M n Trouw.
W. van den Mnncktof-Sassen.
Oostrum
ZATERDAG 8 OCR .1 1898.
NEGENTIENDE-' -Hu I
'Xy-iy.' **j.
Abonnementsprijs per kwartaal
voor Vrnkay 50 c.
franco por post 65 c.
voor hot buitenland by vooruitbetaling 85 c.
afzonderlijke nummers 6 c.
Uitgever:
van 14 regels 20 c.
elke regel meer 5 c>
groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentien, 3maal geplaatst, w irden 2maal berekend.
Deze Courant verschijnt lederen Zaterdag.
dvertentien of Ingezonden
Stukken gelieve men Vrij-
«dag vóór 2 uur "s middags
te bezorgen aan het Bureau van
»Peel en Maas-" te Venray.
en de Miraculeuze Kapel.
11.
Alvorens onze beschrijving van de
miraculeuze kapel te vervolgen, achten
v ij bet noodig, eene topogrnphisclie
schets te geven van het gehucht
Onstrum, benevens ecnige inlichtingen
betreffende het kasteel en de hoeren
van Spraeland.
Dit toch staat in. een nauvr'vcrband
met bot onfstaan der miraculeuze kapel
zoowel als met het thans verdwenen
klooster «Bethlehem.''
Toi'ÓÓRAI'HIK.
In het Aardrijkskundig Woorden
boek van Van der Aa (1840) komt
bot volgende! voor.-
«OOSTRUM is een dorp in Opper-
Oelder. prov. Limburg, met 82 huizen
en 190 inwoners, die meest in den
landbouw hun bestaan vinden. De
inwoners die alle R. K. zijnhebben
er eene kapel, aan de Heilige Maagd
toegewijd, welke lol do statie van
Venray behoort en door een eigen
kapelaan bediend wordt. Ook is er een
dórpschool,"
Zoo was de toestand voor ruim een
halve eenw. en behalve de-vermeerde
ring van bevolking, stemt hij met den
hcdeiidaagschen vrij wel overeen.
Feuilleton.
Geschiedkundig verhaal uit den
tijd der Fransche Revolutie.
Terwijl de soldaten nog zochten naar don
Markies, duo-liep Milfort het goheele kasteel
eu kwam ook in den tuin.
Daar «ord zijn oor op eens getroffen door
een klagend genui!.
Hot was II «-cl or, die nog tussohenbeide
eene paging aanwendde im zijne koiting t«
verbreken.
Op dat gezicht welde een (luivi-lnnlitig
denkbeeld op in de zwarte ziel van den
booswicht.
Hij begaf zich raar linnen juist toen de
soldaten vuu hun mislukten tocht Iciug
keerden.
Toen hu roe hem zijne bevinding mede
deelde, untü hij don aanvoerder ter zijde en
sprak:
Kom eens mede. mijn waarde, ik meen
thans een voorwerp getroffen te hebben, dat
ons noodzakelijk op het spoor moot brengen
van den Markies.
En Imroc hij den arm grijpende, voerde
|iij hein met zich naar den tuin, nabij liet
Oostrum, een gehucht der Limburg-
sche gemeente Venray, onder welks
parochie het van oudsher behoorde,
vindt men in den loop der tijden ver
schillend geboekt, zocals
Oesterham en Oosterham 1257, 1438
en 1451.
Oesteren en Oesfrem 1375 en 1400.
Oesterum en Oestrum 1450, 1485,
1570 en 1594.
Hosterhem 1588.
Ostium 1406, 1610 en 1GG5.
Ocstenroy 1028.
Oisterum en Oistrum 1405 en 1532.
Ousterom 1070 en eindelijk
Oestrum 1094, welke laatste spelling
tot lieden is blijven Voortbestaan.
De afleiding duidt dus eene woning,
verblijf of bosch in oostelijke richting
aan, zooals het ook woikelijk -ton
oosten dor hoofdplaats (Venray) ge
legen is.
Van de eene zijde vormt Venray
zijne grenzen, tcrw ijl het oost- en
zuidwaarts door Geistereu, Wanssum
en Oirlo omsloten wordt.
O--' ,h'"X
ontspringend, doorsnijdt helOostrumsch
grondgebied en stuwt langzaam hare
wateren langs broekachtige lage wei
den naar Geisteren, waar zij, even
voorlij het kasteel, in de Maas valt.
