dicjen
derm over de pomp stangenwoest
smakt de mulder de zeilen in een hoek;
de sleutel piept in het sleutelgat; de
rocste hengsels knarsenduf slaat de
had. Da Rekenkamer dringt nu aan reeds vele jaren aldus handelde en..
weer geweest. Hij heeft geloopen, gedraafd deur dichl.en (Tê"spuit mag een half jaar
van zijn werkplaats naar het brandspuit
