tow flNBAT HORST en omstreken.
UitgeverW. A.
Munckhof, Venray.
Bezuiniging.
ie dikke Trom.
Zaterdag 8 Mei 10O9.
30ste Jaargang
No. 19
PEEL
MAAS
Abonnementsprijs per kwartaal
yoor Vbnrat 50 c.
franco per post 65 c.
voor het buitenland by vooruitbetaling 85 c.
afzonderlijke nummers 6 c.
Prijs der Advertentiën
van 1 4 regels 20 c.
elke regel meer 5 c.
letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentiën, 3maal geplaatst worden 2maal betekend.
J)it nummer
bestaat uit
TWEE BLADEN.
Bij de komende verkiezingen zal
«eer van alle kanten om bezuiniging
worden geroepen. Do partijen, die
de staalspensionneering willen in
voeren, verkondigen het luid, dat er
wel geld te vinden is.
Wanneer er maar 'u algemeene
inkomstenbelasting wordt ingevoerd,
die de vrijstelling van den land
bouwer opheft. Wanneer de succes
sierechten maar worden verhoogd,
vooral voor groote erfenissen, en
wanneer de militaire uitgaven maar
worden geknot
Zoo roepen zij.
Het is altijd eigenaardig, hoe de
mee6te bezuinigers willen bezuinigen
in het groot, d.w.z. op de groote
dingen. Wij durven zeggen: wanneer
eens in de staats-organisatie, inde
staatsadministralie, werd nagegaan,
ernstig en oprecht, wat er daar be
zuinigd kan worden een massa
kleinigheden, die same'n een groote
som vormen «-at zou men ver
rast opzien.
Wellicht dat, indien de Tweede
Kamer besluit tot het instellen van
de bekende enquête, er wel het een
en het ander voor den dag komt.
Wij willen thans op een paar van
die kleinigheden de aandacht vesti
gen. Aanleiding daartoe vinden we
in enkele feiten, genoemd in de
«Verslagen der Algemeene Reken
kamers in Nederland en in Neder-
landsch Indië, bedoeld in art. 79 der
Indische Comptabiliteitswet over
1907. Hier is iets
In 1900 werd aangekocht een
Feuilleton.
groote hoeveelheid ledeivttenkarton-
papier voor de verpakking der In
dische zoutbriqjetlen. Toen dii papier
in Indië aankwam, bleek, dat het
voor het gebruik minder geschikt
was. Op 2 November 1906 was nog
72,000 kg. van dit voor het beoogde
doel minder bruikbare papier in
de pakhuizen in Nederland opg
slagen. Wat doet men nu Toch
werd in die maand een nieuwe partij
van hetzelfde papier aangekocht
Verstandig en zuinig nietwaar
Een ander staaltje.
Wanneer de militairen hier te
lande op manoeuvres zijn, en hun
volledige uitrusting bij zich hebben
krijgen ze ook de levensmiddelen
mede, die zij in tijd 7an ooilog mede
nemen. Daarvoor zijn twee pakjes
beschuit^ Gewoonlijk wedt het
strenge consigne gegeven, dat die
beschuit niet mag worden opgegeten
ze moet na afloop der oefeningen
weer worden ingeleverd.
Wij «eten b.v. dat eenige jaren
geleden een compagnie, die op 'n dag
slecht eten kreeg, had afgesproken
de beschuit op te eten, waarvoor alle
manschappen werden gestraft met
inhouding van soldij. Wat is nu ge
beurd In 1906 bleek, dat in de
landsmagazijnen een hoeveelheid van
10,000 kg. beschuit in bedorven toe
stand verkeerde, zoodat zij voor 'r
schijntje moest worden verkocht
De oorzaak er van kon niet worden
veiklaard" Van zuinigheid en
wijsheid gesproken.
En nu zou men denken, dat ten
minste bij zulk een uitgebreide, dure
bureaucratische administratie toch
alles wel in de puntjes was
Onnoozele Wij lezen, dat aan een
officier van gezondheid, die er abso
luut geen recht op had, e-r. gratifi
catie van f 1000 werd to°gekend, «Er
bliek", zegt het verslag, «hoe het
4.
's Morgens begon het geloop al. De
schepen als pseudo-medereiziger kwam
al heel vroeg informeeren, hoe het zat.
Lowiekes vrouw had maar juist den
tijd het pak weg te bergen. De schepen
was bang voor dc vragen van de Fan-
faarders en kwam zich op de hoogte der
reis stellen.
"Hubste de trom mit gebracht? Lowie,
wie is 't toch gegunge Waarts te vroeg
hcira waren een reeks vragen, die Lowie
te beantwoorden had.