Drie molens, twee te Oóstrnm en een
te Geistorenworden door hare
waterkracht in werking gebracht.
De bodem is overigens niet van liet
beste teelland, hoewel hij den noesten
landman voldoende kan voorzien.
Rogge, haver, vlas, spurrie en aard
appelen zijn producten, die het meest
getrokken worden: broeken en vennen
verschaffen den tuif.
De plaatselijke grondbenamingen zijn
veelal eene trouwe afspiegeling van de
uiterlijke en innerlijke gesteldheid des
hok van Hector, die hun met oen woedend
geblaf ontving.
Ziet gij dien bond
Voorzeker! reide l<uroc, door die vraag
verrast.
Welnu, ging Miltort mei vuur voort,
hij zul ons den weg wijzen, dien zjjn meester
is ingeslagen, want ik woel, dut hij zeer aan
hem gehecht is.
Hoe wilt gij dat dan aanleggen vroeg
Duroc.
Dat zal ik u zeggen: gy laat door uwe
soldaten alle wegen bezeilen, al is hel ook
een uur ver; dan moeien zij goed acht geven
op het spoor, d u don Imnd zal volgen, en
ik ben er zeker van dat den burger du Moni
nog heden onze gevangene is.
Gy 7.ijl een groot man en voor den
krijgsdienst geschapen, zeide dn sergeant,
terwijl hij Milfort met bewondering aan
staarde.
Milfoil glimlachte met trotsch en innig
zeil behagen.
Alzoo goed begrepen? speak hij.
Tot uwe orders, antwoordde Duroc.
mijne soldalen gaan dudolyk op weg, en een
uur luier wordt de hond losgelaten.
Ja, en ik zal lmm zelf persoonlijk
volgen, want gaarne zou ik tegenwoordig
zij li, wanneer mijn vij.md du Munt oir dekt
werd.
Duroc verwijderde zich, nog steeds de
slimheid vnn zijn vriend bewonderd.
Ha, Markiesging de wraakzuchtige
Mil fort voort, gij meende te ontsnappen,
doch wij zullen u vindon, eu dun, wee u
bodems en zoo geven: hot Lint ven, de
Witte Vennen, het Oosln/msch Veen,
de Vellti, Broekvelgert, de Ileesakker,
de Distolnkkor, de Eykerwijck, de
Mulst en andere ons een beknopt
overzicht van Oostmm's aardrijks
kunde.
IIet Kastf.ee Si>r« eland en de
villa Oesterham.
Midden in hut dorpje Oostrum leidt
een kronkelende weg van ongeveer tien
minuten gaans ons op de laats, waar
in oude tijden zich eens het kasteel
Spraeland bevond.
In die lage weilanden kon men
vroeger du grachten rondom den burcht
met liet water uit de vooibij vlietende
Molenbeek voeden; en al du ridder-
huizing ook sinds ecu wen. verdwenen,
zoo is nngihans hare standplaats heel
duidelijk te ondeiscln-idon.
Een prachtige groep ciio.n, uit de
verte reeds zichtbaar, verh tfi fier hare
kruinen hemelwaarts op (L'Vrondvesicn
^'in' oen'oi'm fen" groot&L**
nu gedeeltelijk met mastenbosschen
beplant, grenzende aan lage (moerassen,
waartusschen do gagel ol Brabanlsche
myrt welig tiert.
Eunige niet veel beduidende opgra
vingen, indertijd door wijlen Clemens
Baron de Wciclis de Wenno op dit
rondeel ondernomen, brachten enkel
middeleeuw sch aardewcik, stukken
ijzeren of koperen potten aan hut licht
lil de onmiddelijke nabijheid bevin
den zich de twee pachthoeven, in
eigendom aan het Huis Geistoren
behoorend; de eerste genaamd Groot-
Spraeland, thans meestal onder dun
naam Spraeland bekend, werjl voor een
twintigtal jaren nieuw opgetimmerd;
de tweede: Klein Spraeland, meer
dorpwaarts gelegen, werd volgens
ankeropschrift in 1717 herbouwd eu
onderging in de laatste jaren meerdere
veranderingen.
