YOOI Een slecht boek. De boer en de advocaat. Zaterdag 22 september 1906. ZEVEN EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 38 Uitgever W. A. Van den Munckhof, Venray. Feuilleton. Landbouw. Abonnementsprijs per kwartaal voor Venray 50 c. franco per post 05 c. voor het buitenland bij vooruitbetaling 85 c. afzonderlijke nummers 6 c. Prijs der Advertentiën: van 1 4 regels elke regel meer letters en vignetten naar plaatsruimte. Advertentiën, Smaal geplaatst worden 2maal berekend. 20 c. 5 c. Veel verderfelijker dan een slechte vriend is een slecht boek. Wat een bedorven kameraad van zijn vriend kan maken, neen, daar over maar gezwegen. Een slecht boek nu is nog veel erger. Sommigen zullen het onnoodig vinden, dat in een weekblad, het welk zoo goed als alleen op het platteland gelezen wordt, over slechte boeken geschreven wordt. Die worden immers op de dorpen niet gelezen. Daarover moeten de groote kran ten maar schrijven, die in de steden haar lezers hebben. Wie van <leze meening is, heelt het glad mis. Wie durft denken, dat ook op de dorpen geen slechte boeken wot* den gelezen, weet niet wat er tegen woordig in het artikel pikante lectuur omgaat. Je zoudt er sommige «ontwikkel de" jongelui, ja zelfs sommige meisjes en dames van «netten" stand maar eens over hoeven te hooien 't Was niet in onze streken, maar toch op een dorp, dat onlangs daar van bet volgend sprekend staaltje aan 't licht kwam. Een der notabelen van het dorp was overleden, een die, als degelijk uitmuntend kath. huisvader en waar- digheidsbekleedor bekend stond. Zijn deftige inboedel kwam onder den hamer. Op den kijkdag was er te zien o. m. eene lange tafel vol boeken. En wat waren het voor werken Romans van Zola, Dumas. Sue en nog anderen, wier naam alleen meer dan genoeg zegt. Van katholieke schrijvers geen spoor. Wie in d6ze zaak tot oor- deelen bevoegd was, stond er over versteld, in dit huis zulke lectuur te vinden. slecht, de passie's woruen in dejgewas. rogge, 't Was niet te veronderstellen, dat jeugdige harten erdoor gaande ge« esschen terug. hier een man als do geachte overledene zich aan 't lezen van dergelijke auteurs had overgegeven. Maar het raadsel was weldra op gelost. Een tweetal dochters was er in huis geweest, nu waren ze sinds enkele jaren getrouwd in de stad. 't Was van algemeene bekendheid, dat deze de oude familitraditie's van degelijke godsdienstigheid en een voud maar weinig hadden hoog ge houden. Ze hadden ook zoo'n voorname pensionaten gehad in den verren vreemde Ze mochten ook bij zoo'n groote families in de stad alle plezieren van bals en theaters gaan mee maken. Maar opvoeding was geheel anders geweest dan die van haar vader en moeder; ze stak zoo ver uit boven die van haar vroegere schoolvrien dinnetjes en speelkameraadjes. Ja, juist, dat is Voi veelal. De tegenwoordige opvoeding is niet vreemd aar. de zoogenaamde vrijheid, die vele jongelui en jonge meisjes van deftigen stand in 't lezen van pikante boeken voor zich op- eischen. Hunne opvattingen heeten onbe krompen, hunne ontwikkeling ver* oorlooft hun rijp en groen te lezen ze moeten op de hoogte blijven Dwaze ouders, die zich verant woord achten door een enkel woord van afkeuring hierover en die niet met gestrengheid optreden tegen dergelijke lichtzinnigheid van hunne in wereldschgezindheid opgevoede zoons en dochters. Waakzaamheid op dit punt kan niet genoeg aan de ouders worden voorgehouden. Op