Met een stalen gezicht deed hij aan
Jean van Maris Dorusse Sjengske een
heel verhaal van 't verloop zijner reis.
En de trom. 't Duurde nog drie weken
eer ze kwam, daags voor de kermis zou
ze hier zijn, ze moest eerst gedurende
acht dagen lang afgeslepen worden en ze
moest op toon gebracht worden.
In de fabriek was daarvoor een aparte
werkman, eene Waal, „die dit allcin kos
en ein bietje krank" geweest was en nu
daaraan moest beginnen.
Dat verhaal van die tromslijperij kreeg
nu voor den voet, ieder belangstellende
te hooren, totdat de haammaker voorgoed
de ladder opkroop en zich door het zol-
dergaatje naar boven hecsch om zich daar
gedurende eën tijdje onzichtbaar te maken.
Hij werkte met ijver, werkte met over
leg en bovenal met kunstvaardigheid.
Zijn broer had hem het "gehuus" in acht
passende, sluitende stukken thuis ge
bracht. Lowieke had alles lijn ineengezet,
de vellen er meesterlijk overgespannen
de dekrngen er opgelegd, do rbr™konr-
den, de schroeven, kortom alles op zijn
plaats gezet.
Dan was hij aan 't poetsen gegaan, en
binnen veertien dagen stond daar boven,
de mooiste, grootste „dikke" Iro n, ge
slepen. gepolijst, gepoetst, kant en klaar,
zooals er zeker uren en uren in den om
trek geene te zien was.
Wat was hij tevreden over zijn werk
Van puur plezier zou hij er haast mee
voor den dag gekomen zijn maar de
honderd en tien „frang" die hij er zuiver
aan verdiende deden hem zwijgen.
Nu moest ze 's nachts nog geprobeerd
worden. Hij en Berb kropen, toen de klok
middernacht geslagen had, met de lan
taarn aan, het zoldertje op.
Berke stond verbaasd.
Zij lichtte met de lantaarn korter bij en
nu begon Lowieke zijn vingers op de
trom te bewegen.
Men'had hun daar moeten zien staan, 't trot-
sché gezicht fier omhoog, half in de
schaduw, de oogen stralend van inwendig
genoegen. Hij begon te trommelen, eerst
zacht als het geraas van een stroom neder-
vallende erwten dan wiens geluid tot
een zachten roffel, als trokken de schutters
te Sittard uit eindelijk bewerkte hij het
instrument met de vuisten de opkomende
donder, onnavolgbaar juist nabootsend
„schjoon, schjoon riep Berb, sie is good
me zol er baar bang veur wère zoo hel
geit ze." Maar Lowieke deed ze nog eens
hooren, hij kreeg er schik in.
Eerst een korte slag dan twee, dan vijf, J
dan tien donderslagen volgden rommelend j
in een vloeiend achtereen had haar
eerste proef glansrijk doorstaan.
Morgens stond de haammaker een
oogenblik aan de deur de dorpstraat in
te kijken zijn buurman de kantonnier, kwam
buiten.
,Haammèker" riep de buurman 't het
van nacht nog duchtig gehommeld neet
mogelijk was geweest, <Ut zulk een i land schatten gelds kosten,
aa tui en 1 ijlt bedrag ten*w::< elite werd! examen commiss es. Daar
betaald." De officier is nu bezig z'n eenvoudig, we durven
«gratificatie" in m .andeii«ksche 'er- schandelijk met het geld
I mijnen terug te betalen.
De R k^nkame"' protesteert er
tegen, dal aan genanten plotseling
boven hun jaarwedde ee.n belooning
van f 5000 werd uitgekeerd, dat aan
een m-joor betavm--s' r bij zijn
zilveren arnbtsfeest een persoonlijke
jaaiLjkscbe toelage wu> f j000 boven
z'n salans werd verst rofcl En er zijn
meer dergelijke feiten.
Een duur en weelderig departe»
ment is daf, ran Laudh.ui v, Nijver
heid en Handel. Vooral Ie uitgaven
voor het pand aan de Prin-v «,s-gracht.
waar de minister z'n ntp-eau heeft,
doen, zegl de Rekenkam «minder
denken aan de aanschaffing van de
noodzakelijke benoodig'heder. voor
een tot bureau bestem 1 u bouw, dan
wel aan stoffeering en nvubiieering
in overeenstemming tret de nieuw,
en fraaie lokalen van - en voornaam,
op deftig'n stand gelegen huis."
Sinds de instelling van het depar»
tement (ir. 1905) is re» ds 127.000
uitgegeven voor meubilering, 1 9000
voor vei warming en lichting
inslalUtiën; W.i! /•.•"'♦gaven
voor oogen zien Hier zijn z»?.
