voor
m
UitgeverW. A.
Munokhof, Venray.
Nederland's onzijdigheid
Beschermt de vogels.
De broeizieke kip van
mijnheer Dosman.
Zaterdag IB Mei 1907.
'3Sste Jaargang.
No. 20.
Mengelwerk.
Abonnementsprijs per kwartaal
voor Vknrat 50 c.
franco per post 65 0.
voor het buitenland bij vooruitbetaling 85 c.
afzonderlijke nummers 6 c.
Prijs der Advertentiën:
van 1 4 regels 20 c.
elke regel meer 5 c
letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentiën, 3maal geplaatst worden 2maal berekend.
Naar aanleiding van wat er in de
Tweede Kamer van de Staten-Gene-
raal over de neutraliteit van Neder»
land gezegd is, brengt het Berliner
Tagebiatl. naar het zegt van «gezag
hebbende Neder'andscbe zijde", een
verklaring, die hierop neerkomt
Een volk als de Nederlanders, dat
op zulk een lange en roemrijke ge»
schiedonis terug kan zien, behoeft
zich niet onder de voogdij van andere
volken te stellen, die bovendien bij
werkelijke ernstige conflicten geheel
en al waardeloos zou zijn.
Nederland is heden ten dage mees»
ter van een koloniaal wereldrijk,
behoort tot de oudste koloniseerende
staten der nieuwere geschiedenis en
neemt op bet oogenblik nog de tweede
plaats order de koloniale mogend»
héden in.
De Nederlandscho bezittingen in
Oost Indie hebben een bevolking van
over de 30.000.000 zielen. Sedert
meer dan 300 jaar hebben de Neder»
landers daar hun heerschappij ge»
handhaafd en op Java zijn reeds
voel langer dan 100 jaren geen
ernstige opstanden meer voorge»
komen.
Zelfs als in Britscb Indie het»
geen nauwelijks aan te nemen is
de Engeland vijandig gezinde be
weging zich zoj uitbreiden, hebben
de Nederlanders voor hun koloniale
ryk niets te vreezen.
De politiek van Nederland is vele
tientallen van jaren bezadigd en kalm
geweest en heeft eenig en alleen de
bevordering der belangen van het
volk gediend zonder zich ooit met de
avonturen der groote Europeesche
politiek in te laten,
Nederland leeft in de beste ver
standhouding met zijn naburen en
voelt zich, zonder eenige agressieve
eerzucht hoe ook genaamd te hebben
sterk genoeg om zijn machtspositie
zelf te verdedigen.
D >t het Nederland bij zijn gezonde
politiek goed gegaan is, bewijst een
bbk op de handelsbalans.
Voor dertig jaar geleden bedroeg
de invoer in het koninkrijk ongeveer
f 760,000,000 en de uitvoer ongeveer
f 551,000.000. De cijfers der laatste
jaren geven bijna 5 maai zoo groote
bedragen aan.
Hiermede neemt Nederland, wat
zijn invoer aangaat, de vierde, en
wal zijn uitvoer betreft, de vijfde
plaats onder de mogendheden in;
terwijl het volgens het aantal in»
woners een van do laatst genoemde
zou moeten worden.
Deze uitkomst dankt Nederland
niet het minste aan zijn besliste
vrijhandelpolitiek, die het in alle
oeconoraische toestanden getrouw
handhaafde, niettegenstaande bijna
alle aangrenzende staten tot het be»
schermende stelsel overgingen.
Steunende op een voortreffelijk
bestuur in het moederland en in de
koloniën, kan Nederland zijn politiek
onpartijdig en rechtvaardig langs de
tot dusver gevolgde banen voort
zetten, zonder to moeten vreezen in
een conflict van belangen gemoeid
te worden, dat nu en dan tusschen
groote mogendheden ploegt uit te
breken.
Het Nederlandscho volk, dat door
een mot heldenmoed gevoerden
jareniangen vrijheidsoorlog, de be»
wondering van de beschaafde wereld
nog op den huidigen dag, na eeuwen
opwekt, behoeft zijn zelfstandigheid
niet onder curateele te stellen: het
voelt zich krachtig genoeg den eigen
haard zelf te beschermen.