allerlei wijze worden in de huizen boeken binnengesmokkeld, die niet zelden onder.een bedriege- 1 ij ken scnijn het vuilste bederf in houden. En al zijn ze ook niet openlijk maakt en de geprikkelue nieuws gierigheid vraagt steeds naar meer. Doeken, die de lage hartstochten niet stroelen, worden, ook al staan ze als kunst veel hooger, voor flauwe dingen aangezien, omdat geest en hart aan ongezond voedsel zijn ver« wend geraakt. Wat hier over slechte boeken is gezegd, kan met evenveel recht worden toegepast op slechte kranten. Wie daaruit zijn dagelijksch voed» sel put, zal spoedig van een gansch verkeerden geest doordrongen zijn, omdat hem daarin de beginselen, die hij ais katholiek moet kennen en volgen, worden onthouden en de valsche princiepen druppel na drup? pel worden ingegeven. Om dan nog maar te zwijgen van de bijna altijd ongezonde feuilletons, die er geregeld in voorkomen. Zij, die dergelijke bladen steunen, door abonnement of advertentie, mogen wel bedenken dat zij medeoorzaak zijn van de ergernissen en verleidin» gen, die door slechte lectuur worden veroorzaakt. Zij koestaren een vijand die wat hun boven allo? dierbaar moet zijn ten ondosb. do.. godsdienst en de zedelijkheid. i KATHOLIEKEN, winkels, waar zedekwetsende J Koopt niet in artikelen worden uit- 4' gestald en voorhanden Cornelia Beek mans, een landbouwer onder do gemeento T. had eenige jaren geleden aan Jan van Loon eene aom van 25 gulden geleend. Hij had zulks ter goeder trouw gedaan, zonder eene schuld bekentenis te vorderen hij dacht nergens minder, dan dat van Loon eenmaal de leening zou ontkennen. Het was reeds een jaar geleden, maar Van Loon gaf hem zijn geld niet terug Beek mans viel hem niet lastig, hoewel zijn schuldenaar hem beloofd had het ge leende binnen een paar dagen te bezorgen, en nu was reeds meer dan een jaar verloo- pen. Beekmans wachten nog twee maanden doch wat er kwam geen geld. Toen sprak hij er van Loon over aan. Deze was. of liever, hield zich verbaasd en scheen hem niet te begrypen. Toen Beekmans zich duidelijker uit drukte, kende van Loon's verwondering geen grenzen meer. Hij geld geleend van Beekmans Op de beestenmarkt. En wat de ander ook zeide en beweer de, Van Loon bleef volhouden dat hij er niets van wist en dat Beekmans zich ver giste. Daar deze natuurlijk niet toegaf, werd zijn schuldenaar eindelijk kwaad en keerde na eenige maische bewoordingen zijn crediteur, die als aan den grond ge nageld stond, d"ii rug toe. Twee dagen later vindon wij onzen ar men boer in het kantoor van mr. Van Kullen, advocaat te B. «Ga zitten, beste vriend," zegt hem zeer vriendelijk de rechtsgeleerde, op een stoel wijzende. De boer doet zulks. «Vertel mij nu eens", vervolgt de advocaat, «waarover gij mijn advies wilt vernemen." «Wat zegt u Neem mij niet kwalijk meneer de advocaat, ik versta u niet, ad... ad..." «Advies wilt gij zeggen, of, om duide lijker te spreken, waarover wensebt gij mij raad te vragen." «Nu begrijp ik u, mijnheer de advocaat; ja, ik kwam u raad vragen, ik kwam spreken over iets, dat me van z en leven nog niet gebeurd is een leelijke zaak, meneer «Ik luister vriend 1 Verhaal het mij kort en bondig want ge begrjjpt, tempus milii deficit..," «Neem mij niet kwalijk, meneer Ik versta geen Fransch". -Ik wil zeggen, beste man dat ik niet veel tijd heb." «O, is het dat Welnu dan, mijnheer de advocaat Een goed jaar geleden, ja, overmorgen wordt zijn. De korenbouw in