ii o:
In liet rijk van Vadertje!
ZATERDAG 16 DECEMBER 1905.
ZES EN TWINTIGSTE JAARGANG
No. 50.
Uitgever W. A. Vak uex Munckhof, Venray.
Feuilleton.
kwartaal
Abonnementsprijs
voor Venray «'0 c-
Iranco per post 65 c
voor liet buitenland bij vooruitbetaling 85 c.
afzonderlijke numruers
Prijs der Advertentiën
van 1 4 regels
elke regel meer
letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentiën, 3maal geplaatst worden 2maal berekend.
20 c.
5 c.
Wio ooit een burger in handen
gezien beeft van politiemannen, aan
welke andere burgers hem willen
ontrukken, >al gewaar geworden
hebben, als dat over heen en weer
sleuren eenigen tijd heeft geduurd
hoe de arme stakkerd er do stukken
vau zijn kleeren bij liet en gescheurd
half uitgekleed weer op vrije voeten
of in den bak terecht kwam.
Zoo iets is met den Czar aller
Russen geschied.
Van links naar rechts en van
rechts naar links gestooten en ge
trokken door voor- en tegenstanders
van een nieuw staatsregime, heeft
hij in het over en weer gesleur veel
van zijn vorige versierselen moeten
achterlaten, in zooverre dat hij nog
wel Czar, doch niet meer de »A1-
leenheerscher", de eenigo meester
over zijne onderdanen is.
In eens, gelijk de lezer dat
trouwens weet, is dat zoover niet
gekomen.
Jaren waren daartoe noodig,
bange jaren van onverpoosden strijd
en onverteerden wrok, totdat de
nederlagen in bet verre Oosten de
maat vulden en de volksdijken
doorbraken.
Eerst sedert een halve eouw is
het slapende Rusland allengs meer
en meer ontwaakt; voor dien tijd
was er eigenlijk geen sprake van
proletariaat. De domme, slaafsche
Russische boer of moejik kon ter
nauwernood er toe gerekend worden.
Wel werd hij natuurlijk onderdrukt,
maar hij had geen besef van den
deorniswaardigen toestand, waarin
hij leefde.
Toen Czar Alexander de tweede
lijfeigenschap afschafte, in 1860,
kwam er verandering,
De eerste kracht ging in dien
tijd uit van de ontwikkelden; de
ambtenaarswereld, "de Joden wordeD
bovendien nog door d andere mede
bestudeerde, vaak adelijke jonge
lingen, die een Westersche be
schaving hadden genoten en die in
Rusland wedergekeerd al het on-
menschwaardige zagen in de Rus
sische staatsinrichting, doorvreten
van den kanker der corruptie.
Hen volgden de uit lagere standen
gesproteuen, waaronder tallooze
studenten, die vermomd als knecht
zich bij den hoer op het land ver
huurden, om daardoor vele vaste
punten van uitgang te krijgen, van
waar de propaganda moest worden
gevoerd,
Aanvankelijk waren het slechts
enkele individuen en alleenstaande
groepen, die gestadig inwerkten
tegen de dommekracht der bureau
cratie en autocratie. Zij hadden geld
en goed, bloed en loven veil voor
hun ideaal; zelfs het koude Siberië
welks naam ons sidderend denken
doet aan een levend graf, aan zelf-
moord uit wanhoop, aan honger en
naamlooze ellende kon hen niet
verschrikken in hun zekeren gang
naar eon gewisscn dood.
Dat waren de zoogenaamde Nihil-
listen, vaak vieeselijk in hun ver
weer en hun wraak.
Uatëi\' Toon' ïffTSWtf misbrui (ten
en wantoestanden beter begrepen
werden, kwamen de sociaal demo
craten hunne denkbeelden strooien,
vormden zich de vakorganisaties,
welke thans mede het Russische
staatsgebouw op zijn grondslagen
doen trillen.
Zoo zijn langzamerhand do revo-
lutiegroepen ontstaan nl. die der
sociaal-democratische arbeidspartij,
der eigenlijke revolutiepartij onder
wier vaandei ook de nihillisten strij
den en als derde moet er bij gevoegd
worden de Joodsche Bond, die thans
mede een hoofdrol vervult.
De Russische Joden werden im
mers dubbel verdrukt. Worden alle
onderdanen reeds geknecht door de
gedrukt gehoond en \fetguisd.