Wanneer men over vogel be
scherming spreekt, doet men de
ervaring op, dat bij velen aangaan
de het vogeivraagstuk zonderlinge
begrippen heerschen.
Ze beschouwen vogelbescherming
als iets weekei ij ks en sentimenteels
Meer nog zijn er, die van eene
grenzel voze onverschilligheid blijk
geven.
Die onverschilligheid is in de
tegenwoordige omstandigheden zoo
niet onverantwoordelijk dan toch
roekeloos, Te weinig beseft men nog
hoe onze belangen verbonden zijn
met een goeden vogelstand.
Het is een feit, dat de jeugd, voor
al die van bet platteland, na school
tijd en 's Zondags veld en bosch
afzoekt naar vogelnesten, om die
van den inhoud te 'oerooven.
't Is een wedstrijd als 't ware in
het verzamelen van eieren, die men
uitblaast om de schaaltjes, aan een
draad geregen, tegen den muur der
huiskamer te hangen als versiering.
En niet alleen de schooljeugd,
ook grooteren, volwassenen zelfs,
doen mede.
Vindt vader een vogelnestje, dan
haalt hij 't uit en neemt het mee naar
huis, om er zijn zoontje mee te ver
rassen
Zoo wordt het uithalen van vogel
nesten niet alleen niet tegengegaan,
maar geleerd aan de jeugd. En
toch is de waarde van een nest zoo
groot.
Nemen we aan, dat iemand het
nest van een grasmusch of rood-
staartje met een vijftal jongen weg
neemt. Na een paar dagen zijn de
diertjes natuurlijk verhongerd.
Waren ze blijven leven, dan zou
den ze heel wat insecten door het
ieelgat gejaagd hebben: wie ooit de
oude vogels heeft gadegeslagen bij
iet voederen der jongen weet dit.
Laten we aannemen dat elke vogel
>er dag gemiddeld 50 exemplaren
insecten en insectenlarven verorbert.
Dat zijn per dag 250 insecten, rupsen
of larven, welke vooral de oofiboomen
in den zomer tot verblijfplaats kiezen
en in leven blijven, nu zoo'n nest
vernietigd wordt. Stel dat de jonge
vogels 30 dagen in het nest blijven.
Zo verorberen dan 7500 schade
lijke beestjes.
Daarbij is het zeker, datb.v. een
rups niet eerder ophoudt met eten.
voor zij van blad on bloesems mins
tens zooveel beeft opgepeuzeld, als
haar lichaamsgewicht bedraagt.
Verder nemen we aan, dat zoo'n
rups dit leven 30 dagen voortzet.
Als zij nu per dag slechts één
vrucht vernielt komt dit voor de
rupsen, die ten behoeve van dit ééne
broed zouden weggevangen worden,
op 22500 vruchten.
Zijn het appels, peren of pruimen
dan vertegenwoordigen die een waar
de van meer dan 500 gulden. Een
vogelnest kan dus meer dan f 500
waard ,.ijn. Waarom dan de nesten
der nuttige vogels uilgehaald.
Iemand heeft waargenomen, dat
bij het eerste broedsel, de oude
spreeuwen in den voormiddag om de
drie, in den namiddag om de vijf
minuten voedsel naar het, nest brach
ten.
De oude vogels gebruiken ook
voedsel, stelt 10 insecten per uur,
dat geelt per dag voor een spreeuwen
familie 364 schadelijke iüsecten.
Zooals bekend is, bestaat het
voedsel dezer vogels op de weilanden
hoofdzakelijk uit ritnaa den. sprink
hanen en grasrupson.
In 1892 brak in Ovarij sel, Gelder
land, Utrecht en Noordbrabant een
spurrie-rupsenplaag uit.
De spreeuwen hielden toen onder
de opeters eene geduchte slachting.
Toen in 1875 in de omstreken van
Warfum de erwtenoogst door blad
luizen dreigde vernield te worden,
daagde plotseling hulp der spreeuwen
op. Muggen en vliegen, zolfs horzel
maden uit de huid onzer huisdieren
worden verslonden.