den Achterhoek. Jaar uit jaar in komt hetzelfde Op de lagere gronden treft me wat meer afwisseling aar. in de teelten, deze hoogere zandgronden zijn in 't oog van den boer slechts voor roggeland, doch daarvoor dan ook bijzonder geschikt. Hier en daar teelt men er ook een akker aardappelen en haver tusschen doch bij dit laatste gewas is men niet zoo zeker van een goede op brengst, en 't gevolg is dan ook, dat haver veel zeldzamer is. Niettemin er komt wijziging. Vooral het afgeloopen jaar zal misschien oorzaak zijn, dat in de toekomst nog wat meer haver wordt verbouwd. Haver, men kan het hooien op elke landbouwlezing over paarden fokkerij, is het paarden voer en waar er langzamerhand leven in de paar denfokkerij komt, zal de teelt van haver ook vooruitgaau. In 't jaar 1906 stond bij uitzon dering, mogen we zeggen, de haver bijna overal goed, op de zandstreken in deze buurt beter dan op de Be- tuwsche klei zelfs. We gelooven, dat hieraan de kunstmest, vooral liet gebiuik van de kalihoudende meststoffen, krach tig heeft meegeholpen. Heeft men in deze streken langen tijd zich met het gebruik van kunst mest bepaald tot Thoraasslakken- rneel, guano, beendermeel en chili- salpeter, vooral in de laatste jaren, in 't bijzonder sedert het aanleggen van weilanden op de heidevelden, is iet gebruik van kali houdende mest stoften, voornamelijk kainiet, veel meer algemeen worden, en al is het verbruik nog lang niet zoo sterk als in vele andere streken, al kon en moest er nog veel meer worden uil- gezaaid, wat er nu reeds is gedaan, is behalve aan de graslanden, ook aan den korenbouw ten goede ge komen. Het stroo is reeds veel krachtiger, het precies 14 maanden, heb ik aan Jan van Loon, een boer bij me in de buurt, 25 gulden geleend op de beestenmarkt te G. toen bij een koe kocht en geen geld genoeg bij zich had, dat kan iedereen ge beuren en vooral toen, want hij bad er niet op gerekend dat de beesten zoo duur zouden zijn. Welnu, hij vroeg mij 25 gulden terleen; k gaf zo hem van harte maar nu komt iij mij wijsmaken dat hij er niets van weet, me dunkt dat zuiko dingen toch ge makkelijk genoeg onthouden kunnen wor den, dat dunkt mij ten minste. Nu zou ik u wel eens willen vragen boe ik aan dat geld moet komen, want k weet het waarachtig niet, hij zegt maar dat hij er niets van weet." Gij hebt toch zeker een acceptatie of schuldbekentenis van hem ontvangen «Een schuldbekentenis, meneer Wat is dat voor een ding, als ik u vragen mag «Wel, een bewijs door hem onderlee- kend, waarin hy verklaart en bekent van u de som van 25 gulden geleend te heb ben." «Jawel, meneer de advocaat, ik versta u. maar dat is de gewoonte bij ons niet wij leenen malkaar maar ter goeder trouw met die buitengewone dingen houden wij ons niet op." «Zooals ge 't nemen wilt, maar als gij zoo'n buitengewoon ding hadt. kondt, gij, ja, moest gij uw geld terugkrijgen maar nu behoeft niemand u te gelooven, doch op de hooge I on langer dan vroeger, daarmede het legeren reeds minder, vooral daar, waar men met het sterker bemesten en dieper bewerken van den grond, tegelijk wal dunner is gaan zaaien, het beschot is al veel beter. Iedere boer weet het (e vertellen, dat er thans voel meer en beter kore groeit op 't zelfde stuk dan vroegern uit den tijd van den plaggenmest. En wat men ook opmerkt I De aardappelteelt op die hoogere gronden wordt ook meerloonend. Ook hier ziet men een grooter beschot. Zelfs verbouwt men