ii o: In liet rijk van Vadertje! ZATERDAG 16 DECEMBER 1905. ZES EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 50. Uitgever W. A. Vak uex Munckhof, Venray. Feuilleton. kwartaal Abonnementsprijs voor Venray «'0 c- Iranco per post 65 c voor liet buitenland bij vooruitbetaling 85 c. afzonderlijke numruers Prijs der Advertentiën van 1 4 regels elke regel meer letters en vignetten naar plaatsruimte. Advertentiën, 3maal geplaatst worden 2maal berekend. 20 c. 5 c. Wio ooit een burger in handen gezien beeft van politiemannen, aan welke andere burgers hem willen ontrukken, >al gewaar geworden hebben, als dat over heen en weer sleuren eenigen tijd heeft geduurd hoe de arme stakkerd er do stukken vau zijn kleeren bij liet en gescheurd half uitgekleed weer op vrije voeten of in den bak terecht kwam. Zoo iets is met den Czar aller Russen geschied. Van links naar rechts en van rechts naar links gestooten en ge trokken door voor- en tegenstanders van een nieuw staatsregime, heeft hij in het over en weer gesleur veel van zijn vorige versierselen moeten achterlaten, in zooverre dat hij nog wel Czar, doch niet meer de »A1- leenheerscher", de eenigo meester over zijne onderdanen is. In eens, gelijk de lezer dat trouwens weet, is dat zoover niet gekomen. Jaren waren daartoe noodig, bange jaren van onverpoosden strijd en onverteerden wrok, totdat de nederlagen in bet verre Oosten de maat vulden en de volksdijken doorbraken. Eerst sedert een halve eouw is het slapende Rusland allengs meer en meer ontwaakt; voor dien tijd was er eigenlijk geen sprake van proletariaat. De domme, slaafsche Russische boer of moejik kon ter nauwernood er toe gerekend worden. Wel werd hij natuurlijk onderdrukt, maar hij had geen besef van den deorniswaardigen toestand, waarin hij leefde. Toen Czar Alexander de tweede lijfeigenschap afschafte, in 1860, kwam er verandering, De eerste kracht ging in dien tijd uit van de ontwikkelden; de ambtenaarswereld, "de Joden wordeD bovendien nog door d andere mede bestudeerde, vaak adelijke jonge lingen, die een Westersche be schaving hadden genoten en die in Rusland wedergekeerd al het on- menschwaardige zagen in de Rus sische staatsinrichting, doorvreten van den kanker der corruptie. Hen volgden de uit lagere standen gesproteuen, waaronder tallooze studenten, die vermomd als knecht zich bij den hoer op het land ver huurden, om daardoor vele vaste punten van uitgang te krijgen, van waar de propaganda moest worden gevoerd, Aanvankelijk waren het slechts enkele individuen en alleenstaande groepen, die gestadig inwerkten tegen de dommekracht der bureau cratie en autocratie. Zij hadden geld en goed, bloed en loven veil voor hun ideaal; zelfs het koude Siberië welks naam ons sidderend denken doet aan een levend graf, aan zelf- moord uit wanhoop, aan honger en naamlooze ellende kon hen niet verschrikken in hun zekeren gang naar eon gewisscn dood. Dat waren de zoogenaamde Nihil- listen, vaak vieeselijk in hun ver weer en hun wraak. Uatëi\' Toon' ïffTSWtf misbrui (ten en wantoestanden beter begrepen werden, kwamen de sociaal demo craten hunne denkbeelden strooien, vormden zich de vakorganisaties, welke thans mede het Russische staatsgebouw op zijn grondslagen doen trillen. Zoo zijn langzamerhand do revo- lutiegroepen ontstaan nl. die der sociaal-democratische arbeidspartij, der eigenlijke revolutiepartij onder wier vaandei ook de nihillisten strij den en als derde moet er bij gevoegd worden de Joodsche Bond, die thans mede een hoofdrol vervult. De Russische Joden werden im mers dubbel