Daarom was hun verzet, eenmaal
in opstand gekomen, dubbel heftig.
Een Russische juod mag niet
overal wonen, hem worden afzonder
lijke plaatsen ter huis esting aange
wezen
Van staatsdiensten, van alle offi-
cieele ambten is hij buitengesloten.
In hoogere studies s hij beperkt,
n slechts in
Zich omkeeretido bemerkte bij zijn zoon
Aeliille, bleek en mat flikkerende oogen.
IV.
-Wel, jij hier V' vroeg bij ietwat ver
wonderd.
"In levenden lijve."
-Ik heb daar zooeven den molenaar
Savinet bij me gehaJ.''
»I)at weet ik ik hub zelf uw onderhoud
gehoord."
»Zoo, zoo," hernam de koopman in de
oogen van zijn zoon de gevoelens van zijn
hart trachtende te lezen," gij hobt dus
zijn woorden gehoord
«En de uwe."
"Begrijpt ge zoo'n dwaasheid Er zijn
van die lieden, die aan niets twijfelen
Maar laat er ons eens ernstig over
praten. Ik neem het je volstrekt niet kwa
lijk, dat je het oog op een meisje hebt
laten vallen, maar waarom nu juist op
een, zoo dicht in de buurt
Gelooft ge dat het zoo prettig voor mij
is die Jobsgezangen van den vader van die
jonge dame aan te liooren en te luisteren
naar zijn predikatiën over de deugd
En die snuiter maakt er geen omwegen
mee hij spreekt van een huwelijk, niet
meer of minder Ik geloof dat hij op 't
punt stond den dag van de huwelijksvol
trekking te bepalen
«Ik heb alles gehoord
"Ik heb hem aan 't verstand gebracht
dat de druiven to zuur waren en hij had
moeite daarmede in te stemmen. Vindt gij
niet dat ik gelijk had
„Papa, mijn antwoord is onbewimpeld,
gij hebt ongelijk
-Met Martial Savinet beleefd te ver
wijderen 1"
"Ja."
"Hoedat
"Omdat ik Madeleine bemin en ik vast
besloten ben haar te huwen.
"Gy zijt gek J"
"Ik geloof dat ik bij mijn volle verstand
ben. Ik wachtte slechts op een gunstige
gelegenheid om u mijn gevoelens te open
baren en u te verzoeken ze te steunen 1"
»Wat gij wdt de dochter van een mole
naar tot vrouw nemen
-Met uw toestemming."
-Die kiijg je nooit
„Wij zullen zien,"
"Ja dat zal ik ook, wanneer ik eenmaal
iets besloten heb. zou ik eerder alle hinder
palen die het in den weg staan verbrijzelen,
dan bet te laten varen, begrijp je
„Ik weerstreef noch uw wil, noch uw
rechten."
„Wat dan
„Uw wil zal buigen voor het verlangen
van uw zoon en wat rechten aangaat.....
hoop ik dat u ze nooit behoeft te gebrui-
ken."
"Ik zal tot het uiterste gaan.
"Maar papa, ik kan mij niet verkla
ren. waarom gij uw toestemming zoo
volstrekt zoudt blijven woigoren
irissen in het
•uwen lang de
'1 getrapt en
artsen mogen onder
een zeker aantal, n
geheel niet voorkome
Maar terwijl jaren,
Russische Jood we
gestriemd, heeft than de Joodsche
bond hen afzonderlijk afgescheiden
van de andere revolutionairen geor
ganiseerd, op moderne wijze in vak
verenigingen enz. he geleerd door
het hanteeren van wajenen zich vol
doende te weren.
Ziedaar beknopt de geschiedenis
der Russische revolut a en hoe het
kwam, dat het de Joden waren, die
het in de laatste weken zoo hard
hadden to ontgelden.
De verschopte hond' i, die ze zijn
waren tegen hun n^eao igenloozen
meester opgestaan, hadden hem ten
bloede geklauwd; de meester
wreekte zich door ze te zoeken en
met zijn knuppel dood te slaan.
Het woelt en schudt en schokt in
Ruslands schoot en in een korte
sponne lijds doorstaat het rijk des
Czars vele rampen; zijne legers en
vloten verpletterend in het verre
oosten; de steden in verzet; het platte
land in oproer; de grensgebieden in
opstand; de troepen aan het muiten
het gezag ontredderd, 's lands crediet
bedreigd, de handelsbronnen ge
stremd, de hongersnood in 't zicht.