En tocht vervolgt de mensch deze
vogels, omdat ze wel eens kersen
stelen. Hij bedenkt niet, dat er zonder
de spreeuwen misschien geene kersen
te stelen waren.
Voor het vele nut heeft hij geen
oog, alleen de schade, die ze tijdelijk
cunneu veroorzaken, meet hij breed
uit.
Zonder twijfel beloopt bet gelde-
ijk voordeel, dat de vogels aan land
tuin en boschbouw bezorgen, jaar-
ijks duizenden gulden.
Dit voordeel zou nog grooter zijn
zoo er meer nuttige vogels waren.
Waarom dan niet daarvoor gezorgd,
in plaats van ze tc vervolgen en uit
te roeien, zoodat hun getal steeds
cleiner wordt
Ooze boerenbonden en vereeni-
giugen van tuinlieden, die er direct
>elang bij hebben, deden goed, op
eene vergadering het vogelvraagstuk
eens onder het oog der leden te
irengen.
In ieder dorp zijn er toch wel
enkelen, die iets voelen voor de arme
vervolgden, en die het dreigende
gevaar, dat van de zijde der scha
delijke insecten komt, zien naderen.
Aan het werk dus, eer 't te laat is.
1 dan verzoeken we den steun der
zooveel mazen laat, waardoor hij
gemakkelijk ontsnapt.
We moeten dus aandringen op]
eene strengere Vogelwet, die beter f
wordt nageleefd.
Kom gauw boven, ik sterf.., klonk het
weer hartverscheurend.
Vooruit dan maar, zei de brigadier t.«t
zijn ondergeschikte.
Eu de geweerkolven begonnen tegen de
deur te spelen en met zoo'n kracht, dat de
Zoo'n wet is dan, dank zij het I deur spoedig uit het slot sprong."
Streven van vele welwillenden, voor Ondertusschen waren ook do buren toe-
al door 't toedoen der Ned. Ver. totISe^roomJ-
marechau8sees en eenige buren
Bescherming van vogels reeds in het
vooruitzicht gesteld.
Onderwijzers kunnen van die ver-
eeniging graiis lid worden en ge»
nieten dan alle voordeelen der gewone
leden. Tal van vlugschriften kunnen
ze op aanvrage gratis bekomen.
De
snelden naar boven en vonden den ouden
Dosman badend in zyn bloed.
Wie is die man vroeg de brigadier de
oude dame.
Maar deze was niet in staat teantwjo-»
den.
1 Is do man van hiernaast, die pas
u ihier is komen wonen, een Amsterdammer,
Het kost slechts een briefkaart I antwoordje een der buren.
aan de Secretaresse, der Vereeniging Een rare sinjeur, voegde een tweede
Jonkvrouwe S. var. Citters. Villa erl,Ü. ee» zonderlinge vent, dien ik 110>it
Nieuwe weg. Doorn.
vertrouwd heb.
Hij wilde mij vermoorden, zij de oude
juffer met een huivering.
De brigadier nam de revolver op en
oodeizocht het wapen.
De arme Dosman was nog steeds be
wusteloos.
De brigadier liet zijn ondergeschikte
by Dosman achter en begaf zich door
eenige buren vergezeld naar de woning
van Dosman.
Een raam werd opengeschoven en zoo
traden de nacbtelyke bezoekers de woning
kip vloog kakelend J van den ex-banketbakker oinnen.
In de keuken', waar zei het eerst &an-
zij vreeselijke verwoes-
De goede Dosman grynslachte, deed
een stap op het plittedak strekte zijn
arm uit en...
De veel geplaagde
weg en de oude Dusmati zakte plotseling
met groot ged.uisch door het glazen dak. I landden, vonden
Hoelang de goede Dosman erover deed liögen aangericht. óveral la^en scherven,
en hoe hij beneden kwam, wist by niet, te mldden op den grouJ de doode pO08
doch eenige minuten later lag hij op een 9n in den hoek de 18 broedeieren. Maar
kamertje op den grond, met bloedig ge- deze g0gQTen8 waren voor den Drigadier
zicht, bloedige handen, zyn revolver ge-1 niet voldoende, om daarmee het plaats
klemd tusschen bloedige vingers. gehad hebbende voorval te kunnen re
Wat er nu volgde, hoorde de arme construeeren.