verdrukt. Worden alle onderdanen reeds geknecht door de gedrukt gehoond en \fetguisd. Daarom was hun verzet, eenmaal in opstand gekomen, dubbel heftig. Een Russische juod mag niet overal wonen, hem worden afzonder lijke plaatsen ter huis esting aange wezen Van staatsdiensten, van alle offi- cieele ambten is hij buitengesloten. In hoogere studies s hij beperkt, n slechts in Zich omkeeretido bemerkte bij zijn zoon Aeliille, bleek en mat flikkerende oogen. IV. -Wel, jij hier V' vroeg bij ietwat ver wonderd. "In levenden lijve." -Ik heb daar zooeven den molenaar Savinet bij me gehaJ.'' »I)at weet ik ik hub zelf uw onderhoud gehoord." »Zoo, zoo," hernam de koopman in de oogen van zijn zoon de gevoelens van zijn hart trachtende te lezen," gij hobt dus zijn woorden gehoord «En de uwe." "Begrijpt ge zoo'n dwaasheid Er zijn van die lieden, die aan niets twijfelen Maar laat er ons eens ernstig over praten. Ik neem het je volstrekt niet kwa lijk, dat je het oog op een meisje hebt laten vallen, maar waarom nu juist op een, zoo dicht in de buurt Gelooft ge dat het zoo prettig voor mij is die Jobsgezangen van den vader van die jonge dame aan te liooren en te luisteren naar zijn predikatiën over de deugd En die snuiter maakt er geen omwegen mee hij spreekt van een huwelijk, niet meer of minder Ik geloof dat hij op 't punt stond den dag van de huwelijksvol trekking te bepalen «Ik heb alles gehoord "Ik heb hem aan 't verstand gebracht dat de druiven to zuur waren en hij had moeite daarmede in te stemmen. Vindt gij niet dat ik gelijk had „Papa, mijn antwoord is onbewimpeld, gij hebt ongelijk -Met Martial Savinet beleefd te ver wijderen 1" "Ja." "Hoedat "Omdat ik Madeleine bemin en ik vast besloten ben haar te huwen. "Gy zijt gek J" "Ik geloof dat ik bij mijn volle verstand ben. Ik wachtte slechts op een gunstige gelegenheid om u mijn gevoelens te open baren en u te verzoeken ze te steunen 1" »Wat gij wdt de dochter van een mole naar tot vrouw nemen -Met uw toestemming." -Die kiijg je nooit „Wij zullen zien," "Ja dat zal ik ook, wanneer ik eenmaal iets besloten heb. zou ik eerder alle hinder palen die het in den weg staan verbrijzelen, dan bet te laten varen, begrijp je „Ik weerstreef noch uw wil, noch uw rechten." „Wat dan „Uw wil zal buigen voor het verlangen van uw zoon en wat rechten aangaat..... hoop ik dat u ze nooit behoeft te gebrui- ken." "Ik zal tot het uiterste gaan. "Maar papa, ik kan mij niet verkla ren. waarom gij uw toestemming zoo volstrekt zoudt blijven woigoren irissen in het •uwen lang de '1 getrapt en artsen mogen onder een zeker aantal, n geheel niet voorkome Maar terwijl jaren, Russische Jood we gestriemd, heeft than de Joodsche bond hen afzonderlijk afgescheiden van de andere revolutionairen geor ganiseerd, op moderne wijze in vak verenigingen enz. he geleerd door het hanteeren van wajenen zich vol doende te weren. Ziedaar beknopt de geschiedenis der Russische revolut a en hoe het kwam, dat het de Joden waren, die het in de laatste weken zoo hard hadden to ontgelden. De verschopte hond' i, die ze zijn waren tegen hun n^eao igenloozen meester opgestaan, hadden hem ten bloede geklauwd; de meester wreekte zich door ze te zoeken en met zijn knuppel dood te slaan. Het woelt en schudt en schokt in Ruslands schoot en in een korte sponne lijds doorstaat het rijk des Czars vele rampen; zijne legers en vloten verpletterend in het verre oosten; de steden in verzet; het platte land in oproer; de grensgebieden in opstand; de troepen aan het muiten het gezag ontredderd, 's lands crediet