er thans reeds met voldoende uitkomsten, raangel- wortels, waartoe men vroeger niet gemakkelijk overging en ook hier mee heeft men resultaat. Waarlijk, wie thans op de zand gronden den akkerbouw vergelijkt met dien van voor bijv. een kwart eeuw, staat versteld over den ko lossalen vooruitgang, die hier te be speuren valt. Nog gebruiken enkelen in 't ge heel geen kunstmest, doch gelukkig het zijn maar enkelen meer, ze dur ven er niet aan, omdat ze niet gaarne hun onkunde in het gebruik opaal-aran, want ze moeten dan nog ter schole gaan bij de land- bouwonderwijzers in han eigen vak. En dit erkennen ze noode. Doch de tijd zal niet verre meer af zijn, vooral nu de boerenzoons de landbou«'cursussen bijna zonder uitzondering bezoekeu, of ieder landbouwer weet dat hij superphos- phaat en thomasmee! van 560 1000, chilisalpeter en zwavelzuren ammoniak van 200—400, kainiet van 8001200 en patentkali van 400700 K.G. per H.A. moet ge bruiken. S. S. te W. misschien hebt gij andere bewijzen. Heeft, b. v. niemand ge/ien of gehoord, dat gij hein dat geld ler leen gaafl Hebt gij geene andere bewijzen, geldige bewijzen «Neen." De advocaat fronst de wenkbrauwen. -Beste man." zegt hij, -liet spijt mij. u te moeten zeggen, dat er niets aan te doen is. Er is geen schuldbekentenis, geen enkel geldig bewijs, ergo..." «Ja meneer dat is zeker erg -Dus gij kunt liet geld niet terugkrij gen. Gij begrijpt immers wel, gij behoeft ook niet geloofd te worden, wijl gij geen be wijs hebt of getuigen. Getuigen of bewijzen moeten er zijn, zonder dat, geldt er niets bij de wet. B. v. Ik heb iemand vermoord maar men kan het niet bewijzen, dan kan raer. mij niet vervolgen. Nullus sine Testibus reus, zonder..." De boer had hem spijtig aangehoord, doch thans viel bij hem eensklaps in de rede..." -Ik herinner mij nu. dat, eenige uren nadat hij het geld van me geleend had mijn zwager, Toon Wouters, ook een boer uit T. bij ons in de herberg kwam en aan van Loo vroeg hoeveel hy voor zijn koe betaald had, toen van Loon den prijs ge noemd had, (ik weet hem niet meer) zei mijn zwager Jongens, dat is duur. Ja. zei van Loon, als ik geen 25 gulden van uw zwager geleend had, zou ik aan mijn geld niet genoeg gehad hebben, want op die duuite had ik niet gerekend." •En heeft niemand anders dat gehoord «Niemand anders Mij dunkt dit éën toch al genoeg is." Dit is wel een getuige ina.ir liet is geen geldige getuige." «Hoe hij heelt het toch met zijn eigen oren gehoord, en.... «Die getuige is niet gDdtg voo- de wet want testis unus, testis nullui, dat is, één getuige is geen getuige, te meer nog, daar hy tot uwe familie behooit 1" Dat is erg genoeg... «Ja beste vriend, zoo gaat het, ieder op zijne beurt treft hot een of ander ongeluk. Onthoud, het dus. geef nooit meer geld ter leen zonder eene schuldbekentenis te vorderen want zonder deze of zonder ge tuigen, hebt gij geen recht de teruggave te eischen." Beekmans neemt zijn pet en stok. staat op, groet den advocaat en wil heeigaan doch deze zegt hem «Hoor eens man duid het mij niet ten kwade, gij vergeet..." Ik vergeet niets, mijnheer de advocaat, ik heb alles goed verstaan. Gy hebt im mers zelf gezegd, dat men niet behoeft te betalen, wanneer geen schuldbekentenis kan getoond of getuigen kunnen gehoord worden. Goedendag meneer En hy ging heen en liet den priester van Themis naar het offergeld fluiten. i .Ik i *i' 4' C Neen meneer

Peel en Maas | 1906 | | pagina 1