Meubelgordijnen f 1700
Tafel kleeden 1000
Cylinderbureau's per stuk 200
137,50
300
70
42
35
Een bescheidener soort a
Schrijftafels per stuk
Haarden p. stuk 200 tot
Vulkachels per stuk
Verguld haardstel
Kolenemmer met turfbak
Wat zegt men ervan
De Rekenkamer maakt de op»
merking, dat haar schrijftafels f 55
kosten. Die van het Landbouw*depar«
tement kosten f 82.50 duurder.
Een van de zaken, die ook het
Ah, zoo, dacht Lowieke de trom 1 *Joa"
hernam hij „twee keeren mein ich „Joa"
hernam de kantonnier „mer den tweeden
keer erg lang, zol't urgens ingeschlngen
zeen
Ich weit 't neet"' dacht Lére Lowieke
„toch neet in mien hongerd en teen frang,
domme wégkretser."
Hiermede was 't incident afgeloopen,
andere bezoeken kreeg hij niet, alles had
te druk behalve een briefje van den
burgervader waarbij bericht werd, dat do
Fanfare morgen Kermis-Zondag de dikke
trom feestelijk zoude komen afhalen na de
Hoogmis.
Hij had tot dan standvastig geweigerd
ze aan iemand te laten zien, want de aar
digheid was er dan af- Ze was van "t
spoor aan adres gekomen, hij had ze on
gemerkt s avonds afgehaald en boven ge-
zd.
VII.
Heerlijk kwam des Zondagsmorg. ns de,
zon bóven de kimmen jubel nd s hu >t ze
duizendmij.t n lange slrat. ii over v iieu-
velen en overgoot het daf en Wnig<-rik met
gouden licht.
zijn de
wordt
el zeggen
geleefd en
gesmeten.
Zoo werden aan de leden van een
commissie tot afneming van hei
examen voor 2e klerk aan het de»
parlement van Landbouw, boven de
examen gelden van f 5 tot f 8 per
dag nog f elooningen au f 40 t"t f 64
toegekend.
De commissie tot afneming van het
voorbereidend notarieel examen kost«
te in 1907 de som van f2200. Aan
plaatsvervangende leden, die niet
hadden behoeven in te vallen, werd
nota bene vergoeding uitgekeerd.
De Rekenkamer nam hier absoluut
geen genoegen mee, en de heeren
moesten de centen terugbetalen
Kenmerkend is ook het zenden van
afgevaardigden naar feestelijkheden
in het buitenland, waarbij 't lands»
belang absoluut niet is betrokken
maar dat toch handen vol geld kost
Wij zullen eindigen.
Niet, omdat er geen stof meer is.
Het krioelt in de R^kenkamerver
slagen van zulke feiten. En vast
staat onze overtuiging, dat, zoo hier
eens tijuedig eo cn. j giók werd inge
grepen. er'n ontzaglijke bezuiniging
zou zijn in te voeren.
Maar wie haalt deze kastanjes uit
het vuur
Voor huis en hof.
Het Mdbl. tegen de Verv. onder,
zocht verschillende Bordeauxwijnen,
waarbij bleek dat vele een te hoog
gipsgebalte bezitten.
In Frankrijk is bij een wet ver
boden wijnen in den handel te
brengen met meer dan 2 gram gips
per Liter, In landen, als bet onze,
waar geenerlei wetten den invoer of
kreeg van dezen met een harden schreeuw
aan zijn ooren te hooren, zoo hard. dat
.Sint Peter wel uit zijn dut kon schieten
det de nuuj, dikke trom ingewied" zou
worden.
Aldus geschiede het.
Men trok spelende in de marschmaat
op naar 't huis van „Lère Lowieke.
Deze stond in zijn deur op te passen of
de stoet kwam.
Zijn Berbke had hij last en order gege
ven, dat als hij riep .krieg ze", zij naar
boven het „l< dtlerke op zou gaan en de
trom naar voren zou brengen.
Daar zijn ze en staat de drom spelende
met de Commissie omringd door de geheele
dorpsjeugd voo. Lowiekes huis, in blijde
verwachting.
„Krieg ze Öerke" schreeuwde Lowie, na
't einde van het stuk en viug klauterde ze
naar boven en greep de trom vast.
Maar wat angstkreet van Berb hoort
Lowieke boven h< i verward geluid van de
stemmen der menigte.
Zoo bang heeft ze nog nooit geroepen
zelfs niet „doe heur de maar reej". Hij vloog
haar ter hulp. „Krieg ze dan, Berb"
verkoop belemmeren van dergel ij ken
wijn, neemt men het met den ver»
koop van zwaar gegipste wijnen zoo
nauw niet.