bedreigd, de handelsbronnen ge stremd, de hongersnood in 't zicht. Want de jongste boerenoproeren zijn in den aard slechts hongerop roeren. De ophitsingen van derden, dien den slechts t )t voorwendsel of liever waren slechts de vuurspronkels, die de mijn ontploffen deed. Do winter zal immers voor tal van boeren verschrikkelijk zijn. In tal van gouvernementen heerscht een schaarschte, die duizenden boeren tot hongersnood zal brengen. Do droogte, die het graan iu zijn groei belemmerd heeft, tastte ook de aardappels aan. Er is bovendien ge brek aan stroo dat als brandstof dienst doet, omdat liet hout op het land te duur is. Voegt men daarbij dat het gebrek aan stroo en hooi het vee in grooten getale heeft doen omkomen, dat de paarden voor 3 a 5 roebel, alleen ter wille van de huid verkocht worden, zoo zal men zich min of meer kunnen voorstellen in welken poel van ellen de en gebrek de Russische boeren stand op dit uur verzonken ligt. Zoo is de toestand in het land van Vadertje. N. P. M. «Omdat het te dol is om van te praten." "Enfin maar luister eens hepft Made leine een kwaden naam -Neen." "Heeft ooit de kwaadsprekerij of de laster dit jonge meisje beklad -Neen." "Wel nu. wat staat dit huwelijk dan in den weg -Dat ik daarover niets meer wil hooien." «Madeleine, u kent haar, heeft een opvoeding genoten, die haar in staat stelt in de eerste standen te converseeren haar familie is een der meest achtbaarste en ge nieteen algemeene achting. Wat verlangt u nog meer «Een bruidschat." »Is de mijne niet voldoende voor twee Dat is zoo f' riep de 'neei Bartin eenig- zins opgewonden uit, «maar ik plaats je aan het hoofd van een uitgebreide zaak geef je daarenboven nog eon huwelijkscadeau vau honderdduizend franks on gij zoudt een meisje willen trouwen dat nog niet het tiende part heeft van jou Het is immers onzinnig - Watbeteekent het verschil van kapitaal als de persoonlijke hoedanigheden der mir.sto partij het te kort aan geld ruim schoots aanvullen als by haar de geest van zuinigheid en orde heerscht, die de welvaart en voorspoed van een huisgezin doet bloeien en toenemen Is dat niet de ware rijkdom „Ik ken er slechts één die bestaat in goede fondsen of klinkende munt elk huwelijk onder andere conditiën gesloten Een hatelijk woord, waar zich vanaf wendt het eerlijk hart. Toch wordt de plicht vergeten in maatschappelijk en bijzonder leven, bij klein en groot, publiek en in 't gehoim,. vergeten om ons heen, zoo dikwijls, zoo haast overal. De tegenstelling treft hier 't diepst. Eea held trotseerde levensgevaar maar deed zijn plicht, en onder 't schetteren der muziek wordt hem de borst versierd met 't ridderkruis voor moed, beleid eri trouw. Of sterft op zijn post. En als zijn kist, door 't vaderlandscho dundoek gedekt, ten grave daalt, als eere salvo's klinken, dan welt in 't oog van die een man zich noemt, een traan van hulde. Maar afschuwelijk die verrader Die in nachtelijke stilte den vijand dan deze is een ongelukkige, dwaze ver bintenis »Maar papa, daar gelooft u toch immers geen woord van ik heb de vaste over tuiging dat de ic.