Aan den eonen kant is dit terrein
door vermelde eikenboomen omgeven,
waartusschen de Rosmolen verscholen
ligt, en een groote karweg, welke
vroeger van eerstgcmelde hoeve in
rechte lijn op Oostrum aanliep, maar
thans opgeheven is.
De Rosmolen.
Bij de verdeelingen van de goederen
de Schollarclt's, in liet begin der
vorige eeuw, was de hoeve «de
Jmckhof" te Geisteren met den
«Rosmolen" te ÓoStium in andere
handen gekomen..
In het laatste kwartaal dier eeuw
was het molentje in bezit van zekeren
de Paula, wonende te Geisteren (reeds
1706), waar meerdere kinderen van
hem geboren werden; elders wordt hij
genoemd Hofraad.
Op den 3 December 1771 legde de
Woitfram, namens de Baronnes an
Blumonllinl. arrest op de goederen en
den Rosnieulen te Oostrum.
Een onder gedeelte der goederen
or.der Oostrum, evenals du tienden tc
Geisteren en den hof «den Boomgaai t" j
was ten deel gevallen aan Anna
Theresia van Scliollardt, gehuwd mei
Ernest Hendrik baron de Foletille.
Uil dit huwelijk werd ton jure 1737
te Dusseldorp geboren. Jan Joseph
Christofl'el baron de Folevillu, later
proost der St. Adelbertskerk te Aken,
overleden te Venray 22 Juli 1810.
Dg heerlijkheid Wanssum en de
hoeve bij den Rosmolen, alsmede do
Spickcrsche goederen te Geisteren
kwamen aan Maria Anna van Scliel-
Tcrwijl die mannen des bloeds aldus over
de gevangenneming vnn den Markies beraad
slaagden, zolen de bannelingen in de nederigo
hoeve van Jozef aan bot tuil bijt, mi beraam
den plannen om zoo spoedig Mogelijk do
grenzen des lands le bei eiken,-daar de kust
met republikeinen bezaaid was.
Er word dus afgesproken, dat Jozef lien
allen mei zijn wagen naar een naburig dorp,
dat op d. ie uien af-taiid vnn de hoeve lag.
zou over-blunge», en dal zij van daar door
een zijner vrienden verder zuilen vervoerd
Worden
Daarbij zou men steeds don grooten weg
ontwijken, en zooveel mogelijk langs binnen
wegen rijden.
Ingevolge dit plan werden de noodige too-
bèienlselen gemaakt en Jozef ging voor het
gespui zuigen.
Angs'ig lump intusselion de lijd vooibij;
bij bel minste gedi uisch schrikte men op en
eeisl loon J /el binnen kwam r-n zeide dut
alles voor het vertrek gereed was, ademde
men wut vrijer.
Mevrouw du M"i»t reikte thans voor het
Iua'sl de band aan de goede M.jp thu en bood
haar Ier herinnering barer dai.Ubaai beid emi
gou b n kiuisjo aan. dat zij iij) i'etere dagen
van baren echtgenoot ten g&soheuke had
gekregen. ,|j
Na oen hartroerend afsche'jd wilden zij
juist naar buiten gaan, toen b.iune aandacht
werd opgewekt door een luidjl'hondengeblaf.
De aanwezigen ontstelden zic'&Gaur over «lil
onverwacht, geluid, maar -plak nep vol
vreugde uil: - -'-"J 1
Hot is Hector Ik IjerdVschiMbnai
lanlt (ofist. 21 Nov. 1759) gehuwd met
Jan Willem Ferdinand vrijheer van
Ilotzfeld.
Dezer erfgenaam Ernest van Ilatzfeld
had reeds in 1776 de heerlijkheid
Wanssum aan de Van Lynden van
Blittorswijck verkocht.
Door welke omstandigheden dan ook
werden goederen der Van Matzfeld's
den 13 Mei 1772 te Geisteren gesub-
hasteerd en kwam de Rosmolensche
hoeve, ongeveer 22 morgen groot en
genietende vrijdom van twee schattin
gen order Venray, in handen van de
Overste Hofmeestoiesse vrijvrouw vou
Blumenthal, geboren gravin von
Harscaaip.
In December 1772 had voor do
Oostrumsche scholtis en schepenen de
overdracht plaats.