Dosman niet. want hy was geheel De trapdóur stond open en de briga-
buiten westeo. djer met zjjn gevo[g ging naar boven.
Hy was terecht gekomen in de slaap- l)aar tpof hem e0n ver8Cbrikkelyk
kamer van een oude dame van in de I schouwspel
zeventig, die by het hooren van den juffroUw' Dosman-Thoom lag in haar
zwaren plons, wakker schrok, en bij het nachtgewas 1. bewegingloos op den grond,
zien van dien bloedigen mui out de revol- Hy heefl s>0 eigen vrouw vermoord 1
ver in zyn knuisten, geheel van schrik Lei e6n dep buren met huivering. Do
verstijfde. I brigadier boog zich over juffrouw Dogman
Toch duurde die verstijving niet zoo Z(J ,Qe(t zei ioop vlug naar
heel lang, want eenige oogblikken later den dpkterj wendde hij zich tot eea der
lag de oude juffer met het hoofd buiten I i)Uren
het raam. dat op de straat uitzag en riep
gillend
Help, help, moordenaars, dieven 1*'
Ze gilde zoo vreeselijk hard, dat del Toen de morgen aanbrau, lag Dosman
veldwachter van Kraaiennest het zeker I weer in zijn bed, het hoofl met groote
in zijn bed moest hebben gehoord, maar I doeken omzwachteld,
hy kwam niet opjagen, wellicht iuisi Voor hel bed stond zijn dierbare wedor-
omdat hij de noodkreten gehoord had. helft.
Met liefdevolle» medelydenden Win
Maar in de iiuuit werden ramen open
geschoven. hoofden werden zichtbaar,
bleek van schrik.
De oude dame bleef intusscbeu maar
doorgaan met vervaarlijk hulp te roepen.
Eindelijk werden in de lange straat
voetstappen gehoord, welkome voetstappen
voor hen, die in nood verkeeren en om
hulp roepen geen veldwachtersvoetstappen
maar zware regelmatige
stappen.
Twee Marechaussees, die de ronde
deden door Kraaiennest, kwamen te hulp 1
De oude damo gilde nu nog eens zoo
hard.
Boven het platte dak kakelde de broei-
keek zij baar armen man aan.
Dosman, het is tijd, gij moet nu in
nemen. zei ze op haar vriendelijksten toon
Als ge nu goed geslapen hebt, zyl g i zoo
weer opgeknapt.
Dosman wist nog niet goed, wal er
gebeurd was.
Hij had de koorts en mompelde in zijn
militaire voet-1 ijlhoofdigheid
En de kip, de broeizieke kip
Ja zeker, die zit mooi stil op d'r eieren,
zei juffrouw Dosman met een glimlach.
De broeizieke kip was echter de wijde
wereld in, en werd nooit meer teruggezien
Vijf dagen moest Dosmao het bed houden
zieke kip van vreugde, van haar belager eer hij weer een beetje opstreek was.
verlost te zyn. Hij zwoer, nooit een broeizieke kip
-Wat is hier aan de hand?" vroeg de meer te zetten hij had voor altijd een
brigadier, zicli tot de oude damo wendend, walg gekregen aan het echte buitenleven
onderwijzers en ouders van het plat
teland, want daar zijnde misbruiken
het grootst.
Daarbij komt nog, dat onze tegen
woordige Vogelwet op de overtre»
tredingen zulke onbeduidende straf«
en stelt en aan den overtreder
O, help., dieven., moordenaars
Waar
Hier,, klonk het bevend van boven.
Doe de deur dan open...
O, ik durf niet...
De twee marechaussees overlegden een
oogenblik.
Zy maten met hun oogen den afstand
die hen scheidde van de van angst rillen-
de oude juffer. Die afstand was te hoog.
de langooren moesten weg men zag Dos
man nooit meer in zijn tuintje en eenige
maanden later keerde hij Kraaiennest weer
den rug toe. Hy ging weer stadsmensch
worden.
MAA