Want de jongste boerenoproeren
zijn in den aard slechts hongerop
roeren.
De ophitsingen van derden, dien
den slechts t )t voorwendsel of liever
waren slechts de vuurspronkels, die
de mijn ontploffen deed.
Do winter zal immers voor tal van
boeren verschrikkelijk zijn. In tal
van gouvernementen heerscht een
schaarschte, die duizenden boeren tot
hongersnood zal brengen.
Do droogte, die het graan iu zijn
groei belemmerd heeft, tastte ook de
aardappels aan. Er is bovendien ge
brek aan stroo dat als brandstof dienst
doet, omdat liet hout op het land te
duur is.
Voegt men daarbij dat het gebrek
aan stroo en hooi het vee in grooten
getale heeft doen omkomen, dat de
paarden voor 3 a 5 roebel, alleen ter
wille van de huid verkocht worden,
zoo zal men zich min of meer kunnen
voorstellen in welken poel van ellen
de en gebrek de Russische boeren
stand op dit uur verzonken ligt.
Zoo is de toestand in het land van
Vadertje. N. P. M.
«Omdat het te dol is om van te praten."
"Enfin maar luister eens hepft Made
leine een kwaden naam
-Neen."
"Heeft ooit de kwaadsprekerij of de laster
dit jonge meisje beklad
-Neen."
"Wel nu. wat staat dit huwelijk dan in
den weg
-Dat ik daarover niets meer wil
hooien."
«Madeleine, u kent haar, heeft een
opvoeding genoten, die haar in staat stelt
in de eerste standen te converseeren haar
familie is een der meest achtbaarste en ge
nieteen algemeene achting. Wat verlangt u
nog meer
«Een bruidschat."
»Is de mijne niet voldoende voor twee
Dat is zoo f' riep de 'neei Bartin eenig-
zins opgewonden uit, «maar ik plaats je aan
het hoofd van een uitgebreide zaak geef
je daarenboven nog eon huwelijkscadeau
vau honderdduizend franks on gij zoudt
een meisje willen trouwen dat nog niet het
tiende part heeft van jou Het is immers
onzinnig
- Watbeteekent het verschil van kapitaal
als de persoonlijke hoedanigheden der
mir.sto partij het te kort aan geld ruim
schoots aanvullen als by haar de geest
van zuinigheid en orde heerscht, die de
welvaart en voorspoed van een huisgezin
doet bloeien en toenemen Is dat niet de
ware rijkdom
„Ik ken er slechts één die bestaat in
goede fondsen of klinkende munt elk
huwelijk onder andere conditiën gesloten
Een hatelijk woord, waar zich
vanaf wendt het eerlijk hart.
Toch wordt de plicht vergeten
in maatschappelijk en bijzonder
leven, bij klein en groot, publiek
en in 't gehoim,. vergeten om ons
heen, zoo dikwijls, zoo haast overal.
De tegenstelling treft hier 't diepst.
Eea held trotseerde levensgevaar
maar deed zijn plicht, en onder 't
schetteren der muziek wordt hem de
borst versierd met 't ridderkruis
voor moed, beleid eri trouw.
Of sterft op zijn post. En als zijn
kist, door 't vaderlandscho dundoek
gedekt, ten grave daalt, als eere
salvo's klinken, dan welt in 't oog
van die een man zich noemt, een
traan van hulde.
Maar afschuwelijk die verrader
Die in nachtelijke stilte den vijand
dan deze is een ongelukkige, dwaze ver
bintenis
»Maar papa, daar gelooft u toch immers
geen woord van ik heb de vaste over
tuiging dat de ic.-uitaten geheel anders
zijn en daarenboven zijn er een overvloed
van voorbeelden."
«Nu geef er dan eens één
«U zelf."
De heer Bartin zag zijn zoon niet eeu
paar groote oogen aan.
Ik zelf?" vroeg hij.
-Zonder twijfel. Toen mijn moeder
trouwde had zij oen aanzienlijke fortuin
hare ouders gaven haar die honderddui
zend franks, die u mij wilt geven,
Maar u, wat bracht u mede zeg me
eens, welke fondsen, hoeveel klinkende
munt
Deze weiuige woorden vielen als een
verpletterende massa op den koopman
oeer het was hem onmogelijk een ant
woord te vinden zoodanig baddeu deze
woorden hem aaugegrepon.