-uitaten geheel anders zijn en daarenboven zijn er een overvloed van voorbeelden." «Nu geef er dan eens één «U zelf." De heer Bartin zag zijn zoon niet eeu paar groote oogen aan. Ik zelf?" vroeg hij. -Zonder twijfel. Toen mijn moeder trouwde had zij oen aanzienlijke fortuin hare ouders gaven haar die honderddui zend franks, die u mij wilt geven, Maar u, wat bracht u mede zeg me eens, welke fondsen, hoeveel klinkende munt Deze weiuige woorden vielen als een verpletterende massa op den koopman oeer het was hem onmogelijk een ant woord te vinden zoodanig baddeu deze woorden hem aaugegrepon. Zie, hetgeen ik zeg, niet voor een verwijt aan," hernam Achille, de hand zyns vaders hartelijk drukkend »die gedachte zelfs is ver van mij. De fortuin was u niet gunstig, maar u bezat moed, lust tot arbeid, onversaagde wilskracht om u een baan te breken en u heeft de zaak, die u werd toover- trouwd, zeer gelukkig met veel beleid gedreven u heeft het fortuin, dat men u in hauden had gegeven aanmerkelijk vermeerderd uw schoonpapa gaf u hon derdduizend franks en in den tyd van twintig jaren ia het u gelukt, die som wijst, waar wel het best de vesting kan overrompeld worden; die laf en trouweloos de plaats hem over levert, welke hij had te verdedigen. Wordt hij gegrepen, ontmaskerd, snijdt men hem voor het troepen- front de knoopen van het uniform, door hem onteerd, breekt men zijn sabel, voor hem nutteloos aan stuk ken, gaat hij beladen met schande gedrukt onder aller minachting daar heen, de strenge straf, men voelt net, is verdiend. Aan de sponde des lijders waakt een engel van naastenliefde. Straks grijpt ook haar de be smetting, het koortsvuur en het doodend gif doorgloeien de leden eertijds zoo frisch; zij valt als een offer harer toewijding. Eere aan haar naam. Maar wie de eenmaal zich ge kozen taak verlaat; de ziekenzorger die door vrees besprongen, verre vliedt van het gevaar, en om 't behoud van 't lichaamsleven den adel van zijn plicht verguist Verdient hij achting En als de kranke, die zich zelf niet helpen kan, van hulp ver stoken,sterlt, zou dit geen moord heeten De staat, dat hoog gezag, zich zelf bewust dat adel van gezag ook plichten oplegt, hij leidt naar goed beginsel, opvoeding en onderwijs, dient den godsdienst, weert het zodenbederf; vrede en welvaart sloegen hunne blijvende woontenten op binnen zijne grenzen, Die staat is plichtgetrouw. Maar is bij plicht vergeten, dan verjaagt hij God en zedelijkheid, dan viert de zedeloosheid vrij de teugels, dan worden gekoesterd en groot gemaakt de lage hartstochten en voor de deugd wordt misdaad er ten troon verheven; maar dan wordt ook dat volk vermoord, dan ijlt het bijna te vertiendubbelen. Heeft u nu niet den schoonsten bruidschat meegebracht «De tijden zijn veranderd De karakters ook, ongetwijfeld miar het is niet minder waar, dit het tueer of minder aanzienlijke van een bruiJschat geen bezwaar kan wezen voorde voltrek king van een huwelijk u stemt derhalve toe, in mijn huwelijk met Madeleine In het hart van den keopman woedde een hevige strijd. Was het een strijd tusschen hebzucht en edelmoedigheid Zeker eensdeels maar het voornaamste was de pijnlijke gedachte -Mijn zoon weet dat ik mijn fortuin aan zijn moeder te danken heb en bij is in zijn recht, nu zij dood is, het op te vordereu als het hem goed dunkt." Zoo de heer Bastin een half uur te voren dit alles had kunnen voorzien, by zou zeker minder bitter en trotscii zijn geweest jegens den armen molenaar. Immers deze gaf zijn dochter bij haar huwelyk tienduizend franks mede, daar hij, in dezelfde omstandigheden, niets had medegebracht dan zyn bekwaamheid en goeden wil. Hoe was zijn zoon dit geheim te weten gekomen Hoe had hij kunnen vergeten, dat de geheimste zaken ten laatste toch het vollo licht zien Het bleek hem bier duidelijk dat de Voorzienigheid, waarmode zoovele lieden helaas, den spot drijven, niet slechts een ijdel woord is. Wordt vervolgd. t tT' iN T" TIRAI.^ MAAS A«tw—JtÊ^M^-unucmssauacwrci;

Peel en Maas | 1905 | | pagina 1