Den 2 Juli 1774 droeg deze do
hoeve over aan den Kapitein Von
Hublein, wachtmeester en commandant
van het Geldersche bataillon Von
Schiefen en diens echtgonoote Carolina
von Tnrjyn. Du aankooper verb:: ill den
van uetT neer Fourmèr tot Bellmghofeii
wegens een wisselbrief.
Don 7 Juli d. a. v. liet de Kapitein
von Ilubleiu door den hofbodo arrest
leggen op de effecten en vruchten van
den pachter Arnold Ariacns.
In 1791 werd voor schollis Ilaffmans
en de Ooslrumscho schepenen, namens
den kapitein, de Rosmolcnsclie hoeve
overgedragen aan den heer Johan
Baptist van der Veecken.
In liet begin dezer eeuw was do
Rosmolen en de Rosmoleusche hoeve
weder in liet bezit van het lluis
Geisteren.
Op een nacht in hot jaar 1800
branddo de hoeve geheel af en is sinds
niet meer opgebouwd.
zijne zware stem. Het ai me dier heeft zeker
eeu middel gevonden om zyn ketting te ver
breken en ons spoor ontdekt.
Dit gezegd hebbende, ging Dij zelf do dour
openen en weldra stoofde li ouwe Inmd luid
jankende binnen.
.Met liefde en genegenhnid, doe.b tevens met
sm»rt werd de oude vriend ont vangen, die
kwispelsiaaitHiido logon do huisgeuuoten op
sprong en verheugd limine handen likte.
Men ovei laadde het dier mei liefkozingen,
docli begiei-p tevens, dar liet ondoenlijk was
om den hond mede ie nemen.
M.irUia zoii hem derhalve opsluiten, en na
de verzekeiing dai zij er goed voorzorgen
zeu. volgden de vluchtelingen Jozef, tbe reeds
ecnige schreden vooi uit was en de huisdeur
opende.
Maar w ie schetst aller verbazing en schrik
toen zich plotseling eenige mannen vei toonden
en zich op «ie deur wierpen niet den k rot-i;
In naam der republiek, geef u o>er
Jozef verloor echter- geun bogenblik zijne
tegenwoordigheid van geest, en riep, lerwyl
liij de deur met geweld iinohtte te sluit'
Wie zijl gij El
on; nnjnc woning binnen to treden?
Soldo'en dor Republiek riepen de
mannen en drongen voorwaarts.
Terug hernam Jozef zet geen voet
verder m mijne woning of ik verpletter u den
schedel
Onwillekeurig bloven de voorsten staan en
Jo/of hernam:
Geen uwer. dan nl'eij/J)||c»iv,Jonn van
1 olijk bov cl
reefi u hei. recht.
Wij laten ons door uwe praatjes niet
uit hel veld slaan, riep eene kryschende s'em,
lever ons don verrader du Mout uil, ou wij
zullen u geen loed doen
De Markies sidderde.
Hij had in die slem zyn vijand Milfort
hei kond
Dien pij zoekt, bevindt zich niet in dezo
woning, schreeuwde Jozef; wij zijn eerlijke
landlieden, die niemand kwaad willen, geene
zan.euzweeringen smeden, en getrouwe onder
danen dor Republiek.
Gij lieg', verrader! klonk de stem, die
den Markies liad doen sidderen. De hond, die
zich thans in uwe woning bevindt, is do
onwraakbare ge'mgo. dat wij ons niet ver
gissen. Wij hebben hem losgelaten en zijn
spoor gevo'gd; in dit buis is luj binnengegaan
alzoo bevindt, zicli hier de verrader du Mont.
En nu maan ik u voor de laatste maal aan, om
den vijand der Republiek in onze handen tc
lovi-ivn; uw huis is geheel door soldaten
Jozef talmde en wist niet wat te beginnen.
Hij kon bovendien de vooi (dringende soldaten
u im meer togen houden.
Een oogoublik word de stroom nog tegen
gehouden dooi Martha, die zicli mot getouwen
handen voor de s..hiaten op de knieen wierp,
en met smeoUcnde slem voor hei leven van
haar man had.
De voorsteil konden echter hunne plaats
niet langer handhaver.; zo werden zoodanig
voo: tgedroug'jn door de achtersten, dat do
rnti w vnn Jozef groot gevaar liep, onderdo
"«ebyi vertrapt tc worden,
i». 1Wordt vervolgd.