Zie, hetgeen ik zeg, niet voor een
verwijt aan," hernam Achille, de hand
zyns vaders hartelijk drukkend »die
gedachte zelfs is ver van mij.
De fortuin was u niet gunstig, maar u
bezat moed, lust tot arbeid, onversaagde
wilskracht om u een baan te breken
en u heeft de zaak, die u werd toover-
trouwd, zeer gelukkig met veel beleid
gedreven u heeft het fortuin, dat men u
in hauden had gegeven aanmerkelijk
vermeerderd uw schoonpapa gaf u hon
derdduizend franks en in den tyd van
twintig jaren ia het u gelukt, die som
wijst, waar wel het best de vesting
kan overrompeld worden; die laf
en trouweloos de plaats hem over
levert, welke hij had te verdedigen.
Wordt hij gegrepen, ontmaskerd,
snijdt men hem voor het troepen-
front de knoopen van het uniform,
door hem onteerd, breekt men zijn
sabel, voor hem nutteloos aan stuk
ken, gaat hij beladen met schande
gedrukt onder aller minachting daar
heen, de strenge straf, men voelt
net, is verdiend.
Aan de sponde des lijders waakt
een engel van naastenliefde.
Straks grijpt ook haar de be
smetting, het koortsvuur en het
doodend gif doorgloeien de leden
eertijds zoo frisch; zij valt als een
offer harer toewijding.
Eere aan haar naam.
Maar wie de eenmaal zich ge
kozen taak verlaat; de ziekenzorger
die door vrees besprongen, verre
vliedt van het gevaar, en om 't
behoud van 't lichaamsleven den adel
van zijn plicht verguist Verdient
hij achting
En als de kranke, die zich zelf
niet helpen kan, van hulp ver
stoken,sterlt, zou dit geen moord
heeten
De staat, dat hoog gezag, zich zelf
bewust dat adel van gezag ook
plichten oplegt, hij leidt naar goed
beginsel, opvoeding en onderwijs,
dient den godsdienst, weert het
zodenbederf; vrede en welvaart
sloegen hunne blijvende woontenten
op binnen zijne grenzen, Die staat
is plichtgetrouw.
Maar is bij plicht vergeten, dan
verjaagt hij God en zedelijkheid,
dan viert de zedeloosheid vrij de
teugels, dan worden gekoesterd en
groot gemaakt de lage hartstochten
en voor de deugd wordt misdaad er
ten troon verheven; maar dan wordt
ook dat volk vermoord, dan ijlt het
bijna te vertiendubbelen. Heeft u nu niet
den schoonsten bruidschat meegebracht
«De tijden zijn veranderd
De karakters ook, ongetwijfeld miar
het is niet minder waar, dit het tueer of
minder aanzienlijke van een bruiJschat
geen bezwaar kan wezen voorde voltrek
king van een huwelijk u stemt derhalve
toe, in mijn huwelijk met Madeleine
In het hart van den keopman woedde
een hevige strijd. Was het een strijd
tusschen hebzucht en edelmoedigheid
Zeker eensdeels maar het voornaamste
was de pijnlijke gedachte -Mijn zoon
weet dat ik mijn fortuin aan zijn moeder
te danken heb en bij is in zijn recht, nu
zij dood is, het op te vordereu als het hem
goed dunkt."
Zoo de heer Bastin een half uur te
voren dit alles had kunnen voorzien, by
zou zeker minder bitter en trotscii zijn
geweest jegens den armen molenaar.
Immers deze gaf zijn dochter bij haar
huwelyk tienduizend franks mede, daar hij,
in dezelfde omstandigheden, niets had
medegebracht dan zyn bekwaamheid en
goeden wil.
Hoe was zijn zoon dit geheim te weten
gekomen
Hoe had hij kunnen vergeten, dat de
geheimste zaken ten laatste toch het vollo
licht zien
Het bleek hem bier duidelijk dat
de Voorzienigheid, waarmode zoovele
lieden helaas, den spot drijven, niet
slechts een ijdel woord is.
Wordt vervolgd.
t tT' iN T" TIRAI.^
MAAS
A«tw—JtÊ^M^-unucmssauacwrci;