't Komt er niet op aan, gaf een
groothandelaar te Bordeaux t«n ant»
woord: aangezien de wijn in Holland
in den smaak valt en daar te dien
opzichte geen bepalingen figeerende
zijn.
Dit laatste is 7.00. Maar daaru t
blijkt voor de zooveelste maal dat
eet» wettelijke rege'ing der verval»
schingen noodzakelijk is.
Hetzelfde blad constateerde op«
ni uw de aanwezigheid van koper»
verbindingen in rransche doperwten,
tengevolge van 't gebruik van
zwavelzuurkoper, welke koperzouten
ter kleuring worden toegevoegd.
Dit gebruik is in Frankrijk offi»
cieel toegestaan. Men krijgt aldus
fraai groen gekleurde groenten. Maar
men wete het wel: kopar is een
positief vergiftige stof. Waar men
uitstekende inlandsche kopervrije
groenten kan bekomen, doet men
derhalve wel, zich van deze te be»
dienen, en zich niet om een fraai
kleurtje tot een vrijwillig «proefdier"
te laten gebruiken.
Tuf j*.
Houten stelen zitten dikwijls zeer
los in het ijzeren gereedschap. Dit
komt, omdat bij het nat worden, het
hout zwelt en bij het later verdampen
van het vocht, het weer inkrimpt-
Wanneer men echter de nieuwe
deelen, voor het vastmaken, met
lijnolie drenkt, dan voorkomt men
het euvel, want de olie belet de
opname van vocht. Bovendien zijn
deze gedrenkte stelen duurzamer.
Verharen.
Rundvee en paarden wisselen twee
maal in het jaar van haar, in het
voorjaar en in den herfst. Alsdan
moeten de dieren t*gen kouvatten
beschut worden.
Om dn haai wisseling te bespoedigen
geve uien om dezen tijd licht voedsel
Van goeden invjoe 1 is een dagelijk-
sche gift van lijnkoek in hel drink
water.
Het bombam, bimbam der klokken riep schreeuwde hij. Ich kan neet Lowie'
de dorpelingen ter eerste Mis n later met krijschie zijn wettige huisvrouw terug.
verdubbelden klank naar de hoogmis. De j „Waoveur neet, sapperdepie" brulde hij
eoristen zongen het Credo en den Agnus tegen en keek de situatie aan.
met forschere stemmen dan gewoonlijk, i Het hart voelde hij naar zijn schoenen
want zij behoefden zich niet ie sparen voor zakken.
volgende uren. „De trom geit neet door 't luukske oet.
De rijen jongelui, waardoor het kerkvolk /e is te groot.-'
na 't einde der kerk mot- y.sserren, Hcere miene leeve God 1 waat noeë, zegt
ontbrak, wat allen warenhuisw.uir s gegaan Lowie voor zich en trok zijn vrouw van de
om hunne blankgcschuurde instumenten ladder.
te halen. "Waat noeë laot ins zeen," zegt hij. 't
De doove halfer van Wiueshof, die Was zoo, hij bad ze erg groot gemaakt,
aan Meijersbert vroeg wat er te doen Was en niet aan het luikje of het venstertje
toen hn al die instrumenten zag blinken, i gedacht.
Hoe hij ook trok of duwde hij kreeg ze
niet van het zoldertje af.
Hij liep naar het venstertje, dat hij in
ander omstandigheden toch wc! kon zien
dat de helft kleiner was dan de trom, liep
in het halfdonker met zijn hoofd tegen een
balk voelde het maar even en bleef „ver-
papzakl" op zijn „zulderke" staan.
Inmiddels had de fanfare haar tweede
I stuk afgespeeldde burgemeester, de
voorzitter, de schoolmeester-directeur,
de schepen waren in 't huis gegaan en
stonden aan den voet van hetlaJJcrije bij
de looikuip.
Berb stond te „janken" van verlegenheid.
„Hie, hie, bóve" riep ze en werkelijk zagen
de vier Wingerikkers notabelen, boven
hunne hoofden blinken de grootste mooiste
trom die er komen kon «mer, schreeuw
de Lowie, det beheksdedink geit cr neet
meer aaf.
Eergisteravond had hij ze daar op ge
zet zoo loog Lère Lowie er duchtig op
los want hij had zijne gewone tegen
woordigheid van geest weer geheel terug
en voelde nu ook de enorme bult, die hij
zich tegen den balk geloopen had.
'l Was hekserij mirakel, want ze was
te groot geworden.
Achtereenvolgens probeerde het nu
iedereen. De schoolmeester zei heel logisch
dat als ze er opgekomen was, ze cr ook
afkon en duwde ze in alle richtingen vQQr